WEEKBLAD
BERGEN
Bonnenlij st
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1945 22e JAARGANG No. 7
ALLE COPY
voor advertenties, berichten enz.
kunnen tot uiterlijk Woensdag
middags worden ingeleverd aan
ons bureau of bij Haan's Boek
handel, Stationstraat, Bergen.
DE VOLKSHOGESCHOOL.
«ONS BERGEN."
VRIJDAG DE DERTIENDE!
Aanvullende
DISTRIBUTIE - PERIKELEN.
„Zte duinslceek''
Redactie en Adm.C. Oldenburg,
Laan weg 164, Schoorl, Giro 147071
Telefoon 268
Agentschap te Bergen
Haan's Boekhandel, Stationstraat
Verschijnt te Bergen en Schoorl c.a.
Abonnementsprijsf 2,60 per jaar
f 0,65 per kwartaal
Advertentieprijs: 10 ct. per m.m.,
met een minimum van f 1,
IK WEK DE SLAPENDEN EN ROEP
DE LEVENDEN.
Zaterdag 8 Sept. werd door de Direc
teur-Generaal van het Departement Onder
wijs Kunsten en Wetenschappen voor de
vorming buiten schoolverband de volks
hogeschool „De Zandhoeve" officëel ge
opend. Men verwarre dit instituut niet
met de bekende Volksuniversiteiten. Aan
deze laatsten wordt wetenschappelijke
kennis gepopulariseerd, voor het volk be
vattelijk behandeld. De Volkshogeschool
ziet haar taak voornamelijk in de opvoe
ding van volwassenen, zij arbeidt aan
de persoonlijke ontwikkeling en karak
tervorming van jonge mensen. Ofschoon
het volkshogeschoolwerk in ons land nog
niet algemeen bekend is, is het toch al
van oudere datum. Een 90 jaren terug
ontstond de beweging in de Scandinavische
landen. Nic Severin Grundtvig, de pro
feet van het Noorden, was de grondleg
ger. Hij stichtte in Denemarken met zijn
verarmde agrarische bevolking de eerste
volkshogeschool. Christen Kold, een volks
opvoeder bij uitnemendheid, leidde op een
boerderijtje te Dalung de eerste cursus,
waaraan een 15 jongemannen van US jaar
en ouder deelnamen.
6 maanden lang werkten ze samen en
ontwikkelden lichaam en geest. Dit kleine
begin zou prachtige gevolgen hebbenaan
een zestigtal scholen werd later 40 pet.
van de jeugd gevormd tot staatsburgers.
De tweeledige werkgemeenschap, van
handenarbeid en geestesarbeid heeft hen
economisch sterker gemaakt, heeft het
standenbewustzijn gewijzigd: daar zijn mi-
nistars uit de kleine boerenstand te vin
den. De lichamelijke ontwikkeling deed de
arbeidsprestatie in niet geringe mate toe
nemen. De volkszang stond naast turnen
op de voorgrond.
Vele schrijvers op het gebied van volks
literatuur betraden dit terrein voor het
eerst in de volkshogeschool.
De Volkshogeschoolbeweging trok ook
in andere landen, Engeland, Zwitserland,
Duitsland de aandacht en na 1930 zien
we ook in ons land de belangstelling op
komen en zoetjes aan toenemen. Mooie
resultaten bereikte men in de Volkshoge
school „Allardsoog" te Bakkeveen, waar
in Febr. 1932 een 15-tal boerenzoons 10
dagen een cursus volgden. Gedachtig aan
de woorden van Bilderdijk: „In het verle
den ligt het heden" laten we hier een
korte beschrijving van dit eerste kamp
volgen.
In een kleine boerderij gelegen aan het
punt, waar onze 3 Noordelijke provincies
Friesland, Groningen en Drente elkander
ontmoeten, kwamen 15 jonge mensen bij
een. Het waren alleen ^boerenzoons en de
eerste uren werd door hen dan ook ner
gens over gesproken dan over varkens,
kunstmest, vleesprijzen enz. Maar, aldus
Dr. H. v. d. Wielen in zijn causerie over
het ontstaan der V. H. Allardsoog, we
gingen regelrecht tegen deze geestesge
steldheid in en behandelden levensvragen,
geschiedenis en aardrijkskunde enz. In 't
begin werd dit zeer vreemd gevonden,
maar langzaam aan ontstond er belang-
stellling. Op de zevende dag haalden wij vra
gen uit'n daarvoor geplaatste bus. De schrif
telijk gestelde vragen werden door de lei
ding behandeld. Uit deze vragen bleek,
welke vraagstukken de cursisten bezig
hielden. Bij de behandeling kwamen de
jongens los.
De dagindeling was: 's morgens ge
meenschappelijke arbeid, 's middags be
handeling van verschillende onderwerpen
en 's avonds meer ontspannende bezigheden.
Het gezamenlijke zingen bleek van grote
invloed voor het verkrijgen van de goede
sfeer.
Uit dit kleine begin groeit iets groots:
Allardsoog beschikt thans over een terrein
van 100 ha., waarvan 25 ha., bouwgrond,
voor een deel door de cursisten zelf ont
gonnen, met rogge- en havervelden, een
moestuin, een boomgaard. Verschillende
gebouwen zijn verrezen, een smidse, boek
binderij en een timmerwerkplaats.
Wie Bakkeveen bezoekt, destreek waar
over „Het oog van Allard" zijn blikken
laat weiden, treft daar de Katholieke
jongeman naast de Calvinist, de zoon van
den kapitaalkrachtige naast die van de
minder van de aardse goederen bedeelde,
de verintellectualiseerde student uit de
stad naast de in de natuur levende platte
lander, de jongen uit het Zuiden naast
die van het Noorden. Hij ziet daar de
jongemannen graven, timmeren, smeden,
ziet hoe vlugge vingers de toetien be
spelen van de schrijfmachine, ziet hoe
anderen manden vol groenten uit de tuin
naar de keuken transporteren, waar voor
al de grage magen wordt gezorgd, ziet
hoe middag en avond worden besteed
aan geestelijke arbeid. Hij voelt, dat deze
werkgemeenschap een ideaal instituut is
voor de opvoeding van volwassenen,
hier is een levensgemeenschap geschapen,
die als toonbeeld moet dienen voor de
levensgemeenschap van heel ons volk.
Sinds enkele jaren worden er ook cur
sussen voor meisjes georganiseerd. In
Noord-Holland had Schoorl de primeur.
Daar kwamen in 1941 een 25-tal meisjes
uit alle hoeken van Nederland bijeen.
Groningen, Friesland, Zeeland, Noord
en Zuid Holland, Gelderland en Utrecht
waren vertegenwoordigd. Het waren
meisjes van alle rang en stand, godsdienst
en beroep. Het dagelijkse werkprogramma
Voor het ontbijt een morgen woordje,
een ernstig woord ter overdenking, uit
gesproken door de leidster of een der cur
sisten. Na het ontbijt een theoretische
les: geschiedenis, levensvragen, stad en
platteland, het zien van schilderijen enz.
Daarna aan het werk in 6 werkgroepen,
die iedere week wisselde. Drie groepen
werkten buiten in de tuin, drie in huis:
alles werd n 1. zelf gedaan, ook koken.
Na de middag volgden zang, tekenen,
volksdansen, handenarbeid, excursies, enz.
Na de avondmaaltijd hadden de meisjes
vertel- en vraagavonden. De vragenavon-
den vonden velen de leerrijkste.
Enige weken na het beëindigen van
de cursus, toen de eerste indrukken wat
bezonken waren, wendden we ons tot een
der deelneemsters met het verzoek, haar
mening over het volkshogeschoolwerk eens
te mogen vernemen. De vriendelijke jonge
dame schreef ons het volgende
„Na een paar weken begon de invloed
zich te laten gelden. Bij velen was er
iets losgeraakt, waren er nieuwe mogelijk
heden opgedoken, oplossingen gevonden
voor moeilijkheden, en toen we naar
huis gingen, hadden we allen het gevoel,
dat we een soort vernieuwing hadden
ondergaan. Hoewel ieder natuurlijk zo'n
cursus anders beleeft, zal toch elk meisje
ongetwijfeld een stimulans gekregen hebben
tot nieuwe dadenengedachten." „Tot slot,"
aldus deze enthousiaste cursiste, „zou ik
nog naar voren willen brengen, waarom
een dergelijke cursus zo belangrijk is voor
de vorming van een meisje. Ten eerste
zullen vele meisjes nieuwe dingen gehoord
en gezien hebben, waarvan ze meer wil
len weten, dus in het algemeen een aan
sporing hebben gekregen om meer kennis
op te doen. Ten tweede, en dit is m.i.
wel het belangrijkste, hebben we andere
gezichtspunten en ideeën leren begrijpen
en waarderen, hetgeen menig vooroordeel
uit de weg heeft geruimd, zodat je vrijer
in het leven komt te staan."
In het heden ligt het verleden, in het
nu wat worden zal. Het werk van Allards
oog, van Diependaal, te Markelo, van
Sterrebosch te Nederhemert en de Zand
hoeve te Bergen zal, naar men hoopt en
verwacht er toe bijdragen, dat de kloof
verdwijnt, die in ons volk ontstaan is
door vorming van een afzonderlijke klasse
van „welopgevoeden en beschaafde lieden"
en de verwaarlozing van anderen, de
„onontwikkelden," de kloof, die men vindt
binnen de gewestelijke volksdelen, binnen
de steden en dorpen, ja binnen de be
staande groeperingen volgens de verschil
lende geloofsbelijdenissen.
De klok in de Saksische klokkestoel
op Allardsoog wekt de slapenden en
roept de levenden.
Zo lieflijk, zo vol zonneschijn
Ik heb 't lief mijn dorpje kleen
Daar aan der duinenrand,
Is geen in 't hele land.
Ik heb ze lief de huisjes laag,
Verscholen in het groen,
Omgeven door een meidoornhaag
En geurig bloemfestoen.
Deze woorden van wijlen Mevr. v.
Reenen-Völter vertolken de gevoelens van
elk Bergenaar.
Vandalen hebben ons „dorpje kleen"
tot een wildernis gemaakt, van de bar
baarse vernielwoede zijn nog overal de
sporen te vinden.
De jongeren zullen niet bij de pakken
gaan neerzitten, maar willen hun beste
krachten geven aan de wederopbouw, al
beseffen zij, dat het advies van oudere
ingezetenen voor hen onontbeerlijk zal
zijn. Waar eendracht macht betekent, is
er besloten tot oprichting van een vereniging
„Ons Bergen."
Doel en streven van deze jonge vereni
ging zal zijn gericht op het behoud en
herstel van Bergen's schoon, handhaving
van traditie en folklore en culturele vor
ming van de ingezetenen.
Van het voorlopig bestuur treden op
als voorzitter en Secretaris de heren J. Ol
denburg en G. Stockmann.
Bergen kan het initiatief van de jonge
vereniging slechts toejuichen en wacht
vol spanning op daden.
Sizzen is neat, mar dwaen is in ding
zeggen de Friezen, praatjes vullen geen
gaatjes.
Na een rustperiode van 5 jaar kwam
de toneelvereniging „Kunst na arbeid"
dezer dagen haar vele vrienden verrassen
met een blijspel getiteld „Vrijdag de der
tiende."
Onze blijspeldichters Bredero en Langen-
dijk waren de mening toegedaan, dat het
toneel moest dienen tot verbetering der
zeden. Ze gingen bij het schrijven van
hun blijspelen uit van de gedachte, dat
men de mensen kon verbeteren door hun
lachende de waarheid te zeggen, ze te
wijzen op hun verkeerdheden. De auteurs
van „Vrijdag de 13de.", Van der Heiden
en H. Bakker deden als hun grote voor
gangers, laten ons lachen om vele mense
lijke dwaasheden als bijgeloof en waar
zeggerij.
Als de heer Verbaak een spijker in de
muur wil slaan en zich daèrbij lelijk op
de vingers tikt, is dat geen wonderhij
tartte immers het noodlot, door op Vrij
dag de dertiende onder een ladder door
te lopen. Had hij maar geluisterd naar z'n
bar bijgelovige wederhelft, bij wie kaart-
leggen, horoscooptrekken, handlijnkunde
schering en inslag is.
Hoogst vermakelijk zijn de séances van
den Oosterling. Achmed Ritzibi, die in
trance allerlei dingen ziet, die bij mevrouw
twijfel doen opkomen aan de huwelijks
trouw van meneer. Als het huwelijksbootje
danig begint te schommelen, brengt een
prachtscène reddingJan Stevens lacht
met Nelly de dienstbode om al die kunsten
zout morsen, en het gekruist neerleggen
van messen zouden ruzie geven? scherven
geluk brengen Hij zal die „uit armoe
aan het waarzeggen geslagen loodgieter"
met z'n vrouw Leotine als „compejon"
wel ontmaskeren en als de profeet bij het
springen van de buis van de waterleiding
opspringt en uitroept „sakkerju, sluit de
Voor de week van 23 tot en met 29 Sept.
1945 zijn voor het noorden des lands
alsnog aangeweze^Jj^fcofihen
626 D677 D678 **2 liter melk
B692 C692 m \>/2 liter melk
627 100 gr. vlees
628 A696 B696
C696 B693 1 kg. aardappelen.
Op de vleesbon kan vanaf Vrijdag 21
September '45, des middags 12 uur wor
den gekocht.
De bonnen voor melk en aardappelen
zijn eerst geldig van Maandag 24 Sept.
af. De aardappelbonnen voor de week
van 16 tot en met 22 Sept. blijven geldig
tot en met 29 Sept.
Als compensatie voor de tijdelijk ver
minderde hoeveelheid aafrdappelen is aan
gewezen bon ABC 697 800 gr. brood
Het Centraal Distributiebureau deelt
mede, dat met ingang van Vrijdagmiddag
21 Sept. a.s., 12 uur, op bon 51 der
tabakskaart 40 Engelse of Amerikaanse
Importsigaretten gekocht kunnen worden.
Deze sigaretten zijn van de merken
Graven A, Graven Plain, Gold Flake,
Player, State Express, 333, Shirley en
Marvels. Men zal in het algemeen ge
noegen moeten nemen met het merk of
de merken welke de winkelier in voorraad
heeft. Rhodesia sigaretten, sigaren of tabak
mogen niet op deze bon worden verkocht.
De Eng. sigaretten zijn verpakt in doosjes
van 10 stuks, de Am. in pakjes van 20 stuks.
De sigaretten zijn niet gebanderolleerd.
De prijs der sigaretten bedraagt 60 cent
per 10 stuks of f 1,20 per 20 stuks, waarbij
de belasting, welke zonder banderollering
is voldaan, is inbegrepen.
Op de nog geldige bon 50 der tabaks-
kaart en op rantsoenbonnen mogen geen
Eng. of Am. sigaretten worden verkocht.
hoofdkraan!" zal dit mevrouw toch wel
de ogen openen. Door het hele stuk is
natuurlijk een liefdesroman geweven, of
eigenlijk meer dan een en het blijspel
wordt tenslotte een blij eindend spel als
Jan Stevens en Nelly en Hans en Molly
het eens worden en Christoffel weer in
genade wordt aangenomen door Cornelia.
Alleen Jansje, het vaatje zuur bier, had
het niet lekker.
Enkele passages had men mogelijk kunnen
schrappen: er zijn dingen waarvan men
met Huygens kan zeggenDie schricklijkst
van mij swijgt heeft allerbest geseit.
H.W. van Loon beweert in „De Vrij
making der mensheid," dat een schrijver
geen groter lof kan worden toegezwaaid,
dan dat hij iets gedaan heeft om het lachen
der mensen te bevorderen. Zo bekeken,
kan „Kunst na arbeid" niet genoeg worden
geroemd. De spelers werden herhaalde
malen luide toegejuicht voor hun verdienste
lijk spel en hebben zich deze avond vele
vrienden verworven.
Een aantal inwoners dezer gemeente
hebben zich met een adres tot den Burge
meester gewend met verzoek om verbete
ring in de regeling der uitreiking van de
distributiebescheiden.
Zij wijzen allereerst op de dikwijls on
matige wachttijden in een rij, die zich
uitstrekt tot ver buiten het kantoorge
bouw, wat in de a.s. herfst en winter
nog ernstige bezwaren zal opleveren.
Bovendien kwam het meermalen voor,
naar adressanten mededelen, dat het wachten
vergeefs is geweest, doordat de uit te
reiken distributiepapieren niet in voldoende
mate aanwezig zijn, of de aanwijzingen
boven de loketten onjuist bleken.