i
Moot di Uufoi
„Wh üefcte-
SERVETTEN
C. OLDENBURG
Biascocft
-rf'J'P vindt
ft
Boekhandel
Billacd-
Haactclub
OPROEPING
FILMNIEUWS.
„De Rustende Jager"
„DE HELD VAN DE JUNGLE"
IN HET MUSEUM
Burgemeester en Wethouders van de Gemeente Bergen Nh., roepen
gegadigden op voor de in aanbouw zijnde woningen aan het
Veerdijkje.
Zij die hiervoor in aanmerking wensen te komen, dienen zich uit
sluitend schriftelijk aan te melden ten gemeentehuize, afd. huisvesting
vóór 30 September 1950.
Ok zij, die reeds voorkomen op de lijst van woningzoekenden
en voor deze woningen in aanmerking wensen te komen, dienen zich
daarvoor nogmaals op te geven.
Burgemeester en Wethouders van Bergen Nh.
MEUBELEN
werp te verwijderen. Door de
hierbij opgewekte braakbewegin-
gen zal het dan misschien worden
verwijderd.
Gelukt dit niet, grijp hem dan
met de ene hand stevig bij de
borst en geef hem, terwijl gij hem
met die hand ondersteunt, met de
andere hand een paar harde sla
gen achter op de rug, tussen de
schouderbladen. De op deze wij
ze stootsgewijze uit de longen ge
perste lucht zal het voorwerp mis
schien meesleuren. Een kind kunt
gij daarbij met het hoofd naar be
neden houden."
Kunstmatige ademhaling.
In verreweg de meeste gevallen
heeft men met deze handelwijze
succes. De E.H.B.O.-er beschikt
bij de bewusteloze patiënt nog
over de mogelijkheid van het toe
passen van kunstmatige ademha
ling. Door de samendrukking van
de borstkas wordt het vreemde
voorwerp hierdoor misschien als
nog naar buiten gedreven. Is er
toevallig een dokter aanwezig,
dan kan deze in zo'n noodgeval
met een puntig mes de luchtpijp
onder de verstopte plaats openen,
hetgeen dan in eerste instantie
voorlopig weer lucht geeft.
Huisdokter.
Burgelijke Stand
BERGEN
SCHOORL
EGMOND AAN ZEE
Een aardige japon, die van dunne wollen
stof of van een warm herfststofje kan wor
den gemaakt. Deze japon heeft de moderne
a-symetrische sluiting.
Bij het naaien gaan we als volgt te werk
De schouder van het rechter voorpand
wordt afgewerkt met een tegenbeleg voor
de knoopsgaten. Linker schoudernaad wordt
gesloten. De zijnaden van voor- en rugpand
dichtstikken. De hals wordt aan de binnen
kant met een smal reepje schuingeknipte stof
afgewerkt. De onderkant van het lijfje in
halen tot de gewenste maat.
De mouwnaden worden dichtgestikt. De
bovenkant inrimpelen, tot de mouw precies
in het armsgat past. Daarna zetten we de
mouw in. De onderkant van de mouw wer
ken we af met een schuin biesje.
De rok
Het belegstuk van het rechter voorpand
wordt omgevouwen en met onzichtbare
steekjes vastgezet. Het rechter voorpand
wordt tot de middenvoorlijn over het linker
voorpand gelegd. Precies op de taillelijn
vaststikken. Vervolgens worden de zijnaden
gesloten.
Rok en lijfje kunnen nu aan elkaar wor
den gestikt, waarna we de rok met een rolzoompje afwerken.
Het laatst maken we knoop en knoopsgat. Voor de knopen kun
nen we picpac knopen nemen, die we van een harmoniërende stof
kunnen maken. De aangeknipte ceintuur geeft aan de japon een
apart cachet.
Klaargeknipte patronen van dit model kunt u onder no. P 4729
bestellen bij de redactie van ons blad in de maten 42, 44 en 46 a
f 1,05 per postwissel of in postzegels (uitsluitend lage waarden).
Vergeet U niet nummer en maat op te geven
PRINCES CHARME
fl steeds de fijnste
smaken
„Heb je geen geschikt model
voor een jurk voor Loesje? Zij
is zó in de lengte gegroeid, dat
niets haar meer past. Ik zou zo
graag een jurk maken die haar
een beetje flinker doet lijken."
Wij gaven onze kennis het
hierbij afgebeelde model en.
hadden succes. Lange spichtige
Loesje had in dit jurkje een heel
ander figuurtje. Het spichtige viel
niet meer op.
U heeft misschien ook wel een
dochter van een jaar of tien,
twaalf, die zo ontzettend hard
groeit. Dan kunt u dit model
uitstekend gebruiken. Het is een
eenvoudig charmant modelletje.
Aardig is het stuk, dat nu eens
niet recht of met een puntje
wordt afgezet, maar in drie naar
boven uitgeknipten schulpen. Het
wordt met garen in de kleur van
de garnering dubbel opgestikt.
De zeer ruime rok in het voor
pand krijgt twee zakjes. De mou
wen hebben ruimte in de kop en
aan de manchet. Een niet te smal
manchetje in een afstekende kleur
vormt de garnering van de mouw.
De jurk wordt van voren ge
sloten met knoopjes in de kleur
van de garnering. De ceintuur
kan kant en klaar in de kleur
van de garnering worden gekocht,
doch als men stof voldoende
heeft, is het natuurlijk heel wat
voordeliger de ceintuur zelf te
maken.
Het patroon kan voor de leef
tijd van 8-10, 10-12, 12-14 en
14-16 jaar a f 0,95 worden be
steld bij de redactie van ons blad.
Na ontvangst van de postwissel,
waarop vermeld H 4717, leef
tijdwordt het patroon zo
spoedig mogelijk toegezo .den.
Vergeet u niet nummer en leef
tijd te vermelden?
PRINSES CHARME
Witte en gekleurde
Telef, 268 Schoor!
Vrijdag-, Zaterdag-, Zondag
avond te 8 uur en Zondagmiddag
te 2,30 uur geeft het bioscoop
theater „De Rustende Jager" te
Bergen een variërend programma
met als hoofdnummer een echte
Tarzan-film van Johnny Weis-
muller in „DE HELD V AN
DE JUNGLE'
De wijze waarop ook deze keer
onze Tarzan U laat genieten van
zijn kostelijke avonturen in de
wildernis is wederom goed te
noemen. Zijn prestaties zijn voor
ons niet denkbaar, maar zij zullen
U toch van harte amuseren. De
toegang is voor 14 jaar.en ouderen.
Een uitgebreid voorprogramma
Bergen Nh.
„MOVIE GRAZY"
„COME TO THE STABLE"
met een uitstekende comedie
„Bezoek van de Baas" en een
tekenfilm „Up 'n atom" geven
aan 't geheel een goede afwerking.
Maandag, Dinsdag, Woensdag
avond te 8 uur en Woensdag
middag te 2,30 uur wordt het
programma in dit theater ver
vangen door de hergeboorte van
een van Amerika's grootste ko
mieken „Harold Lloyd", die U
zal laten lachen in zijn uitbundi
ge komische film „Movie Grazy
(als ik deze naam zou moeten
vertalen kwam ik niet verder dan
„Film-idioten" en laten de heren
van de Rustende Jager zo iets
maar niet horen) terwijl de Hol
landse titel eigenlijk is Kareltje
in Hollywood. Nu kunt U wel
begrijpen, dat deze gekke vent in
dat gekke gebied, wel iets heel
erg geks zal gaan uithalen, het
geen hij U dan ook vertelt in
zijn film Movie Grazy. Toegang
alle leeftijden.
Op de
en
kunnen nog enkele leden
worden aangenomen
Aanmelding
„DE OUDE PRINS"
L. VAN HEEMSKERCK VEECKENS
MET „SPRUIT".
Je weet wel, waaruit altemaal die mannenkleding van
vroeger bestond? Over het hemd ging de hemdrok van
blauw bever en daaroverheen de overslag, een kort jasje
van groot gebloemd damast met zilveren knopen. Daar
boven nog een jasje van zwart of gekleurd laken. Bij het
geheel hoorde een kniebroek met kuitgespen. De zilveren
knopen vertonen paard- of koe-afbeelding, zoals je in het
boekje van mevr. v. Reenen meermalen zo aardig vermeld
ziet. En nee, koud hadden ze het niet, want om de hals
werden liefst drie doeken over elkaar geslagen. Een hoge,
zwarte vilthoed met een strik en een gouden spang opzij
voltooiden het costuum. Inderdaad, ze zorgden wel, dat ze
niet bevroren, de Hollanders uit die tijd.
Als zij naar de kerk reden, en dat deden zij over grote
afstanden, namen zij in de rijtuigen de rijtuigstoof mee.
Maar nu moet je nog weten, dat er ook boeren waren,
die hun vrouw soms van twee uur ver in een kruiwagen
naar de kerk redenDat die juffers in hun kruiwagen
goed ingepakt moesten zitten, begrijp je! Ze kwamen soms
heel van Schagen of Koedijk. Brood en koffie mee!
Ter kerke gingen ze veelal met al haar fraaie sieraden
aan: zilver of metalen kettingen, vastgelegd zoals je dat
in de kamer met de vitrines kunt zien. Vooral het kerk
boek en het lodderijn- of reukdoosje hadden hun secure
ketting. Men moest helaas wel bedacht zijn op vlugge
vingers in de nabijheid.
De vrouwenkleding uit de goede oude tijd veroorloofde
liefst vijf tot tien rokken met brede plooien en dan nog
daarenboven de zware damasten rok met fraaie strepen of
bloemen. Onder die overrok werd, om het lichaam breed
te doen schijnen, gedragen de wrong of beuling. De „krop
lap" met zijn opvulsel van kussentjes maakte ten slotte
de bustelijn strak en zedig. Zo wijd uitstaand als de vrou
wenfiguur beneden de taille was, zo vlak was zij daar
boven.
We begrijpen nu best wat Spruit vertelt:
Er waren magere tengere vrouwen, die de vracht van
al dit „rokkengedoe" niet konden dragen, zonder enige
steun. Vandaar dat ze rondom het lichaam een soort van
„steunworst" onder de kleding droegen, welke de „slons"
genaamd werd. De rokken werden dan met haakjes op die
slons bevestigd en bretelvormige bandjes hielpen de rok
kenvracht ook over de schouders verdelen.
Het schootjak was de speciale dracht van een baker.
We zijn dan altemet van de kamer met de schouw ge
komen in de kamer met de vitrines en de fraaie juffers in
bijzondere kleding, waaronder de pop met de grote be-
grafenishoed wel 't meest opzien baart. Onder zo'n hoed
ging men voorheen een sterfgeval in de buurt aanzeggen
en zowel door man als vrouw, die deze sombere taak te
beurt viel, kon die grote zwarte luifelhoed gedragen wor
den.
Ja, ja, die luifelhoed! die heette in de wandeling „huile
balk". Hij werd zowel gedragen, zoals ik al zei, door hem
of haar die een sterfgeval ging aanzeggen, maar ook werd
dit soort hoofddeksel getorst door degene, die bij de be
grafenisstoet voorop liep.
Soms ook, zoals in Friesland, droegen de mensen, die
boven op de lijkkist zaten, wanneer deze, zoals het gebruik
was, op een boerenwagen naar het kerkhof gereden werd,
allemaal zulk een grote huilebalkhoedEen triest en zwaar
wichtig tafereel!
In die grote zijkamer, in de vitrine bij het raam, krijgen
we nog wat merkwaardigs. Jullie kent allemaal het liedje:
„Dat gaat naar den Bosch toe, zoete lieve Gerritje!"
En jullie weten allemaal van de brandewijn met suiker
hè? j jSljyftJ
Nou hier zie je dan de lange grote „boerenjongenslepel"
(boerenjongens is brandewijn met boontjes). Was er feest,
dan ging er iemand rond met een grote kom en ieder kreeg
van deze zelfde lepel een schep lafenis boerenjongens
te genieten. De hygiëne was minder groot dan de broeder
zin in die dagen.
We blijven rondkijken en Spruit laat je dan nog ereis
als „extra" de oude brandkist (ook wel weeskist) van 't
raadhuis ziende geldstukken der Noormannen; de
likstenen, die moeder de vrouw bij 't strijken gebruikte
en die verwarmd werden op hete as. Daar hei je zo waar...
de sleutel van het oude raadhuis in Bergen zelf, en van
een dikke 150 jaar geleden, het pistool met vuur om 't vuur
aan te schieten „wijl" er toen nog geen lucifers waren.
Hier zie je de hoorn van de bakker, die placht te blazen
(het lokkertje vet staat middenin de pan of vlak erbij)
met een vork zijn aardappel uit dé pan en peuzelt hem op.
„De mens kende en had drie aardappelen" vertelt
Spruit:
„Eén op zijn vork,
Eén in zijn mond,
Eén in zijn oog!"
n.l. de aardappel, waar hij als eerstvolgende op loerde.
Apropos, wist ge, dat het gat in de grond, waarboven
't haardvuur aangemaakt werd, en waardoor de hele „aar
pels" zo gezellig pruttelen konden, genaamd Werd: het
Kolkgat?
We zien verder ook een grote ketel. Je moet weten, dat
daarin nu eens de brij en dan weer eens de was gekookt
werd. Ja, alles in dezelfde koperen ketel. En we bleven d'r
toch gezond bij!
De hygiëne vroeger was anders dan tegenwoordig. Ik
stip alleen als bijzonderheid aan, dat iedereen aan tafel
zijn eigen vork met letter had, en dat je eigen vork ook
netjes op je wachtte in een vorkenrekje.
Nu komen we aan een paar dingsigheden in de keuken:
Daar is allereerst de speculaasplank, waarmee de specu
laas tot koeken gevormd wordt. Je ziet Weimar R. Prins,
als het brood klaar was... en daar zie je de echte zwavel- Van Hasselt, Piet Hein, thans in koek vorm en daarnaast
stok, zoals die vroeger geacht en geëerd werd. Het waren
brandnetels gedroogd en in zwavel gedoopt en bij het
gebruik had je zo'n ding te breken.
„Een zwavelstok in vieren,
Een glas wijn in énen".
Dat was zo de leus vroeger! Mag ik je ook de kerfstok
voorstellen? Van zo'n kerfstok had zowel de bakker als
de man die bij hem een exemplaar kocht, een in zijn bezit,
't Was zoveel als de wederzijdse boekhouding, zie je. De
bakker bakte uit een mud rogge voor zijn klanten. Die mud
rogge werd in voorraad gegeven en beiden noteerden,
hoever ze waren op hun stok, hoeveel er geleverd, hoeveel
er ontvangen was. Na gebruik werden de kerven gelijk
geschaafd.
Aan bakker's kerfstok zat een touwtje; aan des klanten
ditoniets, 'n Compagnon uit die oude bakkerstijden is
ook het zetmes. Was 't roggebrood van liefst zes pond,
dat 'n vier uur moest bakken, gereed, dan ging de bakker
het snijden voor wie er trek in had. En daarvoor had je
dat machtig zetmes nodig, want zo'n lijvig roggebrood zo
groot, als je er nou nooit meer een zietis een hele
knaap! Ik verzeker het je.
De spekhaak aan de zolder verklaart zich zelf. In Gel
derland is nog zo'n soortement ding in gebruik. Zie daar
ook de kaarsensnuiters, en dan de lange glazen! Vor
men van groen glas, waarin men vroeger het weke scha
penvet goot en de juiste lange kaarsvorm verkreeg. De
Tuitlamp of Snotneus is er ook nog evenals later de
staande petroleumlamp, ieitelijk 'n gevaarlijk ding in een
familievertrek. Geen wonder, dat Vader en Moeder vroe
ger hun kroost, om de gevaren van omstoten te bezweren,
gelastten 's avonds op de grond te zitten. Had de huis
vrouw de grote likstenen niet nodig bij 't strijken, dan
greep zij 't kleine, handige strijkijzer met vuur gevuld, ge
plaatst op een roostertje. Menig vrouwke in vroeger tijd
kreeg haar strijkgoed plat gemangeld door er eenvoudig
een tijd lang zelf bovenop te gaan zitten.
En zie je ons nu vroeger aan de familiedis plaatsnemen?
Midden op tafel staat een pan op pootjes. Ieder pikt
zie je de stallamp, waarin de kaars stond door mica om
sloten.-Geen glas! want met zo'n lamp moest je soms in
't pikke duister naar de koeien, en dan zou het glas mis
schien kapot gestoten worden. Behalve de tinnen bordjes
met de namen van de gebruikers zie je hier in de keuken
kast ook de sierborden met hun spreuken.
Trouwens, spreuken zetten onze voorouders dolgraag
overal op.
„Vergeet me niet" is zeker een passend woord, zoals
dat daar op die hangklok staat.
„Met de kippen op en met de kippen op stok" is een
goede leus voor een borduursel in een beddedeken.
„Hoor, zie en zwijg", 'n prachtinscriptie boven de haard.
„Eerbaar te minnen, houdt vrolijke zinnen" is ook al
zeker een prachtzin op een sierbord, boven die zelfde
haard. Lees verder eens die zin op die schaal: „De vlijt
onzer ouders maakt ons gelukkig om regt te doen Taal
wonderlijk, zin zeer schoon.
Over de hier aanwezige maten, weegschalen enz. zou je
zeker veel merkwaardigs kunnen vertellen. Die koperen
schalen daar, zoals ze in de winkel vroeger gebruikt wer
den, heetten de* schalen der gerechtigheid. En hier zie je
de geijkte weegschaal, gelijk die voorheen op de koren
beurs in zwang was. („Eenmaal gewogen, verder ge
meten.")
Alhier aanschouw je ook o.m. een „Evenveeltjespan
Nee geen poffertjespan, zoals je denkt, omdat zij daar
uiterlijk wel op lijkt. Die „evenveeltjes (koekjes) heet
ten zo, omdat het beslag bereid werd uit even veel meel,
boter en suiker. Je herinnert je wel, dat dit gebak bij
voorbeeld voorkomt in Hildebrands boek „Camera Ob-
scura". Daar waar de familie Stastok zo gezellig bij mekaar
zit en mevrouw Dorbeen reciteert?
„Ik wreekte mij met een evenveel zegt Hildebrand
daar ergens. Nou zie je uit wat voor pan zijn koekje voort
kwam.
(Wordt vervolgd)
CHEMISCH
REINIGEN
van
Filiaal t
W. v. 't Hof, Breelaan 51,
Bergen (N.H.). Tel. 2058
Ingezonden mededeling
i: A*:/ h
van 3 tot 10 September 1950
GEBORENTheodoras Eldert, z. v. D.
J. Duin en A. S. Groenewoud.
Alida Cornelia, d. v. Ranzijn en M.
Bloetjes.
ONDERTROUWD i Nicolaas Gregorius
de Jong en Zwaantje Louwe.
Fausto Pomari en Marie Wilbrink.
Pieter Gerardus de Boer en Divera Hol-
lenberg.
OVERLEDENAagje Jeanette Hovenier,
oud 69 jaar, weduwe van Jan Spren
keling.
van 14 Augustus tot 7 Sept.
GEBORENAlida C. A., d.v. P. Meijer
en van J. G. Zwagerman
ONDERTROUWD: G. Blom en J.
Bootsma
O. J. Bootsma en J. M. Blom
GETROUWD: H. M. P. Visser en C.
M. Winder
W. Aartsen en W. Zwalve
OVERLEDEN: J. Swaan, oud 71 jaar,
gehuwd met G. Bas.
GEBORENGijsbertus, z.v. Hermanus
H. Kolk en Gorina Schutz.
Matheus Petrus, z.v. Albert Visser en
Johanna M. Schat.
Marijke Cornelia, d.v. Klaas Krab en
Hendrikje Wensink.
ONDERTROUWDJohannes Chris-
tiaan de Jong en Marijtje Schreuder.
Douwe Dirk de Vries, Alkmaar en Wil-
helmina Gerhardina Riksma.
Jan Mijndert Krijger, Alkmaar en Alida
Catharina Tamis.
Gerardus Dekker en Lena Maria Dekker.
Arie Zwanenburg en Maria Elisabeth
Stam.
GETROUWD: Jacob Buis en Jacoba
Glas.
Cornelis Zwart en Engeltje Buis.
Johannes Christiaan de Jong, Velsen en
Marijtje Schreuder,
Jacobus Sturm en Cornelia Heilig.
OVERLEDEN Kniertje Dekker, 66 j„
wed. van Pieter Groen.
Dirk Huypen, 70 jaar.
Pieter Voogd, 86 jaar.
Ingezonden mededeling
Vrijdag-, Zaterdag-, Zondagavond te
8 uur en Zondagmiddag te 2.30 uur
Johnny Weisinuller in
Toegang 14 jaar
Maandag-, Dinsdag-, Woensdagavond
te 8 uur en Woensdagmiddag te 2.30
uur Harold Lloyd in zijn dwaaste creatie
Toegang alle leeftijden
Vanaf Vrijdag 22 Sept. a.s. LORETTA
YOUNG in
(Met heilig geweld)
