t
BEZOEK
1
3Cracl\t der intuïtie bij 3larrle 3Cuijten
r~
B. SANTING
Ons brood is U bekend
Film
VKltÊÊSÈiiÈËËKËÊI
11 1
t^ave óckiiderkunót
Reeds de eerste blik op Harrie
Kuijtens werk in de kunstzaal van De
Rustende Jager doet ons zien dat hier
een schilder exposeert van een niveau
waarop zich weinigen bewegen. Het
ingeschapen talent van Kuijten blijkt
reeds uit het zelfportret van 1899, dat
weliswaar vrij conventioneel van op
vatting is, maar voor een zestienjarige
een brevet zoals men geen beter kan
wensen.
Beschouwt men het hier hangend
werk, dat zeker alle kwaliteiten van
de schilder belicht, aandachtiger, dan
vallen twee dingen op: de intuitieve
wijze van schilderen en het gebruik
van groen.
Nergens is berekening, er is een ge
leid worden door het oog. Er is een
zien van landschap, stilleven of fi
guur en de directe overbrenging van
het geziene op het doek. Nergens is
opzettelijke compositie, nergens ook
een opzettelijke kleur. Kuijten schijnt
het totale beeld door het zien reeds
in zich te hebben, waarna zijn hand
„vanzelf" de kleuren van het palet
pikt. Er is een natuurlijke schilder
wijze, onberedeneerd, waarbij de
(zeer grote) vakkennis zich niet als
zodanig aandient, maar onbewuste
handeling is geworden.
En daarin herkent men de ware
schilder onder de representatieven. Er
is geen probleem van vlakvulling of
harmonie van kleuren. Er is alleen 'n
onderwerp, en dat onderwerp wordt
weergegeven. De compositie schijnt
toevallig (als in Marseillaans meisje
van 1949)en ook de kleuren schijnen
toevallig aangebracht (als b.v. een
combinatie van blauw, groen en vio
let in Cavalière, landschap, van 1949).
En wat het groen betreft: in vrijwel
elk schilderij zal men het aantreffen,
bijna zou ik zeggen als symbool voor
de innerlijke rust van de schilder.
De intuitie is zeker een machtige
gids, zelden falend, maar gemakkelijk
gestoord door verstandelijke overwe
gingen. Harrie Kuijten faalt zelden,
juist doordat zijn aanleg zo geheel
met de zuivere schilderkunst overeen
stemt.
We kunnen dan wijzen op Atelier
tafel, een der beste stillevens, op het
Vrouwenportret no 9, op Zeilschepen
(no 11), waarin.de zeilen als in een
waterkom zijn opgenomen met prach
tige dynamiek, op het sterk sprekend
zelfportret (van 1949), op het Tenten-
strand (no 17, van 1934), in tegenstel
ling met no 11 statisch een composi
tie in kleurvlak. In deze werken lig
gen alle eigenschappen, die men ook
in het andere werk aantreft, soms zus,
soms zo, en die onze aanvankelijke in
druk bevestigen: te deen te hebben
met een schilder van aanmerkelijk ni
veau, een oase in de stroom van expo
sities.
Linosnede van ttenk van den Idsert
NIEUW KUNSTZAALTJE
De vroegere pottenbakkerij van
Ruiter aan de Hoflaan is veranderd
in een representabele kleine kunst
zaal. De wanden zijn geheel met stof
bekleed waardoor de te exposeren
schilderijen voor een dertigtal is
plaats goed tot hun recht komen.
De ingang is aan het Kerkepad, gele
gen tussen Hoflaan 2 en Oude Prins-
weg 1, bij de Ruir.e.
De schilder Kamstra houdt er ge
durende Juli en Augustus zijn tachtig
jarige jubileum-tentoonstelling.
Molenstraat 3, Tel. 2581
Probeert U ook eens ons gebak
KUNSTENAARS-CENTRUM-BERGEN
Expositie Kunstzaal „De Rustende Jager"
BERGEN
24 Juni 4 uur t.m. 7 Juli 17.30 uur
10—12.30, 14.30—17.30. 19.30—22 uur
Zondagmorgens gesloten
UNIE VROUWELIJKE
VRIJWILLIGERS EN VIERDE
PRINSENKIND
Als gevolg van onze oproep in de
vorige Badbode hebljen we reeds 50
ontvangen, zodat twee oorlogswezen
met vacantie kunnen gaan. Laat Ber
gen er nog meer uitzenden! Bedragen
van 25 of veelvouden ervan wor
den gaarne ontvangen door
A. Huijgens-Bruynzeel,
G. de Wolff Peereboom-Eecen,
J, Diesfeldt-Pieters.
We ware te waskip weest bai
Jaap en Laipie in de Zaip. We
hewwe 'n gnappe dag had, dat
wel, maar je benne weer blaid
as je in je aige bedoeningkie
zit. Ik had alweer 'n skoffie
studdert op de wurft en Train
was nag an 't Zundesse goed op
te pakke. Dat moest allegaar
weer knappies in de kast. De skoene weer poest en me beffie klaar Tege
voor de boordeman. Ik most de hoededoós weer op de vliering brenge.
Dat heb allegaar z'n vaste plaasie op 'n paar plankies op de hanebalke.
Afain, ik zat nag effies te rommele want 'r lage nag eerdebaiesloffe op
de vliering en deer had 'k 'r 'n paar van noödig. Ik hoor de bel gaan
benede, dat zei de mellekboer weze docht 'k en 'k hoorde Train mom-
pek maar 'k kon d'r niet uit wais worre, 't leek de mellekboer toch ok
niet. Train kwam de trap op en leek me wel te roepe. Ze was oplest he-
legaar voor 't trapgat. Je mot effies komme, j6, d'r is 'n man om je te
spreke. Main? vroeg ik, wat mot ie? Wat is 't voor 'n kirrel. Dat weet
'k niet zai Train zaggies, hai heb 't wel zaid, maar dat ken 'k niet ont-
houwe. 't Is 'n ja, hoe was 't ok, 'n loog, nee, nö ja, 'n soortige loog-
kirrel. Kom je, want hai staat te wachte.
Ja, zeg maar dat 'k kom, 'k ben zoo benede!
Ik was 'r ok gauw, maar t gong effies te wuld.
Nou, deer stond die man bai de voordeur mit Train te prate. Ik zai
goeie morge en die man nam ze hoed af en hai gaf me zo'n klain kaart
je, 'n vesiete-kaartje, dat begreep 'k wel. Zonder bril kojje 't wel leze:
prof. Kopsnuffel Freno-loog, stond er op. Aangenaam zai ik, ik ben
Idem. Dat is frappant zai hai, hoe bedoelt u, heet u ook toevallig Kop
snuffel of bent u ook Frenoloog. We stonde effies raar te kaike, maar
Train hakte de knoop deur. Hai hiet zoo, 't is z'n naam moet u wete. O,
pardon, was 't, dat had ie niet begrepe. (dat hejje meer onder perfes-
sers) maar hai wou me graag effies spreke, 't was voor hem heel be
langrijk, zai ie. Now, we liete 'm in de kamer en deer kwam de aap uit
de mouw. Hai was op zoek nei ofstammelinge van de Noormanne. Dat
was deur 'n schedelonderzoek te bewijze, lag ie ons uit. Afain we hewwe
'n heel verhaal had over Noormanne en schedels. Dus Frenoloog was
weer zo'n raar woord voor 'n koppekaiker. Dat most 'k onthouwe. Nou
afain, 'k zeg teuge 'm: Je ken van main frenologe, as 't maar gien zeer
doet. Nee, deer had 'n niet bang voor te wese, hai kon 't mit z'n vin
gers of. Toe haaldie 'n groöt stuk pepier voor de dag en begon te vrage:
Is er nog iets over de voorouders bekend? Niet veul meer. We wete
dat ze dood benne. Zijn er in de familie nog papieren of documenten
van vroeger? Nei, meneer, allien wat belastingpepiere. Is er bij U of bij
andere naamgenoten een bijzondere trek naar het water of naar ruimte.
Nei meneer, niet dat 'k weet. Wel oor, zai Train, hai mag verrekte
graag kloete mit 'n modderbak in de Skermersloöt en hai heb 'n hekel
an krappe klere. Z'n klere benne allegaar 'n maatje te groot.
Nee, pardon, ik bedoel hier een zucht naar avontuur. Ja, ja, dat kon ie
wel cpskraive, zai 'k dalek. Dat was 'r. We hewwe guster net twei lote
kocht van de Skager landbouwtentoonstelling, dat hewwe avetuurt
want je ken twei vette koeie winne. U laat me niet uitspreken zai de
perfesser. U moet zich die Noormannen voorstellen zoals die vroeger
de wereld zagen en door geen zeeën en afstanden waren te weerhou
den. Ja, dat begraip 'k best zai 'k, maar 't is zoo ofgedonders lang lede,
ik weet 'r niet veul meer van. Hai wist zeker genog wan hai pakte 't
pepier weer op en begon mit ze vingers op me kop te speule. En hai
prate maar. Hai had alle pepiere neisnuffeld over Bergen en hai had
onze naam nag vonden tot vier of vijfhonderd jare terug. Ik vroeg nag
effies of we miskien nag duurtetoeslatf konne kraige van terugwerkende
kracht over al die taid, maar hai hoorde 't zeker niet, hai prate maar
deur. Hai had nag 'n paar femielies oflope in Bergen die hier ok al zoo
lang zate en deer was 'r ien bai die volgens de Frenologerai n Noor
man was. Iniens was ie stil. Ja, ik heb het, precies dit is het, een ogen
blikje nog, even de lijnen volgen. Zoo is het klaar. U bent absoluut een
Noorman. Wilt U van mij een fijne sigaar roken? Als 't blieft. Now, k
was blaid dat 't oflope was. Dank je wel, zai ik (voor de segaar). De
echte Noormanne zalle zukkers nooit rookt hewwe.
De perfesser was in z'n skik. Hai lachte en kraste nag wat op 'n pepier.
Toe gong alles in de tas en mit veul bedankies en nag 'n hand gong ie
weg. Hoe is 't mogelek, zai Train derekt. Aigelek kejje 't wel zien ok an
je. Soms oor. As je heer zoo in 't wuld is, zie je d'r aigelek woest uit.
Now maid, zai ik, je ben d'r mooi invloge. D'r benne altemetten zukke
Noormanne as ik. Die knobbel is larie want 'k heb onguur me kop stote
teuge die balk bai 't trapgat. Train was 'r mee an. Nö jö, hejje nou die
man veur de gek houwe, je ben toch 'n rare kirrel. Och Train, die man
heb ze zin. Hoeveul keer zal ie voor niks lope hewwe. Hai is blaid en
heb goeie segare maar ik zou wel d'rs wulle wete, weer die are Berger
Noorman z'n kop an stote heb.
Idem.
Als men over avonturiers spreekt
en over vreselijke gevechten ter zee,
waarbij de mannen elkaar met pik-
haken bespringen en men denkt dan
aan een film, dan moet de hoofdrol
natuurlijk vervuld worden door Err.ol
Flynn, de man zoals een man in zijn
dromen denkt te zijn en de man zoals
verschijnt in de dromen der vrouwen.
Dus Captain Blood, de film die in de
Rus draait, heeft als hoofdrolspeler
Errol Flynn, schermer en ladykiller.
Captain Blood is een der fascinerend
ste zeeverhalen en wie Olivia de Ha-
villand verleid wil zien (in het nette,
N.V. ZUIVELFABRIEK „NEERLANDIA"
STOMPETOREN
MELKPRODUCTEN EN
ROOMBOTER
vöorzien van onze naam, garanderen
U prima kwaliteit.
Vraagt ze onze wederverkopers
De „Centra" Kruideniers.
In speciale merkartikelen
het best gesorteerd,
N. JONKERS,
Stationsstraat 8 Tel. 2524
J. OUDHOF,
St. Antoniusstr. 25, Tel. 2575
de toegang is voor lieden boven 14
jaar), door een man als Flynn, kan
zijn hart vele malen ophalen (wat
„hartophalen" ook moge betekenen).
Van Maandag af is er een geheel
andere film: Daar was eens een meis
je loos, met Jane Wyman (die U kent
uit Johnny Belinda, het doofstomme
meisje) en Dennis Morgan. Een onge
looflijk aardige film, met allerlei zotte
vondsten. Kijk, ik ben een ernstig
man in het openbaar, maar stiekum in
mezelf hoop ik dat er alleen maar
films vertoond worden als: Daar was
eens een meisje loos. Lachen, brullen,
gieren heette dat vroeger op de re
clameplaten. Nu zeggen we dat niet
meer, thans heet het: een vrolijk
avontuur.
