Bergensche
Bad-, Buin- en Boscbbode
7deT3ADBODE"
VIJF-EH-TWIN1IGSTE JAARGANG. No. 8.
2AIERDAG 21 JULI 1934.
REDACTEUR: D. A. KLOMP, NESDIJK 7, TELEFOON 21, BERGEN (N.-H.)
EERSTE BLAD.
Uitgave van de N.V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. Herms. Coster Zoon, Voordam 9, Alkmaar.
is verkrijgbaar te Bergen-Binnen:
lo. in den boekhandel van den heer P. de Haan
in de Stationsstraat;
in den Bergenschen Kunsthandel van den
Heer P. Hopman;
aan het bureau van „Vreemdelingenverkeer"
naast het Postkantoor;
in den Eersten Berger Boekhandel, Oude
Prinsweg;
in den boekhandel van den heer G. Schoe-
link, Oldenburglaan.
Te Bergen aan Zee:
lo. in den Kunsthandel van den heer P. Hopman;
2o. in de zaak van den heer A. Passer;
3o. in den boekhandel van den heer K. Lek.
2o.
3o.
4o.
5o.
BADTARIEF:
a. Koetsenbad; 1 enkel bad 0.25, 1 bad met
handdoek 0.35, 1 bad met handdoek en
costuum 0.55; abonnement 10 baden resp.
2.25, 3.25 en 5.25.
b. Tentenstrand: plaatsen van een eigen tent per
dag 0.50; plaatsen en opbergen van een
eigen tent per week 3.per maand 10.
huur van een tent per dag 1.50, per week
6.per maand 22.50; met recht tot baden
zonder bijbetaling.
Huur van een ligstoel per dag 0.25.
1 Cabine-bad 0.25, dito met handdoek
en costuum 0.55.
c. Zonnebad; voor 4 weken of korter: voor ge
zinshoofd 6.voor 2e gezinshoofd 4.
voor kinderjuffrouw 3.voor kinderen
2.50.
Eigen tenten mogen gebruikt worden, van
waaruit gebaad kan worden. Tevens zijn aldaar
tenten te huur.
STRANDSTOELEN:
Per één uur 0.15, per twee uur 0.20, per dag
0.50, per week 2.30, per maand 8.Voor
het hebben en gebruiken van een eigen ligstoel
(opvouwbaar) per dag 0.15, per week 0.50, per
maand 2.
Genoemde tarieven, behoudens nadere wijzi
gingen.
N.V. BOUW-EXPLOIT.-MAATSCHAPPIJ
BERGEN AAN ZEE.
TENNISBANEN.
Uitstekende gravel- en roode baksteenbanen,
mooi en beschut gelegen in het Parnassiapark te
Bergen aan Zee.
Tarief.
Per uur per persoon0.50
Abonnement voor 10 uur spelen 4.00
Abonnementen, dit jaar afgegeven, zijn voor een
volgend jaar niet meer geldig.
De voorwaarden tot bet bespelen van deze ba
nen, zijn ter plaatse aangeplakt.
DE BADDIRECTIE.
Zeden en gewoonten in
Oud-Bergen.
ui.
We springen maar gezellig van den hak op den
tak.
Wist je, dat er vroeger op de plaats van „de
Oude Prins" een klooster was? Er leidde zelfs een
onderaardsche gang van het klooster naar den
thans, als zoodanig bekenden grafkelder in de
kerk. Om de 25 jaar werden de graven geleegd en
de beenderen verzameld in het zoogenaamde been-
derenhok. Een lugubere bijzonderheid is het, dat
de jeugd als ze er even kans toe zag, vroeger bij
voorkeur een spelletje speelde met de opgegraven
doodshoofden en beenderen, afkomstig van de
oude kloosterlingen.
Nog 'n geschiedenis uit den ouden tij{d. Waarom
heet de Voert Voert? Omdat daarheen vroeger
van Egmond bijvoorbeeld de schelpen ver-v o e r d
werden, die in gebranden toestand zulk een uitne
mende vloerbedekking in de koeienstallen vorm
den. Allengs is dit wegvoeren van schelpen in on
bruik geraakt. Het werd verboden, omdat bijvoor
beeld in Bergen aan Zee het strand er te „los"
door werd.
Apropos, waaraan de Vinkebaan haar naam
dankt? Omdat daar vlak bij de Breelaan de zooge
naamde Vinkenvanger zijn huisje had, de vogels
wist te verschalken en deze fraaie, zingende, ge
vleugelde vrienden graag aan liefhebbers verkocht.
Ik praat maar door; Hier zie je in de keuken de
steenen pan van de zoogenaamde bollebuisjes,
'n soortement poffer, maar anders. Hier zie je ook
de slabak, waarmee je de sla droogzwaaide, door
den bak aan zijn hengsel heen en weer te bewegen.
Hier zie je ook de mangelplank voor één doek
tegelijk. O, haastige, verwende huisvrouwen van
tegenwoordig, waren er meer doeken, ik heb het
al gezegd, dan mangelde men ze door er zelf
boven op te gaan zitten, en dat was voldoende.
Want van slanke lijn wisten ze toen nog niet!
De slijpplank in al z'n stevigte van eikenhout,
bestreken met wit zand, zie je hier ook in al haar
onverwoestbare stevigte. Tegen wat al messen
hield ze het niet uit! Wel 100 jaar lang enop
hout lijdt een mes lang niet zoo, als anderszins.
Aan tafel pikte je zoo gemoedelijk uit één en de
zelfde pan; aan 't ontbijt had ieder z'n eigen boter
hambordje met bijzondere afbeeldingen: 'n jager
met twee konijnen, Napoleon op reis door Holland
in een huifkar enz. enz.
Om te zien dat onze voorouders keurig knutse
len konden moet je kijken naar dat mandje daar.
Neen! 'tis niet van riet; het is van kruidnagelen
gemaakt.
En nou 'n minuutje belangstelling voor de vee
teelt: Als een boer een koe had die gedekt moest
worden, zette hij een stok met een witten doek
(wimpel) buiten; dat was het teeken voor den man,
die met den stier rondging (de zoogenaamde bulle-
looper) en die op een hoorn blies, om uit de verte
zijn komst aan te kondigen. Zoo'n hoorn zie je nog
in de kamer met de voordeur. De bullelooper kreeg
een boterham van roggebrood als tractatie en de
stier die de koe gedekt had, droeg een ring den
neus: de bullering. Allengs is dat loopen met den
stier afgeschaft, wegens verkeersbezwaren en
gevaren!
De roskam waarmee de paarden gekamd werden,
de kruithoorn, welbekend bij de jagers die het
losse kruit uit dien (koperen) hoorn in 't geweer
goten, hebben allemaal hun eigen geschiedenis.
Daar heb je ook de zandstrooier, die ze vroeger in
plaat's van vloei gebruikten. Als merkwaardigheid
moet ik je nog wijzen op die oude geweren (de
trompladers) waarmee ze vroeger in Bergen aan
het zoogenaamde „gaaischieten" deden; ze schoten
dan op vier houten kippen en een haan!
O, en wat een wonderlijk instrument kijkt ons
daar uit zijn hoekje aan Het is niet meer of
minder dan een blaasbalg, bedoeld niet om
vuur aan te wakkeren, maar om het vleesch van
nuchtere kalveren op te blazen, opdat dit vleesch
er voller en steviger zou uitzien, voor het aan de
klanten verkocht werd. Handelstrucjes zijn
zoo oud als de wereld?
Wil je tenslotte nog wat grappigs bijgeloovigs
van onze voorvaderen weten in verband met de
veeteelt, dan moet ik je toch nog even vertellen
van die houten beeldjes met spreuk, die je nog wel
in oude landhuizen vindt. Je interesseert je toch
voor oude spreuken is 't niet?
Kijk, aan zoo'n houten beeldje hechtten de men-
schen met iets van geloof. Het is altijd een pop
petje en erop staat
„Beeldje van mijn eigen grond
Zuster van mijn varkens zeunie
Maak mijn varken weer gezond".
Dat beeldje was dan gemaakt uit het hout van de
varkens-etensbak, of wel „zeunie" en men meende,
dat dit beeldje aan den wand geplaatst, de varkens
gezond deed zijn.
En nu basta! 'tis zeker niet alles volledig, wat
we vermeldden en we zijn vast overtuigd, dat zoo
lang Spruit nog in gezondheid de menschen in het
museum rondleidt, we nog dikwijls de gelegenheid
zullen hebben, de oergeestige, aloude opmerkingen
uit zijn mond op te teekenen.
Tenslotte, onder de grafische bezittingen van het
museum neemt zeker het groote boek met pentee-
keningen van P. D. Ellen een merkwaardige plaats
in. Men krijgt hier den indruk, dat de teekenaar
tot vermaak van zichzelf en zijn omgeving zijn
teekenlust op fantastische, dikwijls oergeestige
wijze heeft botgevierd, en dat wel gedurende bijna
70 jaar op dezelfde wijze. Hij begon in 1705 en zijn
laatste teekening is gedateerd van 1773! Merk
waardig is het ook, dat de teekenstijl van dezen
liefhebber in al zijn onderwerpen: Bijbelsche voor
stellingen, vischvangsten, bloemen, schepen, kari
katuren, molens, dezelfde oolijke lijn, dezelfde zin
voor het uitgewerkte detail verraadt. En dat een
vormig gedurende de meergemelde zeventig jaren
lang.
Besloten moge worden met een heilwensch voor
Bergen, het heerlijk dorp in ons Kennemerland,
waar lichaam en ziel levensgenot vinden,
NABETRACHTING IN HET MUSEUM.
Een goede raad voor elkeen, die een museum of
een tentoonstelling bezoekt: kijk op het eerste
moment nog ereis rond. Juist, doe dat ook hier,
dan hoor je „op de valreep" heer Spruit nog een
paar wetenswaardigheden vertellen, die we vlug
voor je noteerden!
In de groote kamer met de vitrine kunnen mu
ziekliefhebbers wat naar hun gading vinden, daar
heb je n.l. het vijfsnarig instrument „de Noorsche
Balk", een muziektuig uit den tijd der Noormannen
(van 800 dus) en te bespelen als een soort (liggen
de) vedel, met een strijkstokje, dat thans bewaard
wordt in het kleine kastje, waarop de „Drie Wij
zen uit het Oosten" geschilderd staan.
Huismoeders, gaan jullie nog even meekijken in
de kamer met schouw? Het goed op het theeser-
