WEEKBLAD
De Schoorlse Korenmolen
„Studio '46" met „Freuleken"
VRIJDAG 18 OCTOBER 1946
23c JAARGANG No. 40
voor dc
Schoorlse Kunstkring
Aangemoedigd door het succes
in de vorige winter, meende de
Schoorlse Kunstkring haar cultu
rele arbeid te moeten voortzetten.
Zaterdagavond werd het nieuwe
seizoen geopend met een blijspel
in 3 bedrijven van Herman
Roelvink, getiteld „Freuleken'
Met dit blijspel heeft de Kunst
kring wel een gelukkige keuze
gedaan. Het was een stuk, dat
de gehele avond boeide door
levendige dialoog en de amusante
en gevoelige manier, waarop het
is uitgewerkt.
Het stuk verplaatst den toe
schouwer naar de 18de eeuw,
de regententijd, de pruikentijd.
De zeer geslaagde costumering
zorgde voor de juiste sfeer. De
snuifdoos ontbrak niet, alleen
leken lucifers en rubberbanden
niet erg 18de eeuws.
Het gegeven van dit costuum-
stuk? Na het overlijden van zijn
vrouw wordt de huishouding van
Baron van Averling bestuurd
door zijn zuster, tante Henriette,
douarière van een gezant uit Den
Haag, tot grote ergernis van allen,
die met deze bedilal te maken
hebben. Het enige rustpunt in
deze deftige familie is Job, de
oudste zoon, die door een gebrek
gebonden is aan zijn rolstoel en
zich bij een pijpje tabak verdiept
in zijn studie. Iman van Aerschot,
een rijke jonge man, die hier in
de buurt de jacht heeft gepacht,
brengt wat afleiding, als hij een
partijtje komt schaken of omberen.
Deze jonge man trekt niet alleen
met weitas en geweer het veld
in, maar maakt ook een beetje
jacht opMiebetje, de dienst
bode. Voor hem betekent dit een
„oarigheidje" maar voor het
„ermekiend" wordt het een bron
van verdriet, als zij zich „achter-
uutgezet" voelt bij de komst van
Freuleken, Florentine, de dochter
des huizes. Gelijk met haar arri
veert de jongste zoon Hans. Hij
komt met loden schoenengesjeesd
voor zijn examen en 100 goud
dukaten geleend van 'n woekeraar!
Daar zit wat op voor hemvader
is streng en driftig. Iman, de rijke
Croesus, helpt hem uit de schulden,
maar toch donkere wolken pakken
zich samen, er is onweer op til.
Maar Freuleken, die de zorg
voor de huishouding zal overnemen,
weet ondanks haar jeugd met
grote vrouwelijke tact een uit
barsting te voorkomen en papa
moge zoonlief al bevelen dienst
te nemen bij de Compagnie, de
vrede keert weer. Dan komen
nieuwe moeilijkheden. Iman, die
zich vanaf het eerste ogenblik
aangetrokken voelt tot het jonge
vrouwtje, verklaart haar zijn liefde,
maar zij, ofschoon niet onver
schillig voor zijn gevoelens, wijst
hem af: „mijn plaats is hier".
Dan begint het noodlot klappen
uit te delenals Iman met „schop
penvrouw" op z'n knie, verrast
wordt door „hartenvrouw", is
Leiden in last. In het derde be
drijf lijkt de Gordiaanse knoop
onontwarbaar, maar het blijspel
zou geen blijspel zijn als de nete
lige zaak niet tot ieders tevreden
heid werd opgelost. De oprechte
liefde zegeviert en als Iman het
volgende seizoen weer komt jagen
zal hij Freuleken meevoeren naar
een eigen home en zal Job, de
goeie Job daar niet als „lievenheers
beestje" een tehuis vinden, maar
als „erfoom".
De schrijver heeft op gelukkige
wijze de uiteenlopende karakters
getekend en voor 'n vlotte dialoog
gezorgd. Met veel kleur en charme
is het geheel ten tonele gebracht
door de toneelgroep „Studio '46"
Frans Zuidema was Baron van
Averling, type van een vertegen
woordiger uit de regententijd met
zijn ingekankerde regentenbekrom
penheid. Hij meende zijn wil op
te kunnen leggen aan een ieder,
maarMw. Hanny Faassen
vertolkte de rol van tante Henriette,
de deftige douarière, de „Haagse
floddermadam", zoals Miebet, die
zich niet door haar geaffecteerd
taaltje liet intimideren, het weinig
eerbiedig uitdrukte.
Mw. Dooreen van Oven maak
te iets moois van de rol van
Freuleken en veroverde aller hart
door haar prachtig spel. Hans
Everts had aller sympathie als
Jobzijn stil spel wekte bewon
dering en aandoenlijk was het
toen hij zich een ogenblik liet
gaan bij het overdenken van zijn
hulpbehoevendheid. HermanStern-
heim was een vrolijke, zorgeloze
student.
De verstrooiing zoekende, pret
najagende rijke jonge man Iman
van Aerschot, die het met Freu
leken stellig zal brengen tot een
voorbeeldig echtgenoot, werd uit
gebeeld door Jack Pisuisse. Mw.
Mary Beyer, zorgde als Miebetje,
voor de vrolijkheid, maar deed
toch een traan opwellen, toen
bleek, dat het goeie erme kind
het eerst moeilijk kon verzetten,
dat Iman Freuleken „liever had
dan hoar". Haar dolle blijdschap
bij de komst van het geld, dat
haar liefste wens, een reis naar
familie in Amerika, zou verwezen
lijken, was onbetaalbaar.
Met bloemen en veel applaus
gaf het publiek uiting aan zijn
waardering van het gebodene.
„Au revoir", zei tante Henriette,
„tot weerziens" wenst het Schoorl
se publiek.
Zondag 20 Oct,
BERGEN I -
BERD0S I
BENOEMING
Tot hoofd der R. K. Bijz.
Lagere School te Catrijp is be
noemd de heer F. G. J. Maeijer,
thans onderwijzer aan genoemde
school.
Het was 22 Febr. 1771, toen
Schout, Burgemeesteren en verdere
Regenten, „overwogen hebbende
de seer slegte toestand van de
dorpsmeelmolen, die niet wel
anders dan met swaare en ex
cessieve kosten kon worden ge
repareerd," op de regtdag „re
solveerden de oude molen te
doen afbreken en op dezelfde
plaats een andere en wel van
steen opgemetseld te doen zetten".
26 Maart 1772 werd door jonkh.
Corn, van Foreest de eerste steen
gelegd en wie thans in de Schoorlse
Nollen een ogenblik verpozing
zoekt en gaat genieten van dit
mooie stukje natuur met zijn bos
en waterpartij, ziet, hoe dit bouw
werk van den Mr. Moolenmaker
Corn. Bobeldijk en de Mr. Metse
laars Pieter Blankendaal en Frans
Koning nog
hoog boven
de bomen rijst,
hoe de thans
174-jarige nog
de schoonheid
van het land
schap accen
tueert. Hij zal
zich levendig
kunnen voor
stellen, hoe
Keizer Napo
leon, de mach
tige heerser,
toen deze in
1811 op de
Hoge Sluis te
Zaandam
stond en over
al rondom de
molens hun
machtige ar
men zag zwaai
en, in ver
voering uitriep
„Sans pared!"
Inderdaad,een
landschap met
windmolens is
„zonder weer
ga".
Helaas is er
veel verdwe
nen. De wind
werd beconcur
reerd door stoom en electriciteit
en vele windmolens moesten het
loodje leggen. Wilde men eerst
niet weten van het nieuwe en
vond men allerlei bezwaren (in de
polder Blijdorp bijv. beweerden
de boeren in 1787, dat hun koeien
door het geraas minder melk
gaven) later werd de ene molen
na de andere afgebroken. De
vereniging „De Hollandse molen"
heeft veel trachten te redden en
vaak met succes en onlangs heeft
men ku inen lezen, dat de Min. van
O. K. en W. heeft besloten, dat
voorlopig tot 1 Juni 1947 alle
windmolens als monument zullen
worden beschouwd en dat zij
niet mogen worden gesloopt dan
na voorafgaande toestemming
van de Rijkscommissie voor mo
numentenzorg.
Voorlopig hebben deze ka
rakteristieke verschijningen in ons
land dus niet te vrezen voor de
sloper.
De strijd tussen wind en stoom
en electriciteit ging ook aan de
Schoorlse molen niet ongemerkt
voorbij, maar hij bleef en werd
in 1936 met steun van overheid
en particulieren gerestaureerd. En
SfiS
toen er in 1944, toen de andere
krachten, die de taak van de
machtig blazende wind hadden
overgenomen, ons meer en meer
in de steek lieten, nog eens een
beroep op de oud-gediende werd
gedaan, draaide en maalde hij er
weer lustig op los. Nu is hij te
stram om zijn machtige armen
rond te zwaaien, maar hopenlijk
zal ook voor hem nog eens een
rooskleuriger tijd aanbreken en
zullen zijn wieken weer draaien
en zwaaien en de omgeving weer
kond doen van vreugde en leed,
van voor- en tegenspoed. Mij
spreekt de „molen" een tale. Met
een variatie op de bekende woor
den van Guido Gezelle „mij spreekt
de blomme een tale" kan de
molenaar getuigen, dat hem de
molen een tale spreekt. Voor
wie de taal verstond, spraken de
wieken van vreugde en rouw in
het gezin van den molenaar.
Op Zon- en Feestdagen staat
de molen als hierboven in ,,'t
Kruis of overhek" zoals het heet
in de terminologie van den mole
naar. (X) Bij windstilte en als 't
werk 's avonds stilgezet wordt,
staat de buitenroede voor de
borst, loodrecht. Dezelfde
stand bij voldoende wind beduidt,
dat de molenaar werk zoekt. De
molenaar staat „op schooi". De
„komende" wiek, dat is de wiek,
die de hoogste loodrechte stand
bijna bereikt heeft, verkondigt
vreugde, bruiloft, geboorte, ver
jaardag. De „gaande" wiek, even
voorbij de verticale stand wijst
op rouw. Staat de komende wiek
tussen overhek en loodrecht, dan
spreekt de molenaar van „kreupel
of onkant", de molen is defect
geraakt. Stond de gaande wiek in
die stand, dan stond de molen
„hakscheef", wat beduidde, dat
de molenstenen moesten worden
gebikt. Velen verstaan die molen-
taal niet meer, maar ingewijden
weten nog veel meer interessante
bijzonderheden te vertellen. Dan
hoort men o. m. van „boven
kruiers" met draaibare kap, van
„Paltroktypen", die in hun ge
heel naar de wind konden draaien
en van de eerste houtzaagmolen,
die in 1592 werd uitgevonden
door Krelis Lootjes uit Uitgeest
en die de vorm had van een
vrouw met een hoepelrok en
daarom de Juffer werd genoemd.
Om met alle winden te kunnen
meedraaien, stond de Juffer op
een drijvend vlot.
Das Alte stürzt, es andert sich
die Zeit,
Und neues Leben blüht aus den
Ruïnen.
(Schillers Wilhelm Teil.)
Maar Holland zonder molens?
Wat een boer is zonder klompen,
Wat een heer is zonder hoed,
Wat een schip is zonder zeilen.
Wat een zee is zonder vloed,
Wat een vis is zonder vinnen,
Wat een vos is zonder staart,
Wat een boom is zonder takken,
Wat een huis is zonder haard,
Wat een stad is zonder torens,
Wat een klok is zonder tijd
Dat is Holland zonder molens!
SCHOORLSE IJSCLUB
Het gaat goed met de Voor
bereidingen tot stichting van een
ijsbaan aan de Laanweg. Reeds
400 leden gaven zich op en voor
ruim f 1000 aan aandelen werd
reeds geplaatst. Maar er is nog
veel meer nodig om de baan in
orde te maken. Daarom wordt
een beroep gedaan op alle in
woners van Schoorl, om het be
stuur te helpen in zijn moeilijk
heden. En dan denken wij aller
eerst aan de jongelieden in de
gemeente, die toch allereerst van
een ijsbaan zullen profiteren. Boven
dien zijn er wel enkele mensen
met „brede ruggen", die een flink
aandeel zullen willen nemen, om
het plan te doen slagen. Mooier
en veiliger plaats is niet te vinden
voor de ijssport. Ook voor de
kinderen is het een ideale ge
legenheid om schaatsen te rijden.
Helpt dus allen meehet moet
slagen
Hei interneringskamp
wel in trek!
Hoewel de officiële datum van
ontruiming van het verblijfs- en
bewaringskamp Schoorl was ge
steld op 20 Oct., kwam reeds
op 16 Oct. een partij militaire
goederen aan, waardoor het kamp
hals over kop, althans gedeeltelijk,
moest worden ontruimd.
Het is de bedoeling, dat de
Infanterie, op het ogenblik ge
legerd in Rotterdam, hier zijn in
trek neemt.
Het kamp heeft al heel wat
vreemde bewoners gehad; we zijn
nieuwsgierig, wie er na de mili
tairen weer zullen komen of
eigenlijk nog nieuwsgieriger naar
de datum, waarop het gehele
kamp voor afbraak zal worden
verkocht.
KONIJNENSHOW
Er was voor de laatst ge
houden tafelkeuring, uitsluitend
voor jonge dieren, bij den heer
S. Meereboer heel wat belang
stelling. Keurmeester Hannema
uit Winkel had deze show te
berechten.
De heer Wit behaalde met
zijn BI. VI. Reuzen 3 maal G
en 1 maal v. G. met 2 prijzen,
G. Bakker met W. VI. Reus
lste G. Burgering met W. V.
Reus lste G, en Geel VI. Reus
2 x G en Black and Tan 2 x G
en 2 x v.G. met 3 prijzen, Boots-
ma met Gr. VI. Reuzen v. G.
en B 1. Vrieswijk met BI. Weners
G, Zander met BI. Weners lste
G en v. G., met W. Weners
5 x Z. G., 9 x G., 1 v. G. met
Rijnlander lste G., Havanna Ree
G. en met mestjongen lste G
met 6 prijzen. A. Hoogvorst met
zilvervos 5 x G en 1 x v. G.
met nest jongen 2 x G. met
1 prijs, Bredewout met zilvervos
1 x Z. G., 4 x G met reuzen
4 x v. G en met nest v. G, Jn.
Timmer met Hollander G. en v.
G. met lste prijs, Wittebrood
met Zilvervos G, Koortens met
nest jongen v. G. In het ge
heel werd er 6 x ZG, 35 x G,
15 x v. G. en 1 B. behaald, 18
inzendingen ontvingen geen pre-
dicaat. Zander had het beste dier
op deze show.
Dat de konijnenfokvereniging
„De Duinstreek" op de goede weg
is, bleek duidelijk op de land
bouwtentoonstellingen te Schagen
en te Alkmaarvele fokproducten
kregen het predicaat ZG en G
en werden bekroond met eerste
prijzen.
N. V. VERGADERT
De N. V. afd. Schoorl hield
onlangs een h. h. vergadering ten
huize van den heer Kriek. Helaas
was de opkomst niet zo groot.
Dit was zeer jammer, want na
behandeling der h. h. zaken hield
de heer Kriek een prachtige boek
bespreking over het boek „Moeder"
van Maxim Gorki. Er werd be
sloten in Nov., dus in de z.g.
„Blauwe maand", een colportage-
tocht te houden. Verschillende
geschriften werden voor dit doel
besteld.
De te houden propaganda-film-
avond is thans definitief vastgesteld
op Maandag 28 Oct. De heer
Evert Verqjeer, geen onbekende
hier in Schoorl, heeft zich be
reid verklaard dan voor ons te
komen spreken.
Zie verdere aankondiging en
advertentie dienaangaande in de
volgende aflevering van „De
Duinstreek".
Adverteert in dit blad
Redactie en Adm.C. Oldenburg,
Laanweg 164, Schoorl, Giro 147071
Telefoon 268
Agentschap te Bergen:
Haan's Boekhandel, Stationsstraat
Telefoon 2452
Verschijnt te Bergen en Schoorl c.a.
Abonnementsprijsf 2,60 per jaar
f 0,65 per kwartaal
Advertentieprijs: 10 ct. per m.m.
met een minimum van f 1,
Terrein Kerkedijk. Aanvang 2.30 uur
mbéiH-delh oirólJ. wl»* a«
van de fokvereniging „De Duinstreek"
r
