Een oude Middeleeuwse vesting
in de buurt van Bergen
Taxi-verhuur
de Bergensche
Pottenbakkerij
door Dom. A. Beekman O. 5. B.
f
TE HENGELE
GARAGE P. SMIT
U/aar gaan w/ij heen?
BezoekT
Hand-,
Draai
en Schilderwerk
Soggens om vier uur gong ik al op skotterdebonk mit me lange
leerze en 't oliepak an. De hengel en al die aare rommelderai zat op
me fiets bonde. Je moet 'r vroeg bai weze, hew 'k altaid hoord. Train
zait, dat ze zo vroeg te hengele gaan, omdat 'r den nag gien mens is om
ze uit te grainze, as ze niks vange. Ze ken 't best bai 't rechte end
hewwe, want ik had al drie uur voor louw zete, toe ik voor 't eerst tok
kreeg. Dat zou 'm weze, docht 'k. Wie weet, hoe 'n kast van 'n vis er
an zat. Nou, ik had 'm 'r rap uit, maar leit 't nou zo'n mieskerigonózel
skeel possie weze. Gien wonder, as je den driel wor. Ik smeet 'm nai-
dig zo hard as kon weer te water en as ik nou zo goesmoes liege kon
as Janbpur (die ok ofteg te hengele gaat), den had 'k 'm toevallig krek
bove op 'n grote snoek smete, die deur de skok mitien op apegape lag,
en den wupte je 'm zo in je skepnet. Zulke verhale heb Janbuur deur
gaans. Dat mot hai wete, maar ik houw van recht deur zee. Main skele
possie bleef gewoon op 't water draive en d'r was gien snoek te zien.
Wel zag 'k 'n visser mit z'n bootje an komme kloete. Hai was an
't fuike ophale en dat gong straik en zet van de iene fuik nei de aar.
En deer kwam vis uit! Gien skele possies. Nei, grote vette korper,
beerze en paling, weer je van slikbekte. Vlak bai me haalde hai 'r ok
zo'n lap van 'n paling uit. Braaf drie pond, docht 'k en metien was
'k gereseleveerd. Effies love en biede en de paling was main. Die vis
ser gaf me 'n knipogie, maar ik hield me van de domme. „Steek 'rs op",
zai 'k (mik 'n sigaar nei 'm toe), „en haal die paling effies 'n haakie
deur ze bek (om Train te bedotte) en doen 'm in me tassie, want ik
ken dat gladde kreng niet vast houwe!"
Zo, die was binne, maar me zin was metien van 't hengele of. Toch
most 'k nag 'n taidje blaive klugtere, aars was 'k te vroeg thuis en den
zou Train 't deur hewwe. Zonder erg vong ik nog 'n paar gnappe beerze,
die de klont butter van 't bakke wel waard ware. Aindeluk op huis an.
Train zou wel opkaike, dat 'k zoveul vange had, docht 'k. Maar toe ik
groös mit me vis thuiskwam, was ze d'r niet. Ze had 'n brieffie op tafel
lege en deer stond op: „Corrie van Jans is 'r weest: of ik effies bai
Jans kwam, want ze hadde zukke lekkere gebakke skol en ze konne
'i niet op. Dat ik ben te vis ete bai Jans. Jai redt je wel zo lang
denk 'k. Je zal wel 'n kwak vis vonge hewwe, deerum hew'k de beskuul
en 'n gróte bak voor je klaar zet in de baikeuke. Tot kaik, hoor!"
Ik nei de baikeuke. Nou, deer stond de briefweger op 't boentafeltje
en 't skutteltje van de kat. Sok is net wat voor Train. Afain, ik sneed
mit groot spul en moeite de kop van die gróte paling of en die lag 'k
op de briefweger. En de vis propte 'k in 'n gróte blommevaas mit
't skutteltje van de kat 'r bove op. Op 't skutteltje nag 'n pak butter
en drie kookboeke van Train. Toe gong 'k in me hoekie fzitte leze in
't nuwe boek, dat 'k van Train krege heb: „De Hengelaar".
„idem".
Het merendeel van de gasten, die
Bergen uitkozen, om er hun vacantie-
dagen door te brengen, heeft denke
lijk niet vermoed, dat zij terecht zou
den komen in een oord, dat histo
risch het belangrijkste is van ons
land. Zij denken nu misschien, dat
we doelen op de ruïne in de kom van
het dorp of op het Russisch monu
ment met zijn eigenaardig kruis.
Neen, de interessante plaatsen liggen
wat zuidelijker, maar zijn gemakke
lijk te bereiken langs een prachtige
weg, die zich slingert door fraaie bos
sen, over de uitlopers van de duinen
en door vlakke dreven met verruk
kelijke vergezichten: de oude Heeren-
weg, die nog van Germaanse oor
sprong is en die toenmaals liep langs
het moerassige gebied van het Eg-
monder-meer over de hoger gelegen
gronden aan de voet van de duinheu
vels en de communicatie onderhield
tussen Zuid en Noord.
We komen dan eerst aan bij het
dorpje Egmond-aan-de-Hoef, zo ge
noemd naar het kasteel van de Heren
van Egmond, waarvan de funderingen
tijdens de oorlogsjaren zijn blootge
legd. Westelijk daarvan ligt het vis
sersdorp Egmond aan Zee, dat, hoe
onaanzienlijk het ook is, toch ook
mede zal spreken in de geschiedenis,
die wij zullen verhalen. En dan ten
slotte wat zuidelijker nog het dorpje,
niet meer dan een gehucht: Egmond-
binnen, gering van uiterlijk en toch
om zijn geschiedenis het belangrijkste
en interessantste van de drie. Dit
blijkt al direct uit het feit, dat hier
de meesten van de Graven uit het
Hollandse Huis hun laatste rustplaats
hebben gevonden. Dit verlaten oord,
door geen toerist ooit bezocht dat
ook de aandacht niet trekt was
in de tiende eeuw integendeel het
grote cultuurcentrum van het Graaf
schap en aangewezen, om een belang
rijk punt van Holland te worden. De
ligging was echter niet gunstig mid
den in een waterland, dat krioelde
van meren en moerassen, op het
grensgebied van Holland en Fries
land, waar de bewoners van beide
landstreken voortdurend met elkaar
in strijd waren. Vandaar dat Zuidelij
ker streken, eerst Haarlem, dan
's Gravenzande en eindelijk 's Gra-
venhage door de Graven tot woon
plaats werden gekozen.
Maar, vragen wij ons af: hoe kwam
het, dat die Graven juist dit oord,
tussen plassen en moerassen enerzijds
en de duinen anderzijds, hebben uit
gekozen, om er het enige cultuurcen
trum van hun gebied te stichten, de
roemruchte Egmonder Abdij, waar zij
ook zijn begraven?
We kunnen niet alles in één keer
verhalen. Laten we beginnen met iets
te vertellen over de oorsprong van
het Graafschap, om later ook over de
aloude abdij iets mede te delen. In
tussen zullen we de documenten uit
het archief van die abdij benutten,
want dat klooster is van het eerste
Gravenhuis de geschiedschrijver ge
weest, Van die oeroude documenten
komen allereerst in aanmerking de
vier z.g. Koningsoorkonden en het
Leven van St. Adelbert, op het einde
van de tiende eeuw geschreven door
Ruopertus van Mettlach. Deze Ruot-
bert was oud-leerling van de Kathe
drale school te Reims en monnik in
het klooster te Mettlach bij Trier en
werd omstreeks 985 door Aartsbis
schop Egbertus, zoon van Graaf Dirk
I, naar Egmond gezonden, om gege
vens te verzamelen voor een levens
schets van Adelbertus.
Adelbertus was een van de elf ge
zellen, die met de geloofsprediker
Willibrord in 690 van uit Ierland naar
het Frankenland waren overgestoken,
om daar het Evangelie te prediken.
Al spoedig vinden we hem in Kenne-
merland, waar hij, met een enkele
onderbreking, tot aan zijn dood heeft
vertoefd. Men moet in hem zien een
der monniken van het Kleine kloos
ter, door Willebrord zelf te Heiloo op
gericht, lang vóórdat te Egmond de
abdij werd gesticht, gelegen even ten
zuiden van Alkmaar, Van dat kloos
ter is nog een merkwaardige rest
over: de put, gelegen aan dé voet
van het Protestantse Kerkje, welke
put onlangs is gerestaureerd. Dit
kerkje, van middeleeuwse oorsprong
het dateert uit de dertiende eeuw
ligt op een terp. En het is op die
Met vreugde begroet de re
dactie Dom A. BeekmanO.S.B.
van de St. Adelbertuspriory te
Egmond-binnen, die ons veel
interessants gaat vertellen over
de historische grond in de om
geving van Bergen.
Tevens is dit een góede ge
legenheid, een boek voor de
jeugd aan te kondigen, „Ragin-
hard" van de hand van Rein
Valkhoff (die in nauwe relatie
met de redacteur staat). Het
zal verschijnen bij N. V. Putten
Oortmeyer te Alkmaar en
behandelt fantasie en werke
lijkheid juist uit die tijd der
Christenpredikers, in het bi
zonder St. Adelbertus, in ons
Kennemerland.
terp, dat het kloostertje van Heiloo
heeft gestaan, veilig tegen het omrin
gende water, dat met de zee in ver
binding stond en dus met eb en vloed
op en neer ging. Bij het restaureren
onlangs van de put zijn oude muur-
resten in de grond teruggevonden:
het zal zeker de moeite lonen, daar
opgravingen te gaan doen, wat, naar
wij vernomen hebben, ook in de be
doeling ligt. (Wordt vervolgd).
Dorpsstraat 18 Tel. 2529
STAAT DAG EN NACHT VOOR U KLAAR
Museum.
Naast Postkantoor, O. Prins-
weg. Bergense historische voor
werpen en curiositeiten (open:
1012 en 2—4. 's Zondags ge
sloten).
Amusement:
De Rustende Jager. CaféRes
taurant-dancing-bioscoop. Ter
ras. Elke avond (behalve
's Maandags) dancing. Muziek
in café. Filmsvoorst.: Zater
dag-, Zondag- en Maandag
avond en Zondag- en Woens
dagmiddag. Verder bij ongun
stig weer.
Filmvoorstelling:
Vrijdagav. 30, Zaterdagav. 31,
Zondagav. 1 Aug. om 8 u. en
Zondagmidd. om 2.30 u.
„EEN LEVEN VOL MUZIEK"
en Maandagavond, Dinsdag-
midd. en av, en Woensdag-
midd. en av.
„ZONSONDERGANG".
Voorzaal Rustende Jager Ten
toonstelling schilderijen, aqua
rellen en tekeningen Nico
Berkhout en Henk v. d. Idsert.
Duinvermaak, Breelaan 132.
Café-restaurant. Speeltuin, par
keerterrein, attracties.
Pesie's Natuurbad (Hoofdweg
BergenAlkmaar), bronwater.
Berger Badhuis, KI. Dorpsstr.
13, douche- en kuipbaden.
Amusementshal „Rosita", Prin-
sesselaan 20. Div. attracties.
Café Nieuwendijk, Dorpsstraat
25. Dansen.
Bergen aan Zee:
Strandpaviljoen „Ulysses".
Trianon, Café. Terras met uitz
op zee.
Exposities:
Kunstenaarscentrum Bergen,
't Huis met- de Pilaren (J. Th.
M. de Vries, Kerkstr. 2) ERE-
TENTOONSTELLING A. RO
LAND HOLST (met schilderijen
Kouwenaar en Mooy).
Kunstzaal Boendermaker, Loudels-
weg 66. Werken van C. Boen
dermaker.
Kunsthandel M. A. Hopman,
Dorpsstr. 14: Schilderijen J. H.
Roggeveen.
Kunsthandel P. Hopman, Kerk
straat 3: Schilderijen, kunst-
voorw. en antiek.
Maandag 2 Aug. opening ten
toonstelling van Franse- en
MOLENSTRAAT 8 b
Hollandse tekeningen van
Matth. Wiegman.
Openluchttheater: 1 Aug. 's av. half 8
VOLKSDANSEN v. Zwitsers en
Fransen in nation, costuumü!
4 Aug. half 8 heropvoering
DON QUICHOT (v. PieterLan-
gendijk) door de Bergense
Spelers o. 1. van J. A. Haak
man.
Toneel Alkmaar: Schouwburg „Gul
den Vlies", 1 en 2 Aug. Toneel
stuk „Het Vierde Beest".
6 Aug. Chopinav. Theo v. d.
Pas. 7 Aug. Kindermidd. O. B.
Bommel en Tom Poes.
Excursie Jan Ivangh: 1 Aug. Dauw-
trappen, óm 4.30 present bij
linde a. d. Hoflaan, Deeln 20 ct.
Sport: 5 Aug. B. S. V. terrein, VOET
BALWEDSTRIJD Kasteleins-
Kellners, TEN BATE v. T.B.C.
BESTRIJDING.
Bergen a. Zee, achter Bio:
2 Aug. 7 u. Voetbalmatch Ber
gen a. ZeeIjzergieterij Alk
maar.
Tenniswedstrijden: 5, 6; 7 en 8 Aug.,
Tennispark „De Molenkrocht",
ingang Kruisweg.
Trips: Reisbureau „De Magneet".
Vrijdags: Toer naar bos, duin
en strand. Vertrek Kaasmarkt
11.15 uur.
Tocht naar de duizend eilan
den, Wieringermeer, Afsluitdijk
en Monument. Vertrek 12.45
uur (Kaasmarkt).
Manege:
Rijschool en paardenverhuur:
Manege Schouten, Oosterw. 30.
Bureau V. V. V.:
alle informaties a. h. Secr.:
Oude Prinsweg 25, tel 2124.
Open op werkdagen: 1012 en
1,304,30. (Juli en Aug: 1,30
5 uur).
Taxi....!!! Tel.
Zeetax, Guurtjeslaan 3 (stand
plaats naast Rust. Jager) 2429
Garage Kees Koster, Breel, 3 2456
Garage Schouten, Oosterweg 30 2557
Garage Smit, Dorpsstr. 182529
Garage Schuddeboom, Witte-
weg 19a, Bergen aan Zee 2675
Garage Roobeek, Emmastr. 1 2601
Politie Brand Bonnen
Politie2444
2731
post Bergen aan Zee 2105
Brandweer (doorl. te bereiken) 2626
Distributiekantoor, Kerkstr. 2 2692
Geneesheren:
A. H. van Gelder,
v. Reenenpark 2 2027
J. M. P. Lugten, Russenweg 1 2700
H. W. J. M. Poot, Dorpsstr. 30 2423
Tandartsen:
J. Elema, v. Reenenpark 11 2059
A. J. Ruiter, Russenweg 23 2057
CORRESPONDENTIE:
Aan de Heer D. L. B.
te Bergen.
Kunnen we niet beter ook al om
plaatsgebrek in onze Badbode de
paarden verder op stal laten (de
koeien zouden jaloers kunnen wor
den). We zijn 't immers allen eens,
ook de heer Elema waarschuwde in
zijn hoofdartikel tegen „overtreders".
En u wilt toch ook niet alle bossen
en duinen sluiten om die ontelbare
vandalen wandelaars, die de schone
natuur met schillen, papier en dozen
bevuilen? Dit staat vast: ruiters, die
tegen de bepalingen zondigen zijn zon
daars en zullen t.z.t. in de hel tanden
knarsen. En och: wij vinden 'n mooi
paard (zelfs met 'n lelijke ruiter er
op) wel decoratief in 't landschap.
Kom, kom, u moet niet zo schrikach
tig zijn op uw wandelingen! Wat ,,'t
gerucht" betreft: als tijd van die vos
senjacht werd ons Carnaval 1949 ge
noemd. Dan wordt 't vast gecostu-
meerd (alsteblieft niet gemaskerd,
want dan zien ze de bordjes misschien
niet meer!) Belooft dat niet 'n' evene
ment, al die prominente personen in
de stoet? Inderdaad: Bergen bloeit!
We zijn 't dus allen gloeiend eens.
