„DUINVERMAAK"
HOOG EN LAAG WATER
CAFÉ-RESTAURANT
GROOTE KINDERSPEELTUIN.
In Valk's Lunchroom
dineeren
is Uw
maag
tracteeren
VALK's Lunchroom
SCvvV. Alkmaar.
INFORMATIE-BUREAU
te BERGEN AAN ZEE - (in Zomertijd).
JUNI.
Datum
Hoog water
Laag water:
v.m.
n.m.
v.m.
1 n.m.
22
8.04
20.32
4.32
16.54
23
8.59
21.30
5.20
17.42
24
10.02
16.32
6.11
18.43
25
11.03
23.35
7.11
19.49
26
12.16
8.23
21.03
27
0.50
13.29
9.30
22.12
28
1.58
14.32
10.36
23.16
Mooi gelegen aan den voet der duinen.
ZONDAGSMIDDAGS
Concerten Openlucht-Dancing
door 1ste klos Orkesh
Ruim Parkeerterrein.
daarin verandering gekomen. Men zag zich ge
noodzaakt naar arbeidsbesparing om te zien. Zui
velfabrieken werden voor dit doel opgericht, die
langzamerhand groeiden tot de moderne bedrijven,
waarin de machines, onder het toezicht van een
enkele arbeider het werk doen. Wie zich hiervan
wil overtuigen, brenge eens 'n bezoek aan de zui
velfabriek „Neerlandia" te Stompetoren. Ook op
kleiner schaal kan men zich hiervan een beeld
vormen ^door in Bergen de zuivelfabrieken „Wil-
helmina" en „Juliana" te bezoeken.
Dit heeft tengevolge gehad, dat de kaas thans
in groote fabrieksstapels van een paar duizend
stuks ter markt worden gebracht, die door een
enkelen man wordt verkocht. De betaling is even
eens gemoderniseerd en geschiedt nu door middel
van een bankcheque.
Door de vergrooting van de transportmogelijk
heden is het mogelijk geworden om de kaas, die
voorheen te Purmerend, Schagen en Hoorn ge
maakt werd, ook tijdig op de Alkmaarsche markt
aan te voeren. Van de markten te Schagen en
Purmerend is niets overgebleven en die te Hoorn
is dermate ingekrompen, dat ze van geen beteeke-
nis meer is. De Alkmaarsche kaasmarkt, de groot
ste ter wereld, heeft zich echter gehandhaafd.
Bij de tegenwoordige lage kaasprijzen van 12
per 100 pond, moet met kwart centen gerekend
worden en aangezien de aanvoerders het recht
hebben om ook zelf de kaas te zetten, ziet men
het thans vaak gebeuren, dat de kazen, die sinds
de oorlogsjaren, toen het gebrek aan olie ontstond,
niet meer gewasschen en geolied worden, als
groezelige gummiballen eenvoudig van de auto op
straat worden gegooid.
Het handig opgooien en opvangen van twee
kazen tegelijk wordt hierbij verwaarloosd en lijkt
ons niet bevorderlijk voor het product.
Wanneer de kaas gezet is, wordt deze onmid
dellijk met groote dekkleeden bedekt en precies
om 10 uur vangt gelijktijdig de verkoop aan en
worden de dekkleeden op zijde gelegd.
Bij een gewilde markt, rennen de kaashandela
ren, die hun pakhuizen in Alkmaar, Hoor en Gou
da hebben, van de eqne stapel naar de andere en
door loven en bieden bij handslag worden de ver
schillende koopen tot stand gebracht.
Hoewel de meeste kaas door fabrieken wordt
aangevoerd en dus in massa verkocht (er zijn zelfs
groote fabrieken, die hun product niet meer aan
voeren, doch dit rechtstreeks aan den handel
leveren tegen prijzen gebaseerd op den vrijen
marktprijs) wordt de markt toch regelmatig be
zocht door de boeren, die de functie van bestuur
der van de fabriek vervullen. Bovendien zijn er
altijd nog zelfkazende boeren, die de kaas nog op
de boerderij vervaardigen. Dit zijn de boeren, die
met kleine stapeltjes op de markt komen. Hun
product vindt men in de marktnoteering als boe
renkaas genoteerd en aangezien de bereiding van
deze kaas niet zoo wetenschappelijk geschiedt,
wordt in dit product vaak een hooger vetgehalte
gegeven, zoodat de prijsnoteering van deze kaas
per 50 K.G. vaak 1 hooger is.
Direct na den verkoop gaat het dekkleed weer
over de kaas en spoedig daarop komen de kaas
dragers, die door het stadsbestuur worden be
noemd.
De kaasdragers vormen een apart in veemen
verdeeld gilde. Alleen geboren Alkmaarders mo
gen als zoodanig worden benoemd.
In de zomerperiode zijn ze gekleed in hun
historische witte pakken met den hoed in de kleur
van het veem, waartoe zij behooren. Het totale
kaasdragersgilde is verdeeld in vier veemen van
elk 7 man. Elk veem bestaat uit zes dragers en
een taschman. De oudste drager moet steeds met
den jongsten drager van het veem dragen.
Dit gilde houdt nog steeds eeuwenoude gebrui
ken in eere.
Op hun bieravonden drinken zij nog steeds uit
tinnen bekers het speciale bier, dat voor hen ge
brouwen wordt. Op deze avonden prijken op alle
tafels de tabakspotten en rookt men uit lange
steenen pijpen, die aangestoken worden aan com-
foortjes met gloeiende kooltjes. Voordrachten en
toespraken wisselen dan het gildelied af tot het
daglicht door de ruiten komt gluren.
Nadat de kaas verkocht is, dragen zij op berries
de kaas naar het waaggebouw, waar deze op ge
weldig groote weegschalen wordt gewogen. Voor
dit wegen heft de stad een weeggeld, dat ten
deele aan de kaasdragers ten goede komt. Geen
kaas die aangevoerd is, mag zonder te zijn gewo
gen de markt weer verlaten.
Wanneer de kaas gewogen is, worden de berries
met kaas naar de kaasschuiten gedragen en met
behulp van houten goten in die schuiten geladen.
Een groot deel gaat echter per handwagen naar
de pakhuizen en zelfs verschijnen er op de markt
al vrachtauto's, die 10 ton inhoud hebben en de
kaas rechtstreeks van de markt naar Rotterdam
of Antwerpen vervoeren.
De oude weeginrichting in het Waaggebouw was
vroeger als kerk (Heilige Geesthuis) in gebruik.
In 1583 is deze waag gereed gekomen en in 1597
volgde het besluit om het bouwwerk van een
21 M. hooge toren te voorzien. Een half jaar later
werd bepaald, dat die toren 42 voet hooger moest
worden en in 1599 was de nieuwe toren tot een
hoogte van 52 M. gebouwd.
De wijzerplaten met de latijnsche letters werden
een eeuw later aangebracht en verkondigen de
volgende levenslessen:
„Beschouw ieder uur als een afzonderlijk leven".
„Leef, den dood gedachtig; de tijd snelt".
„De uiterste dag is de geboortedag tot het
andere leven",
„De duurste verbeuzeling is die vantijd".
Deze toren, die in den loop van de jaren her
haaldelijk gerestaureerd is, heeft een carillon van
35 klokken, welke in 1687 en 1688 te Antwerpen
werden gegoten.
Eiken marktdag en ook op nationale feestdagen
wordt deze toren door carillonist Crefeld bespeeld
en duizenden genieten van het lied, dat de toren
zingt.
Wanneer het carillon uitgespeeld is en de uur
slagen klinken, dan heft aan de voorzijde van den
torengevel een bijna levensgroote klaroenblazer
zijn trompet op en laat bij eiken slag de tonen
van het Westminstercarillon hóoren. Deze klaroen
blazer staat boven de ruitertjes ridders te
paard, die hun steekspel beoefenen en bij eiken
uurslag rijden de ridders, die, omdatzij in tegen
overgestelde richting draaien, den indruk wekken,
dat zij op elkander instormen, in het rond.
Om 11 en 12 uur Vrijdagsmorgens verdringen
duizenden vreemdelingen zich in de omgeving van
de Mientbrug en de Zij- en Voordam, om dit altijd
weer nieuw wordende spel te aanschouwen.
Er zal wel geen buitenlander zijn die voor va-
cantie ons land bezoekt, die verzuimt een bezoek
te brengen aan de Alkmaarsche kaasmarkt, en
buiten den marktdag te Middelburg is er geen pro
vinciestad waarin zooveel internationaal verkeer
valt waar te nemen als op de Kaasmarkt te
Alkmaar.
Alcmaria V. V. V. heeft daarom terecht haar
bureau in het Waaggebouw gevestigd en voor de
vreemdelingen, tegen betalen van 25 cent, de gele
genheid geopend om den toren te beklimmen en
vanaf den torentrans een blik over de markt en de
stad te werpen. Meermalen maken op een ochtend
500 vreemdelingen van deze gelegenheid gebruik.
Voor Alkmaar, dat ook om zijn stedenschoon tot
de mooiste kleine steden van ons land behoort, is
de kaasmarkt uit een oogpunt van het vreemde
lingenverkeer van groote beteekenis. Het stadsbe
stuur is zich hiervan bewust en heeft met het oog
op het behoud van de markt de wik- en weegloo-
nen, die te hoog waren, verlaagd. Nu de prijzen
voor de kaas zoo ongekend laag zijn, dringen de
zuivelproducenten opnieuw op verlaging aan.
Het stadsbestuur, dat niet kan ontkennen, dat
het kaasdragersgilde uit te veel menschen bestaat
en dus te duur is, komt hierdoor straks in moei
lijkheden.
Toch is het behoud van de markt een offer
waard en het is te hopen dat Alkmaar's vroede
vaderen straks het bewijs zullen leveren tot het
brengen van een offer bereid te zijn. Zelfs dan zal
het de vraag zijn, of in onzen tijd van efficiëntie
deze middeleeuwsche wijze van het verhandelen
van producten behouden kan blijven. Economisch
gesproken lijkt dit zelfs dwaas. Om tot een juiste
prijsstelling van het product te komen, schijnt
thans de markt echter nog onmisbaar. Alkmaar
toone daarom, dat het prijs stelt op het behoud
van deze eeuwenoude instelling.
Historische Anecdoien.
tWas nog in den tijd, dat de dames niet rook
ten, omdat zij rook schadelijk oordeelden voor
haar teint.
En nu gebeurde 't dat in een overwegend dames
gezelschap Arthur Nikisch, de beroemde Leipziger
dirigent, gedachteloos een sigaar opstak en de
schoonste blauwe kringen uitblies.
De dames begonnen waarschuwend te' hoesten.
Nikisch merkte t niet op. Toen maakte een vriend
hem voorzichtig opmerkzaam op de rookwolken,
die door de kamer dwarrelden.
Schuldbewust doofde Nikisch zijn sigaar.
„De dames moeten mij verontschuldigen", zeide
hij, „maar ik dacht waar engelen zijn, daar mogen
de wolken niet ontbreken."
Napoleon at zéér vlug en daarbij lette hij zeer
weinig op het goede, dat zijn tafel bood.
Zooals vanzelf spreekt, werd hem het eerst een
gerecht gereikt en daar hij slechts zeer weinig van
alles nam en dit buitengewoon vlug „weg" werkte,
hadden zijn gasten nauwelijks de borden gevuld,
als de keizer reeds klaar was met dien gang en
een volgenden verlangde.
Voor smulpapen kon het in dit opzicht niet tot
een genoegen gerekend worden, als gast aan de
keizerlijke tafel te verschijnen.
Schiller vond den geur van appels zóó heerlijk,
dat hij er altijd eenige in zijn schrijftafellade had
liggen, om zien te verfrisschen aan den geur.
Goethe was in zijn jeugd een flink eter en tijdens
zijn studententijd te Leipzig was het hem een ge
not overvloedig te eten. Later is hij zich meer
aangetrokken gaan voelen tot de burgerkeuken,
doch dronk bij deze eenvoudige gerechten graag
een glas goeden wijn.
Volgens Richard Wagner was Haydn de leer
meester van Beethoven als jongeling en Bach van
Beethoven als man. Wagner beschouwde Bach ook
als iets typisch Duitsch. „Wanneer men, zoo
schrijft hij, de wonderbaarlijke eigenaardigheid,
kracht en beteekenis van den Duitschen geest in
een onvergeteliik, welsprekend beeld wil vereeni
gen, dan moet men scherp en zin-vol staren op de
gewoonlijk haast onbegrijpelijke, raadselachtige
verschijning van het muzikale wonder Sebastiaan
Bach. Het is de geschiedenis van het innerlijkste
leven van den Duitschen geest tijdens de sombere
eeuw, waarin het Duitsche volk geheel uitgedoofd
scheen".
Johannes Brahms, de groote antipode van Wag-
ner, had een niet minder groote vereering voor
Bach. Wanneer een nieuw deel van de Bach-
uitgave verscheen, dan liet hij alles staan en lig
gen. Hij werkte het deel door en zeide zooals
Mozart het eens had gedaan; „Bij den ouden
Bach beleeft men steeds weer nieuwe verrassingen
en, wat de hoofdzaak is, men leert steeds iets van
hem". Volgens Brahms waren de twee grootste ge
beurtenissen van zijn leven: de oprichting van het
Duitsche Rijk in 1871 en de voltooiing van de uit
gave van de werken van Bach!
Evenals er het beroep „wijnproever" is, bestaat
ook het beroep van „kaasproever". Deze kaas
proever heeft niets anders te doen, dan iederen
dag zijn kaasproeven te nemen om vast te stellen,
of de fabricaten van gelijkblijvende fijne kwaliteit
zijn.
Ef.n veteraan op het gebied van zuivelbedrijf is
William Small, die nu reeds 50 jaar in een der
grootste kaasbedrijven van Londen werkzaam is.
Juist op de fijne tong van Mister Small berust
een groot gedeelte der goede afzetmogelijkheden,
welke zijn firma in den export van kaas naar de
Vereenigde Staten bewerken kan.
Het spreekt vanzelf, dat mr. William Small
iederen dag een groote massa kaas proeven moet
om zich er van te vergewissen, dat nu eindelijk de
bepaalde, fijne aroma bereikt is. Naar hij zelf
verzekert, moet hij gemiddeld per dag 200 kleine
stukjes kaas proeven, zoodat men kan berekenen,
dat Small in den loop van de 50 jaren, dat hij als
zoodanig werkzaam is, niet minder dan minstens
3 millioen kazen „gekeurd" heeft.
Om zijn fijne tong te behouden, waarop immers
zijn heele beroep evenals bij den wijnproever
der groote wijnfirma's gebaseerd is, heeft deze
veteraan onder de kaasproevers zijn leven lang
een streng dieet gevolgd. Hij nam b.v. nooit een
slok alcohol, ook rookt hij niet, omdat hij dan ge
vaar loopt, reeds daardoor alleen zijn fijn ontwik
keld smaakorgaan te bederven. Zoo zijn dus zijn
smaakzenuwen geheel ingesteld op het proeven en
onderscheiden der fijnste specerijen en de meest
exquise geur in de kaas.
der Vereeniging tot bevordering van het
Vreemdelingenverkeer.
Het informatiebureau is gevestigd in het keurig
ingerichte gebouwtje naast het Postkantoor, al
waar Mevrouw EvenhuisNieboer gaarne aan
pension zoekenden en huurders van gemeubileerde
huizen gratis alle gewenschte inlichtingen geeft.
