lileelMod dJË TAPIJT- „DROMEN IN ZWART EN WIT" van B. Essers k mam ft VRIJDAG 29 DECEMBER 1950 27c JAARGANGNo. 51 Verschijnt tc Bergen, Bergen aan Zee, Schoorl, Schoorldam, Groet, Camperduin, Egmond aan Zee, Egmond-Binnen en Egmond a. d. Hoef BERGEN TIJD EN EEUWIGHEID Grote God, wij loven U, j| Heer, o Sterkste aller sterken Heel de wereld buigt voor U En bewondert Uwe werken. E Die Gij waart ten allen tijd, E Blijft Gij ook in eeuwigheid. naar: Te Deum, bewerking van 1 Ignaz Frans, 1719-1790. Straks klinken in het nachtelijk uur, H Zo plechtig twalef slagen, E Zij komen als zo lange reeds Weer onze aandacht vragen. E 't Zijn geen metalen klanken slechts, Door klokken voortgebracht. E Maar dóór hun heldre zuivere klank, Klink mee, een stemme zacht. In 't daverend rythme dezer tijd, E Klinkt zacht de stem der eeuwigheid. E O mens, staak even 't druk gejaag, 1 E En wees een wijle stil, E En luister naar die zachte stem, E E Wat die ons zeggen wil. E In machtig ruisen komt tot ons, In 't Oudejaarsavond-uur, E E 't Besef van onze eeuwige roeping, E E En 's-levens korte duur. E E Al' wat der mensen ijdelheid E E En groot vernuft ons bracht, E Gaat door het oordeel Gods straks heen, E E Geslachte tot geslacht. Slechts wat aan Zijn Wil is getoetst, E Naar 't eerst' en grootst gebod, E Den naaste liefde als uzelf, E E Dat wordt aanvaard door God. Doch al wat is uit mensen-wil, E E Hoe groots ook voortgebracht, Verzinkt eenmaal in 't eeuwig-niet, E In duistere, diepe nacht. E E O richten we ons in 't Nieuwe jaar, E Dan naar Gods heilige Wil, 't Rumoer der wereld zwijge, en E Word' het van binnen stil. Slechts luisterend naar'jZijn heilig Woord, Door Christus ons gezeid, E E Staan wij in 't barnen van 't gevaar, Sterk in de eeuwigheid. En ondanks oorlog's wreed geweld, E Vertrouwen wij op God, Die alles schiep, en naar Zijn Wil, Ook richt der Volkeren lot. Zijn kracht is groot, 't geweld der aard, Wordt door Zijn macht gebroken, Het einde is in Godes hand, De fakkel, ééns ontstoken, Brandt immer voort, verslindt de tijd, j| God zij geloofd in eeuwigheid! MAARTJE N. ZWAAN Bij de Jaarwisseling 1950-1951 Aquarellen, tekeningen en houtsneden. Het Kunstenaars Centrum Ber gen organiseerde in de Kunstzaal van „De Rustende Jager" weer een herdenkingstentoonstelling, nu van aquarellen, tekeningen en houtsneden van Bernard Essers, die zich in 1920 in Bergen vestigde en in 1945 overleed. Hij werd 1893 te Krassaan, op Java geboren, waar zijn vader medicus was. Hij bezocht in Amsterdam de Hendrik de Keysertekenschool, waarna hij twee jaar studeerde aan het Royal College of Arts te South Kensington in Engeland. Zijn atelierraam te Bergen bood 'n uitzicht op een weiland met wat oude bomen en de duinen op de achtergrond, vertelt D. Klomp in zijn Bergensche Schooldit land schap inspireerde hem tot fraaie houtsneden en Oost-Indische pen seeltekeningen. Ook in Schoorl maakte hij dergelijk werk. Onder werpen voor zijn penseeltekenin gen waren, zoals de kunstenaar het zelf uitdrukte, gecomponeerde landschappen van deze streek en bestonden uit een boom hier, een duin daar en iets anders weer van een andere plaats. Essers exposeerde niet dikwijls. Zijn werk kreeg in sommige kringen meer bekendheid door het illustre ren van „Een zwerver verliefd' en „Een zwerver verdwaald" van Arthur van Schendel, „Deirdre en de zonen Usnach" van A. Roland Holst en „Kunstenaar en samenleving" van Adema van Scheltema. Op deze herdenk ingofentoon- stelling, waarvoor grote belang stelling bestond, sierden een der tigtal „dromen in zwart en wit", zoals de letterkundige W. L. M. E. van Leeuwen van Schoorl het uitdrukte in zijn openingswoord, de wand. Dat Bernard Essers, bij zijn vrienden bekend als Déé Essers, aldus de hr v. Leeuwen, nimmer die plaats op de voor grond van het Nederlandse Kunst leven innam, welke hem stellig toekomt als houtsnijder en teke naar, is waarlijk geen wonder. Wie een zo voorname bescheiden heid en fijngevoeligheid bezit als deze kunstenaar, zal stellig niet wat men noemt „slagen". Er verscheen wel eens een beschrij ving over zijn werk, maar meer in de Angelsaksische landen dan in Nederland. Daar, aldus vervolgde spreker, daar hangen ze nu aan de wand, die „dromen in zwart en wit" en in de zo talrijke nuances daar tussen. Snel en definitief gepen seeld, want een fout is niet, nauwelijks te herstellen. Sneeuw en duinzand, waterlelies en reiger- halzen. wit, ja wit, maar welk een scala in tintWaterdiepten en begroeide duintoppen, schaduw randen langs de sloten en don kere paardenlijven.zwart, maar alweer: zwart in hoé vele graad verschillen Dromer met het penseel hier, zoals hij ook droomde in wat zijn meesterwerk bleef, zijn houtsne den: Maar ook in deze penseel tekeningen: met welk een preci sie heeft hij gewerkt op de ZONDAGSDIENST ARTSEN reigers, de zwanebloemen, de duintoppen, de waterlelies! Zie het vogeloog, zie de meeldraden, zie de helm! Wie, die niet méér dan dit wilde geven, deed het met meer kennis en aandacht! De sloot wijkt, vertrouwd en lokkend naar de hoge horizon achter de beide reigers, de typi sche Noordhollandse boerderij ligt in het rijpe Junigras, het riet wuift. „Realist" dus, „impression- nist en „geen dromer"Droom den ook niet de besten der werkelijkheidsafbeeldersIeder kunstenaar is immers ook roman ticus en zonder droom bestaat geen kunstwerk. Ik noemde Essers, ging spreker verder, dromer met het penseel. Hij was een romanticus. Geen wonder, dat hij, geboren in 1893, werkte en zich ontwikkelde in de lijn van de neo-romantiek in de litteratuur en monumentalisme in de beeldende kunsthij illustreer de Van Schendel's en A. Roland Hoist's proza. Dromer in zijn houtsneden en tekeningen, pastels en aquarellen. Maar die heel spoedig het allego rische, een té cerebraal symbolis me achter zich liet. Hij wilde iets anders, en gaf het ook. Zie, zo ging de hr v. Leeuwen voort, zie deze penseeltekening de meeuwenvlucht boven de duintoppen, de beide vogels en de zwanebloemen vóór dat zomer- KOU GEVAT... land met water, hooiland en boereplaats, de galopperende paarden achter de waterlelie's Zie zijn houtsneden; de vrouw met de melkemmers onder de bloesemende boom met de reigers tegen de vertrouwde werkelijkheid van sloot onder de horizon. Zie de man met zijn paard, gebogen ingaand tegen de winterstorm naar de bevroren waterplas. Salaman schreefmost expressivily beautiful in its simple masses of black and white. Hij gaf in de beste van zijn werken méér dan de tijdelijke, vergankelijke realiteit. Zij worden beheerst door elementen, die bo den en getuigen zijn van een eeuwige werkelijkheid, van een volmaakte wereld, nog niet door laagheid van mensen besmeurd, een wereld naar welke het me lancholische verlangen ook van Essers reikte. Want melancholie was ook zijn deel, gelijk van allen, die de schoonheid zoeken, me lancholisch verlangen, dat echter tevens de bron van zijn werk was. Meeuwen, reigers, bloemen, galopperende paarden, vrouwen met melkemmers, de zaaier. boden en getuigen, „tekens" kan men wellicht beter zeggen (maar dan tekeningen als tekens), zoals in de poëzie van A. Roland Holst de wind, de regen, de zee, en ook de meeuwen als tekens zijn. Tekens en tekeningen zijn ze bij Essers. Hij was, ging spreker verder, een der groten, die de lieflijke, maar ook de ernstige, altijd ge wijde eeuwigheid gaf van de werkelijkheid der natuur. En hij kón dat, omdat hij behalve zeer grondig vakman, een diep ernstig man, een edel-man van geest was. Welk een verrukking voor het oog zijn penseeltekeningen ook mogen zijn, vervolgde de heer van Leeuwen, het is vooral als „houtsnijder", oud en edel vak, dat Essers een eerste plaats in neemt in de Nederlandse kunst. Maar ons volk is niet zeer ingesteld op de houtsnede, wij zijn meer picturaal en impression- nistisch dan lineair en monumen- talistisch, kortom meer realist dan romanticus. Essers weigerde elke concessie aan picturale verlangens. Hij kende de eerbied voor zijn materiaal, het hout en misbruikte dat nim mer! Deze kunst zat hem in het bloed. Hij maakte meermalen voorstudies voor 'n gewone teke ning in het houtblok. De laatste jaren aquarelleerde hij veel, maar. hij zag de houtsnede al, die daaruit later zou ontstaan. Wanneer hem in de oorlogstijd gevraagd werd: „Wanneer ga je weer houtsneden maken?" ant woordde hij„Wacht maar. wacht maar". Helaas zal het wachten ver geefs zijn, Essers is niet meer. Maar, aldus eindigde spreker zijn met de meeste aandacht gevolgde rede, maar „laat ons hém niet laten wachten op onze bewondering Een ogenblik was het doodstil, toen gingen de aanwezigen met meer dan gewone belangstelling het werk van de grote kunstenaar, waaronder zijn laatste van 1945 „Cultuur na Kultur", bekijken en bewonderen. Tot en met 1 Januari 1951 bestaat ook voor anderen nog gelegenheid de expositie te be zoeken, dagelijks van 14,30 tot 17,30 uur. De Afd. Bergen van de Holl. Maatschappij van Landbouw weet het nuttige aan het aangename te paren De jaarlijkse vergadering, ge houden in „Het Wapen van Bergenwas weer een avond van nut en genoegen. Eerst wer den in vlug tempo de verenigings zaken afgehandeld. De voorzitter de heer H. Bruin gaf o.m. een kort verslag over de laatst gehouden algemene ver gadering- er was, zoals hij het uitdrukte, lekker gekankerd over de verlaging van de melkprijs, met als resultaat nihil. Over de verzorging van de oude dag, zal binnenkort een spreker zijn licht doen schijnen. Na afhandeling van de interne aangelegenheden was het „lichten uit!" en werd de aandacht ge vraagd voor het witte doek. De heer K. v. d. Knoop uit Brielle kwam met een prachtig filmpro gramma Met grote bewondering volg den de aanwezigen de werkzaam heden, ook de voorbereidende, bij de afdamming van de Brielse Maas. Hier dreigde groot gevaar door het steeds binnendringen van zout waterde graszode werd aange tast en het vee leed aan chloor vergiftiging. Dit grote werk van 10 millioen gulden, waarvoor ook in het buitenland grote belang stelling bestond zou hieraan een einde maken. Zorgvuldig bleek alles te voren berekend en het laatste stuk, een Phoenix ponton van 3 1 /2 millioen kilo beton, kon geheel overeenkomstig de plan nen op 21 Juni 1950 de stroom sluiten. Rozenburg en Voorne waren verbonden, de vlaggen gingen in top, de klokken van Oostvoorne luidden, die van Brielle volgden. Na met grote bewondering van dit kunnen van de mens te heb ben kennisgenomen, ging het naar New York om daar te genieten van een uitvoering van het Phil- harmonisch Orkest en koor. De Blauwe Donau van Joh. Strausz, uitgevoerd met muziek, zang en dans bracht de aanwezigen in verrukking. Even succesvol was de „Romance" gespeeld en ge zongen door orkest en koor. Wie na het buitengewoon aar dige „La Berceuse" een beetje mocht zijn ingedommeld, werd klaar wakker bij de volgende film IJssensaties in Amerika. Met aan dacht werden de prestaties bij schaatsenrijden, skiën, bobsleën en andere sporten gevolgd. Na de pauze volgde het voor naamste, „Woorden wekken, voor beelden trekken". Hier werden de aanwezigen weer uit de sfeer van kunst en amusement terug gevoerd naar hun dagelijks be drijf. Zij volgden aandachtig het doen en laten van hun collega v. Dam, het zelfgenoegzame boer tje, dat maar niet kon begrijpen, dat juist zijn melk minderwaardig werd geoordeeld. Met een con troleur bezocht hij verschillende veebedrijven en zoetjes aan gingen hem de ogen open. Hij zag hoe er hygiënisch werd gemolken, hoe de uiterste zindelijkheid werd be tracht, hij zag ook hoe het niet moest. Een hygiënisch melkwin- ningsbedrijf werd tenslotte voor hem het ideaal, waarnaar hij be sloot te streven, zo'n modelbedrijf en een motorfiets. En toen was het taptoe? Niks hoor, de heer G. v. Twuiver liet nog geruime tijd zijn vingers over de toetsen dansen en de aanwezigen, stijf geworden van het lange zitten trachtten bij een dansje weer lenig te worden om eindelijk hoogst voldaan naar huis te keren en daar in Morpheus armen nog wat te dromen over al het gehoorde en geziene op de prachtig geslaagde avond en nieuwe krachten op te doen voor de dag van morgen met al zijn beslommeringen. MET DE A B C EXPRES Achter klaar 1 Rijden maar 1 Er heerste al vroeg een gezel lige drukte bij het station „De Rustende Jager", waar honderden stonden re wachten op het binnen komen van de A B C Expres. Hier zag men iemand de nieuwe dienstregeling bestuderen, die er in zijn ongewone pakje zo inte ressant uitzag, een ander pro beerde wijs te worden uit de sein palen met hun rode en groene ogen, anderen vertelden elkaar al van de reisgenoegens die hun te wachten stonden. En intussen zag men het spoorwegpersoneel druk in de weer om alles in orde te maken voor het binnenlopen van de Expres. Daar ging het sein op veilig en aller ogen richtten zich naar de bocht waar de trein met zijn vrolijke lichtjes al nader de. Prompt op tijd hield de grote locomotief al puffend en blazend halt. Vlug instappenAls allen hun plaats hebben ingenomen, geeft de Chef Wim Kan het vertrek signaal, wat hier hetzelfde bete kent, als de woorden van Paljas van Leon Cavallo: het spel gaat be ginnen. En nu begon het spel, waarbij Wim Kan zich ontpopte als vol leerd conferencier, Corry Vonk toonde van alle markten thuis te zijn, als padvindster, met zich sle pende alle mogelijke kampeerbe- nodigdheden, behalve het meest nodige, als Aleida van Poelgeest, een historische figuur, als leerling machinist op de locomotief, als onschuldig kind, dat maar steeds herhaalde „wat zou dat nou zijn?" en als Pierrot tevergeefs zocht naar het dromenland, Johan El- sensohn, de Meester op de ma chine, de grote zwaargebouwde man zich liet vertroetelen door zijn oud moedertje dat zich be zorgd maakte dat haar grote jongen kou zou vatten en hem goed inbakerde. Al de anderen te noemen heeft geen zin. Prach tig was ook de huldiging van de honderdjarige Opa Winter met zijn onnavolgbare mimiek. Het werd een reis om niet gauw te vergeten en de reizigers uitten hun grote waardering bij het einde door een luid applaus. WEGVERBETERING EN -VERBREDING 1 Het Provinciaal Waterleiding bedrijf van Noord-Holland heeft het verbeteren en tevens verbre den van de Zwarteweg op zijn terreinen te Bergen opgedragen aan de Fa. Gebr. Min te Bergen. ST. NICOLAAS FEESTEN Het Sinterklaas-comité deelt mede, dat de collectes (met inbe grip van de girostortingen van F. W. Meyer Dirck, H. van Urk en G. L. Ariens Kap- pers-Feith) hebben opgebracht f 1753,10. Het comité zegt gaarne dank aan allen die hebben medegewerkt. KERSTBIJEENKOMST K. J. V. O. Door de weigering van het bestuur van de Volkshogeschool moest in afwijking van de tradi tie de bijeenkomst worden ge houden in een schoollokaal. Dit was echter door nijvere handen tot een heel gezellige ruimte om getoverd. De voordrachtskunstenares Mw. M. Backer-Breed, de heer P. Willems, tenor en Mw. Corrie Morée-Dol, pianiste, verzorgden een prachtig programma. Ruth Schuil vertolkte de gevoelens van alle aanwezigen, toen ze de kun stenaars dank bracht voor hun op hoog peil staand spel. CULTURELE AVONDEN K. J. V. O.-N. V. De vierde avond in dit seizoen is een filmavond over de Neder landse Spoorwegen. Ook dit be looft weer een interessante lezing te worden. Kaarten en plaatsbespreking als gewoonlijk bij de Haan's Boek handel. „DER MESSIAS" van G. F. Handel De Toonkunstkoren van Alk maar en Den Helder, het Toon kunstorkest van Alkmaar, het Schager Orkest, Jo Vincent, An nie Woud, Wiebe Drayer en Lourens Bogtman gaven Zater dagavond in de Grote Kerk te Alkmaar onder de bezielende lei ding van Herman Zaal een uit voering van Handels Messias. Een grote schare stroomde het bedehuis binnen om daar bij het zachte kaarslicht dit meesterwerk te beluisteren en te gedenken het heuglijke gebeuren in de stille, heilige nacht en te overpeinzen de levensgang van de Messias. Muziek en zang herinnerden de luisteraars aan het leven, lij den, sterven van de Messias en de verbreiding en overwinning van het Evangelie onder de hei denen. Indrukwekkend was o.m. het Halleluja-Koor waarbij alle 1500 in de Kerk aanwezigen zich van hun zitplaatsen verhieven en het grootse Amenkoor, dat het einde bracht. Het was een evenement op muzikaal gebied. „DE DUINSTREEK" Redactie en Adm.C. Oldenburg, Laanweg 164, Schoorl, Giro 147071 Telefoon 268 Agentschap te Bergen De Haan's Boekhandel, Stationsstr. Telefoon 2452 Agentschap voor Egmond-Binnen en Egmond aan de Hoef: P, Smit, Abdijlaan 59 Agentschap voor Egmond aan Zee P. Jonker, Voorstraat 125 Abonnementsprijsf 3,24 per jaar f 0,81 per kwartaal Advertentieprijs10 ct. per m.m. met een minimum van f 1, Familieberichten 14 ct. per m.m. J|IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII||I|IIII||IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIII!IIIIII||L^ Ingezonden mededeling Ingezonden mededeling. Filiaal i W. v. 't Hof, Breelaan 51, Bergen (N.H.). Tel. 2058 Zondag 31 December Dokter v. GELDER, telefoon 2027 1 Januari Dokter LUGTEN, Telefoon 2700J lngezonden mededeling Bedek keel en borst met de pijn- stillende Thermogène; de welda- g/SL di*re wrv™fe veriaasrt verkoudheid.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Duinstreek | 1950 | | pagina 1