WEEKBLAD
Kiest de
1
BERGEN
No. 1 van Lijsi 1
VRIJDAG 19 APRIL 1946
23e JAARGANG No. 16
Qoedz l/cifdafy
ENGELS OF ESPERANTO?
DE ORANJEVERENIGING
HERLEEFD.
CULTURELE AVOND VAN
K.J.V.O,
V.V.V. ORGANISEERT
EEN
VOORDRACHTAVOND
Ingezonden mededeling
Deze ervaren stuurman
4moet aan het roer blijven.
„DE MASKERSPELERS"
BONTE AVONDEN
PALMPAASBOOMPJES
EN PAASEIEREN.
LIEFDADIGHEIDS
VOETBALWEDSTRIJD
/Wen
DE VINKENKROCHT
ONDER DE LOUPE.
PROPAGANDA-
VERGADERING
Partij van de Arbeid.
Redactie en Adm.C. Oldenburg,
Laanweg 164, SchoorI, Giro 147071
Telefoon 268
Agentschap te Bergen
Haan's Boekhandel, Stationstraat
Z)e duwdzeeU"
Verschijnt te Bergen en SchoorI c.a.
Abonnementsprijsf 2,60 per jaar
f 0,65 per kwartaal
Advertentieprijs: 10 ct. per m.m.
met een minimum van f 1,
Goede Vrijdag, van Uw Kruishout
Straalt in 's werelds donkerheid,
De triomf van Godes Liefde,
Die de mensheid nog bevrijdt.
Toen na uren van vertwijfeling
In de Hof Getsémané,
Onze Heiland had verwonnen,
Angst en vrees ging van Hem heen,
Toen, toen daald' als zeeg'nend manna,
's Vaders kracht in Zijn gemoed,
Gaf Hem kracht tot 't zware lijden.
Gaf Hem lijdens-stervensmoed.
Man van Smarten, bitter was Uw lijden,
Doch strijdende ontvingt Gij kracht:
Gode lof, op Golgotha is 't wonder
Van Gods Liefde schoon volbracht.
Bergen
Maartje. N. Zwaan
Ouderavond openbare school.
Reis om de wereld met Esperanto.
Met het steeds toenemende verkeer,
waardoor de grenzen a. h. w. wegvallen,
wordt de behoefte aan één taal al meer
gevoeld. Kan een nationale taal als het
Engels hierin voorzien of is een kunst
matige wereldtaal als het Esperanto ver
kieslijker
Op de laatstgehouden ouderavond van
de openbare school vormde deze vraag
een punt van bespreking.
De heer Pascha hield een pleidooi voor
het Esperanto. Na een korte uiteenzetting
van het ontstaan en de logische constructie
van deze taal, gaf hij een overzicht van
de geweldige groei van het aantal be
oefenaars in alle delen der wereld.
Bijna geen land of de esperantist vindt
er geestverwanten en op congressen, waar
men elkaar ontmoette, bleek de bruikbaar
heid van deze wereldtaal. Het Engels
wees spreker af als te moeilijk en omdat
een nationale taal in een ander land
moeilijk ingang vindt, gewoonlijk gepaard
gaat met uitbreiding van macht. Voor de
school geeft spr. de voorkeur aan Espe
ranto: kinderen, voor wie de lagere school
eindonderwijs is, hebben niet aan een
beetje Engels en de leerlingen, die wel
verder studeren, zullen van de studie van
het Esperanto kunnen profiteren bij verdere
taalstudie.
De heer Schekkerman was het eens
met den eersten spreker wat betreft de
behoefte aan één wereldtaal, maar achtte
het Engels daarvoor het meest geschikt,
vooral voor Nederland, dat economisch
en cultureel gericht is op de Westerse
landen. Engels moeilijk te leren Dit
bezwaar heeft men ondervangen door een
eenvoudig Engels, een grond-Engels samen
te stellen, een z.g. Basic-English, bestaande
uit 880 woorden. Hiermee is het mogelijk
zich volkomen verstaanbaar te maken.
Gaat een kind, dat dit Engels heeft geleerd,
toch verder studeren, dan kan het voort
bouwen op dit eenvoudige.
Als de heer Pascha opmerkt, dat dit
z.g. Basic-English niet gewild is, en niet
voldoende, beroept de heer Schekkerman
zich op een uitspraak van Churchil, dat
het mogelijk is zich volkomen verstaan
baar te maken.
Na dit pro en contra werd een serie
lantaarnplaatjes vertoond, waarbij de heer
Slinger zeer onderhoudend vertelde van
zijn reis rond de wereld met Esperanto.
De ouders zullen nu verder hebben uit
te maken, wat zij voor -hun kind in de
zesde klasse het beste achteneen cursus
Engels of een cursus Esperanto.
Met het oog op het vergevorderde uur
werd besloten het volgende punt van de
agenda: „Waarheen met uw kind na de
zesde klasse?'' aan te houden voor de
komende ouderavond.
De Oranjever., die in 1940 als een der
eerste slachtoffers viel, is weer herleefd.
Het Oranje-comité, dat in de Meidagen
van 1945 optrad, en dank zij de steun,
die het in zo ruime mate van de burgerij
mocht ondervinden, verschillende feeste
lijkheden in Mei en Augustus organiseer
de, beschouwt nu haar taak als geëindigd.
Het lost zich op in de oude oranjever
eniging en treedt terug in vergetelheid.
Woensdagavond had de eerste ver
gadering na 1939 plaats in De Oude
Prins. Er werd een bestuur van 9 leden
gekozen, zoals het oude huishoudelijk
reglement dat voorschrijft. In dat bestuur
nemen zitting de heren: H. L. Baron
Teats van Amerongen, voorzitter, P.
Baretta, 2e voorz. Z. A. van Soest, secr.,
A. Haakman, 2e secr., C. Beekman,
penningm., C. van Son, 2e penn., A Lek,
j. Onrust en Jb. Swaag. Verder werd
de aandacht gevraagd voor de a s. her
denking van de bevrijding.
Na ampele bespreking werd een voor
lopig programma samengesteld, dat verder
door het bestuur zal worden uitgewerkt.
De verg. besloot verder nog, dat de
verjaardagen van het Koninklijke Huis
ook in Bergen niet onopgemerkt zullen
voorbijgaan.
Waar ook voor de Oranjevereniging
geld de nervus rerum is, de ziel van de
negotie, zal straks door een lijstencollecte
een beroep gedaan worden op de
inw. van Bergen.
Op stap met Jan Strijbos.
Zaterdagmiddag maakten tal van
K.J.V.O -ers en anderen met Jan Strijbos
als gids een uitstapje naar Texel. Deze
natuurvriend en vogelkenner en.... ge
zellige prater, dwaalde met zijn gevolg
langs de broedplaatsen van zilvermeeuwen,
visdiefjes, sterns, kapmeeuwen, lepelaars
enz., door de polders en langs boerde
rijen en opende daarbij niet alleen de
ogen voor heel die wondere natuur, maar
ook de harten. Onze gevederde vrienden
zullen niet meer hebben te vrezen voor
verstoring van hun nesten en vele na
tuurliefhebbers zullen zich in de toekomst
beijveren ze door de winter te helpen.
's Avonds volgde een trip naar Spits
bergen en werd kennis gemaakt met
vorkstaartmeeuw, eidereend, papagaai
duiker, dat deftige ouwe heertje, alken
enz. enz. en de oude Vikings. Onver
getelijk mooi waren die steile rotsen,
waarvan elk randje, elk nisje een vogel
paar droeg Het was een grandioos schouw
spel De avond, de laatste van de door
de K J.V.O. in dit seizoen georganiseerde
culturele filmavonden, die een 3200 be
zoekers trokken, werd besloten met een
praatje over de walvissen in verband
met de straks ter walvisvangst uitvarende
Willem Barendsz., waarmee Jan Strijbos
een tocht naar Antarctische streken hoopt
mee te maken.
De verleiding is groot hierover meer,
veel meer te vertellen, maar de papier
schaarste eist een punctum.
Om de mens na de barre tijden, die
achter ons liggen, weer wat nader tot
de cultuur te brengen, nodigde het bestuur
den groten kunstenaar Jan Musch uit,
ten voordrachtavond te geven. Het werd
een avond van kunstgenot, waarmee het
bestuur zeer velen aan zich heeft verplicht.
De acteur opende de avond met een
fragment uit Vondel's Lucifer en wel
de beschrijving, die Appollion geeft van
het Paradijs en het eerste mensenpaar,
waardoor de jaloezie der engelen wel
moest worden opgewekt. Deze verzen,
die behoren tot de beste uit het hele
treurspel van onzen grootsten dichter uit
de 17e eeuw, te horen zeggen door een
kunstenaar als Jan Musch was een hoog
kunstgenot.
Als tweede dramatische fragment met
een meer humanistische tendenz had de
voordrachtkunstenaar gekozen de parabel
van de drie ringen uit Nathan de Wijze,
het laatste dramatische werk van Lessing.
Als de Jood Nathan door sultan Saladin
voor de vraag gesteld wordt, in welk
geloof hem de waarheid het meest is ge
bleken, in dat van den Jood, den Muzel
man of den Christen, dan redt hij zich
uit de moeilijkheid met de parabel van
de drie ringenhet zijn niet enkel kinde
ren, die men met een sprookje afscheept.
De parabel? Een vader is in 't bezit van
een kostbare ring met opaal, waarvan 'n
zeldzame kracht uitgaat, 't Is in zijn ge
slacht de regel, dat de meest geliefde zoon
de ring erft en daarmee het eerstgeboorte
recht. De vader heeft drie zoons, die hij
alle evenzeer bemint en ieder op z'n beurt
de ring belooft. Zullen er bij zijn dood
twee van zijn zoons teleurgesteld moeten
worden
Door het namaken van twee ringen,
die op het uiterlijk niet van de echte
te zijn onderscheiden, is de moeilijkheid
ondervangen. Maar na de dood van den
vader rijzen er toch moeilijkhedenelk der
zoons meent de echte ring te hebben en
eist de daaraan verbonden rechten op.
Wie heeft de ware ring? Het is niet
aantoonbaar! Welk van de drie geloven,
Christendom, Islam of Joodse geloof is
het ware geloof?
Van William Shakespeare was gekozen
een fragment uit „Julius César," n.l. de
redevoeringen van Brutus en Marcus
Antonius. Als Julius César, die zich had
meester gemaakt van het hoogste gezag
in de Romeinse staat, gevallen is door
de hand van Brutus en Cassius, geeft
Brutus aan het volk rekenschap van z'n
daad, die hij beweert bedreven te hebben,
niet omdat hij César „minder" lief had,
maar omdat hij Rome „meer" liefhad en
het volk juichte hem toe. Maar het zou
spoedig verkeren, ook Brutus zou onder
vinden hoe wispelturig de volksmenigte
is. Als Marcus Antonius zijn lijkrede
houdt, keert de menigte zich tegen den
moordenaar en toch.... Brutus was een
achtenswaardig man!
Het „vandaag Hosanna, morgen Kruist
hem" herhaalde zich weer eens.
De rest van het programma was van
een lichter genre, VanGuido Gezelle, den
Vlaamsen dichter pastoor, met zijn grote
liefde voor de natuur, die mijmerende zit
bij het ranke, ruisende riet, die spreekt
met het kringelende watertorretje, wer
den voorgedragen het „Mezennestje "en het
S. L. MANSHOLT
Min. van Voedselvoorziening,
Landbouw en Visserij
„Schijverke" dat den dichter vertelt hoe
het maar steeds schreef en herschreef de
heilige naam van God.
Bewonderenswaardig was dit spel van
klank en rhythme, waarbij men het meesje
hoorde springen van tak op tak.
Het eerste gedeelte eindigde met een
bruiloftsdicht van Jan PrinsHolland was
de bruid en de lentezon de bruidegom.
Na de pauze volgden enige berijmde
monologen van J. fi. Paradies, goede
amusementskunst. Een „overjarig blad"
doet een oude heer zuchten: „het
is sneu as je ouwer' wordt" en als Jan
Musch met de kraag van z'n jas hoog
opgezet .met deze woorden heengaat, volgt
hem een hartelijk applaus.
In „Een oude Leidseweg" doemt het
oude verleden opin een statiekoets
passeert een deftig lid van de Staten-
Generaal uit de glorietijd van de 17e
eeuw, toen onze republiek le roi soleil,
den Franse zonnenkoning, in zijn dier
baarste plannen dorst te dwarsbomen.
Dan als tegenstelling een man, weer een
lid van de Staten-Generaal, die zich een
weg baant door de razende menigte
auto's, motoren en fietsen, alle op weg
naar een andere strijd tegen Frankrijk,
nu uit te vechten op het groene gras
tapijt van het Stadion.
„Kamperen is gezond", voor een appel
en een ei word je kerngezond. Maar na
twee dagen is het enthousiasme van de
twee jonge mannen tot onder nul gedaald
en trachten ze al hun duur betaalde kam-
peerbenodigdheden voor elk aannemelijk
bod van de hand te doen. In „Uit liefde
voor de Kunst" wordt een loopje ge
nomen met een dame uit Den Haag, heel
goed geparenteerd, die zich in haar vrije
tijd (had zij wel anders?) wijdde aan de
kunst. Bij vrienden en kennissen overal
prijkten haar stillevens aan de wand. Een
expositie (pa had de duiten) zou haar
roem nog meer verbreiden. Gestroomlijnde
auto's voeren tal van bewonderaars aan.
Dan komt de krantenman. Hij weet als
een goed diplomaat zijn gedachten achter
veel woorden te verbergen. Zo wordt de
jonge dame, die de kunst aanbidt, in de
recensie, haar eerste minnebrief, al be
drogen.
Met f.C'est la vie" werd deze avond
van hoog kunstgenot besloten, een over
peinzing van lief en leed van 's mensen
lot. Voor het oog van een ouden man
uit Vlaanderen rijzen beelden op uit het
verleden, zijn jongelingsjaren, zijn huwe
lijk, de geboorte van een jongetje. Het
ouderhart vloeide over van weelde, liefde
en dank. Het knaapje groeit op tot een
veel belovende jongeling, de hoop en
trots van de ouders.
De oorlog komt, la guerré. Emile gaat
pour la patrie. Emile valt op het veld
van eer.
Moeder weent aan het graf van den
onbekenden soldaat, weent, weént....
Eenzaam en verlaten blijft de oude
man achter. C'est la vie.
De heer D. Klomp, voorz. van V.V.V.
was de tolk van alle aanwezigen, toen
hij den voordrachtkunstenaar dank zei
voor deze avond van hoog kunstgenot.
In tegenstelling met ons vorig bericht,
waarin wij mededeelden, dat de uitvoe
ringen van „De Maskerspelers" zouden
plaats hebben op Dinsdag 24 en Woensdag
25 April, wijzen wij er op, dat dit moet
zijn Woensdag 24 April en Donderdag
25 April a.s. Zoals uit de advertentie
in dit blad blijkt, wordt opgevoerd het
toneelspel „Loods aan boord" van den
bekenden schrijver Jan Fabricius.
Wij zullen van de inhoud van dit stuk
hier niets mededelen, doch wij menen,
dat zeer zeker vele bezoekers over de
keuze hiervan voldaan zullen zijn.
Als gewoonlijk zullen „De Masker
spelers" alles in het werk stellen om de
opvoering zo goed mogelijk tot zijn recht
te doen komen. Een gezellig bal zal de
avonden besluiten. Voor niet-donateurs
zijn nog plaatskaarten verkrijgbaar bij de
boekhandelaren G. Schoelink en P. J. de
Haan. Voor verdere bijzonderheden ver
wijzen wij naar de aanplakbiljetten.
Lachen is gezond
De Arbeiders Toneelvereniging Bergen
organiseerde Maandag en Dinsdag in
café Nieuwendijk een paar bonte avonden,
waarvoor grote belangstelling bestond.
A.T.V. had zich voor deze avonden
verzekerd van de medewerking van het
Trio Leo van Norden uit Haarlem. De
eivolle zaal heeft volop genoten van het
elk-wat-wils programma. Het Trio, de
drie musketiers, de drie gezworen kame
raden, hadden uitbundig succes met hun
muziek, zang en voordrachtLeo van
Norden, de pianovirtuoos en zijn makkers
waren van alle markten thuis. Ook de
leden van A.T.V. zetten hun beste beentje
voor. Enkelen vergastten het publiek op
aardige liederen en werden hartelijk toe
gejuicht. Mevr. Smit-Hart, aan de piano
begeleid door Mevr. Schuhmacher, zong
een lied ter nagedachtenis van hen, die
vielen. Zo wisselden luim en ernst. Het
enfant terrible Mej. J. v. d. Zei bezorgde
moeder, tot groot vermaak van de aan
wezigen, een benauwd half uurtje met
alles wat zij er uitflapte. Zo ging het door,
een beetje van dit, een beetje van dat,
aan beide zijden van het voetlicht was
men tevreden, de bonte avond werd een
succes, een feestavond.
Haentien op 'n stokkien
Bedelt om 'n brokkien,
Bedelt om 'n brokkien brood.
Anders geet het haantien dood.
Dit oude deuntje kan of kon men in
onze oostelijke provincies, het palmpaas
gebied, horen op Palmzondag, de Zondag
vóór Pasen, als de kinderen hun palm-
paasboompje vol trots lieten bewonderen
door vrienden en kennissen. Ook hier
in de buurt kent men nog het „haentieu
op een stokkien", het van deeg gebakken
haantje, dat met zijn krentenoog guitig
rondkijkt vanaf zijn verheven zitplaats op
een met gekleurd papier en sinaasappels
versierde stok. Waarschijnlijk is dit
nog een overblijfsel uit de tijd, dat Palm
zondag gevierd werd met een plechtige
processie, waarin een daartoe aangewezen
persoon, die Jezus voorstelde, op een
heuse ezel meereed. Later werd dit
vervangen door een houten Christusfiguur
op een houten ezel.
De Vlamingen noemen Palmzondag daar
om wel eens „Ezelsfeest".
In zo'n processie ter herdenking van
de dag, waarop Jezus, Jeruzalem binnen
trok, werden ook palmtakken meegedragen,
waaraan onze Palmhaantjes dan zouden
herinneren. Een veel gebruikelijk Palm-
paasversje voert ons vanzelf naar de
paaseieren.
Palm, Palmpasen!
Hei, koerei
Over ene Zondag,
Dan krijgen wij een ei.
Eén ei is geen ei,
Twee ei is een half ei,
Drie ei is een paasei!
(De drie eieren herinneren aan de Heilige
Drie-eenheid)
„Over ene Zondag" dat is Pasen, het
feest van de opstanding. In vroegere
tijden uitte de Paasviering zich veelal in
werken van liefdadigheid ter navolging
van Jezus' voorbeeld, lezen we in Het
bonte boek van Van Dockum. Rijke
mensen gaven kleren en eten aan de
armen. Vandaar vermoedelijk onze Paas
eieren. In de 16e eeuw, lezen we, deden
de jongens te A'dam een rondgang door
de stad onder het maken van oor
verdovende muziek en kregen dan eieren.
Was de oogst groot genoeg, dan zocht
men een plekje om ze te koken en dan
werden ze binnen een met krijt getrokken
cirkel gelegd. Ieder op z'n beurt trachtte
dan met de punt van z'n voet eieren uit
de kring te stoten.
Een ander spelletje met eieren is het z.g.
eiertikken, dat men bijvoorbeeld in de
buurt van Deventer kon zien op de Paas-
weide op de Worp.
In Bergen mochten vroeger op huize
Cranenburgh van de fam. Van Reenen
de kinderen met Pasen paaseieren zoeken,
mooie gekleurde.
„Over ene Zondag, dan krijgen we
een ei?" Ach, wij vinden, waar wij staren,
niets bestendigs hier beneênf
op Maandag 22 April. (2e Paasdag)
Een initiatief comité heeft het mooie
plan opgevat om een wedstrijd te orga
niseren tussen een Bergens elftal en Alc-
maria Victrix I.
Getsémané, Hof van bereiden
tot de grote smartegang
naar Golgotha, 't verheven einde,
plaats van ondergang
Pasenheerlijk, reine vreugde,
morgen der verrijzenis
Gode lof, het Licht zal triomferen,
over al wat duister is.
Bergen Maartje N. Zwaan
De netto ontvangsten van deze ont
moeting komt ten bate van de jeugd van
het dorp Putten, dat in de oorlogstijd zo
zwaar heeft geleden. De elftallen zien er
als volgt uit:
P. Brakenhof
Berdos
Koster Urbanus
B.S.V. B.S.V.
Voorthuis Dekker Schotten
B.S.V. Berdos Berdos
Bijwaard Brouwer Jb Schmidt Jn Schmidt
Berdos B.S.V. Berdos Berdos
Jb. Tuyn
B.S.V.
W. Schmidt P. Godvliet
Fr.v. Meenen G v.Wieringen H. ten Herkei
J. Rootring K, de Grand F. Venema
J. de Waal H. Maasen
Vasbinder
Zoals U ziet een combinatie van
spelers uit beide plaatselijke clubs.
B. en W. van Bergen stelden voor
deze wedstrijd een bronzen medaille be
schikbaar. Muzikale medewerking wordt
verleend door Bergen s Harmonie. Afmars
van station om 2 uur.
Het comité hoopt op een grote belang
stelling te mogen rekenen. Zie verder de
advertentie in dit nummer.
Er wordt veel gedaan om Bergen zo
mooi en aantrekkelijk mogelijk te maken.
Komt men nu langs de Breelaan en ziet
men de Vinkenkrocht als een woestenij
en als cultuurgrond waardeloos, stelt
men onwillekeurig de vraagkan daar
nu niet eens iets moois van gemaakt
worden? Als men daar bijvoorbeeld eens
een gemeentelijk sportpark van maakte.
Voor voetbal, korfbal, tennis of zwem-
basin en desnoods een volière en vijvers.
Dan om het geheel een beplanting van
bomen, heesters enz., doch vooral geen
schuttingen of iets dergelijks, maar
groenblijvende beplanting zoals dennen
en coniferen. Dit plan, uitgevoerd met de
mooie opgaande bosschen en duinen als
achtergrond, is dan een levenze en steeds
vernieuwende reclame voor Bergens
mooie natuur.
Een Bergenaar.
Er was slechts matige belangstelling
voor de Donderdag in De Rustende Jager
gehouden propagandavergadering van de
P.v.d.A., waar als sprekers optraden de
heren J. Harmse, lid Landelijk Bestuur en
Kapt. Pielage, R.K. Christofoorgroep. Het
was niet als voorheen, toen men in de
tijd van de heroïeke verkiezingsstrijd kon
lezen van druk bezochte vergaderingen,
waar door de schok der opinies de propa
gandisten van de ene partij door de on
stuimige aanhangers van een andere partij
uitgeknokt werden. De heer Harmse begon
met een vergelijking te maken tussen de
stembusuitslagen van 1918 en 1937 en
wees er op hoe er in de 19 jaren zogoed
als geen wijziging was gekomen in de
machtsverhouding tussen de partijen. Er
was een soort van verstarring ingetreden.
De oude partijen hebben, aldus spreker,
het hare bijgedragen tot wat ons land is,
maar terugkeer tot de vooroorlogse ver
houdingen zou voor ons land een ramp
betekenen. Spr. memoreerde hoe de antithese
is doorbroken en hoe tevens een door
braak van de klassentegenstellingen tot
stand is gebracht. Niet alleen kunnen allen
zonder iets prijs te geven van hun gods
dienstige overtuiging in de P.v.d.A vrucht
baar samenwerken, maar ook arbeide'S,
boeren, tuinders, middenstanders en intellec
tuelen kunnen samenwerken, gedragen door
de wil totverniewing Spreker nam stelling
tegen de communisten en de Partij van de
Vrijheid. De R.K. Volkspartij, adus spr.
schenkt geen klare wijn.
9Febr., de dag van de oprichting van
de P.v.d.A. aldus eindigde de heer Harmse
zijn betoog, was 'n historische datumopdie
dag werd een oud verleden afgesloten. Of
wij er straks met vreugde op zullen kun
nen terugzien hangt af van de kiezers.
17 Mei zal een dag van spanning zijn.
De P.v.d.A. wacht in spanning, maar
met vol vertouwen.
Tegenstanders kruisen de degen.
De heer L. Schuil bleek het in vele op
zichten niet eens te zijn met de P.v.d.A.
Van een doorbraak van de klassente
genstellingen tussen arbeiders, boeren, tuin
ders, middenstanders en intellectuelen kon
z.i. niet gesproken wordendaar waren geen