enda
CHIEF
WHIP
Stad en omgeving
VITAMINEN
ACTIFRAL-10
I
Er moet evenwicht zijn tussen
de handels- en oorlogsvloot
KOFA SPBUYT - ALKMAAR
Stijlvol middelpunt te Heiloo
„Dynaf" een jong bedrijf met
veelbelovende toekomst
Admiraal Helfrich voor Oud-Alkmaar:
Eerste marine dateert
uit 1551
Kring zwemwedstrijden in
de Overdekte
eimm9
Prijzen op de kaasmarkt
Lunch uit 1254.
BURGERLIJKE STAND
Eén ding
is zeker
de béste sigaret
voor Uw
gezondheid!
Jas uit voor de
toekomst
KLEDING NAAR MAAT
Eenhoornbrug werd zwaar
beschadigd
VRIJDAG 19 FEBRUARI 1954
Luitenant-Admiraal b.d. C.E.L. Helfrich heeft gisteravond in hotel
Victory voor het genootschap Oud-Alkmaar een lezing gehouden over
het onderwerp „Zeemacht in de Tachtigjarige oorlog en nu", dat niet
Eozeer de historische feiten behandelde, zoals de aanwezigen ongetwij
feld hadden verwacht, doch eerder een pleidooi werd voor een verster
king van onze zeestrijdkrachten. De twee maritieme operaties uit de
Tachtigjarige oorlog, die de heer Helfrich op deze avond wel besprak,
golden meer als bewijsvoering voor zijn stelling, dat de oorlogsvloot
van een land gelijke tred moet houden met zijn koopvaardijvloot. Eerst
wanneer deze twee factoren elkaar dekken kan gesproken worden van
een reële zeemacht, die zich op de wereldzeeën kan vertonen. INiet de
verdediging van de kusten moet de doelstelling zijn van de oorlogs
marine, doch het vrijhouden van de verbindingen overzee. Admiraal
Helfrich vreesde, dat het evenwicht tussen handels- en oorlogsvloot ern.
stig zou worden verstoord als men uitsluitend aandacht blijft schenken
aan de landsverdediging tegen het gevaar uit het Oosten. Men mag ech
ter nimmer vergeten, aldus spreker, dat een defensie van West-Europa
zonder beveiligde overzeese aanvoerlijn gedoemd is te mislukken.
In de inleiding tot zijn eigenlijke on
derwerp: zeemacht van nu, herinnerde
admiraal Helfrich eraan, dat de zuive
re verhouding tussen de handels- en
oorlogsvloot reeds in de 16de eeuw
werd gevonden toen de Nederlandse
koopvaarders over alle zeeën zwier
ven en de noodzaak werd gevoeld
deze vloten en de Nederlandse vesti
gingen overzee te beschermen. In 1551
werden de eerste oorlogsbodems ge
bouwd. Voordien voerde men de strijd
ter zee, die voornamelijk tegen dezeero
verij was gericht, met bewapende
koopvaarders en al kende men in de
Nederlanden van 14381472 een ad
miraal, Hendrik van Borselen, toch
bezat hij slechts weinig bevoegdheden.
De opbouw van de vloot, die in 1551
met vijf schepen, variërende tussen
100 en 400 ton ter hand werd geno
men, werd met de komst van Alva
grondig teniet gedaan. De organisatie
en krijgstucht, die op de oorlogsvloot
waren ingevoerd kreeg bij de Watergeu
zen niet de minste kans. Zij waren
de uitgewekenen, de vrijgevochtenen,
die hun buit in de zeemanskroegjes
van Noord-Frankrijk en Zuid-Engeland
verbrasten. Van hen kon men moei
lijk een gedisciplineerde strijdmacht
ter zee verwachten. In 1568 koesterde
Prins Willem van Oranje dan ook het
plan de Watergeuzen een thuishaven
te geven, zodat hij deze ongeorga
niseerde zwervers beter zou kunnen
bereiken, hun strijdmacht coördineren
en hun buit gebruiken voor de ver
sterking van zijn landleger. De meest
geschikte plaats vond hij Enkhuizen,
dat op de scheepvaartroute naar Am
sterdam een sleutelpositie innam.
Graaf Lodewijk van Nassau viel m t
dit oogmerk Groningen binnen om
vanuit Delfzijl scheep te gaan naar
Enkhuizen. Het kwam voor de mond
van de Dollart tot een treffen tussen
de Geuzenvloot en de Spaanse galjoe
nen onder bevel van Frangois van
Boshuizen, die tot taak hadden deze
expeditie te verhinderen. Hoewel de
Spanjaarden op de vlucht werden ge
dreven kwam er van de beraamde
aanval niets terecht omdat Graaf Lo
dewijk zijn aandacht moest concen
treren op de komst van een sterk le
ger onder aanvoering van de IJzeren
Hertog in Groningen.
Eerst in 1573 verwierven de Oranjes
de hegemonie op de Zuiderzee. Eerst
had had Diererik Sonoy getracht de
Amsterdamse haven te blokkeren, een
plan dat niet gelukte en dat bijna de
ondergang van de vloot had betekend
als de schepen, die in het ijs waren
vastgelopen, niet tijdig zeil hadden
kunnen gaan. Na de val van Haarlem
rustte stadhouder Bossu een vloot uit
om de Geuzen van de Zuiderzee te
verdrijven. Met een groot aantal sche
pen, waarvan het zijne, De Inquisitie,
niet minder dan 250 ton mat, zeilde
hij de Amsterdamse haven uit om de
strijd op te nemen met Cornells
Dirckz, admiraal en tevens burgemees
ter van Monnikendam. De Spaanse
vloot had aanvankelijk het voordeel
van de wind, en het zag er de eerste
dag voor de Prinsgezinden bijzonder
slecht uit. Zij slaagden erin de over
machtige vijand de volgende dagen
uit de weg te blijven, maar zodra was
de wind gedraaid of de Geuzen hesen
alle zeilen en stevenden recht op de
Spanjaarden af. Zonder een schot te
lossen joeg Cornelis Dirckz op de In
quisitie aan, die door de ongunstige
wind aan lager wal kwam te liggen.
Bossu trachtte zich nog te redden door
de ankers te laten vallen, maar zijn
tegenstanders waren er als de kippen
bij om de touwen door te hakken, wat
tot gevolg had, dat de oorlogsbodem
verder afdreef en op de Nek, een
zandplaat bij Wijdenes, vastliep. Daar
werd het schip geënterd en moest Bos
su, die door de rest van zijn vloot
in de steek was gelaten, zich met een
handje vol dapperen overgeven. Hij
werd gevankelijk naar Hoorn overge
bracht.
Ook voor Alkmaar was deze over
winning niet zonder betekenis, zo ver
volgde admiraal Helfrich zijn relaas,
Immers, de vijand had zijn mee
sterschap op de Zuiderzee ver
loren en dat betekende, dat de
machtige aanvoerhaven Amsterdam
wac geblokkeerd, zodat de han
del van de Spanjaarden geleidelijk
aan verliep. Van een eventuele tegen
aanval op de Victoriestad kon dus
geen sprake meer zijn.
Sterker dan ooit werd in die dagen
ten behoeve van de koopvaardij de
wenselijkheid van een oorlogsvloot ge
voeld. Zij kwam tot stand en de na
men van Piet Hein, Cornelis Tromp
geeft U precies
wat U nodig hebt!
(Advertentie, Ing. Med.)
Morgenavond om half acht zullen de
beste zwemmers van DAW (Alkmaar),
Nereus (Zaandijk), Neptunes (Zaan
dam), Bruinvissen (Den Helder) en
Vliegende Vissen (Alkmaar) in de
Overdekte bijeen zijn voor het houden
van de kringkampioenschappen. Er
wordt o.a. gezwommen op de nummers
200 meter vrije slag heren, 100 meter
vrije slag dames en driemaal 100 meter
wisselslag, waarbij het kringrecord op
het spel zal komen te staan.
Bijna alle Vaders en Moeders vertellen sprookjes
aan hun kinderen.
Ongetivijfeld herinnert U zich nog tvel, hoe Uw
Vader en Uw Moeder U vroeger sprookjes vertel
den, voordat U naar bed moest.
Ademloos luisterde U toe en in bed lag U nog
lang wakker en beleefde U alles NOG één keer.
Zelf ivas U de Wolf of Roodkapje, Sneeuwwitje of
de Prins, de arme houthakker of de Markies en U
rilde als U aan de oude boze heks dacht.
En, ofschoon U nu weet, dat die sprookjes geen
waarheid bevatten, toch leest U nog wel eens graag
in de mooie sprookjesboeken van Andersen of
Grimm.'
Want het is o zo menselijk om je, al lezende, ge
durende enige ogenblikken 'te verplaatsen in een
andere wereld.
Er ZIJN sprookjes, die van begin tot eind werke
lijkheid zijn. Zo'n sprookje is Dormita, zó mooizó
feilloos, dat U zegt: Hoe is het mogelijk? Zo'n
laken heb ik nog nooit gezien.
EMNCi
en Michiel de Ruyter hebben haar
roem in de wereldgeschiedenis uitge
dragen. De verhouding tusen handels-
en oorlogsschepen is later op de ach
tergrond gedrongen. De koopvaarders
brachten geld op, de marine kostte al
leen maar en dus redeneerde men, dat
op de oorlogsvloot wel kon worden
bezuinigd. De gevolgen van deze op
vatting, die nog werd gevoed door de
vredesgedachte zijn in de Tweede
Wereldoorlog desastreus geweest. Spre
ker wees op het handjevol schepen,
dat tot taak had het grondgebied in
Europa en de archipel te verdedigen.
Meer dan ooit bleek het belang van
de beveiliging van de zeeverbindingen,
waarin de geallieerden eerst na een
ontzettende krachtsinspanning zijn ge
slaagd. Men keerde dus weer terug
naar de doelstellingen van de vloten
uit de zestiende eeuw. Helaas dreigde
nu de continentale inspanning de zee
macht op het tweede plan te brengen.
Spreker wilde hiertegen een ernstige
waarschuwing laten horen.
Op de Alkmaarse kaasmarkt werden
hedenochtend 2 stapels boerenkaas aan
gevoerd met een totaalgewicht van 957
kg. De prijzen variëerden tussen f 93.50
en f 94.50 per 50 kg.
Op de kaasmarkt te Woerden wer
den Woensdag 11 partijen eerste soort
aangevoerd die voor f 2.22 tot f 2.33
per kg van de hand gingen. De handel
was matig.
Dinsdag werden te Bodegraven aan
gevoerd 20 partijen tegen prijzen die
variëerden tussen f 2.23 en f 2.31. Ook
hier vertoonde de handel hetzelfde
beeld.
Te Gouda noteerde de eerste soort
kaas f 2.22 tot f 2.32 per kg. Er wer
den 23 partijen van aangevoerd. De
handel was kalm.
(Advertentie. Ine. Med.)
Op 11 Juni van dit jaar, dus pre
cies zevenhonderd jaar nadat
Alkmaar door middel van een
voorrechtbrief van Graaf Willem
II zijn stadsrechten kreeg, zal het
genootschap Oud-Alkmaar bijeen
komen om deze dag met enkele
plechtigheden te herdenken. Bij
het Koning Willemshuis in de
Pieterstraat zal een krans worden
gehecht en aan de woning van de
medicus Bontekoe op het Ver-
dronkenoord zal een gedenksteen
worden onthuld. Verder is men
voornemens, zo heeft de voorzit
ter de heer H. Ringers medege
deeld, om 's avonds een lunch te
geven, waarop zoveel mogelijk
gerechten zullen worden geser
veerd, die men 700 jaar geleden
ook nuttigde. De Abt van het St
Adelbertusklooster heeft zijn me
dewerking toegezegd om in ver
geelde folianten te speuren naar
wat de mensen uit die tijd precies
gebruikten. Aardappelen zullen er
zeker niet op tafel komen, want
die kende men destijds nog niet.
VRIJDAG
CINEMA AMERICAIN, 8 u.: Het
loon van de angst (18 jr.)
REX THEATER, 2.30 en 8 u.: Maske
im Blau (a.l.)
VICTORIA THEATER, 8 uur: De
vlucht van kapitein Blood (14 jr.)
HARMONIE THEATER, 8 u.: Cala
mity Jane (a.l.)
WAPEN v. HEEMSKERK, 8 uur:
Voorlichtingsavond chronische ziekten.
GULDEN VLIES, 8 u.: Schola Pu-
blica.
OUD-KATHOLIEKE KERK, 8 uur:
Lezing andersdenkenden.
BERGEN, Rustende Jager, 8 uur: De
Zeven hoofdzonden (18 jaar).
NOORD-SCHARWOUDE, Tivoli, 8
uur: Sterren stralen overal (a. 1.).
ZATERDAG.
CINEMA AMERICAIN, 7 en 9.30 uur:
Het loon van de angst (18 jaar).
REX THEATER, 2.30, 7 en 9.30 uur:
Maske in Blau (a. 1.).
VICTORIA THEATER, 7 en 9.30 uur:
De vlucht van kapitein Blood (14 jaar).
HARMONIE THEATER, 7 en 9.30
uur: Calamity Jane (a. 1.).
GULDEN VLIES, 8 uur: Concert
Dameskoor Consonant.
WAPEN VAN HEEMSKERK, 8 uur:
Toneelavond buurtvereniging DVV.
CAFE RUITENBEEK, 8 uur; Open
klaverjasdrive.
BERGEN, Rustende Jager, 8 uur:
De zeven hoofdzonde (18 jaar).
NOORD-SCHARWOUDE, Tivoli, 7.30
uur: Sterren stralen overal (a. 1.).
DIENST APOTHEKEN
Voor spoedgevallen is geopend apo
theek Hartong van Ark, Langestraat 1.
HOOG WATER TE BERGEN AAN ZEE
Vrijdag 17.05 5.14
Zaterdag 17.37 5.44
TE CAMPERDUIN
hoog laag
Vrijdag 17.12 5.19 11.12 23.19
Zaterdag 17.42 5.49 11.42 23.49'
Geboren Clasina S., d. van S. Brak
en K. Honig.
Ondertro uwd: Cornelis Smit en
Margareta E. Pesendorfer. Anton H.
Weiier en Maria G. M. Mentink. Pieter
Kreb en Elisabeth Henke. Roelof W.
Zaadnoordijk en Catharina E. Schorting-
huis. Cornelius R. Alkema en Maria C.
Dik. Gerardus J. Lut en Cornelia A.
M. Roobeek. Jan A. Terluin en Jo
hanna M. E. Zonneveld.
Onderstaande tekeningen geven aan hoe architect C. Royaards zich
de restauratie heeft gedacht van de boerderij van Muis aan de Wentholt-
laan te Heiloo, het pand dat op de nominatie stond om te worden afge
broken, maar dat met inspanning van alle krachten nog voor het
nageslacht bewaard kan blijven als men bereid is het initiatief van ir
Th. Tomson te steunen. Hem is, zoals wij reeds eerder schreven, tien
tveken de tijd gelaten om eert plan op te stellen ter financiering van de
restauratie en de inrichting van de boerderij tot een creatief jeugdcen
trum. De eerste stappen in deze richting zijn inmiddels gezel en liet
stemt tot voldoening dat de idee bij verschillende officiële instanties
reeds een gunstige ontvangst heeft gekregen. Zo o.a. bij Monumenten
zorg. Ook bij de provide schijnt voor het restauratieplan veel belang
stelling te bestaan. Het doet daarom vreemd aan, dat een der
omwonenden plotseling met een lijst op straat is verschenen, waarmee
hij handtekeningen verzamelt van mensen, die allen tegen het plan
moeten zijn. Wij hebben van de lijst geen kennis kunnen nemen, maar
naar verluidt, wordt als een van de motieven aangevoerd, dat de res
tauratie en de aankoop van de boerderij f 42.000 kost, dat de gemeente
Heiloo 10.000 zielen telt en dat de realisatie van het plan-Tomson dus
neerkomt op een bijdrage van ruim f 4.per hoofd van de bevolking.
Deze voorstelling van zaken gaat vrij mank als men weet, dat het
grootste deel van het geld bijeen zal komen uit particuliere bijdragen.
Overigens is het eigenaardig, dat deze tegenactie a bout portant is on
dernomen, zonder dat men ook maar op enige manier contact heeft
opgenomen met de initiatiefnemer. Al te veel historisch schoon gaat
zonder slag of stoot verloren en daarom blijven wij het toejuichen, dat
hier serieuze pogingen in het werk worden gesteld dit unieke hoekje
van de gemeente Heiloo intact te houden. Het zal een stijlvol middel
punt temidden van de moderne bebouwing van Plan West zijn.
(Advertentie, Ing. Med.)
„Wy zijn een jong bedrijf dat niet de pretentie heeft dat het „er al is", maar
wij maken een goed product dat op de binnen- en buitenlandse markt zijn
plaats al heeft veroverd. Wij willen echter meer en daarom blijven wij bezig
met experimenteren en perfectionneren". Deze woorden sprak gisteren één der
directeuren van de Dynaf-fabriek op het Alkmaarse industrieterrein, de heer
G. van Eijk toen wij hem vroegen of het vanuit Hilversum verhuisde bedrijf
zich in Alkmaar al „wat thuis voelde". Welnu, dit is wel het geval, al bleek
dit niet direct uit het antwoord dat de heer Van Eijk ons gaf. Want of je het
hier of ergens anders beter „naar je zin" hebt, is voor een fabrikant niet direct
doorslaggevend. Doorslaggevend is de geest waarvan hij is bezield en de voor
waarden die noodzakelijk zijn het bedrijf tot bloei te doen komen. Wat het
eerste betreft is het prettig uit de mond van een bedrijfsleider te horen dat
hij bang is voor zelfoverschatting, een eigenschap die al heel wat industriëlen
parten heeft gespeeld en voorts doet het bepaald weldadig aan wanneer een
fabrikant een zekere mate van zelfcritiek niet onder stoelen of banken steekt.
Zo te zien zal de Dynaffabriek dan
ook niet de gang gaan van haar vooi-
gangoitu, oe aouuinsieniaDrieK Nemo-
gra. Loopt men de grote hal door dan
ziet men alleen al aan de perfect af-
gewerKte onderdeien dat men het ex
perimentele stadium reeds is gepas
seerd. In 1949 is de Dynaf te Hilver
sum, waar zij een reeus bestaand ia-
Driekje overnam, gestart. En dat men
5 jaar later al heeft moeten omzien
naar een nieuw en modern gebouw,
getuigt wel van de energie die de di
recteuren, de heren Van Eyk en Met
selaar met hun 40-koppig personeel
aan de dag hebben gelegd.
In hoofdzaak maakt de Dynaf draai-,
wissel- en gelijkstroomgeneratoren,
units die bestaan uit een benzine- of
dieselmotor en een dynamo die $oor
deze wordt aangedreven en de stroom
levert. Op het ogenblik zijn bij de fa
briek 170 5- en 10 kw aggregaten in
bestelling van het Nederlandse leger
die alle aangedreven worden door een
Volkswagenmotor. (Zo'n Volkswagen
motor kan aan een dynamo gexoppeid
zelfs energie voor 15 kw leveren genoeg
dus om 200 lampen van 75 Watt te doen
branden) voorts worden er 600 units
voor 450 Watt in opdracht vervaardigd.
De Dynaf maakt echter ook aggregaten
voor 40 en zelfs 100 kw die een geheel
ziekenhuis van-stroom kunnen voorzien.
Maar iets waar men bijzonder voldaan
over is, is het relais-systeem dat men
heeft ontwikkeld en waardoor bij het
uitvallen van de netspanning een gene-
rator binnen 10 seconden volautoma
tisch begint te starten. Hoe bevredigend
dit werkt, blijkt uit een praktijkgeval
dat de Dynaf in Sittard meemaakte. Er
l
(Advertentie, mg. Med.)
ONS PRIMA MAATWERK
WORDT NOG STEEDS OP
EIGEN ATELIER VER
VAARDIGD.
moest daar in een ziekenhuis een 40 kw
generator geplaatst worden die ingescha
keld werd op de piektijden, wanneer de
netstroom duurder wordt. Daar men
hiervoor verscheidene keren moest
proefdraaien en de netstroom moest uit
schakelen, kwam het ziekenhuis wel
eens enkele seconden zonder stroom
waar de chirurg, hoewel hij er zijn toe
stemming voor verleende, nogal een he
kel aan had. Operaties en andere drin
gende werkzaamheden moesten dan
worden uitgesteld. In het ziekenhuis
werd echter ook een 3 kw generatortje
geplaatst dat o.m. stroom moest leveren
voor de operatiekamer.
Juist op de dag dat de gecombineerde
installatie aangebracht was, werden de
monteurs 's avonds in het hotel waar zij
verbleven opgebeld om de grote gene
rator in te schakelen, daar de gemeen
telijke stroom was uitgevallen. Eén
handgreep was voldoende om weer
licht in de duisternis te brengen, De
enige die nauwelijks last had gehad
van deze stroomloze misère was de
chirurg, die het in de operatiekamer
slechts acht seconden zonder stroom
had moeten stellen, de tijd die nodig
was geweest voor de automatische in
schakeling van de kleine generator.
Woedend liep hij een poosje later over
de gangen. „Waarom hier en gunder
hadden ze zonder hem te waarschuwen
weer aan die generator zitten prutsen?"
„Maar dokter", werd hem geantwoord,
„weet U dat U de enige in Sittard bent
die niet zonder stroom heeft gezeten,
dang zij de automatische relais-schake-
lingen van de Dynaf?
In de directiekamer van de Dynaf
hangt een aardig prentje. Daaronder
staat: Hoed af voor het verleden, maar
de jas uit voor de toekomst. De Dynaf
heeft zelfrespect. Dat blijkt uit het eer
ste. Zij ontplooit echter ook een grote
werklust, getuige het tweede. Ongeveer
twintig man van het personeel uit Hil
versum is met de fabriek naar Alkmaar
„overgegaan". Op het ogenblik werken
er 41 man, maar reeds heeft men in
terne en externe uitbreidingsplannen
in portefeuille. De Dynaf loopt daarmee
nog niet te koop maar dat zij eens ge
realiseerd zullen worden behoort aller
minst tot de onwaarschijnlijkheden.
Op Woensdag 17 Februari des na
middags om half zes werd de Eenhoorn
brug over het Verdronkenoord aange
reden door èen vrachtauto die uit de
St. Annastraat kwam. De brug werd
ernstig beschadigd en de hamei moest
worden gestut. Getuigen van dit onge
val wordt verzocht zich op het po
litiebureau te willen vervoegen.
