ft
ft
lWermogène
Culturele Dag Noordholland 1955
GERRITSEN
Nieuw ingerichte
Boekhandel
w iflF v V Pft» W
VRIJDAG 18 NOV- 1955
32e JAARGANG No. 45
Verschijnt te Bergen, Bergen aan Zee, Schoor 1, Schoorldam, Groet, Camperduin, Ëgmond aan Zee, Egmond-Binnen en Egmond a. d. Hoef
In verband met de te verwachten St. Nicolaasdrukte verzoeken
wij de adverteerders
hun advertentie 1 dag eerder klaar te maken
Onze colportrice komt U reeds Maandag bezoeken.
De Uitgever
Maandag 14 Nov. vond de
tweede culturele dag Noord-Hol
land plaats te Bergen in De Rus
tende Jager. De eerste culturele
dag werd gehouden in Febr. 1954
en stond in het teken der tot
standkoming van de Culturele
Raad Noordholland. Het was
dan ook voor het eerst dat deze
raad zo'n dag organiseerde.
Onder de aanwezigen bevon
den zich de Commissaris der Ko
ningin in de provincie Noordhol
land Dr M. J. Prinsen en echtge
note, leden van de Gedeputeerde
Staten, vertegenwoordigers van
het Prins Bernhardfonds en afge
vaardigden van diverse organisa
ties. De lijst der ruim tweehon
derd aanwezigen toonde deelna
me van vele kringen uit Noord
holland. De burgemeesters waren
sterk vertegenwoordigd.
Mr A. F. Kamp, voorzitter van
de Culturele Raad Noordholland,
die op medisch advies enige we
ken rust moet houden, was afwe
zig, doch gaf telegrafisch blijk
van zijn medeleven.
Het is niet de bedoeling de cul
turele dagen altijd in Bergen te
houden. Deze zullen plaatsvinden
over geheel Noordholland. Zij be
doelen ontmoetingspunten te zijn
voor diegenen, die zich interes
seren voor het culturele leven, zij
bieden de zo nodige uitwisseling
van gedachten en ervaringen en
de gezamenlijke bezinning.
Nadat het Brandweerkoor Ber
gen enkele liederen ten gehore
had gebracht, volgden zes korte
inleidingen over het culturele
werk in de provincie. Mevrouw
N. VisLeguit, oud-voorzitster,
der Ned. Bond van Plattelands
vrouwen te Venhuizen sprak over
het culturele leven ten plattelan-
de in Westfriesland. Door het
toenemend verkeer is het platte
land veeleisender en critischer
geworden ten opzichte van zijn
cultureel leven. Waar vroeger de
avonden van de vereniging tot
Nut van 't Algemeen, eenvoudi
ge avonden door eigen krachten
gevuld waren, heeft men nu ont
wikkelingsavonden met genodig
de sprekers en heeft het Nut di
verse afdelingen er bij gekregen
zoals: floralia, bibliotheek, spaar
bank en tentoonstellingen o.a.
van kantwerksters, zang-, toneel-,
gymnastiek-, sportverenigingen
en fanfares bevorderen de zelf
werkzaamheid, terwijl de con
coursen een sterke stimulans vor
men. De Vrouwenverenigingen
geven lezingen en cursussen op
velerlei gebied. Dam- en schaak
clubs hebben overal hun liefheb
bers. Al dit werk heeft te kampen
met financiële moeilijkheden en
gebrek aan buurthuisjes. Mis
schien zouden deze met subsidie
gebouwd kunnen worden. West
friesland kent nog tal van oude
gebruiken: de volksdansgroepen,
het vlaguitsteken door de buren
bij trouwen of 50- en 60-jarige
huwelijksfeesten; de bruidsuitzet
bekijken door de buurvrouwen;
kraamvisite door alle buurvrou
wen tegelijk; de Abrahams, grote
gevulde boterkoeken die op een
plank worden binnen gebracht bij
50ste verjaardag, liefst 's nachts
prompt om twaalf uur. Bij de
60ste verjaardag komt Isaac en
op de 70ste Jacob. Ook Sint
Maarten en Palmpasen worden
nog door de jeugd gevierd.
De tweede spreker Drs. A.
Kaan adj. directeur van sociale
zaken te A'dam, behandelde het
culterele leven van de gewone
man in de hoofdstad. De cultuur
is veelzijdig. We kennen een
bouw-, muziek-, woon-, spreek-
cultuur en nog vele anderen.
Maar wie is nu de gewone man.
Spreker ontdekte deze toen hij bij
het scheren in de spiegel keek.
In de grote stad zijn veel cultuur
consumenten en het is daar lo
nend cultuur als broodwinning te
brengen. Volgens de belasting
statistieken gaat de belangstelling
successievelijk uit naar: bioscoop,
sport, toneel, concerten, tentoon
stellingen. In de officiële biblio
theken te A'dam staan 300.000
lezers ingeschreven. Dit alles is
passieve vrije tijdsbesteding, doch
eist toch geestelijke inspanning.
Eigen bijdragen worden geleverd
in toneel-, zang-, muziek- en
sportverenigingen. Cultuur acti
vering vindt plaats door ongeveer
22 stichtingen o.a. Kunstkring
voor Allen, De Violiers, Ned.
Theatercentrum, Instituten voor
Arbeidersontwikkeling, Pauze
concerten, Stichting kunstmaand,
Volksuniversiteit, Volkshuizen
enz. In A'dam wordt door de
overheid 5.000.000 per jaar be
steed aan cultuur. Op de scholen
brengt men muziek, film en to
neel, in de wijken tracht men
door subsidiëring van concerten
en tentoonstellingen activerend te
werken. Het laatste experiment
op dit gebied is cultuur brengen
waar publiek is n.l. in wachtka
mers van klinieken en de open
bare straat.
Als derde spreker kwam aan
het woord de heer W. Spaans
uit Waterland. Deze vertelde van
het culturele leven onder de plat
telandsjongeren. Het platteland
kent twee jongerenorganisaties:
de Plattelands Jongeren Gemeen
schap en de Jongeren Maat-
schapp. v. d. Landbouw. Waar
deze laatste vroeger een aspirant
leden vereniging was voor de
Maatschappij v. d. Landbouw, en
zich eigenlijk alleen met proble
men van opleiding voor de land
bouw bezig hield, is dit de laat
ste jaren geheel veranderd door
het toetreden van jongeren, die
niet werkzaam waren in de land
bouw en de toetreding van de
meisjes. Nu hebben beide jonge
ren-organisaties een fusie aange
gaan, en zijn een ontmoetings
punt waar jongens en meisjes van
vijftien jaar en ouder elkaar le
ren kennen op andere wijze dan
in café en dancing en de alge
mene ontwikkeling bevorderd
wordt door toneel, spel, decla
matie, inleidingen over reizen, de
natuur, de omgang tussen jon
gens en meisjes, het vakkundig
maken van producten enz. De
zelfwerkzaamheid wordt bevor
derd door discussies in werkgroe
pen met tot slot uitbrengen van
een verslag; door röle-playing
e.d. Tweemaal 's jaars gaat het
naar de stadsschouwburg in Am
sterdam. Dit jaar staat de opera
Faust op het programma. Verder
zijn er ontwikkelingscursussen,
uitwisseling en het bezoek aan de
volkshogescholen wordt gestimu
leerd. Gezellig wordt St. Nico-
laasavond tezamen gevierd. Dat
is een heerlijke ontspanning an
ders word je tureluurs van al die
cultuur. Natuurlijk zijn er moei
lijkheden.
Om te beginnen een lege kas,
dan te weinig leden door gebrek
aan tijd der jongeren, die diplo
ma's moeten veroveren om later
met succes de strijd om het be
staan te voeren. Naast deze twee
verenigingen werken de kerkelij
ke verenigingen en Oud-leerlin
genvereniging en Bond van Oud
leerlingen van Huishoud- en
Landbouwschool.
De vierde spreker was mr H,
J. Wijtema, burgemeester van
Alkmaar, die het culturele leven
in een provinciestad behandelde.
Hij liet in het midden of kerke
lijk leven, sport en onderwijs tot
het culturele leven gerekend kun
nen worden, en zag als taak voor
de provinciestad de verbinding
te zijn tussen de grote stad en
het platteland en vice versa.
De gemeente moet materiële
mogelijkheden scheppen voor de
cultuur door o.a. te zorgen voor
goede accommodatie en door
met subsidies daar te steunen
waar het verantwoord is. Er zal
aan bepaalde eisen voldaan moe
ten worden voor subsidie ver
leend wordt. Het gemeentebe
stuur moet zorgen voor stimule
ring en samenbundeling van de
cultuur.
Mevr. J. BruinemanKaars
garen, muziekrecensente, woon
achtig in het Gooi, bezag de cul
turele ontwikkeling aldaar door
een forensenbril. Waar vroeger
het Gooi de slaapkamer van Am
sterdam genoemd kon worden, en
in de Gooise dorpsgemeenschap
pen de cultuur in handen was van
de notabelen en op de sociëteit
werd beoefend, veranderde dit
toen de arbeidsvoorwaarden ver
beterden en meer vrije tijd ter be
schikking kwam. Het moderne
vervoer zorgde voor de verlos
sing uit het isolement. De grote
stad trok veel werkkrachten aan,
maar deze bleven in hun dorpen
wonen. De radio kwam en sleur
de de bevolking omhoog. In Hui
zen, een nog gesloten dorpsge
meenschap bloeit het amateuris
me. In Laren ook nog wel, maar
de kunstkringen der vakmensen
hebben er de overhand, zodat
hier de Gooise academie voor
kunsten ontstond. In Naarden
hebben de vestingbewoners hun
Ned. Bachvereniging en de Han-
delvereniging, terwijl de forensen
(buiten de vesting wonende) het
in A dam of Hilversum zoeken.
Bussum heeft veel amateurver-
enigingen, maar het gaat er moei
lijk. De voorstellingen worden
vaak slecht bezocht. In Hilver
sum is een rijk cultureel leven,
gesteund door het gemeentebe
stuur. Maar deze steun baat niet,
evenmin als die van kunstenaars
en pers als de mensen zich niet
bewust zijn van hun taak: kennis
te nemen van wat er geboden
wordt.
De laatste in de rij sprekers
was de heer J. van Os van den
Abeelen, voorzitter van de Vel-
ser gemeenschap, die het cultu
rele leven in een nieuwe indus
triestad (Velsen) belichtte.
De gemeente Velsen bevat:
Santpoortdorp en -station waar
veel gepensioneerden en forensen
wonen, Driehuis met een meer
R.K. inslag, en waar Kader
Hoogovens woont; Velsen, dat
vroeger een vissersdorp was,
maar waar niet veel meer van te
bespeuren valt, Velserbeek met
forensen en kader hoogovens,
IJmuiden, met veel arbeiders,
IJmuiden West de kern van de
visserij, en Velsen Noord, waar
meest arbeiders wonen. Met Be
verwijk en Heemskerk vormt de
gemeente Velsen het IJ-mond
met een eigen problematiek. De
bevolking telt 100.000 zielen,
en zal er over vijf en twintig jaar
waarschijnlijk 275.000 tellen. De
ze snelle aanwas van buiten af
brengt moeilijkheden mee. Er zijn
in het IJ-mond weinig streekge
bonden uitingen. Alleen St.
Maarten en Vlaggetjesdag als cie
vloot uitvaart. Hoe moet deze zo
snel aangroeiende bevolking tot
gemeenschapsbesef komen? De
Stichting Velser gemeenschap
werkt met het gemeentebestuur
samen, doch geeft op eigen ini
tiatief leiding. Men tracht er de
verenigingen in secties te bunde
len, b.v. muziek, toneel, oranje
verenigingen en gezamenlijk wed
strijden te houden. Daarnaast is
een volksmuziekschool met groot
succes opgericht en een Kunst
kring tracht de mensen plaats
gebonden te maken, de kunst in
eigen plaats te doen zoeken. De
Volksuniversiteit geeft zijn - cur
sussen, doch het ploegenstelsel
van de groot-industrie is een gro
te rem voor de ontwikkeling van
het cultuurleven. De sectie so
ciaal werk is de plattelanders, die
in het nieuwe IJmuiden met zijn
hoogbouw komen wonen, behulp
zaam bij het zich veroveren van
een wooncultuur. De begroeüngs-
avonden (4 x 's jaars), voor nieuw
ingekomenen in de gemeente,
verschaffen deze nieuwelingen de
nodige inlichtingen over de di
verse mogelijkheden tot aanslui
ting bij een vereniging, het tre
den dus in een gemeenschap.
Na de warme maaltijd op de
Volkshogeschool waar de onder
linge discussies niet van de lucht
waren, werd de middag begon
nen met het luisteren naar het
mondharmonicatrio ,,Trio Phil-
harmonica", dat in Zwitserland
de 2e prijs behaalde op het inter
nationale mondharmonica-con
cours. Hierop volgde het optre
den van een accordeon-orkestje
onder leiding van de heer E. W.
F. Gest Jr., dat zijn gehoor ge
heel uit de waan hielp dat de ac
cordeon maar het schipperskia-
vier zou zijn.
In de hieraan volgende discus
sie naar aanleiding van de des
morgens gehouden inleidingen,
kwamen nog de volgende punten
naar voren: Wil men de behoefte
aan cultuur wekken dan moet
daarmee bij de jeugd niet ge
wacht worden tot zij het voortge
zet onderwijs volgt. In de practijk
blijkt dat men dan al te laat is om
de jeugd cultureel te beïnvloeden.
Dit moet reeds op de lagere
school beginnen. Ook bleek dat
waar hoofd der school, onderwij
zer of leraar zelf actieve belang
stelling voor deze materie had,
de leerlingen hier ook wakker
voor werden De practijk heeft
ook uitgewezen dat hoe groter de
activiteit van de overheid op dit
gebied is, des te kleiner de activi
teit van de mensen wordt. Het
wordt ten hoogste tijd dat de
overheid zich beraadt hoe de sub-
sidiriëng moet plaatsvinden en
dat de cultuur niet de sluitpost
op de begroting wordt.
Na de discussie trad het man
doline-orkestje „II Mandolino"
onder leiding van de heer B.
Pommerel op en de leerlingen der
Hoornse Volksmuziekschool on
der leiding van W. ter Burg.
s Avonds had het concert
plaats van het Noordhollands
Philharmonisch Orkest onder lei
ding van Marinus Adam, terwijl
Wim Noske als solist optrad.
UURWERKEN
ARBEIDERS TONEEL VER
ENIGING „BERGEN".
Zaterdagavond werd bij Nieu-
wendijk door de Arbeiders To
neel Vereniging „Bergen" een
opvoering van „Honderd Meis
jes op hol klucht in drie bedrij
ven van Joop Spit, onder regie
van de heer H. Beeldman. In
deze klucht wordt een jongmens,
de zoon van een rijke fabrikant
ten tonele gebracht, die er toe is
gebracht om woning te Amster
dam te verwisselen voor een klei
ne woning in het dorpje Ploeter-
wolde, waar hij voorgeeft straat
arm te zijn, ofschoon hij er ook
daar nog een huisknecht op na
houdt. Een meisje uit Amsterdam
dat vues op hem heeft, is
zijn adres te weten gekomen en
komt hem opzoeken, maar wan
neer zij verneemt dat hij straat
arm is keert ze woedend naar
huis terug. Onderwijl is er aan
talrijke jongedames een kennisge
ving gestuurd, dat de twee eer
sten die hem zullen bezoeken een
nieuwe automobiel zullen krijgen,
wat tot gevolg heeft dat als eer
ste de dochter van de loco-bur
gemeester binnenkomt, gevolgd
door een paar mensen die als
broer en zuster, met hun moeder
in een woonwagen buiten het
dorp huizen. Onderwijl komt er
bericht dat uit Amsterdam een
autobus met honderd jongedames
op komst is. De komische situa
ties die daarvan het gevolg zijn,
deden de aanwezigen herhaalde
lijk schaterend lachen. De spelers,
die onder leiding van de heer
Beeldman heel wat werk van hun
rollen hadden gemaakt, oogstten
aan het slot van de avond een
daverend applaus.
Voor persoonlijk
Kapsel
Kapsalon
T. EN O.
Door samenwerking van de
buurtvereniging T. en O. en de
stichting het Dorpshuis zullen
verschillende kinderclubs georga
niseerd worden op Woensdag
en Zaterdagmiddagen in het ge
bouw van T. en O.
Op Zaterdagmiddag: meisjes-
handenarbeidclub voor 8i tot en
met 12-jarigen van half vier tot
vijf uur. En knutselen voor 6- en
7-jarigen van twee tot half vier.
Op Woensdagmiddag: kleu
tergroep voor 4- en 5-jarigen van
twee tot half vier en jongenshan-
denarbeid voor 8- tot en met 12-
"jarigen van half vier tot vijf.
Woensdag 23 Nov. wordt er
begonnen. Wie doet er mee?
Drastische maatregelen tegen
clandestiene bewoning!
Ondanks vroegere waarschu
wingen komt het nog steeds voor,
dat zomerhuizen e.d. worden ver
huurd, zonder dat de betrok
kenen een vestigingsvergunning
hebben.
In enkele gevallen zijn zelfs
schuren verhuurd, die vanzelf
sprekend bij lange na niet aan de
vereisten voor bewoning voldoen.
Meestal handelen de verhuur
ders uit winstbejag. Het komt
echter ook voor, dat uit medelij
den woonruimte tijdelijk ter be
schikking wordt gesteld.
Diverse gevallen hebben reeds
onaangename consequenties ge
had, waardoor de „clandestiene"
bewoners op straat kwamen te
staan en de gemeente voor on
derdak moest zorgen.
Burgemeester en wethouders
hebben thans besloten in de ge
vallen, dat de verhuurders of zij
die „uit medelijden" onderdak
verschaffen aan personen, die
geen vestigingvergunning hebben
en dientengevolge op straat ko
men te staan, over te gaan tot de
drastische maatregel van invor
dering van het betrokken gezin
of de betrokken personen in de
woning van de hoofdbewoner
verhuurder.
Een paar maanden is de boek
handel De Haan in de Stations
straat gesloten geweest en zagen
de klanten zich genoopt hun
schreden naar de expositiezaal
van het K.C.B. te richten wan
neer zij er toch moesten wezen.
In het inwendige van de winkel,
die netjes met een gordijn voor
deur en raam aan de blikken der
voorbijgangers was onttrokken,
werkte een binnenhuis-architect
met zijn helpers uit alle macht om
binnen de bestaande ruimte het
innerlijk een geheel ander aan
zicht te geven en hierin is deze
artist wonderlijk goed geslaagd.
Hij heeft de wanden met kasten
bekleed zodat er heel wat boeken,
papiersoorten en andere tot de
kantoorboekhandel behorende be
nodigdheden zijn tentoongesteld,
zonder dat zij teveel ruimte in
nemen. Een keur van vulpen
houders in een aparte kast, reek
sen van ballpoints, postpapier en
papiersoorten, inktsoorten plak
middelen en kantoorboeken doen
de bezoekers zien, dat er maar
weinig is dat hier niet gekocht
kan worden. Een nieuwe afdeling
n.l. die der kantoormachines is
thans aan de zaak toegevoegd.
Het geheel in zachte kleuren ge
houden schept in deze winkel een
stemming van harmonie en wel
behagen, die er toe zal bijdragen
om het succes van deze zaak te
doen toenemen.
JUBILEUMVOORSTELLING
ST. JAN.
Woensdag 9 November vierde
de R.K. Toneelvereniging St. Jan
haar vijf-en-twintig jarig jubi
leum op de planken met de op
voering van het toneelstuk „Zand
of Klei" door Henri 't Sas, voor
een stampvolle zaal, die in ge
boeide aandacht herhaaldelijk
blijk gaf van haar medeleven met
de spelers op het toneel.
In dit toneelstuk worden de
lotgevallen uitgebeeld van Driek
van Baal, een pronte boerenjon
gen van zes en twintig jaren,
zoon van een kleine zandboer,
die een huwelijk heeft gesloten
met een boerendochter, die tien
jaar ouder is, en die behoort tot
een welgestelde boerenfamilie, die
een boerderij op de kleigrond be
woont. Na zijn huwelijk heeft hij
met zijn vrouw, Hildje, een boer
derij betrokken, maar hij heeft
het niet naar zijn zin. Hij is op
huwelijkse voorwaarden ge
trouwd, en daar zijn vrouw het
geld inbrengt, en hij slechts over
een spaarbankboekje met acht
honderd gulden beschikt, deelt
zijn vrouw de lakens uit in huis
en is hij niet veel meer dan een
onbetaalde knecht. Een scharen
slijper en zijn vrouw, die met hun
kaduke slijpmachine het land
doortrekken, en die de nacht in
de hooischuur hebben doorge
bracht, raken 's morgens met hem
aan de praat en geven hem de
raad een testament te laten op
maken, waarbij de langstlevende
het erfrecht zal toegewezen wor
den, opdat hij, wanneer hij on
verhoopt zijn vrouw door de
dood zou verliezen, niet zonder
middelen van bestaan zal raken.
RHEUMATIEK...
Hij zit daar danig over in de
put, want zijn vader wil zich in
een gesticht inkopen en daar hij
het benodigde geld niet bezit,
klopt hij daartoe bij zijn zoon aan,
die hem echter teleur moet stel
len, want hij bezit het benodigde
geld niet, en van zijn vrouw kan
hij het niet los krijgen.
Maar de scharensliep, die
Driek reeds als jongen van acht
jaar van de verdrinkingsdood
heeft gered, weet raad. Hij zegt,
dat Driek een paar dagen op bed
moet gaan liggen, voorgevende
dat hij ziek is. Dan zal de familie
van zijn vrouw wel toegeven dat
er een testament gemaakt wordt,
uit vrees dat haar anders de acht
honderd gulden die hij op de
spaarbank heeft zal ontgaan. Zo
gezegd, zo gedaan, doch onder
wijl Driek te bed ligt begint de
honger hem te plagen en ofschoon
de dienstbode, die op zijn hand
is, hem stillekens wat voedsel
brengt, is dit voor de gezonde
boerenknaap toch niet genoeg.
Als zijn vrouw thuis komt, ver
gezeld van haar broer, de klei
boer Simon Robbe, die notabene
ook nog de boekhouding van de
boerderij der jonggehuwden ver
zorgt, wordt de tafel met een
ZONDAGSDIENST
ARTSEN
MeekOad
DE DUINSTREEK
Redactie en Adm.: C. Oldenburg,
Laanweg 35, Schoorl, Giro 147071
Telefoon K 2209-268
Agentschap te Bergen: De Haan's
Boekhandel, Stationsstr., Tel, 2452
Agentschap voor Egmond aan Zee
R. P. Jonker, Voorstraat 129
Abonnementsprijs: f 4.70 per jaar
f 1.20 per kwartaal
Advertentieprijs: 10 ct. per m.m.
met een minimum van f 1.20
Vraag en Aanbod 12 ct. per m.m.
Woning- en Vacantieruil 14 ct. m.m.
Familie-advertenties 15 ct. per m.m.
Dames |J R S E M
TELEFOON 2104
Ingezonden mededeling
Uw tergende winterkwaal legt het
at tegen de weldadige warmte
van de pijnstillende Thermogène.
BERGEN
20 November
Dr. LUGTEN, Telefoon 2700
SCHOORL KOEDIJK
20 November
Dr. RISSELADA, Tel. K 2209-360
