Bergensche
Bad-, Duin- en Boschbode
WANDELEN!
TWEEDE JAARGANG. No. 2
VRIJDAG 9 JUNI 1911
REDACTEUR - UITGEVERC. NANNE8 GORTER
ADRES: BUREAU „DE NIEUWE COURANT", ALKMAAR
Aan de Adverteerders!
LOSSE NUMMERS
van de „Bergensche Bad-, Duin- en Bosch
bode'' zijn te Bergen uitsluitend verkrijg
baar bij den Heer P. J. BROUWER,
naast den „Berger Kunsthandel", a 5 cent
per nummer.
Voor Bergen aan Zee zal nader een adres
worden opgegeven.
De inwoners van Bergen en Bergen aan.
Zee Nvófdè'n verzocht burï' advèrfëntiën, Tfie
zij niet direct aan ons adres (Bureau „De
Nieuwe Courant" te Alkmaar) zenden, te
willen bezorgen bij den heer D. Beeldman,
Hoflaan 227, die zich bereid verklaard heeft
deze in ontvangst te nemen.
De prijs der advertentiën is 10 ct. per
regel. Er wordt eene korting van 10 ge
geven aan hen, die in alle nummers adver-
teeren, terwijl zij, die voor zes nummers
hunne advertentiën opgeven, 6 °/o korting
krijgen.
Met den boekhandel of derden wordt
niet in relatie getreden.
Het Russische Monument te
Bergen=aan=Zee.
Niet iedereen zal 't bekend zijn, dat
Bergen-aan-Zee, de jongste badplaats in
Nederland, feitelijk een oude plaats is.
Op een kaart van Blaeu van de Heerlijk
heid Bergen van 1650 staan op dezelfde
plaats, waar het nieuwe Bergen-aan-Zee
verrijst, verscheidene gebouwen, benevens
een wachthuis en eene „vierboet". Visschers-
schuiten liggen op het strand en menschen
bewegen zich er tusschen.
Daardoor wordt bevestigd hetgeen de schout
van Bergen tengevolge van eene enquête
in 1494 en 1514 onder eede verklaart: dat
een deel der bewoners van Berger ter zee
gaan om „cabelliau ende andersins en ha-
rinck" te vangen.
Een schulpslag voerde toen van de
„Franschman" naar Bergen-aan-Zee, in de
zelfde richting als nu de nieuwe straatweg
loopt. Rechts van het hoiel „Nassau-Bergen''
vindt men nog de resten der toen opge-
vischte schelpen.
Indien men de kaart [van Blaeu kan ge-
looven, waren er toen herten in de duinen
en stonden ook verscheidene huizen in de
duinbosschen.
Vermoedelijk is het oiide Bergen aan Zee
ondergestoven, daar in cjien tijd geen sprake
was van een geregelde duinbeplanting. Vele
hectaren bosch zijn door het zand bedekt,
en oude kronieken vertellen, dat ook de
de huizen, die eertijds in het duin stonden,
daaronder bedolven zijn> De herten hebben
-de vlucht genomen, sl&chts een eenzame
ree, van elders overgekomen, dwaalt nog
wel eens in de duinbosschen.
In de laatste 20 jaren zijn de Berger
duinen geheel vastgelegd en nieuwe bosschen
verrijzen in de plaats van de oude.
In 1799 stond er te Bergen aan Zee nog
een wachthuis. Twee bekwame zeelieden
waren aangesteld om de kust te bewaken.
Na den slag bij Bergen, op 19 September
1799, vluchtten vele Russen in de duinen,
achtervolgd door de Franschen. Hevige ge
vechten hadden daar plaats, het eene bij
het duin „de Franschman", dat daaraan zijn
naam te danken heeft, het andere nabij het
wachthuis te Bergen aan Zee. Vele Russen
vonden daar den dood.
Ongeveer 500 meter ten Oosten van het
café „Prins Maurits" verheft zich, rechts
van den straatweg, van het dorp komende,
een duin, hoog en statig. In breede rust
ligt 't daar, als had 't eeuwen lang zoo ge
legen. En toch is 't niet zoo.
Vijftig jaar geleden was op de plaats,
waar nu het duin zich verheft, eene duin
pan, „het Russengat" genoemd. Wanneer
de storm het losse zand had doorgewoeld,
kwamen daar geraamten, beenderen, uniform-
knoopen, amuletten, Russische munten, ko
gels, etc. te voorschijn, een prooi voor hen,
die door de duinen dwaalden. Menig doods
hoofd werd toen medegenomen, om later
weggeworpen te worden.
Maar 't was alsof de natuur niet wilde
gedoogen, dat de beenderen dier arme Russen
aldus verstrooid werden. Geweldige stormen
hebben een hoog duin den zeekant doen
verlaten, om zich in het Russchengat te
werpen, barmhartig bedekkend hetgeen er
was overgebleven van die arme zwerve
lingen.
't Was een lange, grootsche begrafenis,
die tientallen van jaren duurde, terwijl de
storm huilde en de zee als treurmuziek
ruischte. Witte meeuwen waren de eenige
volgelingen.
Nu is het werk der natuur volbracht.
Menschenhanden hebben het duin vastgelegd.
Statig verheft het zich uit de vlakte, een
reuzenmonument voor hen, die er onder
slapen, ver van hun vaderland. Zij rusten
nu in vrede. Geen landgenoot komt de plaats
bezoeken, geen -plechtige lijkdienst wordt er
gehouden, toch zijn ze niet vergeten.
Elke Lente tooit hun graf met nieuwe
bloemen: teere duinviolen, zilveren distels.
Aan den voet van hun monument bloeit de
blauwe scabiosa, de witte pirola, de gouden
hypericon. Violette orchideeën schuilen
onder het hooge duingras, een veilige rust
plaats voor fazant en patrijs, blanke meeu
wen omzweven den top van het monument,
en oude menschen vertellen de wonderbare
geschiedenis van het duin, dat den zeekant
heeft verlaten om het graf der Russen te
bedekken.
Wandelen! Velen denken er niet meer aan! Een
kuiering van een half uurtje, een uurtje desnoods,
nu ja, dat gaat nog. Maar verderdank je! Ik
ga, zegt het meerendeel der menschheid, als ik
me verplaatsen wil, en die verplaatsing van eenige
beteekenis is, per rijtuig, met de boot, de tram,
het spoor, de fiets, de auto of het luchtschip!
Wandelen, in onzen tijd van stoom, electriciteit
en vliegkunst! Ben je dwaas man, daar is geen
tijd meer voor, zoo roepen velen uit.
En, niet waar, we beklagen de menschen, die
leefden in de dagen toen nóch spoor, nóch boot,
nóch tram bekend waren en de ouderwetsche bol
derwagens en de dito trekschuit nog in volle fleur
waren.
Och ja, die stumpers van toenAls je toen een
reisje van eenige beteekenis moest of wildet
maken wat een toebereidselen waren er noodig
en wat een moeite ging er mee gepaard
En daarom leve de tegenwoordige tijd! Nu
gemakkelijk verplaatsen van Zuid naar Nqord,van
Oost naar West, naar alle uithoeken van ons land,
van ons werelddeel, van onze wereld! Naar de
Nieuwe Wereld in een dag of tien, naar ons Indië
