Charley Toorop.
„Berpsche Bad-, Duin- en Boschbode"
TWEEDE BLAD.
CHARLEY TOOROP.
DRIE VROUWEN.
Stedelijk Museum, Amsterdam. Charley Toorop.
HERFSTBLADEN EN VRUCHTEN 1932.
23e Jaargang. No, 6.
van ZATERDAG 9 JULI 1932.
Nu na een 5-jarige afwezigheid Charley Toorop
haar huis „De Vlerken" aan den Buerweg, dat zij
vóór 10 jaar volgens haar aanwijzingen door den
architect Piet Kramer liet bouwen, weer eens
heeft betrokken, haastten wij ons, deze rustelooze,
felbewogen geest in haar atelier te bezoeken om
te voorkomen dat zij ons, zooals reeds eerder ge
schiedde, opnieuw zou ontglippen, ofschoon zij
thans voornemens is, hier eenige jaren te arbeiden,
behoeft men zich er volstrekt niet over te ver
wonderen, wanneer men over een half jaar zou
hooren, dat Charley Toorop b.v. in Moskou zat.
Wie Charley Toorop kent, weet, dat in haar
een hevige schildersdrang werkt, die haar tevens
stuwt in het volle leven, waardoor zij bovenal
schilderes is van menschen, die het leven van de
zen tijd leven.
Uit die schilderijen blijkt, dat vooral de mensch
in zijn arbeid haar trekt. Zij geeft dien mensch
op een wijze, waardoor haar werk verwant
wordt aan dat van de knapste meesters uit vroe
ger eeuwen.
Het zal wel aan velen bekend zijn, dat Charley
Toorop de eenige dochter is van den in 1929
overleden grooten Nederlandschen kunstenaar
Jan Toorop. Ofschoon zij in haar jeugd wel op
het atelier van haar vader geteekend heeft, is zij
toch pas in 1914, drie jaar nadat zij zich in Bergen
gevestigd had, ernstig met de schilderkunst be
gonnen. Aanvankelijk studeerde zij muziek, doch
de schilderkunst werd spoedig haar hartstocht.
Het talent van haar vader leeft in haar voort,
evenals in haar bijna 20-jarigen zoon Eddy.
In het begin was haar werk onbeholpen, maar
toch kenmerkten haar kinderfiguren zich door
het bekorend wonderlijke, dat er van een kind
uitgaat. Door hard werken veroverde Charley
Toorop een eigen plaats onder de hedendaagsche
kunstenaars en het is wel merkwaardig, dat zij
als vrouw zich als één der sterksten onder deze
kunstenaars doet kennen. Dank zij het talent
van haar vader, behoort zij tot de rasartisten.
Haar werk over de Zeeuwsche boeren-arbei-
ders, haar Rotterdamsche havengezichten, haar
types uit de Borinage zijn bekend en nemen een
eereplaats in in verschillende musea.
Op onze vraag, hoe zij het vond, weer in Bergen
te zijn, antwoordde zij, het buitengewoon heerlijk
te vinden, daar nu weer te wonen. Voor het
eerst, zoo zeide zij, geniet ik nu eens werkelijk
van het huis. Ik gevoel me thans vrijer en min
der gebonden.
Wij uitten de veronderstelling, dat het feit, dat
haar kinderen thans groot en zelfstandig zijn ge
worden, hieraan ook wel niet vreemd zal zijn.
Zij gaf dit toe en vertelde ons met groot enthou
siasme, dat haar beide zoons met hun meisjes en
haar dochtertje hun vacantie in Bergen komen
doorbrengen, zoodat zij zich reeds bij voorbaat
verheugt op de te maken duinwandelingen en
zwempartijen.
Overigens was zij van oordeel, dat door de radi
cale inwendige verandering, die het huis had on
dergaan, zij zich thans ook prettiger in Bergen ge
voelde. Inderdaad is het vroegere romantische
interieur, onder invloed van architect Rietveld, in
een interieur van nuchtere zakelijkheid veran
derd; stalen meubelen, hel witte, roode, gele en
blauwe kleuren en wij voor ons kregen bij ons
eerste bezoek beneden, in de woonruimte, het ge-
BOERENTEWEST-KAPELLE. Charley Toorop.
voel, de wachtkamer van een chirurg te hebben
betreden. Het bovengelegen atelier, waar althans
een vleugel een plaatsje heeft kunnen vinden en
waar langs de kanten prettige rustbanken met
kleurige kussens staan geplaatst, stemde ons meer
op ons gemak, al moesten wij de opmerking ma
ken, dat het toch geen milieu was, om onder het
genot van een heerlijk glas wijn en een fijne sigaar
eens een flinke boom op te zetten.
Slagvaardig als Charley Toorop steeds is, voer
de zij hier dadelijk tegen aan, dat er in de wereld
al veel te veel geboomd is, dat er gewerkt moet
worden en dat het haar niet mogelijk was, in een
rommelige omgeving te werken. In haar atelier
Was dan ook niets te zien van vroeger gemaakt
werk. Op onze vraag, of zij zich dan niet af en
toe moest verdiepen door het aanschouwen van
vroeger gemaakt werk, antwoordde zij met beslist
heid, dat haar dit juist nerveus zou maken. Wan
neer zij met een werk bezig was, nam dit haar
geheel in beslag en kon zij zich niet door ander
werk laten afleiden.
Wij noemden de schilderkunst een van de ta
lenten, die de mensch van nature meekrijgt. Char
ley Toorop sprak ons niet tegen, maar met over
tuiging betoogde zij, dat aanleg niet alles is. Wie
iets wil bereiken, ook al heeft hij talent, kan dit
alleen door hard werken. Toen wij even de
moeilijkheden in de schilderkunst aanroerden,
verzekerde zij ons, er groote waarde aan te hech
ten ,dat de jongeren zich de kennis van het mate-
riaal eigen maken en de techniek leeren beheer- I
schen, omdat haars inziens alleen bewust de
vorm mag worden verwaarloosd.
CHARLEY TOOROP.
Ondanks de sfeer van nuchtere zakelijkheid van
haar milieu, leverde de kunstenares met de haar
eigen charme onder het schenken van een kopje
thee en iets later van een glas cherry, het bewijs,
dat de gezelligheid niet alleen van het milieu af
hangt.
Met nadruk verzekerde zij ons, dat wij goed
moesten begrijpen, dat het van minder belang is,
of een kunstwerk al of niet dichter bij den objec
tieven natuurvorm staat. Hoofdzaak is, dat men
geboeid wordt, en boeien doet op den duur alleen
een kunstwerk, zoodat alleen een kunstwerk van
alle tijden is.
Toen wij belangstelling toonden voor het zelf
portret, dat op den ezel stond, en waaraan zij nog
werkte, plaatste Charley Toorop dit onmiddellijk
in het klare licht. Enthousiast verzekerde zij ons,
dat zij er de laatste dagen onafgebroken aan had
gewerkt om het nog klaar te krijgen voor de ten
toonstelling van „Werken door tijdgenooten", die
Zaterdag j.l. in den kunsthandel van Huinck en
Scherjou, Heerengracht 469, door den heer H, P.
Bremmer werd geopend. Bij de aanschouwing
van dit portret werd het ons duidelijk, waarom
het vorige jaar W. Jos. de Gruyter in het Alge
meen Weekblad voor Christendom en Cultuur kon
schrijven, dat het werk van Charley Toorop aan
sluit aan de kunst van machtiger tijdperken dan
de onze en dit eenvoudigweg, omdat deze kunste
nares met alle oppervlakkige twintigste eeuwsche
beschavingsvernisjes en franjes heeft afgerekend
en de diepere instincten en intuïties van den
mensch in beeld brengt.
KINDEREN Dr. VERSTEEGH, DEN HAAG.
Charley Toorop.
Dit bijna gereedgekomen meer dan levensgroote
zelfportret toont ons Charley Toorop als schilde
res, met opgeheven arm naar een denkbeeldig
doek en in de linkerhand het palet. In haar
schildersjas werpt zij een vasten blik op den aan
schouwer alsof zij hem met overtuiging haar voor
dracht wil suggereeren. De blanke, ietwat bewe
gelijke grijze achtergrond doet de krachtige figuur
nog sterker naar voren komen en zeker behoort
dit zeer plastisch geschilderde zelfportret tot één
van haar beste werken. Wij hopen, dat zij het
werk alsnog op de bovengenoemde tentoonstelling
zal inzenden.
De figuur heeft trouwens steeds de bizondere
belangstelling van de schilderes getrokken. Ook
in haar meer realistische periode, toen zij onder
invloed van Van Gogh de Zeeuwsche boeren en
de typen uit de Borinage schilderde, maakte zij
veel portretten en altijd was zij sterk in familie
groepen. In het weergeven van arbeiders en
boerentypes bracht zij vooral den arbeid als zoo
danig naar voren en het is vooral daarom, dat
haar werk ook in Berlijn en Moskou belangstel
ling geniet. Berlijn, zoo verzekerde zij ons, is als
moderne werkstad veel interessanter dan Parijs
en zeer zeker zal zij daar nog wel weer eens gaan
werken. Ook Moskou, waar zij op een internatio
nale tentoonstelling een drietal van haar doeken
exposeert, trekt haar aan.
