Het natuurbad Karperton.
„Bergensche Bad-, Duin- en Boschbode''
TWEEDE BLAD.
DE KUNST EN DE CRISIS.
duizend teekeningen, deed hij belangrijke schen
kingen aan de stad Amsterdam en verschillende
musea, terwijl hij aan eenige openbare instellingen
bruikleenen afstond.
De belangrijkheid van de door hem bijeenge
brachte verzameling spreekt reeds uit het feit, dat
aan één van de door hem aan Amsterdam ge
schonken schilderijen (een bloemstuk van Leo
Gestel) op de dit voorjaar te Weenen gehouden
internationale tentoonstelling de hoogste onder
scheiding werd toegekend.
Vooral als verzamelaar van de Berger School
(Leo Gestel, Matthieu Wiegman, Piet Wiegman,
Jan Sluyters, A. Colnot, Charley Toorop, Piet van
Wijngaerdt, D. H. W. Filarski, Else Berg, M.
Schwarz, H. Kuyten en Kees Boendermaker) is de
heer Boendermaker een man van beteekenis.
Het Rijk erkende zijn verdienste door zijn be
noeming tot Officier in de Oranje Nassau-orde, ter
wijl de gemeente Amsterdam hem de zilveren me
daille van de stad Amsterdam toekende.
Door de schenkingen van den heer Boenderma
ker zijn in ieder geval de beste representatieven
voor ons land behouden gebleven.
De tijdsomstandigheden hebben gemaakt, dat
ook hij het door hem aangevangen werk niet kon
voortzetten en hij is thans genoodzaakt om de in
1928 in zijn fraaien tuin, voor zijn genoegen ge
stichte Kunstzaal, in exploitatie te nemen.
Deze Kunstzaal, met de daaraan verbonden
depóts, waarin werken van een 30-tal schilders
zijn ondergebracht, mocht zich tot nog toe om de
uitnemende belichting in de belangstelling van
binnen en buitenlandsche museum-directeuren
verheugen. Nu deze zaal dagelijks voor het pu
bliek is opengesteld, mag ze zeker als een be
langrijke Bergensche attractie worden aange
merkt. In strakke lijnen uitgevoerd, maakt het ge
bouw een imponeerenden indruk en vooral bij het
binnenkomen staat men perplex van deze expo
sitiegelegenheid.
Expositie Kees Boendermaker.
Dit seizoen vindt men er werk tentoongesteld
van zijn oudsten zoon, Kees Boendermaker, leer
ling van de Berger School. Deze jonge kunstenaar
kenmerkt zich door een uitgesproken talent en hij
neemt met zijn werk een eigen plaats in.
Kees Boendermaker werd in 1904 te Amsterdam
geboren. Reeds op de schoolbanken was teekenen
zijn geliefd werk, hoewel hij ook grooten aanleg
voor muziek toonde.
Hij bezocht de Kunstnijverheidschool te Haar
lem, was een jaar leerling van de Academie voor
Beeldende Kunsten te Amsterdam, maar kon het,
met. zijn ietwat fantastische natuur, nooit lang op
de schoolbanken uithouden. Leo Gestel, maar
vooral A, Colnot, zelf een romantische droomer,
hebben veel invloed op hem gehad, evenals Mat
thieu Wiegman, die hij assisteerde bij het maken
van muurschilderingen in de Rozenkrans-kerk te
Amsterdam.
De realiteit is hem vreemd. De omstandigheden
hebben hem thans echter de schrikwekkende
waarde van het geld en de noodwendigheid van
een arbeid, die genoegzaam betaalt, duidelijk ge
maakt.
Vooral in zijn kinderportretten bewijst hij, dat
hij de wereld in het kind verstaat. Zijn stillevens
zijn van een juiste compositie en van een harmo
nische, rustgevende kleur. In deze expositie be
wijst hij, tot de kunstenaars te behooren, die er
recht op hebben, dat aandacht aan hun werk
geschonken wordt.
Bij een wandeling door Bergen, bezoeke men
ook eens de aan den Loudelsweg gelegen Kunst
zaal van den heer P. Boendermaker. Wij zijn er
zeker van, dat men om meer dan één reden rijker
van een bezoek aan deze Kunstzaal terugkeert.
Een aparte attractie in een U eigen sfeer.
Wie Italië bezoekt en Napels niet heeft gezien,
heeft Italië niet gezien immers? En wie Bergen
heeft bezocht en Karperton heeft overgeslagen,
nu we zullen niet beweren, dat hij dan Bergen
niet heeft gezien, maar dat hij veel heeft ge
mist, dat staat als een paal boven water. Natuur
lijk, in grooten kring is Karperton het ideaal
natuurbad in de Bergermeer reeds bekend,
maar U, geachte Bergenaar-voor-tijdelijk, mogen
wij toch wel vertellen
Wat en waar is Karperton?
Karperton, voor ongeveer twintig jaar als groot
model-landbouwbedrijf, waartoe ongeveer 50 H.A.
grond werd aangekocht, gesticht, is in 1933 „om
gebouwd" tot Natuurbad, en na exploitatie door
een verpachting, thans weer in eigen beheer
genomen als speciaal familiebad en natuurbad,
waar de wedstrijdzwemmen en polospeler geens
zins wordt geweerd, maar waar niet getolereerd
wordt dat hij de baas speelt ten koste van de
gezelligheid van anderen. Veel te bouwen was er
gelukkig niet. Alles wat voor een echt natuurbad
noodig is, was er al. In de eerste plaats de groote
grillig gevormde vijver met een wateroppervlakte
van 6000 vierkante meter, gevuld met zuiver
bronwater, dat via een systeem van z.g. Artesische
putten van 60 meter diep opwelt met een
capaciteit van tot 80000 liter per dag. Bij de
stichting van Karperton stond men dus niet voor
het groote probleem, hoe voor een afdoende wa-
terverversching te zorgen. De ingewijde weet wel,
dat het water tusschen Alkmaar en Bergen, hoe
verder men van de duinen afkomt, steeds bruin-
27e Jaargang. No. 5, I
van ZATERDAG 4 JULI 1936.
l'Histoire se repète.
De Nederlandsche onverschilligheid in de 18de
eeuw men leze daarover de studie van Dr. W.
Martin, Directeur van het Mauritshuis te Den
Haag en hoogleeraar in de Kunstgeschiedenis aan
de Rijks-universiteit te Leiden had tengevolge,
dat de beste werken van de Nederlandsche schil
derkunst voor luttele bedragen naar het buiten
land verhuisden, waarvan enkele werken latei-
voor kapitalen werden teruggekocht. De grootste
schande op dit gebied beleefde Nederland in 1850,
toen tengevolge van die Nederlandsche onver
schilligheid de kunstverzameling van Koning Wil
lem II, bevattende 81 Vlaamsche schilderijen uit de
15de, 16de en 17de eeuw, waaronder kunstwerken
van Jan van Eyck (thans in Frankfort en Peters
burg), 26 Hollandsche schilderijen uit de 17de
eeuw (waaronder drie groote Rembrandts, die
thans de parels zijn der Wallow-Collection te
Londen), 84 Spaansche en Italiaansche stukken,
160 werken van moderne Nederlandsche meesters
en 370 teekeningen, naar het buitenland ver
huisden.
Het is de verdienste van Vosmaer, Busken Huet
en Victor de Steurs, dat zij ons volk in dit opzicht
wakker hebben gemaakt.
In 1909, toen tengevolge van een krach op de
Amerikaansche Beurs tal van Nederlandsche
families hun vermogen verloren, beleefden wij
wederom een belangrijke verhuizing van Neder
landsche kunst naar het buitenland.
Jhr. de Savornin Lohman vestigde daarop de
aandacht van de Nederlandsche regeering en ook
in de roman van W. A. Paap, getiteld Vincent
Haman, kan men daarover een en ander lezen.
Het troostvolle bij het verloren-gaan van de
oude Nederlandsche schilderkunst naar het bui
tenland is, dat Nederland daardoor als het land
van de schilders beroemd is geworden, tot zelfs in
het toen feodale Rusland, waar op het einde van
de 18de eeuw Catharina II als de belangrijkste
koopster van Nederlandsche kunst optrad.
De meening, dat de belangrijkste kunstwerken
in Rusland door de jongste revolutie naar het
buitenland zouden zijn verhuisd, berust volgens de
studie van Dr, Martin op een verkeerden grond
slag. Het tegenwoordige, daar heerschende régime
heeft integendeel deze kunstschatten beter als
blijvend gemeenschapsbezit verzekerd.
Nederland is voor het behoud van de Neder
landsche kunst buitengewoon veel dank verschul
digd aan de kunstverzamelaars. Wij behoeven
hiervoor slechts de namen te noemen van Jhr.
Six, Dupper, Van der Hoop, Van der Poll en
Boymans uit een vorige periode.
Door alle eeuwen van cultuur heeft Nederland
op het gebied van de schilderkunst een eervolle
plaats ingenomen en het vervult ons met trots,
dat ons land daarom over de heele wereld de
eerenaam van „het land van Rembrandt" ver
kreeg.
Neerlands penceel en hoeft
om niemands lof te vragen
't Is door zichzelf vermaard
en het heeft Hollands naam
misschien zoo wijd gedragen
als 't vrije Neerland vaart.
Interieur Kunstzaal P. Boendermaker.
Ook de schilderkunst van onzen tijd heeft
eeuwigheidswaarde en verdient, dat men er
trotsch op is. Het publiek verstaat in breeden
kring de Kunst niet en het is daarom huiverig, een
schilderij te koopen, omdat het niet graag later
wil ervaren, een kat in den zak te hebben ge
kocht.
Wij erkennen, dat het in dit opzicht het publiek
niet gemakkelijk wordt gemaakt, omdat tal van
derde-rangs kunsthandelaren, door het exploi-
teeren van vliegende winkels, (ook Bergen kent
er de laatste jaren een paar) het organiseeren van
z.g.n. veilingen, probeeren, het publiek waarde-
looze verkoopertjes aansmeren. Wie zich voor het
koopen van een kat in den zak wil hoeden, zal
dan ook verstandig doen, om rechtstreeks van den
kunstenaar te koopen of zich voor zijn aankoopen
te wenden tot erkende kunsthandelaren; öf te
koopen op exposities van gezaghebbende kunste-
naarsvereenigingen, omdat men dan de zekerheid
heeft, met werk te doen te hebben, dat den toets
der kritiek kan weerstaan.
Stilleven. Kees Boendermaker.
De Kunstverzamelaars van onze dagen.
Ook onze tijd kent gelukkig kunstverzamelaars,
die den dank van het nageslacht verdienen. Wij
behoeven slechts in dit verband de collectie-
Kröller te noemen, een collectie, die voor vijf mil-
lioen was verzekerd, en thans, tengevolge van den
aankoop van het 6000 H.A. groote natuurpark „De
hooge Veluwe" voor 800.000, aan het Rijk is
geschonken.
De crisis had tengevolge, dat het ideaal van
Mevrouw Kröller om dit park met een daar te
stichten museum als toekomstig kunst-centrum,
aan het Rijk aan te bieden, niet verwezenlijkt kon
worden, maar in ieder geval is toch thans door
den aankoop van het park deze belangrijke col
lectie Nederlandsch bezit gebleven. Wij behoeven
slechts aan de Van Gogh's in deze verzameling te
herinneren om duidelijk te maken, wat dit voor
ons land beteekent.
De kunstverzamelaar P. Boendermaker.
Ook de in Bergen wonende kunstverzamelaar
P. Boendermaker mag als een man van groote
verdienste voor de moderne Nederlandsche schil
derkunst worden genoemd. Uit zijn verzameling,
bestaande uit een duizendtal schilderijen en ruim
