Bergen aan Zee.
BERGENSCHE BAD-, DUIN- EN BOSCHBODE
9
De verbrande Pan.
Nauwelijks is het voorjaar in het land of
eene eerbiedwaardige, oude dame van over
de tachtig laat zich naar Bergen aan Zee
rijden om eenigen tijd aan het strand te
toeven. De bewoners kennen haar allen en
toen wij aan een hunner vroegen wie deze
dame was, werd geantwoord„dat is eene
Alkmaarsche, die zegt dat zij haar goede
gezondheid voor een groot deel aan de
Bergensche zeelucht te danken heeft! Zoo
lang zij er door de weersgesteldheid van
profiteeren kan, komt zij naar 't strand en
ziet er steeds even flink en blozend uit!"
Dan maakt die dame de beste reclame
voor Bergen aan Zee, die er te maken is,
repliceerden wij, want weinigen zal 't ge
geven zijn op dien hoogen leeftijd met
blijkbaar zooveel succes van de heerlijk-
reine zeelucht te genieten
Inderdaad, zóó is het!
Deze bezoeken aan het Berger strand
dateeren sinds 1906, want eerst in dat jaar
werd de schilderachtige 3000 M. lange zee
weg aangelegd van de Franschman af dwars
door de duinen naar Bergen aan Zee. Het
aanleggen van dezen zeeweg is een enorm
werk geweest, waarvan men eenig denkbeeld
krijgt als men weet, dat voor het door
graven van het laatste duin over een lengte
van 60 M. niet minder dan 16000 M.3 zand
moest worden verplaatst. Het voltooien van
den zeeweg gaf dan ook den Alkmaarschen
archivaris C. W. Bruinvis aanleiding om
op 2 Sept. 1906 te dichten:
Ik heb het reuzenwerk aanschouwd,
Den zeeweg, door het duin gebouwd,
En stond verbaasd van 't grootsche onder winden;
Wat Huygens voor de hoofdstad wrocht'
En Duin en Daal bekomen mocht,
.Doet zich op ruimer schaal te Bergen vinden.
Op een kaart van Blaeu van de heerlijkheid Bergen van 1650 staan
op dezelfde plaats waar het nieuwe Bergen aan Zee verrezen is, ver
scheiden gebouwen, benevens een wachthuis en eene „vierboet". Visschers-
schuiten liggen op het strand en menschen bewegen zich er tusschen.
Daardoor wordt bevestigd hetgeen de Schout van Bergen tengevolge
van eene enquête in 1494 en 1514 onder ee.de verklaart: dat een deel
van de bewoners van Bergen ter Zee gaan om „cabeliiau ende anderssins
en harinck te vangen". Vermoedelijk is het oude Bergen aan Zee onder-
gestoven, daar in dien tijd geen sprake was van eene geregelde duin
beplanting, gelijk in de laatste 20 jaren het geval is geweest. Eigenaardig
is, dat als oude visschers over Bergen aan Zee spreken, zij steeds
„Driehuizen" zeggen, welke woonplaats ook op bovengenoemde kaart
van Blaeu voorkomt.
Bij den aanleg van het nieuwe Bergen aan Zee feitelijk ontstaan
door düinontginning heeft Burgemeester van Reenen en Mevrouw steeds
een vast plan voor oogen gezweefd in verband met esthetische en
hygiënische eischen. Aan de eene zijde van den zeeweg is het eigenlijke
dorpje geprojecteerd met kerk, school, postkantoor, kleine zomervilla's
en pensions, aan de andere zijde een villapark voor grootere villa's.
Deze villa's worden niet te dicht op elkaar gebouwd, zoodat vermeden
wordt eene opeenhoping van gebouwen, zooals men dat elders wel vindt.
Behalve het Parnassiapark is tusschen het station, Julianaweg en Elzen
laan een dennenpark aangelegd, 9 H.A. groot, waar omheen een krans
van villa's kan komen.
Genoemd Parnassiapark werd twee jaren geleden door Mevrouw van
Reenen aangelegd. Staande op een heuvel, die midden in de duinpan
lag, zag zij den eigenaardigen duinvorm aan den linkerkant en bracht
hier symetrie in, door deze gelijk te maken aan die der andere zijde
waarbij oude sporen en paadjes zooveel mogelijk ongerept bleven. Zoo
ontstond als van zelf de oud-hollandsche tuin, die geheel éénig aan
onze geheele kust is.
Een kalkzand stee'npad voert naar dit park, dat omgevep is door
hooge duinen en van het strand gescheiden door een circa 100 M. breede
duinrug. Beneden in een zoogenaamden duinpan ziet ge den smaakvol
aangelegden tuin van 6 a 7 H. A. waarin het heerlijk is te wandelen,
Jachthonden in de duinen.
wanneer het boven koud is en de wind
giert. Het is aangenaam te zitten op de
gemakkelijke banken aan den voet der
duinruggen en weg van het gedruisch der
zee te luisteren naar het gezang der vogels,
of te kijken naar de statige en schalksche
watervogels in den vijver, die steeds een
groote attractie voor de jeugd blijven.
Het is hier een goed plekje voor kinderen,
voor ouderen en herstellenden, voor wie de
lucht aan het strand nog te sterk is. Het
park is genoemd naar de Parnassia-bloem
een witte ster met vijf bloemblaadjes
die daar thuis is.
Een park zonder boomen, zult gij zeggen!
ik zie niets dan helm
Maar kijk eens beter! Verscholen achter
elk bosje en daardoor tegen den wind be
schermd staan wel is waar nu nog kleine den
nen, die echter grooter worden en waarvan
100000 geplant zijntegen de hellingen mon-
tana's, in de vlakte laricio's en austriaca's,
daarbij nog berk, els, lijsterbes, Amerikaan-
sche eik, tamaris, berbenis, vlier en brem.
Uit de natuur is een klein boschje van
duindoorn en wilg, in wier midden de heerlijke
rozen Sweet-briards bloeien.
Rondom het park is een rijweg aangelegd
ter wille van de villa's, die als een krans,
terrasgewijs, halverwege en boven op de
duinentoppen, aan alle kanten er van kun
nen komen.
Aanvankelijk werden de zomergasten van
Bergen per lorrie naar Bergen aan Zee
