Edamse kaasmarkt is weer geopend Bicnvjs Om de vrijheid Sinds 1918 gesloten Alkmaarse dragers worden een keer per maand uitgeleend Showmarkt draagt een gevaar in zich Helicoptervluchten boven de bollenstreek Autobestuurder kreeg zes weken MARGARET MALCOLM Pim, Pam Pom en de graafmachine INTERNATIONAAL j ASPECT Luister eens naar: Radioprogramma To»"ü»P™« luï i STjoM MAAN 1> Au üf* ivlAAJti'i' lbó-A (Van een onzer redacteuren) Het Jan Nieuwenhuyzenplein te Edam is in de volksmond altijd de kaasmarkt gebleven, ook al verdween de markt reeds in 1918 toen de kaasbeurzen de Iiandel vereenvoudigden. Het schilderachtige Waag- gebouwtje werd aan zijn bestemming onttrokken en gedegradeerd tot opslagplaats voor Gemeente Werken. Straatstenen en balken kwamen de ronde Edammertjes vervangen en niemand had er enig idee van, dat dit alles nog eens zou veranderen. Dat de deuren van de Waag weer wijd zouden worden geopend, dat de grote weegschaal weer in gebruik zou komen, dat de stapels goudgele kaas weer op het pleintje zouden rusten en dat het gezellige bonte markttafereel, dat in 1918 verdween, in 1954 opnieuw zijn intrede zou doen: compleet met kaas dragers, al waren die dan voor deze gelegenheid geleend. Toch is dat Zaterdagmiddag alles werkelijkheid geworden. Bij de tewaterlating van een schip behoort champagne, bij de opening van een waaggebouw bier, kaasdragersbier natuurlijk en het beroemde kaasdra- gersgilde uit Alkmaar was Zaterdag naar Edam gekomen om de toeschou wers te laten zien, dat ze niet alleen de berrie kunnen torsen, doch ook met vaardigheid de bierfles weten te han teren. Zij sloegen de flessen vreemd genoeg niet kapot, zoals dat bij een schip gebruikelijk is, doch zetten ze aan de mond en eerst toen dit ritueel achter de rug was mochten de deuren worden geopend en kon iedereen op het plein zien, dat de straatstenen wa ren verdwenen om plaats te maken voor kaaspersen, boterkarnen, karn tonnen, kaastobbes en meer van der- tonnen, kaastobben en meer van der- ding vroeger onmisbaar waren. Voortaan zal het waaggebouw iedere dag ter bezichtiging worden openge steld en één Zaterdag per maand zal de kaasmarkt worden gehouden, waar voor men de eerste tijd althans de kaasdragers uit Alkmaar zal Yfa" «en Totdat er Edamse dragers zullen zijn, die de berries heen en weer kun- nen draven. Er is een „maar" asn de herleefde kaasmarkt verbonden. Zij is tot stand gekomen op particulier ini tiatief. Een ondernemende Edamse za- kenman, de heer J. Conijn, die enkele maanden geleden een nieuw kaaspro duct, de „borrelstaafjes' in stamol verpakt, heeft gepousseerd, is de gees telijke vader van het plan. Hij is het geweest, die het waaggebouw van de gemeente heeft gehuurd en hij is ook Behoudens toestemming van de Rijks luchtvaartdienst zullen van 1 April tot half Mei door de Sabena helicop tervluchten boven de bollenstreek wor den gehouden, met tussenlandingen in Lisse, Haarlem en Zandvoort. De heli copters, die in Brussel opstijgen, zul len Zaterdag, Zondag en feestdagen hun tochten maken. De Middelburgse arrondissements rechtbank heeft de veevervoerder A.K u:t Nieuw en St. Joosland veroordeeld tot 6 weken gevangenisstraf, waarvan twee weken onvoorwaardelijk. K. stond OD 5 Maart terecht als verdacht van het veroorzaken van een auto-ongeval onder Rilland-Bath op 8 December waarb, twee buspassagiers het leven verloren. De eis tegen K. was 8 maan den geweest. de organisator van de maandelijkse kaasmarkten. Het gevaar bestaat even- wel, dat de heer Conijn na verloop van een jaar tot de conclusie komt, dat deze reclame voor het zuivelproduct in het algemeen hem persoonlijk te weinig revenuen oplevert en we zullen het hem zeker niet kwalijk nemen, als hij op dat moment het waaggebouw sluit. Als er geen andere instanties zijn om het werk over te nemen zal de Edam se kaasmarkt, net als in 1918, weer ver dwijnen en zullen de steigerpalen en de straatstenen van de gemeente weer in hun oude opslagplaats komen. Want de Edamse markt mist het voornaam ste element: de handel. Het is een zui vere showmarkt. De eigenaar brengt zijn kaas, de dragers sjouwen er wat heen en weer en dan komt alles weer in dezelfde auto terecht. Wij vrezen daarom een ander nadeel, dat aan het voordeel van de propaganda voor de Noordhollandse kaas afbreuk doet. Nu reeds beschouwt men de Alkmaarse markt al te graag als een show, maar men vergeet, dat, hoewel de aanvoer kunstmatig moet worden gestimuleerd, de handel te Alkmaar zuiver en echt is en dat de markt bij de prijsvorming van betekenis mag worden veronder steld. Deze voorwaarden ontbreken in Edam en het gevaar, waarop wij doel den, is hierin gelegen, dat de vreem deling en de bezoeker, die generali- De Alkmaarse kaasdragers, die Zaterdag de opening van de Kaas markt te Edam door hun aanwezig heid opluisterden konden het met de Volendamse meisjes wonderbest vinden. (Foto Jaap Schoen) seren, Edam en Alkmaar over één kam zullen gaan scheren en dat men in de markt van de kaasstad het waarachti ge element niet meer zal zien. Bij de opening, die men Zaterdag be leefde, was er geen tijd voor deze som bere gedachten. De Edammers en daar bedoelen we dan de bewoners van dit vriendelijke stadje mee hebben plezier gehad van het schouwspel en bepaald sympathiek waren de Volen damse meisjes, die grote schalen vol beschuitjes met kaas presenteerden. Aan de genodigden, maar ook aan het publiek, dat langs het pleintje dromde. De Edamse markt dateert al van April 1526. Na de droogmaking van de Beemster en de Puriner breidde zij zich uit. In 1745 raakte zjj in verval en werd tot 1775 gesloten. Na die datum kende zjj een nieuwe bloei tot in 1918 de beurzen kwamen en de waag op nieuw moest worden gesloten. Het uit 1778 daterende Waagge- houwtje te Edam is van een ordi naire opslagplaats verheven tot een museum, waarin allerlei attributen staan opgesteld, die men vroeger voor .de kaasbereiding nodig had. (Foto Jaap Schoen) DOOR 45 Alleen gelaten, liep Serena naar het venster. Hier, op deze plaats, moest ook haar moeder hebben gestaan en precies gezien hebben wat haar dochter nü zag: het prettige dorpspleintje met zijn oude gebouwen aan de ene kant en ter andere zijde de grote weg, wel druk, maar ver genoeg uit de buurt om het geraas niet hinderlijk te doen zijn. Dan de winkels, meest in oorspronkelijke gewone huizen gevestigd, een oude her berg met wijde boogvormige poort uit de dagen van de diligences. En achter dit alles de zacht welvende omtrekken van de Western Downs. Serena slaakte een zucht van opluch ting. Zo'n vredig geheel had ze nog nooit te voren aanschouwd. Het leek in niets op de kille woestenij van Bodmin noch op het altijd lawaaiige en nimmer tot rust komende Londen. Dit hier was iets rustigs, iets vredigs, als een heiligdom.... In deze atmosfeer van liefde en kalmte kon ze het ver leden vergeten en een toekomst op bouwen, toekomst zonder vrees! Een plek gelijk deze bood geen ruimte v/oor iemand als Nick en dus zou 't haar, Serena, allicht minder moeilijk val len, de herinnering aan haar liefde voor hem uit te bannen. Nick zou hier eenvoudig niet op zijn plaats zijn. En tóchtoen ze na amper veer tien dagen in Little Barfield te hebben vertoefd, op een morgen door de dorps straat wandelde, ontmoette Serena Nick in eigen persoon! Nick was er niet bij toeval en hij had niet zonder vrij wat moeite haar ver blijfplaats ontdekt. Op het eerste ogenblik nadat hij haar korte afscheidsbriefje had gevonden, was hij te onthutst geweest om zijn verstand te gebruiken. Serena weg! Het was eenvoudig niet mogelijk. Werktuigelijk zette hij sterke koffie op en slurpte een grote kop leeg, in de hoop dan beter te kunnen nadenken. Langzamerhand had zijn verwarring toen plaats gemaakt voor spijt. Hij besefte slechts al te duidelijk waarom ze was weggegaan en dat hij 't enkel en alleen aan zichzelf had te wijten. In die stemming nam hij 't haar niet zozeer kwalijk, dat ze was ver trokken, als wel, dat ze 't hem onmo gelijk had gemaakt haar achting en zijn zelfrespect te herwinnen. Nu, in de gegeven omstandigheden, bleek hij niet bij machte, de last die hem drukte van zijn schouders te wentelen door woor den van verontschuldiging voor de manier waarop hij Serena had beje gend. Ze kon er immers niet naar luis teren! En liij wist in geen velden of wegen waarheen ze was gegaan. Eensklaps ging de telefoon met naar hem toescheen onduldbare felheid. Hij rende erheen en nam het toestel op. „Hallo!" riep hij driftig. Natuurlijk zou het Serena zijn en alles dan weer in orde. Maar het was niet zo. Geen Serena, doch Horace Jankinen dermate opgewonden, dat Nick, zelf nog totaal verbijsterd, enige tijd nodig had om te begrijpen, wat er aan de hand was. „Nick", klonk het door de telefoon. „Is het waar, dat Corinna blindedarm ontsteking heeft?" „Watblief? OCorinna!" Nick streek zich met de hand over de ogen als om een nevel te verdrijven en ging toen voort: „Ja, ik acht het alleron waarschijnlijkst, maar zo luidt het ver haal. In elk geval heeft haar plaats vervangster gisteren haar rol gespeeld." „Dat weet ik en ik heb het al enige keren gehoord", zei Jankin ongeduldig. „Maar óók, dat die plaatsvervangster een geweldig succes is gebleken". „Wat zeg je?" riep Nick uit. „Ja, inderdaad. Natuurlijk een heel andere opvatting dan Corinna, maar dat is juist het verwonderlijke. Ten slotte heeft Corinna toch de rol gecre- eerd en het stuk is zó lang gegaan, dat iedereen zelfs de lui, die het niet gezien hebben van een „Corin na Chale-rol", spreekt. Maar nu heeft dat meisje.... die Jane of Anna hoe heet ze ook weer? „Mary Mannaccan", verbeterde Nick. „En....?" „Nu dan, die Mary heeft geen ogen blik geprobeerd het in de geest van Corinna te spelen. Zé heeft de rol ver tolkt zoals zij die zag. En naar alles wat ik er van gehoord heb, wist ze het publiek zowaar tot luide toejuichingen te brengen". „Ik begrijp er niets van?", zei Nick verbaasd. „Weet je wel, Jankin, dat Mary nooit dat baantje van plaatsver vangster zou hebben gekregen, als ik niet vertrouwd had op Corinna's repu tatie, dat ze nooit een voorstelling mist! Ik had nimmer gedacht, dat Ma ry er iets van zou terecht brengen. Wat was het verschil, Jankin? Heeft iemand je dat soms verteld?" „Ze zeggen dat ze meer beheerst speelde, terwijl Corinna er wat je noemt alles uithaalde, wist dit mel-je de lui te overtuigen, dat ze letterlijk van woede ziedde, maar die woede in oom hield...." „Lieve helpriep Nick, met i1 71. B e schrok werkelijk heel erg, toen hij zag, dat zijn aartsvijanden, Pirn, Pam en Pom, de weg kwamen af stappen. Zenuwachtig stapte de koe van de weg af, struikelde in de grep pel en klom toen aan de andere kant het weiland in. „Nou doodstil blijven staan", commandeerde Billie. „We zul len wachten totdat ze voorbij zijn. „Klapper niet zo met je knieën ezel! Ze kunnen je mijlen ver horen!" Dat was natuurlijk overdreven, maar zeker was het dat Kareltje het 't liefst op een hollen had gezet. Onbewust van het vreemde dier dat achter de strui ken naar hen stond te loeren, stapten Pim, Pam en Pom voorbij. Duidelijk konden de beide booswichten uit hun koe horen, wat er gezegd werd: „Nog, nooit van mijn leven heb ik zo'n leuke avond meegemaakt", hoorden ze Pim zeggen. „Oh, wat heb ik gelachen om die Piet Pakkum en de commissaris...." „Wat was die commissaris kwaad hè?" zei Pam. „Ert alleen omdat wij die cos- tuums van Billie en Kareltje nage maakt hadden". „Ja, maar wij konden toch niet weten, dat Billie en Kareltje ontsnapt waren?" riep Pom veront waardigd. „Het was toch zeker een ge- costumeerd bal. En dan mag je aan trekken, wat je wil!" „Ach joch, wat kan jou het schelen", riep Pim onver schillig. „We heben nog nooit zo'n leuke avond gehad, vooral die knok partij, die zal ik mijn leven niet ver geten 1" PEN WEEK lang liepen ze rond met de angst fel kloppend in de keel. Zes mannen, drie vrouwen en een kind van vijf jaar. Overdag sliepen zij in een hooi schelf of een andere schuilplaats, waar in men hoopte enkele uren veilig te zijn. Zodra de avond viel lag de weg naar de vrijheid voor deze tien Hongaarse mensen weer voor hen. Daartoe kozen zij de onbegaanbare streken, modderige vlakten, dichtgevroren wateren om geen mens tegen te kómen, om niet te komen voor een onverbiddelijk halt. Tenslotte was het meegevoerde provi and op, kregen vier van de tien bevro ren voeten en moesten zij zo door de anderen gesteund voortslepen. Tot in- eens toch het gevreesde halt kwam. Er kraakten schoten in de stilte. Twee po litiemannen leden de nederlaag. Voort weer, nu door het vuurgevecht zeker ge volgd door de eigen „vaderlandse" vij and. Nog een angstige ontmoeting, een verraderlijk mijnenveld. Maar een te rug was er niet meer. Ook geen omweg De tien hebben het gered. Ze wisten Oostenrijk te bereiken. Zij bevinden zich thans onder de zorgen van mensen, die hun weer vrijheid van leven en den ken zullen, garanderen. Het sto.pij ,<^zer dagen in de kranten, Soms enigszins als een soort sensatie aangedikt. Deze kwamen er, doch hoe- vele duizenden worden in hun vlucht voor een knellend regiem opgevangen? Hoevele gezinnen zullen daarna uiteen worden gerukt? En toch riskeren deze mensen het telkens weer. Het besluit tot de vlucht, tot achterlating van al hun bezit, tot een afscheid van altijd van de beminde geboortegrond. Het moet, er op of.... er onder. EN moet met dergelijke mensen ge sproken hebben, men moet in hun ogen hebben gezien en lang naar hun verhalen hebben geluisterd, om iets te begrijpen van de angst, die hen voort dreef. De angst voor de terreur, welke allen treft, die het hoofd niet buigen voor de wetten van de communistische heersers. Wij hebben die angst gezien in de ogen van een jonge Lithause vrouw, die reeds veilig nog scheen te willen vluchten voor een haar achter volgend allesverzengende vuurgloed. Wij kennen het verhaal van een reeds be jaard Russisch jurist, wiens hart zó is opgejaagd, dat het nu na jaren in het veilige Holland nog niet rustig kloppen kan. En wij beseften hoe wreed do scheiding was voor dat echtpaar uit de Oekraine, wiens geest nog steeds ver hand door zijn reeds verwarde haren strijkend. „Besef je wel, Jankin, dat ik dit juist nodig heb voor „De rol lende Steen"? Geweldige emotie, maar eveneens geweldige zelfbeheersing. Dat is precies wat ik geprobeerd heb, Co rinna te doen inzien". Het gesprak stokte even, daar beide mannen de betekenis van de nieuwe „ontdekking" overwogen. „Ja, als Corinna inderdaad blinde darmontsteking heeft...." zei Jankin tenslotte tamelijk ongevoelig. „Och, het komt er niet op aan, wat en óf ze iets heeft", vond de eveneens hardvochtige Nick. „Begrijp je niet, dat we eenvoudig geen enkele veran dering moeten aanbrengen? Corinna zou de rol nooit spelen zoals het moet". „Misschien wel.... als ze begreep, dat een ander klaar stond om haar zo nodig te vervangen" merkte Horace weifelend op. Nick lachte en het was geen prett'ge lach voor een man, die eens verliefd was geweest op Corinna Chale. „Beste Horace", hernam hij. „Corin na zal nooit op de gedachte komen, dat haar eigen plaatsvervangster, die altijd, zoals ik zei, zulk een nulliteit heeft geschenen, misschien een mede dingster zou kunnen zijn. Ze zal het hoogstens als een truc i m haar tot inschikkelijkheid jegens mijn stand punt te dwingen beschouwen". „Daar ziet iets in. Nu, zullen we eens met die kleine Mary gaan pra ten? Haar b.v. vertellen hoe de zaken staan en haar waarschuwen om nu ja, niet te overdrijv- „Onnodig", antwoordde Nick. „Een vrouw, die hersens genoeg bezit om de kans te grijpen en er van te maken wat ze al gedaan heeft, heeft heus onze raad niet nodig". „Neen.... daar kon je wel eens ge lijk in hebben. Wel, dan zullen we maar kalm moeten afwachten. Zeg eens, Nick, is het je al opgevallen, dat dit meisje wel ie's weg heeft van je eigen vrouwtje?" (Wordt vervolgd.) toeft in het land, dat zij moesten ver laten. Een verlangen, dat sprak uit de tekeningen, die de nu zo zieke man maakte van in kleurige Oekrainse dracht gestoken ruiters op hun snelle paarden, dansende meisjes. Gelijk wij in de jaren 1940-1945 hopen zij elke dag nog op een nieuwe vrijheid voor hun land en volk. Zij luisteren naar Brits- en Amerikaans radio-nieuws over hun land en wegen de woorden van de commentator om er wellicht een glimp van hoop uit te kunnen trekken. IN 1951 schreef de uitgeweken presi dent van het Hongaarse parlement Bela Varga: „Ongeveer 20.000 Honga ren zijn naar Russische mijnen en werkkampen gezonden. Nog 50.000 van mijn landgenoten zullen worden gede porteerd. Elke dag wordt het leven in mijn vaderland grauwer, armoediger en saaier. Zoals in elk land, waar het bol sjewisme aan de macht kon komen. De Hongaren dragen dit lot omdat zij er vast van overtuigd zijn, dat de vrijheid eens zal wederkeren Maar toen de berichten over het mis lukken van de besprekingen der Grote Vier over 'de eenheid van Duitsland! doorkwamen, hoorden wij een oude vluchteling op onze reactie „Misschien lukt het stréks wel", zeggen: „Morgen, steeds weer morgen". Dan gaat men toch de wanhoop van deze mensen be grijpen. Dan vragen wij ons af of er voor de geknechte Oosteuropese volken, waarvan er honderdduizenden hun ver zet (getuige de jongste berichten van communistische zijde) nog steeds vol houden nog wel ooit een nieuwe mor gen, een dageraad der vrijheid zal aan brekenDan begrijpen wij niet de man, die zich óók in ons land voor dat communistische bestel wil inzetten. Dan weten wij ook, dat geen inspanning helt Westen te groot moet zijn om de vrij heid, die wij althans nog de onze mo gen noemen, te bewaken en te kunnen doen voortduren. PORTUGESE EN SPAANSE PIANOMUZIEK, uit te voeren door de Portugese pianiste Helena Costa. Merendeels 'Werk van goed deels onbekende componisten. (Dinsdag 19.05 over Hilversum 1, 402 m.) DINSDAG 23 MAART -HILVERSUM I. 402 m.: 7.00 AVRO, 7.50 VPRO, 8.00—24.00 AVRO. 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7-50 Dagopening. 8.00 Nieuws. 8.15 Gram. 9.00 Morgenwijding, 9.25 Voor de huisvrouw. 9.30 Waterstan den. 9.35 Gram. 10.50 Voor de kleuters, 11.00 Voor de zieken. 11.30 Pianorecital. 12.00 Gram. 12.30 Land- en Tuinbouw- mededelingen. 12.33 Voor het platteland, 12.40 Twee piano's. 13.00 Nieuws. 13.13 Meded. of gram. 13.20 Lichte muziek. 14.00 „Wij ontdekken Amerika", cause rie en muziek. 14.30 Gram. 14.40 School radio. 15.00 Gram. 15.15 Voor de vrouw, 15.45 Gram. 16.30 Voor de jeugd, 17.80 Instr. Sextet en soliste. 17.45 Rep. of gram. 18 00 Nieuws. 18.15 Gram. 18.20 Mil. causerie. 18.30 Koorconcert. 18.40 Gram. 18.55 „Paris vous parle". 19.00 Voor de kinderen. 19.05 Pianomuziek. 19.30 Luisterwedstrijd. 20.00 Nieuws. 20.05 Gevar. programma. 21.35 Lichte muziek. 21.55 Mededelingen. 22 00 Gram. 22.05 Tiroolse muziek. 22.45 Buitenlands over zicht. 23.00 Nieuws. 23.15 „New York cal ling", causerie. 23.2024.00 „Francescada Rimini", opera (3e acte). HILVERSUM II, 298 m.J 7.00—24 00 KRO. 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.15 Gm. 7.30 Gram. 7.45 Morgengebed en Liturgische kalender. 8 00 Nieuws en weerberichten. 8.15 Gram. 9.00 Voor de vrouw. 9.40 „Lichtbaken", causerie. 10.00 Voor de kinderen. 10.15 Schoolradio» 10.45 Gram, 11.00 Voor de vrouw. 11.30 Schoolradio. 11.50 „„Als de Ziele luis tert", causerie. 12.00 Angelus. 12.03 Gram. 12.30 Land- en Tuinbouwmededelingen. 12.33 Gram. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en Kath. nieuws. 13-20 Amus.- Orkest en soliste. 14.00 Studenten-orkest en solist. 14.50 Gram. 15.00 Metropole- Orkest en soliste. 15.30 Ben je zestig? 16.00 Voor de zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de jeugd. 17.15 Felicitaties v. de jeugd. 17.45 Regeringsuitzending: Rijksdelen Overzee: L. E. van der Jagt: „Arbeid en maatschappelijke zorg In de Nederlandse Antillen". 18.00 Gevar. mu ziek. 18.20 Sportpraatje. 18.30 Voor de Jeugd. 18.52 Actualiteiten. 19.00 Nieuws. 19.10 Gram. 19-15 Uit het Boek der Boe ken. 19.30 De gewone man. 19.35 Gram. (Intermezzo: pl.m. 19.50 „Vader doet de vaat".) 20.30 Lijdensmeditatie. 21-30 Strijk orkest en sol. (In de pauze: pl.m. 22.00— 22.15 Ken een Haan een ei liggen?) 22.45 Avondgebed en Liturgische kalender. 23.00 Nieuws. 23.15 Viool en piano. 23.50 —24.00 Gram.muziek. Televisie-programma. VARA. 20.15 Cabaret. In de pauze: Actualiteiten. A™™Wpen. slechte spijsvertering^ P misge overtollig"l<*augaaldig op weg lijkheid, bent U t. morgen met CACHETS AKKER smaakloos, I snel, zeker (Advertentie, Ing. Med.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1954 | | pagina 2