IK PROEF
een beek
koopt
KAHREL
Ecn POliCr
De Nederlandsche Omroep als
volksvriend en volksopvoeder.
KITSCH en KUNST.
y
Een VIVO-kruidenier zet
steeds alle zeilen bij, om
U in dezen tijd een goede
gezinsvoeding mogelijk
te maken I
KOfFIESURROGAAT VAN
ALKMAAR
aa de Weeg, die lijn
onverbrekelijk act
keer eerbondea ta
tonder elkeer ondenk
baar. Evenmin eli de
Nederlander tonder zijn
degel ij kacb kopje
troost, waarvan bg
oog genieten
ken, dank tg
Niemeijer's
koffiesurrogaat
met het Oorlogsgevaar
Deer komt het Op neer, indien
tneo nalaat in dezen oorlogstijd
een aolestvcrtekering te tlui*
ten. Het is een „gok" eo de
„inzet" daarbij is dikwijls
hei gehcele aardsche bezit
van den speler. Gij »ij( geen
speler! Verzeker daarom
tonder uitstel Uw bezit
tegen oorlogsscliB(|gej|^
Onder!. H
Nederlandsche
Molostverzekarlng Ml), k
Kant. A'dam, Kelzersgr. 399
GOEOE RISICOVER
R Heeft het zin, thans over de ver
houding Omroep en Volk. over een
oogenschijnlijk thans zoo op den achter
grond staand begrip als „Cultuur" te
spreken? Heeft het zin, thans te verwij
len bij wat de groote geesten op muzi
kaal en letterkundig gebied ons te zeg
gen hebben, stil te staan bij den ster
kenden, stimuleerenden invloed, welke
van hun grootsche ert sprankelende wer
ken kan uitgaan? Werken, wier klank
en .woordrijkdom de Nederlandsche Om
roep ook nu nog, voor grooter auJtU-
rium dan wie en waar ook mogelijk is,
lederen dag uitzendt?
Heeft het zin, nu, nu slechts voor ruim
een derde van het oorspronkelijke aantal
luisteraars een direct contact met den
Omroep vla den luidspreker mogelijk Is
en bij de anderen het verdriet om het
verlies van hun trouwe huisgenoot het
radio-toestel" nog niet geheel gestild Is.
ons bezig te'houden met" den Omroep als
.volksvriend? Een vriend, die Juist nü
ons Volk op {Ie hoogte zou kunnen hou
den van wat de ontladingen van mili
taire krachten tot resultaat he'nhen? Fen
volksvriend, die de spanning van het
oogenbllk, velke leder menschenV'nd on
dergaat, zou weten te ontspannen door
een gepast luchfigen toon ln lied en
muziek een tot verstilden glimlach en
innerlijk evenwicht leidend warm, men-
schelijk woord?
Ia. heeft het zin, nu de gedachten te
wilden aan en feiten te stellen over de
taak, welke de Nederlandsche Omroep
niet alleen als volks vriend, maar
ook als volks opvoeder heeft?
Zeer natuurlijk Is de reactie van dui
zenden, die de- vraag naar den zin van
vele dingen, die bulten de eigen directe
waarneembaarheid en belangensfeer
plaatsvinden, ontkennend.
Zeer begrijpelijk ls het. wanneer hon
derden de hierboven gestelde vragen me',
betrekking tot „de radio" met een schou
derophalen voorbij zouden gaan. omda'
zli „toch niet kunnen luisteren".
Wat het luisteren betreft: goede buren
en burendienst ls het, dat bewoners van
huizen waar radio-aansluiting bestaat,
buurtgenooten Inlichten over' de belang
rijke dingen, die op kortoren termijn
dan vla het Dagblad mogelijk ls vla
den Omroep aan de burgerij moeten
worden- medegedeeld.
En in ontwikkeling is het eebruik, dal
kennissen en vrienden uit één buurt, bij
centrale-bezitter samenkomen om de
belangrijke programma s te beluisteren
Ruimer kan de praktijk van het luiste
ren naar de nieuws-, on'soannings- en
cultuurbron, welke de Omroep ls, op het
oogenbljk niet liggen. Waar ciifer; een
taal kunnen spreken, daar zwijgen ze
let. Het aantal centrale-aansluitingen
dat langzaam maar zeker stijgt kan
met d^ nog aanwezige toesteilen thans
op ongeveer fioonoo worden geschat.
Het gemiddelde Nederlandsche gezin
overeenkomstig statistische gegevens op
vier personen stellend en er daarbll van
uitgaand, dat per 2 gezinnen gemiddeld
5 personen den leeftijd hebben om te
kunnen luisteren, beteekent d't. dat nog
steeds 1.500.000 Nederlanders llreet naar
den Nederlandschen Omroep kunnen
luisteren. Maar de werkelijke „actie-ra
dius" van den Omroep is grooter; door
het meeluisteren en- het doorgeven van
nieuwsberichten en meeningen over uit
zendingen blijft voor eqn belangriik deel
van ons Volk de Inhoud en de strekking
van de Omroep-ultzendingen niet ver
borgen. Wie gemeend zou hebben dat
door het wegvallen van een groot deel
van de luistermogelijkheid ons volk zou
vervreemden van zijn Nederlandschen
Omroep, heeft zich vergist.
De invloed van de radio-
En des te sterker spreekt dit, naar
mate men duidelilker leert zien dat de
feitelijke doorwerking van de stem van
den Omroep zeer diep is, dat de directe
en indirecte invloed van ,.de radio" In
het algemeen en van den Nederland
schen Omroep In het bijzonder, op ons
volk zóó groot ls, dat zij den Invloed
van elk ander verspreidingsorgaan verre
te hoven gaat.
Ben Royaards looneelleider
in Amsterdam.
In de plaats van Cor van der I.ugt-
Melsert, die. naar wij reeds gameid
hebben, met ingang van 1 Aug a.s als
intendartt van den hoofdstedelijken
stadsschouwburg zal aftreden, is tot
artistiek leider benoemd de heer Ben
Royaards.
De nieuwe functionaris is door vele
en hechte banden aan het Necierlandsch
tooneelleven verbonden. Zijn vader
dr Willem Royaards, die een goede
tien jaar geleden in het buitenland'
overleed, was geruimen tijd d e Ne
derlandsche regisseur van grooten stijl
Zijn Shakespeare-voorstellingen o.a-
worden nog heden ten dage met eere
en bewondering genoemd. Hoewel de
groote kracht van dr Royaards op hel
gpbied van de regie lag. heeft hij
toch ook als acteur en vooral in ka
rakter- en costnumrnllen opmerke
lijke creaties ten tooneele gebracht. De
moeder van Ben Royaards, mevrouw
Jacqueline RoyaardsSandberg, maak
te vooral naam als de vertolkster van
de Badeloch-flguur uit Vondel's Gijs-
brecht van Aemstel, waarin zij. vooral
op het declamatorisch element den
n-adruk legde. Ben Royaards trad in het
huwelijk met de Nederlandsche actrice
Georgelte Hagedoorn, die reeds op de
Amsterdamsche Tooneelschool een ta
lentvolle en veelbelov3nde leerlinge
was. Zij heeft echter weinig de gele
genheid gehad in Nederland op te
treden. Dit was dan ook mede één der
redenen, dat Royaards en zijn jonge
vrouw besloten naar België te trekken,
waar, onder Joris Diels. de Koninklijke
Schouwburg te Antwerpen hun betere
kansen bood. HeJ noodgedwongen ver
trek van het echtpaar Royaards
Hagedoorn naar den vreemde was ken
schetsend voor den toestand van ver
val, waarin het Nederlandsch tooneel
destijds verkeerde.
Wat zal thans de taak van Ben Roy
aards worden? Hij heeft niet den titel
intendant van den stadsschouw
burg. dien zijn voorganger had; hij is
artistiek leider. In feite
blijken echter beide benamingen het
zelfde begrip te dekken. Financieele
verantwoordelijkheid zal Ben Royaards
:n dit is uiteraard zeer gelukkig
niet behoeven te dragen. Hij kan zich
onbelast met problemen van geldelij
ken aard, rustig aan zijn kunstzinnige
bedoelingen wijden. Zijn voornaamste
arbeid zal bestaan in het uitkiezen van
de te spelen stukken en het aanwijzen
van de regisseurs.
Ben Royaards staat op het van
vele zijden reeds jarsn verdedigde
standpunt, dat de regisseur van een
stuk zoo min mogelijk zelf moet optre
den. Natuurlijk zal niet altijd aan dien
gulden regel vastgehouden kunnen
worden. En Ben Royaards kondigt zelf
reeds de uitzondering aan, wanneer
hij vertelt, dat hij voornemens is een
ivpexiog vanGijsbrecht
r Dnt wmrors.
aansluiting zijn, b.v. kunnen vaalste!
len. als 7-lj. zich reahseeren, dat vrijwel
iedereen b.v, precies weet wat voor be
langrijke dingen de radio gezegd heert
over den stand der oorlogvoering, ter
wijl van diezelfde „ledereen" slechts
een deel naar den Otfroep kan luist'
ren. Ook de algemeene bekendheid van
melodieën, zangers en persoonlijk)"*
den, die -alleen vla de radio be
kendhetd verworven kunnen hebben
spreken boekdoelen over den warkeli)
ken invloed van den in ztJn mogelijk
heden thans zoo beperkten omroêp op
het volk.
Om nog niet te spreken over de i
langrijke blidtage, rite de radio lev_._
tot het vormen van het volksoorde*l
over de groote vraagstukken van den
dag. Aan liet etnde van dezen oorlog zal
de volledige blldrage van de radio tot
het eindresultaat van den oorlog eci
in vollen omvang bekend engewa;
deerd worden
Maar slechts In de laatste plaats zi.
het deze feiten, die een dulddnk
..Ja!" rechtvaardigen op de vraag, of het
zin heeft- ons juist nü bezig te houden
met den Nederlandschen Omroep als
volksvriend en volksopvoeder.
Temidden van de gigantische worste
ling der militaire grootmachten der we
reld vindt nog een andere, niet minder
geweldige worsteling plaats. Het is de
worsteling ln hart en geest van lederen
Nederlander. Ja van iedereen, die uit
eindelijk Europa zijn moederland kan
noemen. Ongekende millioenen benomen
hiertoe Iedere blanke, hier in Kui opa
en In Amerika, ln Australië en In het
Oosten aan Noord- en Zuidpool waar
ook blanken leven en strijden zij heb
ben. vaak door verne voorouders, het
avondland Europa als moederland als
gebied waaruit hun bloed stamt.
Onweerstaanbaar zal zich in de harten
van al die millioenen de niet loslatende
vraag nestelen naar het „waarom" van
dezen In wezen waarzlnntgen oorlog
waarin het meest waanzinnige ts, dat het
nu juist de hoofdzakelijk uit menschen
van uiteindelijk Europeesche afkomst
gevormde Engelsche en Amerikaansche
legers zijn. die dit oorspronkelijke moe
derland trachten te vernietigen, terwijl
in het Oosten een aén ons vreemde
Aziatische macht, met haar uit diepe oer-
gebieden samencetrokken mlllioenen-le-
gerscharcn dit Europa aan den anderen
kant onder den voet dreigt te lqopen.
„Ts dit nu een nrobleem. dat past In
de beschouwing over den Omroep?", zal
menig lezer vragen.
Ja! Dit is een probleem, dat wezen
lijk ln een Omroepbeschouwlng past.
Want waar het besef van het onwe
zenlijke van den oorlog In het Westen
doordringt en het gevaar van het Oos
ten herkend wordt, daar groeit na
tuurlijkerwijze het besef van en de
waardeering voor het eigene. Het na
tuurlijke instinct tot zelfbehoud dringt
door en doet de lang met het Stof der
onachtzaamheid bedekte waarden van
ons eigen wezen zien in den glans van
het dierbare, het onvervangbare, hot
levensnoodzakelijke. De hunkering naar
de zelfherkenning, naar het zichzelf
worden, Is de basis waarop de taak
van den Nederlandschen Omroep als
vriend en opvoeder van het Neder
landsche volk rust.
Oraroep-taak.
Ons volk vóór te gaan In de herken
ning van het eigene, het Inzicht te ge
ven In de waarden, die ons hetltg zijn.
ornaat zij onzen levenszin en levensmo
gelijkheid bepalen, ls de opgave welke
de Nederlandsche Omroep te vervullen
heeft.
Talloos zijn de wijzen, waarop de Om
roep In dezen geest zijn taak volbrengt
Bekend is bijvoorbeeld m ons volk het
gebrek aan muzische opvoeding, welke
tot resultaat heeft, dat té veel menschen
een zekeren „angst" bezitten voor de
klassieke, In den volksmond „zwaar" ge
noemde muziek Het is zeker niet in de
laatste plaats do verdienste van den Ne
derlandschen Omroep, dat than een
merkbare kentering Intreedt Anderzijds
is het streven, de in ontaarde vormen
geraakte vermaaks- en ontspannir.gsmu-
ziek weer in natuurlijker, bij onzen
aard en aanleg passende, banen terug te
lelden een algemeen bekende act viteit
van den Omroen, Een ook buiten de di
recte luisteraarskringen bekend c wor
den serie uitzendingen (vraar binnenkort
de lOOsle van gegeven wordtj zijn de
uitzendingen ..Nederlandsche Volksklan
ken".
Tn deze uitzendingen die overal
slechts instemming verwerven en "/aar-
bll de luisterdichtheid recordhoogten be
reikt ls het streven naar het terug
leiden van den volkssmaak tot het
eigene zeer consequent waar te nemen.
Ook met de uitzendingen onder den
titel Het Jonge Hart" ls bewust den
weg ingeslagen, welke leidt tot verhef
fing van liet smaakgevoel van mze
jeugd hoven het niveau, waarop he' zich
vóór dezen oorlog bevond.
Talloos zijn de tastbare bewijzen van
de resultaten van het opfcouv. mde
cultuurwerk, dat de Omroep doet. Nog
een enkel voorbeeld: leder kent het
beruchte lied „Ouwe Taaie".
Een dergelijk onzinnig. Inhoudloos
deuntje zou In de jaren vóór den oor
log zonder slag of stoot, zonder eenl-
gen weerstand van het volk uit, zijn
„zegetocht" door steden en dorpen ge
maakt hebben. Maar het is mede een
gevolg van de muzische opvoeding van
den Omroep, dat deze „zegetocht"
overal hindernissen vond en nu reeds
ls „doodgeloopen". De grootste en
belangrijkste hindernis lag in bet
hart van het volk zélf. dat instinctief
voelt, dat een dergelijk „lied" ons
volk niet waardig is. omdat het in zijn
wezen nog steeds het sterke en hoop
gevende bewustzijn van innerlike
grootheid voelt.
Éénmaal zal deze oorlog voorbij zin.
Dan zalgeheel Eurona en dus ook ons
land óf ondergaan ln een tota en
chaos, óf het zal zich' na zich op oen
rand van den afgrond bezonnen te heb
ben, In een troische zelfhei kenrvn/j op
heffen en zijn waarde als cultuurcen
trum der wereld op Indrukwekkende
wijze bevestigen.
Overal ln Europa staan radiozenders.
Teder van hen vertolkt de stem van het
eigen volk. Éénmaal zal het. naar wij
vertrouwen, zoover zijn, dat hun samen
klank een machtige, sterke symphonie
van levenswil en levensdurf aan de we
reld zal doen hooren. Een symphonie
opklinkend uit de dan tezamen ge
brachte volken, die elkaar in den bitter-
sten nood van den strijd om het zijn of
nlet-zijn gevondeiF hebben en met el
kaar een grootere eenheid zullen schep
pen.
Eén van die radiozenders die van
den Nederlandschen Omroep ver
spreidt de uit ons volk gegaarde klan
ken.
Radlomenschen nijvere, immer be
zige werkers scheppers op allerlei ge
bied, bewegen zich in een zeer ruim
geestelijk gebied. Hun gezichtseinder Is
ruim, reikt ver tn de toekoms' En ln
die toekomst zien zij hun volk voort
gaan op den weg van zijn geschiedenis
Zij zien het als hoogwaardig volk ver
der groeien, verlost van «He leegheid en
franje, welke het zoolang ontsierd heeft
De taak van deze menschen die ah
arbeidsgemeenschap den Nederlandschen
Omroep vormen, ls zwaar Maar juist nü
zijn zij zich meer dan ooit bewust van
hun grootsche opgave. En daarom kan
gezegd worden, dat het zin heeft om
thans stil. te staan bij het werk van den
Nederlandschen Omroep Een werk dat
hem onzen Nederlandschen Ofmoep
eenmaal door hef gansche volk zal doen
erkend wordtin als volksvriend en volks
opvoeder.
DE PLOEGER.
door A. Roland Holst.
Ik vraag geen oogst; lk heb geen
schuren,
ik sta ln uwen dienst zonder bezit.
Maar Ik ben rijk ln dit:
dat lk den ploeg van uw woord mag
besturen,
en dat gij mij hebt toegewezen
dit afgelegen land en deze
hooge landouwen, waar als In het
Uur
der schafte bij de paarden van mijn wil
ik leun vermoeid en stil
dg zee mij zichtbaar is -zoover Ik tuur.
Ik vraag maar een ding: kracht
te dulden dit besef dat ik schoren ben
In 't najaar van een wereld
en daarin sterven moet-
GJJ weet hoe. als de ritselende klacht
van die voorbije schoonheid mij
omdwerelt.
weemoed mij talmen doet
tot Ik weRiaast voor u verloren ben
Ik zal de halmen niet meer zien
noch binden ooit de volle schoven,
maar doe mij in den oogst geloven
waarvoor lk dien
Opda', nog In de laatste voor.
lk weten mag dat mij uw doel verkoor
te zijn een ernstig ploeger op de
landen
van een te worden schoonheid;
eenzaam tegen
der eigen liefde dalend avondrood
die ziet beneden aan den sprong der
wegen
de hoeve van zijn deemoed, en het
branden
der zachte lamp van een gelaten dood.
Uit „VoorbU de wegen".
door
DIRK KLOMP.
Wal is kilsch? Deze vraag wordt thans,
nu ons volk weer in breede lagen belang
stelling voor kunst toont,, zeker wel door
velen gesteld.
In het algemeen zal men op deze vraag
?n antwoord krijgen, dat kitsch gelijk is
an ersatz en dus geen kunst, want
kunst komt van kunnen: levend zijn. Een
geestig man. die men eens een definitie
vroeg van kunst, antwoordde: ..Kunst is
wat je nl$t kunt, want als je iets kunt
is het geen kunst meer."
Hoewel er in beide antwoorden een
kern van waarheid ligt. komt men er
toch niet verder mee en dit is wel even
zeer het geval met de definitie: „Kunst
ist was die groszen Klinstler machen" al
valt tegen de juistheid daarvan niets in
te brengen.
Kitsch nu heeft in ieder geval niet met
de kunst gemeen, dat het uit den inner-
lijken drang om te schepnen vervaardigd
is. Maar aangezien het zich dan de massa
voordoet als kunst is het voor velen
moeilijk kitsch van kunst te onderschei
den.
Door alle tijden heen is gehleken, dat
slechts een deel der menschheid ontvan
kelijk ls voor kunst. Slechts zij die de
verschijning van de kunst als iets eigens,
iets ongemeens In het leven aanvaarden,
zijn toegankelijk voor kunst. Het begrij-
pen van kunst gaat minder langs den In-
tellectueelen weg van het denken dan
wel langs den emotioneelen weg van het
gevoel.
De kunst is meer dan de bewerkte ma
terie. De bewerkte materie is pas kunst
als de bewerker van het levenlooze ding
tets van zijn eigen leven heeft kunnen
geven. Kunst is ook afhankelijk van den
algemeenen maatschappelijke" bloei.
R»dio en F'1»n
Ons leven is voor een croot gedeelte
met kitsch gevuld. Dp radio neemt een
belangrijke plaats In, voldoet in hooge
mato als uitzender van mededeelingen.
doch wie bekend is met de muze der
muziek weet, dat op dit terrein de radio
slechts ersatz Is, al was het alleen maar
omdat men bij het uitzenden van een
concert door de radio dg bindende kracht
mist, die uitgaat van het tezamen komen
in de concertzaal.
Tn de middeleeuwen bestond een syn
these tusschen de groote bindingen in de
samenleving: Godsdienst, Economie en
staatkunde. Daardoor hadden de men
schen focn begrip van stijl en was het
handwerk, dat toen gemaakt werd. goed.
In onzen tijd |s dit verloren gegaan. De
film, de radio m dc persen (voor hei
drukken van'eon numaiu van een ftme-
rlkaansch Zondagsblad, dat oa ecu week
waardeloos wordt weggeworpen, -moet
cca bosch van 30 H K. sekap' worden
om voor het drukken voor zoo'n bi-urt het
benoodigde papier te versch il fen) brach
ten een sensatie, die de «pankr.-whts van
den veest te boven gaal. Het behoed dus
géén verwondering te wekken dat de
Ïroote massa niet in sta.it ls kit-ch van
unst te onderscheiden. Do tijd om tn
stilte eigen zie) te b'-luisterpn en de na
tuur te leeren verstaan, ootbtdoor
de sensatiebevtediging te eenen mal.*
cn wanneer er nog eens een cnkeW maal
een boek ter hand genomen wondt, dan
wordt er naar eon of ander prul ci:gre-
ocn. dat slechts uit winstbejag ws rd ge
drukt in plgat* van naar een. werk.
waardoor men hot rhythme van dc 'aai
kan leeren verstaan.
Massa er Kunst.
Hel Is vaak beschamend met hoeveel
gemak dt- maesa w.o. ook r?e weten
schappelijk gevormden over kaïnst oor
deelt. eenvoudig, omdat me* wensrht
te erkennen, ge«n gevoel voor pen werk
van kunst te bezitten Voor ren grot"
deel Is dat het gevolg van hed fel' dat
wij' te veel naar het koele ver stand zijn
opgevoed en daardoor niet begrijpen, dat
lp den kunstenaar kwaliteiten van booeei
ordo aanwezig zWn. die zijn werk be-
h persehen.
Een lichtpunt ts. dat veie eenvoudiger
lilt ons volk toegankelijk blijven voor
het werk van de scheppende kunstenaar
en tot de rkennina komen van het
sroote verschil tuss'.-hen kunst, het pro
duct .der gevoclsfeer en het product d-i
techniek, het voortbrengsel der denk
sfeer. om ovor kitsch rnaatr te zwijgen
Want het product der teebntek. dat zljri
glorie ontleent aan hot mommt, waarop
het aan de tijdelijkheid vrordt geschoi
ken om die reeds weer hit de verschijn ir
van tiet volgende verbeterde product te
verliezen, ts nog geen kttseh. maar
voor «en korte stonde zijn schoonheid
uitstralen Men denke m.ifcr eens aan een
nieuwe auto die reeds na een paar J,
door de verschijning vai» volmaakter i
gens haar schoonheid laieeft Ingeboet
Kitsch nu Is niets, omdat he: bedne-
-■eltjk op kunst nnogt te gelijken en d'.
ziel van den. schamper mist. Wij wezen
in een vorig artikel rrrds nn het gevaar
dat thans door de. gonaakkelljke verkoop
baarheid dreigt '.vaaizdoor 7elfr. kunste
naars, in staat om gew-q werk te maken
zleh laten verleiden bn» het vervaardigen
van zlelloozo ..verkoopertjeF."
Wanneer wi.l bcdeoken hoe groot de
strijd In het leven voor den kunstenaar
is. dan hebben wij zelfs niet het rceht
hem daarover hard he vallen, maar die
nen wil tot het be<w te komen, dat de
samenleving aan dien kunstenaar meer
verschuldigd is dan. ze hem tot nog tp0
bood. Een volk todh lerft door zijn kun
stenaars voort en reeds daardoor dienen
zij de eemccnsrhap Net Is dan ook ver
blijdend dat -steeifc weer uit ons volk de
tonco kunstenaars naaf voren komen
bezield met een machtige drift uit hun
rielelpven en een, energieke overtuigings
kracht om de tra hen sluimerende gave
ln een daad om te zetten en het gansche
Ipven tn hun Werk te weerspiegelen.
Ons ve'k herft aan zijn' kunstenaars
vee] goed te maken en daarom moeten
wit hen om hun talenten eeren en hen
zeker niet, oredat zit vaak voor hun
kunst hongeren, rertngsch'atten
Dr Frederik van Eeden
in hef daqelijksch leven.
Imdewijk van Dcijsgel schrijft
In „De Gids" zijn herinnerin
gen aan den dichter-pro/.alst
In het Juni-nummer van „De Gid.s"
Eoeft dp nestor der Nederlandsche let
terkundigen. Lodewijk van Deijssel. zijn
herinneringen aan wijlen dr Frederik
van Eeden. Herinneringen is misschien
wat weids gezegd Want Van Deijssel.
die eenmaal mot Kloos, Verwey en Van
Eeden in innige wapenbroedersthap
stormgeloopen heeft lagen de ..predi
kantenpoëzie" van vóór 1S80. zal stel
lig meer. en wellicht ook gewichtigere,
herinneringen hebben aan Van Eeden
dan die. welke hij thans in het genoem
de Gids-numm'-"- gepubliceerd heeft.
Tóch werpt Van Deijssel in enkele
regels een merkwaardig, en voor velen
nog onbekend licht op den idealist van
Walden. Men kent Van Eeden en ik
spreek op het oogenblik zeer huiselijk
Uit zijn werk en ook wel van de van
hem bestaande portretten als eer. ern
stig, een ..gerimpeld" man Van Deijs-
sp! verhaalt ons hoe de schepper van
den ,.k)einer\ Johanncs" en het trieste,
maar melodieuze „Ellen" met zijn licht
grijze zomerpak en de bloem in het
knoopsgat „lichteJiik neigend was naar
het dandylike" Hij vertelt dat Fre
derik van F.ericn een man was. niet
alleen in staat tot het schrijven van
gevoelige verzen en wijsgeerig en we-
tenschappelllk proza, maar evenzco-r
tot het verrichten van behoorlijke sport
prestaties, hockey^ tennis Voor Van
Eeden hpgon de dag dikwijls met
zwemmen in de open lucht wat hij
een tijdlang deed in gezelschap van dr
Herman Gorter en daarna begaf hij
zich naar Amsterdam, waar hij. teza
men met, dr. Van Renterghem, in de
Van Breestaat een kliniek voor ziels
zieken leidde, 's Avonds zat hij te Bus-
sum aan den maaltijd met logé's en
één-dags-gasten en bracht verder der,
avond tot half tien met hen door; om
streeks dien tijd trok Van Eeden zich
terug in zi,fn studeerkamer, nart) de pen
op en vervolgde zijn roman of drama
met dezelfde dadelijke gemakkeliik-
heid. waarmee tden volgens Van
Deijssel even een klein briefje zou
hebben geschreven.
Zooals ik reeds aanduidde, gaat Van
Deijssel niet diep in op de persoonlijk
heid van den waarschijnlijk veelzijdig-
sten auteur, dien wij ooit gehad heb
ben, maar hij onthul* hem ons wel in
enkele zeer menschelijke trekken.
v. d. A
PROVINCÏAT-F PUBLICATIE VAN HET
DEPARTEMENT VAN LANDBOUW tN
YTSSCHFRIJ.
ïnsrharing rundvee.
De Provinciale Voedselcommlssarls voor
Noord-Holland maakt bekend, dat circa
15 Juni a.s. de contróle op het tnge-
schaarde rundvee volledig zal plaats vin
den, zoodat een ieder, die geen vergun
ning lot inscharen heeft aangevraagd, in
moeilijkheden zal geraken. Daarom wordt
geadviseerd, dat zij. die eenig rundvee,
dus zoowel jongvee, melkvee als ander
rundvee, al of niet uit het Inundatie-ge
bied afkomstig, zonder vergunning bij
derden hebben ondergebracht, zich on
middellijk tot den Plaatselijkcn Bureau-
houder wenden, waaronder zij ressortee
ren. om alsnog een zoodanige aanvrage
In te vullen en te onderteekenen Door
den Plaatselilken Bureauhouder zal een
ontvangstbewijs worden afgegeven, waar
uit blijkt, dat de goedkeuring op de In-
scharing ls aangevraagd.
INLEVERING ENOT'FTEFORMULIEREN
SUIKER.
Detaillisten, die geregeld consumenten
bonnen voor suiker Inleveren dienen bii
de Inlevering ln het tijdvak van 12 tot
en met 16 Juni 1944 een enqueteformutier
MD 283-02 van de dlstributtedlensten in
ontvangst te nemen. Aan de hand van
de aan de achterzijde van bovengenoemd^
formulieren geplaatste toetlchting, moeten
de detalllislen deze formulieren Invullen
en gelijktijdig met de Inlevering van bon
nen van 19 tot en met 23 Juni 1944 bfj de
distributiediensten inleveren. Onder con-
Rumentenbonnen worden ook begrepen
rantsoenbonnen en Duitaehe bonnen. De
rilstrlbutiedlensten zullen aan detallltsten
zullen voor den oogst 1944 eenige wijzi
gingen worden gebracht. De hoofdwljz.l-
glngen zijn, dat het zwaartepunt der
contróle, dat tot nu toe lag bij het dor-
schen, zal worden verlegd naar een taxa
tie van den oogst en dat aan den teler
meer belang wordt gegeven om acn de
uitvoering der maatregelen zijn algehee-
le medewerking te geven De groepen,
waarover deze mededeeltng handelt, zijn:
Groep 1: oliehoudende zaden: groep
2: tarwe, rogge erwten; groep 3: gerst,
haver, veldboonen: groep 4- stamboonen.
Later zal een mededeeltng verschijnen
over de regeling voor aardappelen.
Plaatselijke deskundigen uit de distric
ten zullen de bedrijven, óf ln hun ge
heel, soms ook voor elk gewas afzonder
lijk, ln klassen Indeelen Hierbij wordt
rekening gehouden met de hodemkwall-
telt. verhouding tusschen kadastrale en
gemeten maat, stand van de gewassen
e.d. Zoodra, ongeveer ten ttjde van het
oogsten, is vastgesteld hoe hoog ln een
bepaald gebied de normale opbrengsten
z.ullen liggen, zal voor de klasse, waarin
de gemiddelde bedrijven worden ge
plaatst (klasse 101. In kilogrammen per
ha. een hoeveelheid worden bepaald, die
de teler tenminste zal moeten leveren
Voor de hoogere en lagere klassen zul
len deze hoeveelheden per klasse ino kg
hooger of lager worden gesteld Nada'
de klasslficatie aan den teler ts bekend
gemaakt, zal deze na vergelijking met de
bedrijven uit zijn district hiertegen In
beroep kunnen komen, waarvoor formu
lieren bil den P B H zullen zijn te ver
krijgen. De herklasslficatle kan worden
gevraagd van de gewassen van groep 1
en'of van die van groepen 2. 3 en 4
arbeiders en zijn bedrijf mogen gebrui
ken Voor de gewassen van groep 1 geldt
de bepaling, dat de geheele gedorschte
hoeveelheid moet worden ingeleverd
Voor de helft van het boven het mini
mum geleverde ontvangt dc teler bonnen
voor geraffineerde spijsolie terug. Als 'n
teler bil een bepaald product niet aan
zijn verplichting kan voldoen, zal hij
een ander product uit dezelfde groen
ontbrekende kwantum mogen bijleve
ren. Deze verwisseling ts toegestaan voor
ten hoogste U'S deel. De gewassen van
groep 2. 3 en 4 mogen met toestemming
van den Plaatselijken Bureauhouder ook
onderling worden geruild "veneens voor
ten hoogste WU Bij deze laatste verwis
seling staat ino kg. produet van groep 2
golijk met 135 kg. van groep 3 en 80 kg
van groep 4.
Bil de klasslficatie is 't natuurliik niet
mogelijk, alles tot de laatste kilogram
nauwkeurig te ramen. Het Is zeer wel
mogelitk, dat het eene product Iets te
hoog, het andere Iets te laag Is gewaar
deerd, Doordat men echter in beperkte
mate het eene product door een ander
mag vervangen. Is deze moeilijkheid
practlsch voorkomen De tn te leveren
producten moeten marktschoon cn drooc
zijn. Rventueele onreinheden, evenal*
vocht hoven 18% worden in mindering
gebracht. Zooals gebruikelijk worden de
kosten van sehoonen en drogen den te
ler In rekening gebracht. Wanneer een
teler uiteindelijk niet ten volle aan zijn
verplichtingen voldoet, worden hem auto
matisch en zonder vorm van proces ver-
Maak er een
V1RGINIA van.
Uw tabak mal da o*-.gioa«le
T«n Have'i Virgima-sauil
Per pakje, mat ijebruikjM»-
wijjinq, 20 cl. (Voldoende
voor 250 Gr. tabak) Ook
geig/uAf voor Beha fhaj.
7
V1RGINFA
TABAKSAUS
Aliaan «arlirljabaar bij dan wlnlr«ll#r
Fa. K. TEN HAVE
TABAKSKEflVEüU SNDS 1823
kunt U roomt den inhoud keuren.
Bij verpakte levensmiddelen kunl
U vooraf nintt keuren. I-et d*n
op dc» nsam w. k. SCHOLTEN.
Een kwaliteitsgarantie. Voorko
mend O.a. OO W, A. 8CHOLTEN S
Albumons, Bjiaroma. Transpa
rants. Sago co verpakt Aardap
pelmeel.
Geef uw groeiende
kinderen voor extra
energie het voed
zame, smakelijke
H-O of
QUAKER
premies. 4. Alle andere premies worden
ingehouden. Dl» laatste houdt in dat bn-
voorbeeld oe teler, dia niet voirtornrie
oliezaad Inlevert, geen olieprcmlc ont
vangt en ook voor zijn arbeiders geen
olie zal krijgen toegewezen Eveneens
ontvangt men dan bijv. noch voor zich
zelf, nocli voor zUn arbeiders svnker-
premies, linnenpremie e.d
Onverminderd de inhouding dcz~r srun-
sten zal tegen den teler, die zelfs <i«
minimum te leveren hoeveelheid n:et
heeft kunnen verantwoorden eee proces
verbaal worden opgemaakt, lieoft echter
de teler ln het desbetreffende oogstlaar
een overtreding begaan, die direct of in
direct. In verband staat met dc Inlevering
van oogstproducten fvalsche opgave bij
Inventarisatie frauduleus vervoer frau
duleus dor.cchen e.d.) waarvoor 'hij op
normale wijze door den tuchtrechte- 1s
veroordeeld en levert hij minder ln dan
de minimum vastgestelde hoeveelh-id
dan wordt hij voor dit laatste niet doo-
den tuchtrcehfer berecht doch krijgt hij
een zeer hooge automatische boete op
gelegd. waartegen geen beroep meer mo
gelijk Is.
Door dezen maatregel wordt „beoogd te
bereiken, dat ecncrzllds de tMer-: di>
zeer goed Inleveren, méér dan to' nu toe
