Bergen in vroeger jaren
„DE RUSTENDE
JAGER"
U/f))i| ttensbergen
Internationaal
Trio Böhler
Kunstenaars Centrum Bergen
SCHOENWERK
bij A. C. Seewald
KLUTEN
li.
Behalve in de bossen en de lanen
kwam ik ook op de weiden tussen
Bergen en Egmond, waar men een
uitzicht op de verre duinen heeft.
Daarbij moest ik wel eens over een
hek klimmen, maar wat hinderde dat
voor een achttienjarige, die een kor
te jurk droeg en niet zoals nu een
lange japon? Zo kwam ik eens aan
een boerenhuisje, dat bewoond werd
door boer Beeldman met een groot
moeder, zijn vrouw en dochter Jan
netje. Toen ik er voor het eerst
kwam zag ik alleen de oude groot
moeder voor het raam zitten. De
boer werkte op zijn land en de vrouw
hielp in het huishouden. Maar Jan
netje zag ik bloemen plukken. Daar
mee hield ik mij ook vaak op. Ik
zocht namelijk wilde orchideeën, die
in de weiden te over stonden. Toen
Jannetje zag, dat ik plukte, zei ze:
„Wij zijn ook bezig met bloemen
plukken. U kunt de mijne er wel bij
krijgen. Wij kunnen ze hier toch elke
dag wel vinden".
Zo begon een vriendschap, die tot
op mijn tachtigste jaar heeft geduurd,
en zeker tot mijn dood toe zal blij
ven bestaan. Ik stuurde haar de
plaatjes van Hymans en Thijsse en
als ze wat nieuws ontdekte, hoorde
ik het van haar. Later werd zij ziek
en moest voor herstel van gezond
heid in de zon liggen. Later werd zij
stewardess op een zeeschip, om door
de frisse zeelucht genezing te vin
den. Talen kende zij niet en hoe en
waar ze die heeft geleerd, is me on
bekend, maar wel weet ik, dat ze
eens op een boot naar Zweden onze
Koningin als stewardess diende.
Weer later ging zij naar Indië en
Italië en onverwacht trof ik haar bij
haar zuster en zwager aan, toen ze
weer eens van een zwerftocht thuis
was.
Ik was ondertussen reeds lang niet
meer bij de familie Schermer, doch
ben van het ene pension naar het
andere verhuisd. De meisjes waren
groter geworden en sliepen dus niet
meer bij hun ouders in de kamer,
doch kregen de slaapplaatsen waar
ik en soms een andere gast hadden
geslapen.
Zo kan ik mij nog herinneren, eens
mijn tenten te hebben opgeslagen in
het pension „de Wilg", waar destijds
een vrouw woonde, voor wie ik grote
bewondering kreeg. Zij kweekte
groenten op een bij het huis behorend
stuk grond en éénmaal per week wer
den deze verpakt en op een wagen
geladen om naar elders gezonden te
worden. Een knecht hielp haar altijd
bij het opladen, dat vóór zeven uur
s ochtend gebeurde. Thans is' op de
zelfde plaats een pension gevestigd,
waar ik vele gasten zie in- en uit
gaan. Een ander beheert nu dit
pension.
Ik heb als amateur de schilderkunst
beoefend. Ik nam mijn kist met olie
verf, kwasten en penselen mee naar
Bergen en combineerde dikwijls het
schilderen met een wandeling. Ik had
een huisje ontdekt, helemaal in de
laatste laan, ver achter het Oude
Hof. Ik ging er binnen,' in de hoop
iemand te vinden en lichtte de klink.
Daar zat een sombere oude vrouw,
gerimpeld en zeker hoog bejaard. Ik
vroeg haar of ik mijn schilderkist in
haar huisje mocht opbergen, omdat
ik, na geschilderd te hebben, wat
Bezoekt
BERGEN N.H.
MODERN EN GEZELLIG
Dancing
Café-Restaurant
(Restaurant a la Carte)
wilde wandelen. Maar omdat ik een
of andere droeve geschiedenis ver
moedde bleef ik er zitten. Zij was
uiterst vriendelijk en begon als van
zelf te praten. Zij had een tweeling
van één jaar, die, toen ze eens uitge
gaan was om boodschappen te doen,
in het open vuur waren gevallen en
verbrand. Nooit zal ik de indruk ver
geten, die dit treurige verhaal op mij
maakte. Ondanks het feit, dat het
vele, vele jaren geleden gebeurd
moest zijn, trilden haar lippen en
welden de tranen haar naar de ogen.
Haar naam heb ik nooit geweten. Ik
ging trouwens kort daarop naar een
verderaf gelegen pension en ben er
nooit meer geweest.
In Rome woonde mijn beste vrien
din, Etha Fles, de begaafde kunste
nares, aan wie ik gedurende mijn
hele leven veel te danken heb, eerst
in Utrecht, waar wij samen onze
jeugd doorbrachten en later in haar
woonplaats, waar zij tesamen met
haar pleegdochter vertoefde. Ik,
evenals vele Nederlanders hebben
daar bij haar gelogeerd. Niet als
kunstenares oefende zij invloed uit,
althans niet op mij, maar door haar
géést en liefdevol karakter. Ook
dachten wij in vele opzichten, bij
voorbeeld in levensfilosofie, over
eenkomstig. Alle veertien dagen,
vooral in latere tijden wisselden wij
van gedachten en schreven wij
elkaar.
Als wij, Noordelingen, naar Italië
reizen, vertoeven wij er meestal in
het heerlijke, frisse voorjaar. Maar
in de gloeiende hete zomer is het er
niet uit te houden. Ik had haar al
dikwijls geschreven over de mooie
Berger bossen, de duinen, de zee, de
zomerkoelte en ik vroeg haar her
haaldelijk, of zij niet eens een zomer
in Bergen kon komen. Maar als Etha
een besluit nam, deed zij het voor
goed en zo kon het gebeuren, dat zij
in de zomer van 1905 plotseling voor
mij stond. Zij logeerde in Den Haag
bij vrienden en kwam in Bergen kij
ken, of het haar beviel. Zij had een
plan gevormd om in Bergen te gaan
wonen, waarschijnlijk in een villa
met voor- en achtertuin, bloemen,
struiken vóór en vruchtbomen ach
ter. De Zuidlaan en de hoek van de
Breelaan waren aan die zijde onbe
bouwd en daar zou zij haar villa la
ten zetten. Zij sprak af met de mees-
ter-timmerman van het dorp, hoe zij
haar huis wilde hebben, met een
groot atelier en een gezellige hal
met een schoorsteen en open haard.
De villa moest Zonnebloem heten en
er moesten zonnebloemen voor het
huis geplant worden. Zo is het ge
schied ook.
Nog één herinnering wil ik hier
ophalen. Wie in de Breelaan loopt,
komt cp een zeker moment het
bordje tegen met de wat eigenaardige
naam „Guurtjeslaan". Welnu, toen ik
de eerste jaren in Bergen woonde,
zag ik do oude Guurtje vaak, een in
elkaar gebogen vrouwtje, dat in een
klein huisje woonde, waar nu enn
grote villa staat. Guurtje was vrien
delijk tegen iedereen en knikte alle
voorbijgangers altijd even hartelijk
toe. Zij heeft wel nooit geweten, dat
later nog eens een laan naar haar
genoemd zou worden!
C. V. H.
Onder grote belangstelling werd
Zaterdagmiddag de derde tentoon
stelling in dit seizoen, namelijk die
van de heer Jac. J. Koeman, geopend.
Mr. Kamp, voorzitter van het K. C. B.,
wees er in zijn openingswoord op, dat
de beide voorgaande tentoonstellin
gen reden hadden gegeven tot grote
tevredenheid, wat het aantal bezoe
kers betref, maar dat de verkoop van
kunstvoortbrengselen helaas teleur
stellend was. Deze derde expositie
was bedoeld als een „overzichtsten
toonstelling" van het werk van een
kunstenaar, die dit jaar de zestigjarige
leeftijd bereikte. Naast het werk van
hem vroeg het werk van twee vrou
wen de aandacht: van mevr. G. Koe
manMeertens en Janna Koeman.
„Niet de driekleur van de litera
tuur, merkte mr. Kamp op, doch in de
zuivere gezinsverhouding, deze man
en de twee vrouwen".
Over het werk zelf wilde de voor
zitter het niet hebben. Dit moet voor
zich zelf spreken.
Spr. besloot zijn rede met een ge
dicht van Jan van Nijlen in Wijsheid.
Andere sprekers.
F. Kamstra, vriend en kunstbroeder
van de jarige, wenste hem geluk op
deze dag en sprak de hoop uit, dat
hij nog tal van jaren de kunst zou
mogen beoefenen. Spr. memoreerde
nog enkele feiten uit het verleden,
waarover ook Kasper Niehaus' Le
vende Nederlandse Kunst ons inlicht.
Op een expositie van het werk der
leerlingen maakte hij kennis met de
heer Verkade. Deze kennsmaking had
tot gevolg zijn werk voor diens al
bums, met de verzorging waarvan hij
tien of twaalf jaar belast was. Van
enkele zijn de plaatjes alle of voor
het merendeel van zijn hand. Het
eerste was gewijd aan zijn aquarium
en later aan vogels, vlinders, insec
ten, vissen en bloemen. Zijn ideaal
was om hierdoor de mensen nader te
brengen tot de natuur, waarmee hij
zelf zo nauw verbonden is.
De zestigjarige dankte zichtbaar
ontroerd voor de belangstelling, 't Is
voor een schilder zo moeilijk zijn ge
voel in woorden uit te drukken,
meende de jarige. Verder bracht hij
in herinnering de woorden van een
Japans schilder, die gezegd moet
hebben: wat ik gemaakt heb beneden
mijn vijftigste jaar, dat moet vernie
tigd worden; wat ik daarna tot mijn
75ste maakte, telt mee en mijn werk
tot mijn tachtigste mag gezien worden.
„Ik, aldus de jarige, ik voel mij nog
jong, en zal opnieuw beginnen".
Bij een rondgang langs de vele ten
toongestelde werken van* deze schil
derende, etsende, lithograferende
kunstenaar toonden vele bezoekers
grote belangstelling voor zijn bloe
men, portretten, naakten, enz.
De expositie blijft geopend tot en
met 15' Juli a.s.
VOOR BETER
Sportartikelen
KerksTraat* Tel. 2552
BERGENSE KUNSTHANDEL P. HOPMAN
GESCHENKEN EXPOSITIES
VRIJ ENTREE
EXPOSITIE HENK V/D IDSERT
BADBODE VERKRIJGBAAR
te BergensBinnen in:
Eerste Berger Boekhandel,
Oude Prinsweg;
boekhandel P. de Haan, Stationsstr
Boekhandel G. Schoelink,
Oldenburglaan;
Bureau van V. V. V., naast Postkant.;
Bergense Kunsthandel P. Hopman,
Kerkstraat 3;
de zaak van J. M. Thomas,
St. Antoniusstraat 13;
Kunsthandel J Ruyter, Hoflaan 2 en
krantenkiosk Stationsplein.
Te Bergen aan Zee:
in de zaak van J. Passer en
K. Volgers, v. d. Wijckplein 13.
Net klaar met een klein stenen
napje, wat ik maakte op de avond
dat er weer een stukje copy voor de
Badbode weg moest. Is het te ver
wonderen dat ik m'n lievelingsvogel
vereeuwigde? Natuurlijk de kluut, die,
naar mijn mening, de mooiste vogel
is in onze omgeving. In de brakwater
meertjes achter de Hondsbosse Zee
wering leven ze. Meer dan 15 centi
meter water staat daar niet, doch een
halve meter modder vrijwaart deze
fijne plek van indringers als de mens.
Begin Maart komen de vogels uit het
Zuiden terug en blijven dan paarsge
wijze bij elkaar. Een maand later lig
gen de eerste nesten op de eiland
jes in het water en nu begin Juli
lopen de kluten met hun kroost in
't water rond.
De schutkleur is zó goed, dat wan
neer de jonge vogels door de angst
roep „kluut kluut" van de oude
vogels gewaarschuwd zijn, zich onmid-
li/k plat tegen de grond drukken en
bijna onzichtbaar zijn. Een maand la
ter is er geen verschil meer te zien
tussen oude en jonge vogels. De
zwarte kop en nek steken met de
paar zwarte randen op vleugels en
zijkanten zó mooi af, dat er geen ver
gissing mogelijk is. De snavel is naar
boven gebogen en wel 10 cm lang. Zo
leven deze mooie vogels tezamen met
de bergeenden, visdiefjes en de ture
luur in deze ogenschijnlijk kale meer
tjes.
Om de mooie plekjes te vrijwaren
tegen indringers hebben enkele vogel
mensen ze met toestemming van de
eigenaren en huurders in bescherming
genomen en staan de meêrtjes door
lopend onder toezicht, Wéér een af
gesloten plekje? Neen, want van de
dijk af heeft iedereen er het schoon
ste gezicht op. U zoekt de Hondsbos-
se Zeewering maar op, ongeveer bij
de werkkeet en daar kunt U vaij
Camperduin af links van de weg bo
ven tegen de dijk het vogelleven ga
deslaan.
Ook een kijkje aan de zeekant kan
U een ongekend genot verschaffen bij
laag water door eens aan 't eind van
de dammen naar zeesterren en zee
anemonen te zoeken Per bus, per
fiets door de Staatsbossen (tot Har
gen nu) of te voet (voor een dag
tocht) is dit plekje te bereiken. Te
rug langs het strand naar Bergen aan
Zee.
Voelt U er voor om er samen eens
heen te gaan? Wel goed dan: Donder
dag 14 Juli op de fiets naar de meer
tjes in Camperduin. Vertrek vanaf de
Lindeboom (hoek Hoflaan) om 7.30
uur des avonds. Deelname 20 cent per
persoon.
Iedere week een excursie zal me
vermoedelijk dit jaar niet lukken.
Neemt U deze kans dan waar om iets
bijzonders te zien.
Jan Ivangh.