WEEKBLAD
BERGEN
VRIJDAG 5 JANUARI 1946
23e JAARGANG No. 1
TER NAGEDACHTENIS
KERSTSPEL.
KERSTFEEST LEGER DES
HEILS
KERSTBIJEENKOMST
K.J.V.O.
PLEIDOOI VOOR NIEUWE
ORGANEN IN HET
ONDERWIJSBEHEER
CULTURELE FILMS VOOR
DE JEUGD.
FILMMIDDAG K.J.V.O.
KUNST NA ARBEID.
ÉÉN TAAL OP HEEL DE
AARDE!
ALGEMENE VERBROEDE
RING OVER GANS DE
WERELD!
HET ORGEL IN DE R. K.
KERK.
0^
Verschijnt te Bergen en Schoorl c.a.
Abonnementsprijsf 2,60 per jaar
f 0,65 per kwartaal
Advertentieprijs: 10 ct. per m.m.
met een minimum van f 1,
Redactie en Adm.C. Oldenburg,
Laanweg 164, Schoorl, Giro 147071
Telefoon 268
Agentschap te Bergen
Haan's Boekhandel, Stationstraat
aan
Luit. PAUL COLLARD
11 Mei 1940 gesneuveld op het vliegveld
te Bergen (Nh.)
Als enigst zoon heb jij je leven,
Aan je Vaderland gegeven.
Je was officier en deed je plicht,
Tot het laatste toe verricht.
Eenmaal heb je hier gezeten,
Bij een boompje en een stal,
Nimmer had jij het toen geweten.
Dat dit lot jou treffen zal.
Prettig waren toen die dagen
Eerlijk was je en oprecht.
Over jouw was niet te klagen
Je was dan ook voor niemand slecht,
Troost bracht je bij je soldaten
Deelde daar hun lief en leed,
Door een woord met hen te praten
Wat je ook met liefde deed.
Paul je bracht het grootste offer
Voor 't geliefde Nederland
Op het vliegveld hier in Bergen,
Omringd door bossen, duin en strand.
Bij ons staat nu weer een boompje
En wij zijn weer helemaal vrij,
Jij hebt ons voor goed verlaten,
Maar aan jou Paul denken wij.
J. J. P. PRINS-VAN DEN BOSCH.
Aan de op de vooravond van Kerst
mis door Ds. Bierman geleide eeredienst
werd medewerking verleend door enige
leden van de jongerenkring Kranenburgh,
die het Kerstverhaal plastisch poogden uit
te beelden. Nadat Ds: Bierman zijn schrift
lezing uit het O. en N. Testament had
beëindigd, kwamen de spelers van het
Kerstspel binnen onder het zingen van
gewijde liederen. Dan trad de Engel naar
voren en zeide tot Maria„Wees gegroet,
gij begenadigde" en kondigde haar de
geboorte van een zoon aan. Als Jozef
met Maria te Bethlehem aangekomen
zijnde om daar beschreven te worden,
nergens plaats kunnen vinden in een
herberg en tenslotte in een stal moeten
overnachten, ruist door het Kerkgebouw
Stille nacht, heilige nacht, Davids zoon....
werd geboren in Bethlehems stal". De
herders in het veld, de nachtwacht
houdende over hun kudden, vernemen
de blijde boodschap en zij zoeken
en vinden Maria en Jozef en het
Kindeke. Dan kondigen de „heilighe
drie Koonge" uit het Oosten zich
aan en „se offeren ootmoedelijck
myrrhe, wieroock ende goudt". Het
primitieve spel wordt besloten met: Nu
syt wellecome, Jesu lieve Heer!
De gemeente nam actief deel aan deze
dienst door de verschillende liederen mede
te zingen.
Voor deze eerste poging hier om
bijbelse verhalen aanschouwelijk voor te
stellen was zoveel belangstelling, dat
het de grootste moeite kostte om voor
allen een plaatsje te vinden in de Ruïne-
kerk.
Met zeer grote dankbaarheid mag het
Leger des Heils terugzien op een ge
zegend Kerstfeest.
De jarenlange traditie getrouw heeft
zij ook dit jaar in haar maatschappelijke
tak van arbeid veel zegen mogen ver
spreiden.
Door de gaven der burgers van Bergen
en Alkmaar, die gezamenlijk een bedrag
van ruim f 2500 vormde was zij in staat
om aan honderden gezinnen in Alkmaar
en Bergen een Kerstpakket uit te reiken.
In Alkmaar werd aan een paar honderd
kinderen, die tot geen enkele Zondag
school behoren een onvergetelijke middag
bereid, ieder ontving een cadeau en werd
overdadig getracteerd.
De kinderen van de afdeling Bergen
vierden eerste Kerstdag met hun Ouders
in besloten kring het feest van Jezus'
geboorte en hadden daarna op Donder
dagmiddag nog eens feest, maar nu ge
zamenlijk met de Zondagschool van de
afdeling Alkmaar.
Het was heerlijk, dit eerste Kerstfeest
na de oorlog zo ruim te kunnen vieren
tot zegen van honderden mensen.
Meer dan 150 jongeren namen hieraan
deel. 's Ochtends werden culturele films
vertoond van het Departement van
Onderwijs over Nieuw-Zeeland en de
prachtige dramatische film van de Matter-
horn. 's Middags was de eigenlijke Kerst
viering, terwijl een gemeenschappelijke
maaltijd plaats vond. Des avonds sprak
de Heer D. L. Daalder over Jezus en
Maria in de litteratuur voor een zestig
tal ouderen, terwijl muziek en zang het
programma verder aanvulden en we na
afloop meegenomen werden naar het
warme Indië en het koude Spitsbergen.
Een woord van warme hulde aan de
bakkers H. G. A. Bakker en F. Roos
voor hun buitengewone medewerking.
Op de dezer dagen in „De Rustende
Jager" gehouden openbare vergadering
van de afd. Bergen van Volksonderwijs,
gaf de heer J. J. Feringa, inspecteur van
het lager onderwijs, een uiteenzetting
van „Het rapport van de Wetscommissie
van Volksonderwijs". Dit rapport is het
resultaat van de aan de commissie door
het hoofdbestuur van „Volksonderwijs"
verleende opdracht met voorstellen te
komen betreffende de wettelijke regeling
van de verhouding tussen het openbaar
en het bijzonder onderwijs, beogende meer
bevrediging te schenken dan de regeling
van 1920 heeft gedaan.
De pacificatie van 1920 heeft teleur
gesteld. De verwachte geest van verzoening
tussen openbaar en bijzonder onderwijs
bleef uit. Het Ned. onderwijs leed en lijdt
er onder, dat de drie grote groepen van
scholen in ons land, de Openb. school,
de R.K. school en de Prot. Chr. school,
evenzovele onderwijswerelden op zich
zelf vormden.
De commissie bouwde een nieuw systeem
op, waarin veel van het oude is behouden.
Aan de grondwettelijke gelijkstelling meende
men niet te moeten tornenofschoon de
openbare school vooreen ieder toegankelijk
is, ongeacht de godsdienstige gezindheid,
en opleidt tot alle christelijke en maat
schappelijke deugden, zijn er nu eenmaal
ouders, die confessioneel gericht onderwijs
wensen voor hun kinderen. Wat die ge
lijkstelling betreft, menen voorstanders van
openbaar onderwijs in meerdere gevallen
van achterstelling te mogen spreken
onderwijs in Frans mag bij het openbaar
onderwijs niet binnen de schooluren worden
gegevenhet ambulantisme is bij het bijz.
onderwijs niet verboden, de regeling bij
boventallige onderwijzers is in het nadeel
van de openbare school enz.
Spreker liet heel wat dingen de revue
passeren, die voor critiek vatbaar zijn en
wijziging behoeven. Om een aanvraag te
kunnen indienen voor het stichten van
een school moet meer nodig zijn dan het
bezit van rechtspersoonlijkheid. Het licht
vaardig plaatsen van handtekeningen dient
voorkomen. Elke school moet kunnen
krijgen, wat hij nodig heeft; de kosten
berekening per leerling geeft aanleiding
tot onbillijkheid.
Bij het vaststellen van het leerplan is
het niet goed inspectie en onderwijzend
personeel uit te schakelen. Nepotisme bij
benoemingen is niet in het belang van
het onderwijs. Een gemeentebestuur is als
politiek lichaam niet het meest geschikt
om openbaar en bijzonder onderwijs te
dienen.
Met het oog op deze en meerdere kwesties
heeft de commissie gemeend te moeten
voprstellen leidinggevende organen te stich
ten. Als top-orgaan heeft zij zich gedacht
een „centrale onderwijsraad", bestaande
uit 35 leden, waaronder 9 personen uit
de kringen van het openbaar onderwijs,
9 uit de kringen van het prot. chr. onderwijs
en 9 uit de kringen van het RK onderwijs.
Van die 9 zullen er 3 komen uit de be
sturen, 4 uit de leerkrachten en 2 uit de
ouders. Onder dit top-orgaan komen de
districtsraden, die een gebied zullen be
strijken gelijk aan de tegenwoordige in
specties. Zo'n districtsraad zal bestaan
uit 21 leden, t.w. 1 rijksinspecteur, 5 per
sonen aangewezen door de gemeentebe
sturen in het district en verder uit elk
der kringen van het openb., prot. chr.
en RK onderwijs, 2 personen uit de be
sturen, 2 uit de leerkrachten en 1 uit de
ouders. Voor het openb. onderwijs stelt
de commissie voor nieuwe organen in 't
leven te roependistrictsbesturen én rayon-
besturen, die resp. zullen bestaan uit 7
en 5 leden. Ook in deze lichamen zullen
producenten (leerkrachten) en consumenten
(ouders) vertegenwoordigd zijn met resp.
2 en 2 en 1 en 2 personen. Spreker
noemde het in het leven roepen van
nieuwe met publieke macht beklede organen
een eis des tijds, maar, aldus eindigde hij
zijn mét grote belangstelling gevolgde rede,
het welzijn van het onderwijs hangt niet
alleen af van de bestuursorganisatie: de
leerkracht zij zich bewust van grote ver
antwoordelijkheid en geve zich volledig
aan zijn taak.
De K.J.V.O. heeft weer 500 bezoekers
getrokken met zijn Culturele films voor
de jeugd.
Hoogst interessant en leerzaam was de
film over de zelfopoffering op Bali.
De tweede film over Indië liet ons de
fanatieke Krokodillenjacht op Sumatra
zien.
Vol belangstelling volgden de bezoekers
de film over het „Zweefvliegen".
Al met al heeft de K.J.V.O. de jeugd
van Bergen weer een paar uur doen
genieten en het ligt in het voornemen
omstreeks half Januari weer enkele films
voor de jeugd te vertonen.
In Schoorl werd voor 200 leerlingen
van de Kath. en Openbare scholen het
zelfde programma vertoond.
Voor 270, jongeren werden op Donder
dag 27 Dec. een aantal films vertoond,
waarvan vooral, die over wilde zwijnen
en elanden en die over negerkinderen
alsmede een over Mexico, staaltjes van
schitterende filmkunst waren.
De Toneelvereniging „Kunst na Arbeid"
geeft Dinsdag 15 Jan. in „De Rustende
Jager" haar derde Seizoenuitvoering. Op
deze avond wordt het geheel nieuwe
Toneelwerk voor het voetlicht gebracht
„Krates," een tragedie uit het Stropers
leven van den bekenden Toneelschrijver
Joh. v. Eckelen. Afgaande op de grote
belangstelling voor de uitvoeringen van
„Kunst na Arbeid", zal men er goed aan
doen zich tijdig van een plaatskaart te
voorzien. Kaarten verkrijgbaar bij de be
kende adressen. Zie hiervoor de adverten
ties en de raambiljetten. Het bekende
gezellige „Kunst na arbeid-bal", verzorgd
door de populaire Sonny-band zal het
besluit van deze derde Toneelavond zijn.
Dr. Zamenhof geboren 15 Dec. 1859.
„En de ganse aarde was van éénerlei
spraak en éénerlei woorden" leert Genesis
II I Eén taal op heel de aardeMaar
dan lezen we in hetzelfde hoofdstuk, hoe
de torenbouw de mens noodlottig werd,
hunne spraak werd verward, opdat een
iegelijk de spraak zijns naasten niet meer
kon horen. De babylonische spraakver
warring bracht verdeeldheid. Door de
meer dan 3000 talen, die er volgens ge
leerden -in de loop der tijden ontstonden,
verstond en begreep men elkander niet
meer, met al de gevolgen van dien.
Een taal op heel de aarde! Dit was
het ideaal, dat de op 15 Dec. 1859 te
Bialystok in Polen geboren Lazaro Ludi-
viko Zamenhof reeds als jongeling be
zielde en dat hij zijn levenlang heeft na
gestreefd. Als een der voornaamste oor
zaken van de vijandschap tussen de uit
Polen, Russen en Duitsers bestaande inw.
van zijn geboorteplaats zag hij het ver
schil in taal.
Hij liet zich niet ontmoedigen door de
teleurstellingen, die anderen vóór hem
hadden ondervonden bij het samenstellen
van een hulp wereldtaal, zoals o.m.
Schleyer met zijn Volapuk, maar volhardde
bij zijn streven.
Het gelukte hem iets bruikbaars op te
bouwen. Een paar duizend woorden ont
leend aan Romaanse, Germaanse en Sla
vische talen (resp. oO, 30 en l0%) vormden
het fundament, waarop hij met een ver
nuftig uitgedacht stelsel van voor- en
achtervoegsels zijn wereldtaal opbouwde.
Het duurde tot 1887 dat Dr. Zamenhof
zijn vinding de wereld inzond onder het
pseudoniem Esperanto, d.w.z. Hopende.
Het resultaat was verrassend. In tal van
landen vond dit Esperanto beoefenaars,
kranten verschenen in deze taal, duizenden
boeken, waaronder de Bijbel, werden
vertaald, in 1925 werd de taal tot het
internationaal telegraafverkeer toegelaten
enz. enz. Beoefenaars uit alle hoeken der
wereld ontmoetten elkaar op de jaarlijkse
congressen, die o.m. gehouden werden te
Parijs, Keulen, Stockholm, Rome, San
Francisco, Den Haag. Dit waren feesten
van vrede en verbroedering. Als broeders
en zusters van het gote mensengezin kwam
men daar bijeen uit nabije en verre
landen om elkaar de hand te drukken.
De geniale schepper van deze wereldtaal
is heengegaan (14 April 1917), zijn werk
leeft voort. De Esperantisten, de dragers
van de vijfpuntige, groene ster der hope,
dragen zijn ideaal verder uit: één taal
op heel de aarde, algemene verbroedering
over gans de wereld.
Het orgel in de R.K. Kerk werd Zon
dagmiddag, nadat verschillende verbete
ringen waren aangebracht, opnieuw in
gespeeld. Er bestond hiervoor grote be-
landstelling ook van de zijde van niet-
Katholieken. Tijdens en na het plechtig
Lof, gecelebreerd door den Zeereerw.
Heer Pastoor van Beers, met assistentie
van de Weleerw. Heren Kapelaans
Plouvier en De Koning, had de organist
P. v. Langen uit Alkmaar gelegenheid
te tonen hoe het klankkarakter van dit
vernieuwde instrument beduidend was ge
wijzigd en verfraaid.
De Zeereerw. Heer Pastoor J. Duyvis
uit Egmond aan de Hoef liet in zijn
predikatie voor de niet ingewijden enig
licht vallen op de betekenis v.h. orgel
bij de eeredienst.
Uitgevonden ongeveer 200 jaar voor
Christus geboorte te Alexandrië in Egypte,
werd het orgel door de Grieken en voor
al door de Romeinen, gebruikt bij grote
feesten. Bekend is, dat de Romeinse
