„De kringloop der belangen". Acht-en-twintigste jaargang. No. 8. Zaterdag 24 Juli 1937. REDACTEUR: D. A. KLOMP, NESDIJK 9, TELEFOON 21, BERGEN (N.-H.) EERSTE BLAD. Uitgave van de N.V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. Herms. Coster Zn., Voordam 9, Alkmaar. (Los intereses creados). Een Harlekijnspel van den modernen Spaanschen schrijver Jacinto Benavente. Opvoeringen 29 Juli, 8 en 15 Augustus in het Openlucht-theater. De bekende Spaansche dramaturg Jacinto Be navente, wiens spelen in geheel Europa bekend heid verwierven, greep bij het schrijven van de Harlekinade „De kringloop der belangen" terug naar de motieven van de beroemde Harlekijn- spelen welke eeuwen lang den tooneelstijl hebben beheerscht. DeZC spelen werden aanvankelijk opgevoerd door rondreizende, Italiaansche speelgroepen, welke door geheel Europa trokken en weldra een buitengewone faam verwierven. In 1585 vestigde zoo'n troep zich in Parijs onder den naam „Com media dell arte" en vierde daar zijn triomfen, welke nog toenamen toen in 1660 de toenmaals beroemde Harlekijnvertolker Dominico Biancolli door kardinaal Mazerin van Weenen naar Parijs geroepen werd om de inmiddels internationaal be faamde „Commedia dell arte" aan te voeren. De oorsprong dezer spelen gaat terug tot ver in de oudheid en is nauwelijks te achterhalen, men vindt verwante motieven in de Mimusspelen der Romeinen, welke op hun beurt verwantschap ver- toonen met de oudste kluchtspelen in den Griek- schen voortijd. Ongetwijfeld vindt men in de Harlekijnfiguur karaktertrekken, welke men reeds aantreft in de symbolische figuren der heidensche Saturnaliën, zij vormen daar de symboliek van het ontembare leven in zijn bontste verschijningen. Men kan dus met recht zeggen, dat in de Har- lekijnspelen eeuwen van menschelijk gevoel en menschelijke humor besloten liggen. Interessant is daarbij, dat de verschillende per sonen welke in deze stukken optraden, gaande weg ieder een bepaald standaard-type vertegen- j woordigde. Harlekijn, Colombine, Pierrot, Lean- l der, Crispijn, Dona Sireneallen werden zij tot bepaalde typen, ongeacht de rol welke zij in dit I of dat stuk speelden. Men kan ze dus in dat op zicht vergelijken met figuren als bijvoorbeeld Charlie Chaplin die altijdCharlie Chaplin blijft, onverschillig welke „rol" hij in deze of die film ook vertolkt. De Harlekijnspelen ontstonden voor een deel uit tijdens het spel geïmproviseerde grappen op een te voren vastgesteld thema en zoo werden hun liedjes en samenspraken, dansen en acrobaten toeren tot een altijd eender en altijd ander spel van list en liefde, trouw en verraad, geluk en ongeluk, goedhartigheid en bedriegerijen, kortom van alles wat een menschenhart verarmt of ver rijkt, zuivert of verminkt. De kracht dezer spelen lag daarbij in het „lachende de waarheid" zeggen, lag in den tuchti gen spot, in de vroolijke ironie, in die directe, kin derlijke wijze waarmede het leven werd uitgebeeld. Typisch voor de primitieve uitingswijze is bij voorbeeld het komische „gevecht" dat wij in alle Harlekijnstukken vinden en waarbij de domoor de klappen krijgt, een gevecht dat wij eveneens in de poppenkast vinden, waar Jan Klaassen (onze Hollandsche Harlekijn) met Katrijn aan het bak keleien gaat. In al z'n primitiviteit is zoo'n ge vecht de meest rechtstreeksche uitdrukking van „den strijd om het bestaan" welke wij ons kunnen indenken. Tusschen twee grappen, een buiteling en 'noorvijg door, triomfeert dan de wijsheid der narren. Het is zeer begrijpelijk, dat een geestig en scherpzinnig auteur als Jacinto Benavente naar i vorm en stijl der Harlekinade's greep om zijn tintelenden geest uit te spreken. In „De kringloop der belangen" vinden wij inderdaad die speelsche, kinderlijke sfeer der oude Harlekinades terug. Nergens wordt het spel van dezen Spaanschen schrijver zwaar op de hand, ook niet waar hij diepgaande opmerkingen maakt. In zijn spel treden alle standaardfiguren der „Commedia dell arte" op en het is teekenend hoe zij zonder moeite ook den modernen mensch vertegenwoordigen, want het HET OPENLUCHT-THEATER.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Bergensche bad-, duin- en boschbode | 1937 | | pagina 1