NOORD-HOLLAND
DAGBLAD VOOR
Bij Sebastopol slechts plaatselijke gevechten.
Engelsche aanvallen op Noord -Sumatra.
Uitgave:
Dagblad voor Noord-HoUand N.V.
Alkmaar - Voordam C 9.
Bureau der Schagcr editie:
Schagen: Laan 201.
Telefoon 444 (2 HJnen).
Postrekening 66188.
MAANDAG 24 APRIL 1944.
SCHAGER EDITIE.
88e Jaargang, No. 95, 2 pagina's.
Advertentie-tarief:
Prijs der gewone advertenties in dete
Editie 11 ct. per m.m. Bij contract
binnen een jaar te gebruiken belang
rijke korting. Tarieven voor de geheele
oplage op aanvrage.
Deze Courant verschijnt dagelijks.
Betrekkelijke rust aan het Italiaansche front.
Groote activiteit in de lucht.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FüHRBR. 23 April (DNB).
Het opperbevel van dc weer
macht deelt mede:
„In het gebied van Sebastopol,
aan den benedenloop van den
Dnjestr sn in de Boekowina kwam
het gisteren slechts tot plaatselijke
gevechten. Boven de Krim vernie
tigden Duitsohe jacht- en slagvlleg-
tuigen bij slechts één eigen verlies
39 vqandelijke vliegtuigen.
Twaschen de Karpathen en den
bovenloop van den Dnjestr wier
pen Dnitsche en Hongaarsehe troe
pen de bolsjewisten in harde aan-
vatsgevechten verder terug. Vijan
delijke tegenaanvallen werden af
geslagen.
Ib den zuidelijken sector van het
Ooötelijk front heeft zich in de laatste
weken het Brandenburgsche 176e batal-
jpn fuseliers onder bevel van kapitein
Wrona bijzonder onderscheiden.
Ten zuidwesten van Narwa maakten
Qf»»Q aanvallen in het moerassige ter
rein ondanks taai vijandelijk verzet
nieuwe vorderingen.
En Italië vonden geen gevechtshan
delingen van beteekenis plaats.
Luchtaanvallen op Duitschland.
Amerikaansche bommenwerpers vie
len in de avonduren van 22 April ver-
soheidene plaatsen in West-Dultsch-
land aan. Vooral in de woonwijken der
steden Hamm en Koblenz ontstonden
schede en verliezen onder de bevol
king. In zware luchtgevechten en door
d£ luchtdoelartillerie werden 37 Ame-
riheansche vliegtuigen, voor het mee-
Stilte voor den storm.
Omtrent den toestand aan het
Oostelijk front schrijft Martin Hal-
lensleben. de militaire correspondent
van het D. N. B., o.a. het volgende:
De aanvalsmachine der bolsjewieken
1b tot staan gekomen. De Duitsche
aanvalsacties blijven beperkt tot
plaatselijke ondernemingen met het
doel de stellingen te verbeteren. Er
heerscht, vergeleken met het strfld-
gebeuren der vorige maanden, be
trekkelijk rust. Daarom is de Duit
sche verkenning op het oogenblik
biJaonder intensief om na te gaan,
waar en met welke stootrichting en
met welke sterkte de bolsjewistische
leiding haar divisies tot den storm
loop wil aanzetten. Naast de opeen-
hooping der Sovjets in het Noorden
van den Zuidelijken sector, alsmede
in het midden van het front, zyn
thans nieuwe vijandelijke concentra
ties ook aan den benedenloop van
den Dnjestr waargenomen.
Achter de coulissen worden thans
echter aan beide zijden de voorberei
dingen getroffen voor de komende
groote veldslagen. Aan Duitsche zijde
rollen onafgebroken colonnes evenwijdig
met het front. Welk doel zij hebben, is
nog niet duidelijk.
Aan de nummers van de regimen
ten en divisies valt echter te zien,
dat het geen eenheden .zijn van het
Westelijke Europeesche" front, ook
niet van het Noorden of het Zuid
oosten. Het ziet er naar uit, dat deze
eenheden, die zeer goed zijn uitge
rust en een bijzonder frisschen in
druk maken, deel uitmaken van die
reserve voor het Oosten, die tot dus
ver nog op den achtergrond is ge
bleven.
De bevoegde militairen te Berlijn
weigeren zich uit te laten over de vraag,
in hoeverre geconcludeerd moet worden
tot een offensieve of een defensieve
houding van de Duitsche legerleiding
voor de toekomst.
Men vergist zich echter wel nauwe
lijks, wanneer men aanneemt, dat de
Duitsche maatregelen op het oogenblik
vooral er op bedacht zijn, niet alleen in
het Westen paraat te zijn, doch ook in
het Oosten, waar het er naar uitziet,
dat de bolsjewistische leiding haar
voorbereidingen treft in de richting
eener gelijktijdigheid van de komende
Engelsch-Amerikaansche invasie met
haar eigen groote offensief.
Stilte voor den storm. Zoo kenmerken
Duitsche militairen heden den toestand
aan alle fronten der aarde. Het is daar
bij opmerkelijk, hoe weinig men aar
Duitsche zijde eenig teeken van span
ning, om nog niet te zeggen van nervo
siteit waarneemt. Overal aan de Duit
sche fronten, bij de troepen cn bij dc
slaven, ontmoet men een houding, die
een absolute zelfverzekerdheid 'verraadt.
rendeel viermotorige bommenwerpers.
vernietigd.
Britsche bommenwerpers onderna
men in den afgeloopen nacht terreur-
aanvallen op verscheidene steden in
West- en Midden-Duitschland. Vooral
ln woonwijken van Düsseldorf en
Brunswijk ontstonden schade en ver
liezen onder de bevolking. Luchtver
dedigingsstrijdkrachten vernietigden bij
deze aanvallen, alsmede boven de be
zette gebieden in het westen 76 Brit
sche bommenwerpers.
Vliegtuigen boven Engeland.
Snelle Duitsche gevechtsvliegtuigen
vielen in den afgeloopen nacht met
goed succes afzonderlijke doelen in
Oost-Engeland aan".
Legerbericht van Zaterdag.
Het weermachtbericht van Zaterdag
luidde:
„In het gebied van Sebastopol en aan
den benedenloop van den Dnjestr wer
den plaatselijke aanvallen van de Sov
jets afgeslagen en werden nieuwe troe
penconcentraties door geconcentreerd
artillerievuur uiteengedreven.
In het oostelijk deel van de Boekowi
na, tusschen de Karpathen en den be
nedenloop van den Dnjestr. wonnen de
eigen aanvallen in hardnekkige ge
vechten verder terrein. Sterke forma
ties Duitsche gevechtsvliegtuigen vie
len in den afgeloopen nacht de spoor-
wegwerken van Welikije Loeki met
goede uitwerking aan.
Ten zuidwesten van Narwa mislukten
herhaalde aanvallen van de bolsjewie
ken op onze pas ingenomen stellingen.
Aan het landingshoofd van Nettuno
werden verscheidene plaatselijke aan
vallen ten zuiden van Aprilia onder
verliezen voor den vijand afgeslagen.
Aan het zuidelijke front hebben stoot
troepen aan de Adriatische kust drie
vijandelijke pantserwagens met de be
manningen opgeblazen.
Luchtaanvallen in Zuid-
Oost-Europa.
Amerikaansche bommenwerpers vie
len op 21 April, zonder uitzicht op de
aarde, verscheidene steden van Zuid-
Oost-Europa. vooral Boekarest, aan. Er
ontstonden schade en verliezen onder
de bevolking. Door Duitsche en Roe-
meensche luchtstrijdkrachten werden
19 vijandelijke vliegtuigen, in hoofd
zaak viermotorige bommenwerpers,
neergeschoten.
Eenige Britsche vliegtuigen wierpen
vannacht bommen in het gebied van
Keulen".
TURKIJE STAAKT
CHROOMLEVERANTIES
AAN DUITSCHLAND.
Turkije heeft besloten de chroomle
veranties aan Duitschland te staken.
In antwoord op een desbetreffende
vraag werd in de Wilhelmstrasse ver
klaard, dat het nog niet mogelijk is een
officieel standpunt ten aanzien daarvan
te bepalen, omdat nog niet alle stukken
voor het onderzoek van de kwestie be
schikbaar zijn. In politieke kringen van
de rijkshoofdstad laat men echter door
schemeren, dat Duitschland bindende
verdragen met Turkije bezit. In het al
gemeen bezien behoort volgens deze
kringen het nieuwe feit tot den veld
tocht tegen al degenen, die niet in den
een of anderen vorm aan den oorlog
aan den kant van de geallieerden wil
len deelnemen. Deze veldtocht is op
langen termijn georganiseerd. Hij moet
reeds thans den grondslag leggen voor
een latere dictatoriale curateele door
bepaalde groote mogendheden op alle
gebieden. Daartegenover wijzen poli
tieke kringen alhier op de verklaring
van Sjigemitsoe, den Japanschen mi
nister van buitenlandsche zaken, die
b.v. de vrijheid van den handel voor
allen heeft geproclameerd als een fun
damenteel beginsel der politiek van de
landen van het Driemogendhedenpact.
De Turksche pers probeert de door
de Turksche regeering meegedeelde
staking der chroomleveranties aan
Duitschland en zijn bondgenooten te
rechtvaardigen.
De voor pro-Engelsch doorgaande af
gevaardigde Jalman schrijft in zijn
blad „Vatan" o.m., dat de chroomleve
ranties aan Duitschland geschied zijn
in overleg met den Engelschen bond
genoot. waarbij Turkije in ruiltransac-
tie goederen verkreeg, die voor het
Turksche bedrijfsleven uiterst noodig
zijn. doch die de geallieerden niet had
den kunnen leveren. Toen Turkije be
merkte. dat de geallieerden in de
chroomleveranties een dolkstoot tegen
zichzelf zagen, bleef slechts over de
kwestie te onderzoeken, in den geest
van de Turksch-Engelsche alliantie en
de chroomleveranties terstond stop te
zetten.
Minister Menemendsjogloe heeft o.a
bekend gemaakt, dat Turkije steeds de
politiek toegepast heeft, dat. het diver
se staten slechts leverde in ruil voor
andere leveranties.
Verduister van 21.00-6.15 u.
25 April: Zon op 6.12, onder 30.55 u.
Maan op 8.17, onder 0.08 u.
26 April: Zon op 6.20, onder 20.57 n.
Maan onder 0.08, op 8.54 u.
De invasieplannen en de Britsche vlootpolitiek.
De beteekenis van Sabang.
De aanval, die Engelsche luchtstrijd
krachten op het gebied van Nrd-Suma-
tra ondernamen, kan worden beschouwd
als een nieuw element in den oorlog te
gen Jfpan. Deze aanval zou zelfs de in
leiding eener geheel nieuwe fase in den
strijd op 't Aziatisch oorlogstooneel kun
nen beteekenen. Maar het is ongetwijfeld
nog voorbarig reeds dergelijke voorspel
lingen te doen. ofschoon lord Louis
Mountbatten, zijn hoofdkwartier van
New Delhi naar Ceylon heeft verlegd.
Te New Delhi was Mountbatten dichter
bij het front aan de grens van Birma
eenerzijds en Britsch-Indië en Tsjoeng-
king-China aan den anderen kant. Van
Ceylon heeft hij echter een breederen
kijk op heel het gebied, dat hem is
toevertrouwd en dat zich van de Golf
van Bengalen tot de Molukken uitstrekt.
Woensdagochtend verscheen bij het
aanbreken van den dag voor do uiterste
n. spits van Sumótra een machtig eska
der van de Britsche Oost-Azlë-vloot,
waarvan de kern werd gevormd door een
formatie vliegdekschepen, die te oordee-
lcn naar den omvang van de actie in
elk geval wel ten getale van een dozijn
of meer vertegenwoordigd geweest moe
ten zijn. Zij werden geëscorteerd door
slagschepen en door een dienovereen
komstige strijdmacht van kruisers, des-
troyers en kleine bovenwater vaartui
gen. De Engelschen hadden om dit es-
kïder een ring van onderzeeërs gecon
centreerd.
Aanzienlijke formaties bombardements
vliegtuigen stegen van de vliegdeksche
pen op en gingen noder de bescherming
van jagers over tot een zwaren aanval,
die zich hoofdzakelijk concentreerde op
het eilandje Sabang. ten n. van Suma
tra en op Lho Nga op het vasteland van
Sumatra, 20 km. ten z.w. van Kotarad-
ja.
Sabang dat over scheepswerven be
schikt, was gedurende den oorlog door
de Ned.-Indische regeering aanzienlijk
versterkt, terwijl het in de eerste plaats
als bunkerstation en oliedenöt. een groo
te rol speelde in de ravilaillecring der
strijdkrachten van Ned.-Oost-ïndië.
Lho Nga was in de laatste jaren een
uitgebreide luchthaven geworden en een
basis van groote beteekenis voor dc Ned.-
Indische luchtvaart.
Lord Louis Mountbatten geeft toe, dat
het Engelsche eskader geen andere een
heden van de Japansche vloot heeft ont-
KEURINGEN.
Het SS-Ersatzkommando deelt mede:
Wegens de zeer vele aanmeldingen zal
nog één extra keuring gehouden
worden op:
27 April 9—14.00 uur, Amsterdam, Ncben
stelle der WaTfen-SS, Dam 4.
28 April 9—14.00 uur, Den Haag, in een
der zalen van het gebouw Amicitia, West-
einde no. 15,
waar iedere gezonde Nederlander zich
kan aanmelden teneinde gekeurd te wor
den voor dc Watfen-SS, SS-Wachtliatail
Ion in Amersfoort, I.andsorm Nederland,
Krirgsniarine en de Germaansche SS in
Nederland. Personen tusschen 19 en 25
jaar. rlie aanmeldingsplichtig zijn voor de
tewerkstelling kunnen zich eveneens aan
melden en worden gedurende hun verbin
tenis van de tewerkstelling vrijgesteld.
Officier in dc Waffen-SS kan ieder wor
den, die na tenminste een jaar diensttijd
zijn geschiktheid voor dc officiersopleiding
heeft bewezen. Zijn schoolopleiding is
niet doorslaggevend, beslissend voor zijn
bevordering zijn: karakter, gedrag, pres
tatie.
Tijdens dc keuringen worden alle inlich
tingen verstrekt met betrekking tot de
verzorging der familieleden, duur der op
leiding, extra levensmiddelen etc., even
eens verstrekken alle Inlichtingen en
gratis reisbiljetten voor de heen- en
terugreis de navolgende Ncbenstellen der
Waffen-SS:
Amsterdam, Dam 4: Alkmaar, Langestr.
56; Heerlen, Saroleastraat 25; Groningen.
Heerestraat Ui; Enschede, Hengcloscli"
Haag, Korte Vijverberg 5.
Bij onze Vrijwilligers. - Aangenaam onderhoud van een onzer marman
met de Sovjet bevolking Hf P* Sehremmer/O/WP m
moet dan twee destroyers en verder een
gelijk aantal vrachtschepen. De aanval
was voor de Japanners een volkomen
verrèssing wat weinig verbazing kan
wekken daar dezen zich ruim 1000 nJjl
ten o. van Ceylon vrij veilig moesten
voelen.
Een incidenteel optreden.
Is hier slechts sprake van een inci
denteel optreden of van een nieuwe fase
in den strijd tegen Japan? Deze zou dan
daarin bestaan, dat de Engelschen in
den Indischen Oceaan op dezelfde wijze
willen gaan optreden tegen de Japan
sche buitenposities als de Amerikanen ln
den Stillen Oceaan. De tijd zal het lee-
ren. De Japanners moeten in elk geval
rekening houden met de mogelijkheid
van een toenemend offensief optreden
der Engelschen op hun w. en z.w. flank.
Van Japansche militaire zijde heeft
men er al eens zijn bevreemding over
uitgesproken, dat de Engelschen nog
steeds niet een landing hebben gepro
beerd op de Andamanen en de Nicoba-
ren. Deze zouden als basis kunnen die
nen voor bommenwerpers. die hier
slechts 400 tot 500 km. van Birma en
Malakka en minder dan 200 km. van n.-
Sumatra verwijderd zouden zijn.
Japansche militaire deskundigen heb
ben zich steeds op het standpunt gesteld,
dat de lange kusten van Birma, Malak
ka, Sumatra en Java daarvoor zooal niet
volkomen ongeschikt, dan toch minder
geschikt zijn dan de eilandengroepen ln
den Stillen Oceaan.
De bewondering, die van Engelsche zij-
_e aan den dag is gelegd voor het op
treden van de Amerikaansche vloot ln
het Verre Oosten heeft reeds geruimen
tijd de vraag doen rijzen waarom dc En
gelschen niet op hun beurt tot dezelfde
taktiek overgingen. Waarschijnlijk is dit
te wijten aan het gebrek aan vliegdek
schepen.
Engeland begon den oorlog met 'n
nerkt aantal vliegkampscheoen. waar
mede het bovendien niet bijster geluk
kig is geweest. In het ombouwen tot
dit doel van groote vracht- en passagiers
schepen en half voltooide oorlogsbo
dems. waartoe de Ver. Staten oo groote
schaal zijn overgegaan, had het weinig
vertrouwen. De vlootactie der Amerika
nen in den Stillen Oceaan heeft intus-
schen de Engelsche ners er van over
tuigd. dat dè Amerikaansche methode
bepaalde nieuwe perspectieven voor den
oorlog ter zee opende.
De Britselie Oost-Azië-vIoot.
Na de capitulatie van Italië verluidde
uit Japansche bron. dat de Engelschen
zware eenheden uit de Middellandsche
Zee hadden teruggetrokken, waardoor er
te Ceylon zes tot acht slagschepen ge
concentreerd konden worden.
Van Engelsche zijde is later het plan
geopperd de Italiaansche slagschepen,
die zich op de reede van Malta onder
het geallieerde opperbevel hadden ge
steld. eveneens naar den Ind. Oceaan
te zenden. Of dit heeft plaats gehad is
niet na te gaan, alleen staat wl va«t.
dat zli zich niet meer in de Middelland
sche Zee bevinden.
Van de vier groote moderne Italiaan
sche slagschepen hebben de Engelschen
or twee in handen gekregen Van de vier
kleinere, oudere Italiaansche slagsche
pen lag de „Cavour" in dok te Livor-
no, terwijl de „Giulio" te Toria was
de ..Cesare" naar Malt.a wist te
komen. Tenslotte is onlangs bericht, dat
liet. Eransclio slagschip „Dunkeroue" her
steld en in geallieerden dienst gesteld
is.
Vooral als men aanneemt, dat dc En
gelsche Oost-Azië-vloot, versterkt door
15 tot 20 kruisers en ongeveer 50 des
troyers van de Italiaansche en de Fian-
sche vloot, over voldoende begeleidende
bodems beschikt, is dit een niet te on
derschatten macht, die een waardig pen
dant vormt van de sterke krachten, die
de Amerikanen in den Stillen Oceaan
hebben geconcentreerd. Maar al deze be
rekeningen staan min of meer op losse
schroeven, sinds de geallieerden ernst
schijnen te maken met do invasieolannen.
Zijn zij werkelijk besloten tot een inva
sie over tg gaan, dan lijdt het nauwelijks
twijfel of zij hebben in alle stilte belang
rijke deelen der opgezonden vlootstriid-
krachten zoowel naar de Middellandsche
Zee als nfiar Engeland zelf gehaald, daar
de homefleet alleen bij de laatste ma
noeuvres behalve het vlaggeschip ..Duke
of York" slechts twee oudere slaescho-
pen telde, volgens de recente utuattn"
van Engelsche zijde haar handen vol
heeft om het Duitsche 40.000 ton slag-
s$jfc> tu be<lye>t*g ta houden.
DE FINSCH-RUSSISCHE
ONDERHANDELINGEN.
De plaatsvervangende Sovjet-Russi
sche commissaris van buitenlandsche
zaken Wysjinski heeft, naar radio-
Moskou vandaag meedeelt, op een
persconferentie een verklaring afge
legd over de Sovjet-Russisch-Finschc
betrekkingen.
Hij ging uit van het standpunt, dat
de Sovjet-voorwaarden voor een wa
penstilstand. samengevat in de beken
de zes punten, op 1 Maart gepubliceerd
zijn. Het antwoord van de Finsche re
geering op 8 Maart, is door de Sovjet-
ïegeering als onbevredigend be
schouwd.
Meegedeeld is, dat de overhandigde
voorwaarden de „minimale en elemen
tairste" voorwaarden waren. De Sov-
jetregeering Oernacht „binnen een
week een positief antwoord", daar an
ders de Sovjet-voorwaarden als ver
worpen worden beschouwd.
De Finsche regeering heeft op 17
Maart geantwoord, dat de Sovjet-voor-
waarden. die „het oestaan van de ge
heele natie raken" niet van tevoren
zonder kennis te hebben van de inter
pretatie dezer voorwaarden aangeno
men konden worden.
De Sovjetregeenng heeft de Finsche
regeering daarna voorgesteld een of
meer vertegenwoordigers naar Moskou
te zenden om de interp.et .hc le ver
nemen. Op 26 Maart zijn Paasikivi en
Enkel te Moskou aangekomen. Op 27
en 28 Maart vonden besprekingen
plaats met Molotof en Bekanosof,
waarbij de Sovjetregeering heeft voor
gesteld. dat Finland uiterlijk einde
April de betrekkingen met Duitsch
land zou verbreken en de Duitsche
troepen en schepen tot over de grenzen
van Finland zou verdrijven. De Sov
jetregeering zou Finland hierbij „met
haar troepen hulp kunnen verleenen".
Voorts moet Finland de Sovjet- en
verbonden krijgsgevangenen en gear
resteerde burgers onmiddellijk uitleve
ren. De helft van het Finsche leger
moet in den loop van Mei gedemobili
seerd worden, terwijl in de maanden
Juni en Juli het Finsche leger ver
volgens „op vredessterkte" moet wor
den teruggebracht. Finland moet een
schadevergoeding betalen ten bedrag-
van 600 millioen Amerikaansche dol
lars, betaalbaar in vijf jaar. door le
veranties van goe.deren. Petsamo en 't
gebied van Petsamo moeten worden te
ruggegeven.
HET FINSCHE ANTWOORD
Finland heeft in zijn antwoord
van 19 April meegedeeld, dat dc
voorstellen voor een deel om tech
nische redenen niet te verwezen
lijken zijn. Zij zouden in belang
rijke mate do voorwaarden, krach
tens welke Finland zijn bestaan a'.:.
zelfstandige staat zou kunnen
voortzetten, ondermijnen en het
Finsche volk een last op de schou
ders leggen, die de grenzen van zijn
krachten in aanzienlijke mate over
schrijdt.
On 29 April heeft de Sovjetre
geering geantwoord, dat zij dus
voor kennisgeving aanneemt, dat
„de Finsche regeering in haar
antwoord de Sovjetvoorwaarden als
basis voor onderhandelingen van dc
hand wijst en de wapenstilstands-
onderhandelingcn heeft gestaakt".
Do tegenwerping van Finland, dat
de voorstellen der Sovjet-Unie
voor een deel om technische rede
nen niet te verwezenlijken zijn, be
schouwt de Sovjet-Unie als „niet
steekhoudend".
Invoering van de Z-kaartenprocedure in de
voedselvoorziening sbed rijven.
BOMKRATERS RONDOM DE
SACRE COEUR.
Omtrent het bombardement op de
stad Parijs en omgeving in den nacht
van Donderdag op Vrijdag melden de
Parijsche ochtendbladen zeer uitvoerig.
Defoto's toonen een enormen krater
voor de basiliek Sacré Coeur or
Mont Martre. Rondom de kerk bevin
den zich geweldige bomkraters. De
pastorie is verwoest. De schilderachtige
huizen in de omgeving van de basiliek
bovenop het oude Mont Martre zijn
door de kracht der explosies in elkaar
gestort.
De „Matin" meldt, dat honderden
woonhuizen in brand zijn geraakt. De
„Petit Parisicn" noemt het bombarde
ment een apocalyptischen nacht. Ir
Parijs en omgeving zouden 513 dooden
zijn. De reddings- en hulpmaatregelen
zijn in vollen gang.
Het dure huishoudelijke goed.
Actie van FrSsbehecrsching
heeft gevolgen.
's-GRAVENHAGE, 22 April.
door de Prijsbeheersching eenige weken
terug in de groote steden ingezette ac
tie tegen de winkels, waar voor huis
houdelijke artikelen en goederen van
meer luxen aard in het algemeen
hooge prijzen werden gevraagd, is
in een tweede stadium gekomen. Eerst
zijn in Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag een groot aantal voorbeelden ge
steld, waarbij duidelijk gebleken is
welk prijsniveau de Prijsbeheersching
voor deze groepen artikelen toelaatbaar
acht. Tezelfder tijd werd er in de pers
met nadruk op gewezen, dat dc winke
liers die niet door de Prijsbeheer-
schingsambtenaren werden bezocht
zelfstandig de verlaging hunner prijzen
tot het nieuwe peil ter hand moesten
nemen.
Tn het tweede stadium is nu een deel
der controle-ambtenaren het land in
getrokken en bezoekt de kleinere plaat
sen. Andere ambtenaren controleeren
evenwel in de groote steden en binnen
kort ook in door hun collega's afge
werkte provincieplaatsen of men wel
gevolg heeft gegeven aan de uitnoodi-
ging de prijzen te verlagen, ook al
heeft men geen ambtenaren in zijn
winkel gehad,
In Rotterdam en Amsterdam zijn
reeds verschillende handelaren ont
dekt, die de ernstige waarschuwing in
den wind hebben geslagen. Tegen een
vijftal zijn de inspecteurs voor de
Prijsbeheersching al opgetreden cn zijn
zware straffen uitgedeeld.
Ten overvloede worden de winkeliers
er nog op gewezen, dat zij dus wel op
straffe van een hooge boete het herprij-
zen hunner artikelen moeten ter hand
nemen, maar onder geen voorwaarde
tot verkoopweigering mogen overgaan
als zij zouden meenen, dat hun winsten
op de aanwezige artikelen te gering
zijn geworden. Dit laatste is evenzeer
strafbaar als het handhaven van te hoo
ge prijzen.
Vrijstelling van de onmisbare
arbeidskrachten.
Van bevoegde zijde wordt medegedeeld:
Op grond van de verordening van den
Rijkscommissaris voor het bezette Neder-
landsehe gebied, Nr. 108/1942, waarbij el
ke ondernemer verplicht werd desge
vraagd inlichtingen te verstrekken om
trent in zijn bedrijf aanwezige arbeids
krachten, is in toepassing gebracht de
z.g, Z-lcaartcnprocedure. Deze procedure
wordt thans ook voor het geheele gebied
van de voedselvoorziening ingevoerd. Op
deze wijze worden voor dit bijzonder be
langrijke deel van het economische leven
de arbeidskrachten vrijgesteld, die nood
zakelijk zijn om de voedselvoorziening te
verzekeren.
Aan de kaartenprocedure behoeven op
dit oogenblik nog niet deel te nemen de
eigenaren en werkkrachten van land- en
tuinbouwbedrijven, dus boeren, tuinders,
visschers en de bij hen werkzame perso
nen. Voor deze groepen van personen
blijven de uitgegeven gele vrijstellings-
bewijzen voorloopig van kracht.
Onder de Z-kaartenprocedure voor de
voedselvoorzieningsbedrljven vallen thans
dus de navolgende groepen van bedrijven
n personen:
I.
1. De geheele Industrie op ^Jiet gebied
van de voedselvoorziening, zooals deze is
ondergebracht in vakgroepen en onder-
vakgroepen van de volgende bedrijfs
groepen:
a. Binneri- en buitenlandsche akker
bouwproducten verwerkende Industrie:
industrie van oliën, margarine, vet
en verwerking van dierlijke produc
ten;
c. derivaten van landbouwproducten
verwerkende industrie;
zuivel- en melkproductenindustrie en
melkinrichtingswezen:
e. groenten- en fruitverwerkende in
dustrie:
2. de geheele groothandel in levens
middelen. zooals deze is ondergebracht in
dc vak- en ondervakgroepen van de on-
derbedrijfsgroep Groothandel Voedsel
voorziening cn aanverwante gebieden:
.7 dc tusschenpersonen in de voedsel
voorzieningsbranches, o.m. zooals zij zijn
ondergebracht in de tot de bedrijfsgroep
Tusschenpersonen behoorende vakgroe
pen:
a. Tusschenpersonen in bloembollen:
b. tusschenpersonen in cacao;
c. tusschenpersonen in alcoholhoudende
dranken;
d. tusschenpersonen in granen,
e. tusschenpersonen in groenten en
fruit;
f. tusschenpersonen in kaas;
g. tusschenpersonen in koffie;
h. tusschenpersonen in kruidenierswa-
i. tusschenpersonen in kunstmeststof-
en;
i. tusschenpersonen in melkproducten;
k. tusschenpersonen in oliën, vetten en
"ezaden;
I. tusschenpersonen in specerijen:
m. tusschenpersonen in suiker;
n. tusschenpersonen ln thee;
0. tusschenpersonen in visch;
p,. tusschenpersonen in gedroogde zuid-
'luchten;
q. tusschenpersonen in zetmeel.
4. De detailhandel in de voedselvoor
ziening, zooals deze is ondergebracht in de
tot de bedrijfsgroep Detailhandel behoo
rende vakgroepen:
Detailhandel in kruidenierswaren:
detailhandel in melk, boter, kaas en
eieren;
c. detailhandel in aardappelen, groenten
en fruit:
d. detailhandel in visch;
e. detailhandel in wild en gevogelte:
f. detailhandel in brood, banket, choco
laterieën cn suikergoed:
detailhandel in vleeschwaren;
detailhandel in alcoholhoudende er
alcoholvrije dranken;
j. detailhandel in bloemen en planten.
5. De ambachtsbedrijven in de voedsel
voorziening. zooals deze zijn onderge
bracht in de tot de bedrijfsgroep Voed-
selvoorzientngsambachten behoorende vak-
groepen:
a. slagerij;
b. brood- en banketbakkerij;
c. maalderij
d. loondorscherij.
II. De navolgende groepen:
1. Dc koel- en vrieshuizen, onderge
bracht in dc ondervakgroep Koel- er
Vrieshuizen;
2. de vlasverwerkende ambachtsbedrij
ven (vlasroterijen);
3. de griend- en rletbedrijven, zooals
deze zijn ondergebracht in de ondervak
groepen Verpakkingsmandenindustrie er
Rictmattenlndustiie; ondervakgroep Bie-
zenmattenmakerijen en -sorteerderijen:
4. de boerenleenbanken en haar centra
les, opgenomen in de bedrijfsgroep Land-
bouwcredietbanken
5. het ambacht ten plattelande en dc
ambachtelijke nevenbedrvjven van den
landbouw, met name:
a. dorpssmeden;
b. wagenmakers:
c. reparatie-inrichtingen voor land
bouwwerktuigen en -machines:
d. dorpstimmerlieden, electrotechnische
installateurs, metselaars en dakdekkers,
die uitsluitend of in hoofdzaak op
platteland werkzaam zijn:
e. zadelmakers en vervaardigers
tuigen:
f. persbedrijven voor hooi en stroo
g. grasdrogerijen.
Voor zoover ondernemingen uit de on
der II opgesomde groepen van bedrijven
reeds aan de doorvoering van de Z-kaar
tenprocedure hebben deelgenomen, kan
daarmede worden volstaan. Het is niet
noodig. om een tweede maal Z-kaarten
in te dienen.
Wil een ondernemer, hetzij voor zich
zelf. hetzij voor zijn personeel vrijstelling
van arbeidsinzet verkrijgen, dan moet hij
een aanvrage daartoe indienen bij de
Duitsche instantie, die de belangen van
zijn bedrijfstak behartigt, in dit geval de
„ilauptabteilung Ernïhrung und Land-
wirtschaft", Juliana van Stolberglaan 45,
Den Haag. Duitsche ondernemingen,
d.w.z. ondernemingen, waarvan de eige
naar of de meerderheid van de eigenaren
Rijksduitscher is. alsmede ondernemin
gen, waarvan het kapitaal voor meer dan
50'"» Rijksduitsch bezit is, of die een
Rijksduitschen ..Uebernahmetreuhander'
hebben, dienen hun aanvrage In bij dt
Duitsche Kamer van Koophandel voor Ne
derland te Amsterdam, welke de aanvra
gen doorgeeft aan de Hauphabteilung Er-
nShrung und l.andwirtschaft in Den Haag.
Dczo Instantie beslist over de aanvragen.
De vakgroepen worden in de gelegenheid
gesteld om de belangen van do aangeslo
ten ondernemers te bepleiten binnen hel
kader van richtlijnen, welke hun na
overleg met de vakgroepen en de betref
fende bedrijfschappen worden verstrekt,
De ontvangst van een aanvrage won
bevestigd door de toezending van een
ontvangstbewijs. Het ontvangstbewijs
waarborgt, dat de arbeidsbureaux zoo
lang de beslissing op het verzoek niet Is
genomen, geen werkkrachten aan het be
drijf onttrekken. Mocht een ondernemer
korten tijd na het indienen van zijn aan
vrage nog geen ontvangstbewijs hebben
gekregen, dan moet hij zich onmiddellijk
lot do Hauptabtellung ErnShrung und
l.andwirtschaft resp. dc Duitsche Kamer
van Koophandel wenden.
Bij het verzoek moeten worden overge
legd:
1. Een wit vragenformulier in drie
voud. dat dc totale personeelsbezetting
weergeeft
2. voor elke mannelijke werkkracht
18 tot 45 jaar (eigenaar, directeur of me
dewerkende familieleden daaronder be
grepen) een driedeelige groene Z-kaart.
Ook voor reeds vroeger door z.g. Aus-
woise vrijgestelde werkkrachten moeten
Z-kaarten worden Ingediend, aangezien
deze Ausweise met de doorvoering van
Z-kaartenprocedure hun geldighefd
verliezen.
Aanvraagformulieren en Z-kaarten ziin
verkrijgbaar gesteld bij de vakgroepen, oe
Kamers van Koophandel en de Duitsche
Kamer van Koophandel voor Nederland
te Amsterdam en te Rotterdam.
Filiaalbedrijven moeten zoowel voor het
hoofdbedrijf als voor elk filiaal een af
zonderlijke aanvrage indienen.
Aan het hoofd van het vragenformu
lier moet. de vakgroep, waarbij de onder
neming is aangesloten, worden aangege
ven, alsmede het bedrijfschap op welks
gebied zij werkzaam is. Is de onderne
mer lid van meer dan één vakgroep, dan
moet slechts één daarvan worden ge
noemd en wel die, in welker artikelen de
onderneming den grootsten omzet heeft.
Hetzelfde geldt voor het bedrijfschap.
Ondernemingen, die zoowel in den han-
el. de industrie of het ambacht werk
zaam zijn, moeten bij de vraag naar den
omzet dezen splitsen in handels-, indu
strie- of ambachtsomzet.
Rijksduitschers moeten jn de vragen
formulieren met „R.D." worden aange
duid.
Joden moeten ook op de vragenformu
lieren worden vermeld en als „Jood"
worden aangeduid.
Bij de indiening van de Z-kaarten moet
r op worden gelet:
a) Dat elk der drie deelen gelijkluidend
moet worden ingevuld (de afzonderRfke
deelen mogen niet gescheiden worden) en
vervolgens moet worden opgegeven.
b) onder von (vani (toeziend orgaan):
Hauptabtellung Ernahrung und Landwirt-
schaft, Den Haag;
c) onder für (voor): nauwkeurige
aanduiding van de firma met plaatsnaam,
straat en telefoonnummer, indien moge
lijk met stempel, schrijfmachine of druk
letters,
d) onder als (als): nauwkeurige op
gave van de betrekking resp. werkzaam
heid van den betrokkene, b.v. eigenaar,
procuratiehouder, monteur, bakker enz
e) onder de nummers 1—7 de gegevens
betreffende den persoon;
f) onder Arbeidsbureau (G.A.B.) het
voor het b e d r Ij f, dus niet voor óe
woonplaats van het personeelslid be
voegde arbeidsbureau, bij filialen het roor
de filialen bevoegde arbeidsbureau. In
lichtingen geven in twijfelgevallen de ar
beidsbureaux, de burgemeesters, politie
of Kamers van Koophandel:
g) onder 8a resp. 8, indien op de kaar
ten een ruimte 8a niet is aangegeven: het
ummer van het persoonsbewijs:
b) onder nummer 9 „Krtlher ausgettbw
Tatlgkeit": het vroegere beroep, b.v. on
geschoold arbeider:
i) onder „Begründung des Antrages"
moet de beteekenis van het personeels
lid voor het bedrijf kort worden aange
geven, b.v. de eenige chemicus, beste
vakkundige pakhuisknecht enz.: ook kan
op sociale gezichtspunten worden gewe
zen, b.v. kostwinner van zijn ouders en
5 jonge kinderen. Hier moet ook worden
aangegeven, indien de betrokkene reeds
is afgekeurd.
De vrijstelling van den arbeidsinzet
heeft plaats hetzij voor een bepaalden,
hetzij voor een onbepaalden tijd.
Na de beslissing krijgt zoowel de be
treffende vakgroep resp de Duitsche Ka
mer. van Koophandel als de ondernemer
één Z-kaart terug, waarop de beslissing
is aangeteekend.
Do vrijstellingen, die naai' aanleiding
von de aanvragen zijn gegeven, zijn bin
dend voor de arbeidsbureaux en kunnen
door deze bureaux niet worden inge
trokken. Mocht desondanks een vrijstel
ling door een arbeidsbureau niet worden
erkend, dan Is de vakgroep resp. de Duit
sche Kamer van Koophandel In de gele
genheid om In overleg met de Hauptab
tellung Ernahrung und Landwirtschaft
onmiddellijk daartégen op te komen.
De verzoeken om vrijstelling van bo
vengenoemde groepen van bedrijven en
personen moeten onverwijld en wel uiter
lijk tot 30 April 1944 zij de Hauptabtel
lung Ernahrung und Landwirtschaft resp.
bij de Duitsche Kamer van Koophandel
te Amsterdam worden ingediend. Onder
nemers, die verzuimen binnen dezen ter
mijn hun verzoek in te dienen, stellen
daarmede zichzelf en hun personeel voor
arbeidsinzet elders ter beschikking.
Met nadruk wordt er dus op gewezen,
dat die ondernemers, die deze laatste ge
legenheid tot het aanvragen van vrijstel
ling ongebruikt laten voorbijgaan, het aan
zichzelf te wijten hebben, wanneer hun
belangen bij het vrijstellen van hun
werkkrachten niet worden behartigd.
Buitenlandsche ondernemingen, d.w.7.
ondernemingen, waarvan de eigenaar of
dc meerderheid der eigenaren nbch
Rijksduitscher nóch Nederlander is. als
mede ondernemingen, waarvan liet kapi
taal voor meer dan 50"/» niet-Duitsch of
niet-Nederlandsch bezit is. bchooren hun
aanvragen evenals de Duitsche onderne
mingen in te dienen bij de Duitsche Ka
mer van Koophandel te Amsterdam of te
Rotterdam. Aldaar zijn voor deze onder
nemingen ook aanvraagformulieren en
Z-kaarten te verkrijgen.
BEURZEN TER VOORBEREIDING
OP EXAMENS IN DE DUITSCHE
TAAL.
's-GRAVENHAGE, 22 April. De
Secretaris-generaal van het departe
ment van Opvoeding, Wetenschap en
Kuituurbescherming maakt bekend, dat
de Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied voor het studie
jaar 1944/1945 wederom een aanzienlijk
bedrag beschikbaar heeft gesteld, ten
einde financieel minder draagkrachti-
gen in staat te stellen zich voor te
bereiden op één der Nederlandsche
examens, welke de bevoegdheid verlee
nen tot het geven van onderwijs in de
Duitsche taal (akte Duitsch L.O., akten
Dpitseh M.O. A en B. academische exa
mens).
Degenen, die voor een beurs uit be
doeld bedrag in aanmerking meenen te
komen, kunnen tot uiterlijk 1 Mei 1944
een daartge strekkend schriftelijk ver
zoek richten tot den inspecteur van het
onderwijs in algemeencn dienst, Pasch-
laan 24, Apeldoorn.
ALGEMEEN VOUDERINGSBESLUIT
1940.
's-GRAVENHAGE, 22 April. Dc
Sec.-gen. van het dep. van Landbouw
en Visscherij heeft in overeenstemming
met den Sec.-gen. van het dep. van
Handel. Nijverheid en Scheepvaart, ir.
C. Staf, Gemachtigde voor den Oogst,
en de door dezen bij algemeene of bij
zondere machtiging overeenkomstig het
Algemeen Vorderingsbesluit 1940 daar
toe aangewezen personen vqpr het tijd
vak, zich uitstrekkend tot 1 Januari
1945 ten einde edn regelmatig ver
loop van de werkzaamheden in den
landbouw te verzekeren gemachtigd,
de terbeschikkingstelling-in-gebrulk te
vorderen, overeenkomstig de bepalin
gen van genoemd besluit, van werktui
gen, paarden, gereedschappen en ma
chines, welke voor gebruik in den land
bouw geschikt zijn.
NIET VLUCHTEN ALS BRANDBOM
MEN UW HUIS HEBBEN GETROFFEN.
MAAR BLUSSCHEN.