DUS... BLU MET
Klein meisje speelt met
de dood in een
meesterlijke Spaanse film
"CONTACT MET DE EGMONDEN"
8
18 JANUARI 1978 NUMMER 1333
zondag, dinsdag,
"Cria Cuervos"
BIOSCOOP "CINEMA 1000"
TITEL: Cri» Cuervos REGIE: C»rlos Saura.
VOORNAAMSTE ROLLEN: Aoa Torrent, Móni-
ca Randall, Grraldlne Chaplin.
Vanaf 18 jaar.
De eensuur in dictatuur-landen is
meestal minder dom dan vaak ge
dacht wordt. Kunstenaars die hun
kritiek op die dictatuur kwijt willen
moeten dan hun toevlucht zoeken tot
een dikwijls gecompliceerde symbo
lische constructie; dat geldt vooral
voor filmers, want die kunnen via de
bioscoop nu eenmaal het potentieel
grootste publiek bereiken en genieten
daarom een speciale voorkeursbe
handeling van de heren censoren.
In veel gevallen leidt die gedwon
gen symboliek tot films die alleen
goed te begrijpen zijn voor de
landgenoten van de maker; veel voor
beelden daarvan zijn te vinden in
Griekenland, waar tijdens het kolo
nelsregime het handjevol kritische
films dat door de censuur kwam. een
symbolische benaderingswijze liet
zien waarmee het Griekse volk zelf in
zijn cultuur vertrouwd was geraakt.
Een bijkomend probleem is ook, dat
de kritiek zich niet kan veroorloven
op de politieke ondertoon van zo'n
film te wijzen; zo liep er vorige
maand op Film International een re
gisseur uit een niet nader te noemen
dictatuurland rond wiens film niet
begrepen werd. Hij kon dat onbegrip
ook niet wegnemen, de man had al
eens twee jaar in de gevangenis geze
ten en, vertelde hij me „je kunt er
zeker van zijn dat ieder artikel over
mijn film door de ambassade hier
wordt doorgestuurd, en ik heb geen
zin om nog eens in de gevangenis te
belanden."
Ook Carlos Saura ontkomt niet aan
die noodzaak tot symboliek, alleen
kan er in zijn geval wél over ge
schreven worden: niet alleen omdat
Spanje aan het veranderen is, maar
vooral ook omdat Saura zich in eigen
land een praktisch onaantastbare po
sitie heeft verworven dank zij het
grote succes dat hij de laatste jaren in
het buitenland heeft. Hoewel, ook Cia
Cuervos werd in Spanje verbo
den, ook al mocht zijn film na zes
maanden alsnog uitgebracht worden..
De symboliekdicSaura in zijn films
gebruikt is op de eerste plaats die van
de atmosfeer waarin het verhaal zich
afspeelt; in Cria Cuervos...(de eerste
woorden van een Spaans gezegde,
waarvan de vertaling neerkomt op
„Als je een kraai opvoedt pikt hij je
later de ogen uit") is die atmosfeer
benauwend, letterlijk adembene
mend. Voortdurend lijkt Madrid te
lijden onder een zinderende hitte, en
ook in het donkere, geïsoleerde huis
waar de kleine Ana haar kraaienrol
probeert te spelen is de sfeer beklem
mend. Dat geldt vooral voor de relij*
kwieën-kamer van haar vader, een
officier die nog in de burgeroorlog
heeft gevochten en een grote verza
meling wapens heeft.
Ana's moeder, Geraldine Chaplin,
is al dood als haar dochter haar vader
met een maitresse in bed hoort ster
ven. Ze gaat de kamer in, pakt een
leeg glas en wast het schoon. Ze heeft
er een dodelijk vergif in gedaan,
denkt ze tenminste, en daarmee heeft
ze haar gehate vader gedood. Sinds
Ana's moeder, die door haar man
bedrogen en niet begrepen werd, ge
storven is wil Ana haar andere fami
lieleden dood hebben: als ze bij het
verstoppertje spelen haar twee zusjes
ontdekt moeten ze spelen dat ze dood
zijn, zelf wil ze ook sterven.
Voortdurend is Geraldine Chaplin
aanwezig in de dromen, nachtmer-
rie's vooral, van Ana; de echtgenote
van Carlos Saura speelt niet alleen de
moeder, maar ook af en toe de twintig
jaar oudere Ana, die recht in de ca
mera vertelt over haar ongelukkige
jeugd. Voortdurend probeert Ana
vrij te zijn (als haar oudere zusje een
te grote beha probeert zegt ze:
„Zoiets zal ik later nooit dragen"),
maar het lukt haar niet te ontsnappen
aan de strakke dictatuur van het rij
ke bourgeoisgezin.
Het is de bourgeoisie van Franco-
Spanje, het gezin woont in een huis
met een grote tuin midden in de stad,
een mooie tuin die echter door een
hoge muur met grote gevangenis
poorten van de buitenwereld is afge
sneden. Ana ziet zichzelf even op een
hoog dak in de buurt staan, ze vliegt
dan boven de tuin en boven Madrid,
maar die vlucht is maar een droom.
Cria Cuervos... zit vol scènes dje
tegelijkertijd onbeschrijfUpTrnooi
en adembenernencTdroevig zijn, zoals
ook het gezicht van'de fclëtne A^a'
dat is. De grote, gitzwarte ogen van
Ana Torrent, die al zo verschrikke
lijk mooi de symboliek duidelijk
maakten in Victor Frice's sublieme
debuut De Geest van de Bijenkorf,
stralen een eindeloos diepe triest
heid uit, ook als ze gelukzalig mee
zingt en wegdroomt met het plaatje
Por Que te vas, waarom ga je weg.
Het klinkt wel erg cynisch, maar het
is al eerder gebleken dat juist onder
een dictatuur die iedere heldere en
expliciete kunstuiting verhindert,
meesterwerken voortgebracht kun
nen worden. En een meesterwerk,
dat heeft Carlos Saura melfCrïa Cu
ervos...wei degelijk gemaakt.
