99
99
Bouw van Reactor in
Petten aangevangen
■2kwm.1tr*,hu'"i7
nmEA^
Klaverjasclub
T* en O.
Raadsvergadering
Schoorl
IVOROL
Vacht handen
GERRITSEN
N.V. K.J.Y.O.
VRIJDAG 13 SEPT. 1957
34c JAARGANG No. 36
Verschijnt te Bergen, Bergen aan Zee, Schoorl, Schoorldam, Groet, Camperduin, Egmond aan Zee, Egmond-Binnen en Egmond a. d. Hoef
Nu de vergunningen, nodig
om met de bouw van het reac-
torcomplex van het reactorcen
trum Nederland te beginnen,
ontvangen zijn, is op 26 augus
tus opdracht gegeven met de uit
voering aan te vangen.
Dientengevolge zijn op 28
augustus de graafmachines in
actie getreden. De aannemer is
de Bataafse Aannemingsmaat
schappij te Den Haag, terwijl de
directie op het werk gevoerd
wordt door het ingenieurs- en
architectenbureau J. van Has
selt en De Koning te Nijmegen.
Wat is een kernreactor.
Onder de benaming „kernreac
tor" verstaat men een installatie,
welke het mogelijk maakt splijt
baar materiaal zulk een behan
deling te doen ondergaan, dat de
ontzaglijke energie welke in de
atomische kettingreactie vrij
komt, wordt bedwongen en voor
nuttige doeleinden kan worden
aangewend. De brandstof welke
in de conventionele reactoren
Th. VELDMAN
wordt aangewend is uranium of
plutonium, en al naar gelang er
kernreacties plaats hebben ont
wikkelt zich energie in de vorm
van warmte. Deze warmte kan
met behulp van een koelmiddel
aan het proces worden onttrok
ken. In krachtcentrales wordt
dit koelmiddel door een warmte-
uitwisselaar geleid met het doel
hogedrukstoom te produceren; de
op deze wijze verkregen stoom
wordt nu in een normale kracht
centrale gebruikt om electriciteit
op te wekken, bijv. door middel
van turbo-synchrone generato
ren.
De kern van een reactor geeft
deeltjes af met een groot door
dringingsvermogen, neutronen
genaamd, en gammastralen, d.i.
een vorm van uitstraling gelijk
aan de X- of Röntgenstralen.
Teneinde het personeel tegen
deze intense stralenbundels te be
schermen worden kernreactoren
door een biologisch scherm, be
staande uit een dikke muur, om
geven. Deze muur is gewoonlijk
van gewapend beton vervaar
digd. Een normale reactor ziet er
van buiten altijd uit als een blok
beton.
Reactoren worden gebezigd
bij de vervaardiging van isoto
pen, bij researchwerkzaamheden,
bij het onderzoek van materialen,
welke aan intense bestraling
blootgesteld zijn, en voor het op
wekken van energie en warmte.
In Engeland beschikt de Unit
ed Kingdom Atomic Energy As
sociation thans over 14 reacto
ren. Hiervan staan er 12 alleen
te Harwell, waar 5000 mensen
werken. Verder staan er nog 8
reactoren voor aanbouw op het
program, waarbij dan nog enige
andere komen, die op het pro
gramma staan van het Atoom-
en Energie-programma van
Groot-Brittannië.
Activiteiten te Harwell.
Reeds vele geleerden uit alle
landen der wereld hebben hun
opleiding te Harwell ontvangen.
Deze opleiding wordt in twee in
stituten gegeven: in het eerste
wordt de isotopentechniek onder
wezen en in het tweede ontvan
gen atoomtechnici onderricht in
de bouw van kernreactoren.
Aan het Isotopen-instituut, dat
sinds 1951 bestaat, wordt telkens
gedurende een maand aan afge
studeerden van de universiteit of
hogeschool onderricht gegeven
in de eigenschappen van radio
actieve stoffen, meetinstrumenten
en laboratoriumtechniek, zoals
deze toegepast worden bij het ge
bruik van radio-actieve isotopen.
In de Reactorschool, welke in
september 1954 is geopend, volgt
een dertigtal cursisten een serie
van ongeveer 90 lezingen; deze
cursus, tijdens welke men voor
middags gewoonlijk een of twee
lezingen volgt, terwijl de namid
dag bestemd is voor practisch
werk of discussies, duurt drie
maanden. Deelnemers hieraan
dienen hun universitaire studie
voltooid te hebben met als hoofd
vak wiskunde.
Tot april 1957 volgden 670
cursisten, waarvan er ongeveer
300 uit het buitenland afkomstig
waren, het onderricht aan dit in
stituut.
Voorts volgden 167 studenten
een speciale cursus in gezond-
heidsphysica, electronische in
strumenten, techniek en autora
diographic.
Te Harwell bevinden zich ver
schillende modellen van reacto
ren, welke gebruikt worden bij
het onderricht in het reactorin
stituut en voor research doelein
den.
Deze modellen zijn electroni
sche apparaten en vormen een
getrouwe nabootsing van de
schakellessenaar van een reactor.
Zij geven voorts een beeld weer
van wat er in de reactor ge
schiedt, wanneer deze in werking
is gesteld of in bedrijf is.
ATOOM RESEARCH.
De research inrichting voor de
atoomenergie te Harwell dateert
van 1946. Zij heeft zich sinds de
oprichting tot een wereldberoem
de Atoom-Universiteit ontwik
keld. De uitgebreide research-
organisatie die hier gevestigd is,
beschikt thans reeds over tien
reactoren voor research-doelein-
den, benevens over een uitge
breid instrumentarium w.o. een
synchrocyclotron, twee Van de
Graaff-generatoren, een lineaire
reactie accellerator, benevens het
eerste laboratorium ter wereld,
dat speciaal werd ontworpen
voor proeven met radio-actieve
stoffen.
't Voornaamste doel dat men
te Harwell nastreeft is het fun
damentele onderzoek van alle
aspecten der kernenergie, als
mede het verstrekken van ge
gevens benodigd voor het ont
werpen van atoomfabrieken en
electrische centrales; voorts
worden te Harwell isotopen ver
vaardigd en, voor toepassing in
de geneeskunde, de industrie en
de landbouw, naar alle wereld
delen uitgevoerd. Te Harwell
produceert men echter niet uit
sluitend isotopen met behulp van
de experimentele kernenergie
zuil, doch men adviseert tevens
aan de hand van research-resul-
taten de industrie inzake het
doelmatig gebruik van het z.g.
atoomafval, b.v. bij de sterelisa-
tie van farmaceutische produc
ten, het vulcaniseren van rubber,
en het produceren van plastics
met nieuwe eigenschappen. Deze
werkzaamheden worden verricht
door de groep Technologische
Bestraling, gevestigd te Grove,
dat op elf km van Harwell is ge
legen.
Radio-isotopen.
Radio-isotopen zijn reeds ja
renlang van onschatbare waarde
gebleken voor de medische re
search, de diagnose en de be
handeling benevens voor de
scheikunde, de biologie en de in
dustrie.
Sinds in Engeland in 1948 de
eerste grote kernreactor in be
drijf werd gesteld zijn het totaal
jaarlijkse zendingen isotopen aan
anderen gestegen van 135 tot
meer dan 27.000, waarvan ruim
een derde deel bestemd was voor
50 andere landen. Vrijwel alle
isotopen welke in Groot-Brittan-
nië geproduceerd worden komen
uit Harwell, alwaar de isotopen-
afdeling aanvragen uit de hele
wereld afkomstig behandelt. Zij
beschikt over een grote groep
technici, die adviezen verstrek
ken aan de industrie. Bovendien
worden door het Radio-chemisch
centrum te Amersham een groot
aantal radio-actieve isotopen ver- i
kocht, welke een chemische be
handeling hebben ondergaan, in
een chemische verbinding zijn
verwerkt of gezuiverd zijn.
Een der vele voordelen welke
het gebruik van radio-actieve
isotopen biedt bestaat hierin, dat
hun eigenschappen geheel aan de
eisen van de gebruiker kunnen
worden aangepast. De produc
tie van de stoffen speciaal ont
worpen conform aan de verlan
gens van duizenden afnemers,
vormt dan ook de hoofdwerk
zaamheid van het Radiochemisch
Centrum.
De grote vraag naar dit soort
stoffen wordt aangetoond door
het feit, dat de geleerden te
Amersham tussen 1948 en 1957
bijna 200 gecompliceerde radio
actieve verbindingen tot stand
brachten. Daar het uitstralings
vermogen van sommige radio
actieve isotopen reeds na enige
dagen op snelle wijze afneemt,
is het van het grootste belang,
dat deze zo snel mogelijk hun
plaats van bestemming bereiken.
Verzending naar overzeese lan
den geschiedt derhalve per vlieg
tuig; over 't algemeen worden be
stellingen uit Europese landen
binnen 48 uur afgeleverd en zelfs
afnemers in Australië en Japan
ontvangen hun stoffen binnen
zeven dagen na datum van hun
telegrafische orders.
Atoomenergie-centrales.
Op 17 oktober 1956 sloot ko-
ninging Elisabeth van Engeland
de centrale te Calder aan op het
rijksnet van gekoppelde centra
les.
Calder Hall, gebouwd door de
groep Industrie der U.K.A.E.A.
werd als eerste op grote schaal
gebouwde Atoomenergie-centrale
ter wereld in gebruik gesteld.
Ter zijnertijd zullen er op dit ter
rein een groep van twee elec
trische centrales komen te staan,
die gevoed zullen worden door
een viertal kernreactoren. De
eerste centrale is* thans bedrijfs
klaar, terwijl ook de bouw van
de tweede gedeeltelijk voltooid
is. Behalve de twee installaties
te Calder Hall zal de U.K.A.E.A.
in de nabije toekomst nog een
gelijksoortige electrische centrale
oprichten in Chapel Cross in
Dumfriesshire.
Dank zij de ervaringen opge
daan met de centrale te Calder
Hall is Groot-Brittannië thans in
staat een aanvang te maken met
het eerste nationale atoom-ener-
gie-programma. In maart 1957
werd bekend gemaakt, dat dit
aantal zou worden uitgebreid tot
ongeveer 19 centrales met een
productie van 5 a 6000 Mega
watt, tegen een prijs welke onge
veer gelijk is aan die van op
conventionele wijze geprodu
ceerde electriciteit. Deze centra
les zullen worden gebouwd door
particuliere firma's, terwijl de
U.K.A.E.A. aan de betreffende
electriciteits-bedrijven technische
adviezen zal verstrekken voor
zover het de kernreactie betreft.
De voltooiing van dit programma
betekent een besparing die gelijk
is aan de energie van 18 miljoen
ton steenkool per jaar. In Noord-
Ierland zal een atoomenergie
centrale worden gebouwd met
een vermogen van 150 Mega
watt. Verder zullen er te Berke
ley in Gloucestershire, in 't
graafschap Essex en in Schot
land nog centrales worden ge
bouwd. Daarnaast wordt door de
groep Industrie in Schotland
reeds een zeer vergevorderd type
van reactor gebouwd dat niet al
leen ontworpen is voor 't leveren
van electriciteit, doch tevens
voor het produceren van een
grotere hoeveelheid atomische
brandsof dan het zelf verbruikt.
In Engeland en eveens in de
Ver. Staten heeft men bij het
werken met atoom-ovens en
-reactoren in de loop der jaren
heel wat ervaring opgedaan. Bij
iedere nieuwbouw van atoom
centrales en kernreactoren wordt
van deze ervaring profijt getrok
ken door zowel de inrichting als
het model dezer installaties te
verbeteren. In de kernreactoren
die in de komende jaren in ons
land zullen worden opgetrokken
zal deze ervaring op afdoende
wijze tot uiting komen.
ZILVER
Culturele Avonden
Een zeereis rondom Afrika.
De eerste lezing vindt plaats
op zaterdag 21 september. De
heer en mevrouw Figée te Ber
gen zullen ons aan de hand van
een groot aantal prachtige kleu
rendia's voeren langs en door
vele streken van Afrika. Tijdens
een reis van een half jaar be
zochten ze tal van interessante
plaatsen en streken: Las Palmas,
Sint Helena, Kaapstad, Zulu-
land, etc.
De plaatsbespreking is uitslui
tend deze week in de Boekhandel
-van dc heer De Haan en op
woensdag 18 september van
2—3 u. aan de Buerweg 9. Ook
aan de zaal zijn op de avond zelf
nog kaarten verkrijgbaar.
De volgende lezingen en voor
stellingen zijn reeds vastgesteld:
zaterdag 12 oktober: Jan P. Strij-
bos met een nieuwe kleuren
film van het Iberische schier
eiland.
zaterdag 23 november: Dr. Van
Egeraat, de grote Italiëkenner
met een lezing over Italië,
waarin de sociale en culturele
aspecten worden belicht,
maandag 23 december: Bert
Brugmans Marionettentheater
met de komische opera Elisir
d' Amore.
Er bestaat nog de gelegenheid
voor een beperkt aantal zich als
donateur op te geven. Dit kan
geschieden bij De Haans Boek
handel (tel. 2425) te Bergen.
Het verdere winterprogramma
zal nader bekend worden ge
maakt. Zie voor bijzonderheden
advertenties en aanplakbiljetten.
Een modelvereniging.
Woensdagavond 4 september
vond in het T. en O.-gebouw de
algemene vergadering plaats der
Klaverjasclub T. en O.
De voorzitter, de heer Ger-
brand van den Berg heette de
aanwezigen welkom en drukte er
zijn vreugde over uit dat van de
52 leden er 48 aanwezig waren.
Aangezien de secretaris, de heer
Van der Ham wegens ziekte niet
aanwezig kon zijn las de voor
zitter het door de heer Van der
Ham gezonden jaarverslag voor
waaraan we het volgende ont
lenen:
Het jaar 1956/57 was voor
onze vereniging een voorspoedig
jaar. De wedstrijden werden
flink bezocht alsmede de open
drives.
Van de leden herdachten de
families Visser en Kramer hun
25- resp. hun 40-jarig huwelijk,
waarbij van de vereniging atten
tie werd betoond door het aan
bieden van bloemen.
Voorts verloren we het lid de
heer Bergman door overlijden.
Bij zijn begrafenis op 7 november
j.l. was onze vereniging door een
afgevaardigde vertegenwoor
digd. De heer Bergman was in
onze kring een geacht medelid,
die we hier met genegenheid her
denken.
Verder werden er op tour-
nooien en wedstrijden door onze
leden goede resultaten behaald.
Het jaar werd besloten met een
feestavond, die op 29 mei werd
gehouden en die zeer in de
smaak viel.
Hierna bracht de penning
meester, de heer C. van der
Heyden zijn verslag uit. De boe
ken sloten in ontvangst en uit
gaven met een bedrag van
1 108,25 met een batig saldo van
35.36.
Tot leden van de kascommis-
sie werden benoemd de heren J.
Wolff en Kees Dekker.
Jaarverslag en jaarrekening
werden zonder commentaar
goedgekeurd.
De voorz. kondigde vervolgens
aan dat thans het bestuur aan
de beurt was om af te tre
den. Hij verzocht de leden zich
even te beraden om nieuwe can-
didaten op te geven en voegde
er aan toe dat het aftredende be
stuur er prijs op zou stellen in
dien men kritiek had op het ge
voerde beleid, dit hier naar vo
ren te willen brengen opdat het
bestuur er uit zou kunnen leren.
Na enige minuten stond een
der leden op om te verklaren dat
er geen candidaten waren en dat
men op het gevoerde beleid geen
op- of aanmerkingen had, zodat
unaniem verzocht werd dat het
aftredende bestuur zich ook
thans weder met de leiding zou
willen belasten.
De voorzitter dankte met een
enkel woord mede uit naam van
zijn medebestuursleden en sprak
de hoop uit dat het komende
jaar even aangenaam zou mogen
verlopen als het voorbijgegane.
Hierna werden de kaarten
rondgedeeld en begon de eerste
avond.
De uitslag was als volgt:
1. G. v. d. Berg— C. v.d. Ham
5265 p. 5 marsen.
2. Fam. C. Dekker—Post
4649 p. 2 marsen.
3. Mevr. de VriesA. Dekker
4648 p. 4 marsen.
4. C. Bakker—Lucassen
4644 p. 4 marsen.
5. GrijspaardeN. v. d. Berg
4565 p. 1 mars.
6. S. Delis—J. v. d. Ham
4536 p.
7. Dames Scholten Dekker
4536 p. 1 mars.
8. Bloemhof
Mevr. Verschuren
4518 p. 4 marsen.
9. H. RaamsA. de Vet
4345 p. 2 marsen.
0. Fam v. d. Berg
4250 p. 1 mars.
Deelname 24 koppels.
BENOEMING.
Met ingang van 1 september
is tot directeur van het post- en
telegraafkantoor benoemd de
heer J. Huizinga chef van het
bureau pakketpost te Groningen.
SCHOORL
Dinsdagmiddag vergaderde de
raad onder Voorzitterschap van
Burgemeester Bergh.
Bij onze binnenkomst in de
raadszaal meenden we een be
langrijke vergadering te zullen
verslaan, gezien de grote belang
stelling op de publieke tribune.
De burgemeester achtte het
zijn plicht aan de pers hiervoor
een verklaring te geven, waaruit
bleek dat dit gezelschap de resp.
echtgenoten bleken te zijn van de
raadsleden die na de raadsver
gadering met z'n allen een ex
cursie zouden maken naar de
zeer spoedig te openen Velser
tunnel om vandaaruit de ten
toonstelling „Het Atoom" te be
zoeken.
Voor deze vrouwen moet het
een waarachtig genoegen ge
weest zijn hun mannen eens te
horen praten in een raadsverga
dering, doch voor de heren
raadsleden moet het een grote
voldoening geweest zijn dat zij
hier anderhalf uur konden praten
zonder dat zij door hun resp.
echtgenoten in de rede gevallen
werden want hier toonde onze
Burgemeester zijn grootheid door
de dames te waarschuwen zich
te onthouden van elke inmen
ging, daar anders ontruiming van
de publieke tribune zou volgen.
Dit gebeurde natuurlijk in alle
gemoedelijkheid voor de aan
vang van de vergadering, het
geen een ongedwongen vrolijk
heid teweeg bracht.
Na de opening deelde de voor
zitter mede dat de heer Schot
vanger wegens vakantie verhin
derd was deze vergadering bij te
wonen.
Een aantal ingekomen stukken
werden voor kennisgeving aan
genomen.
Punt 3 van de agenda ver
meldende een voorstel tot het
verlenen van kwijtschelding van
pacht betreffende enkele per
celen der Jaagkade over de jaren
1957 en 1958 kwam er niet zon
der discussie af.
De Heer de Leeuw verbaasde
zich er over dat hier van kwijt
schelding gesproken moest wor
den. Immers zo zei spr. behoort
men op de hoogte te zijn met de
toestand van het land, alvorens
men gaat pachten. Ook de heer
als briljanten
Mulder kon zich met deze kwijt
schelding niet verenigen, ook al
door het feit, dat de agrarische
commissie hier niet in zijn geheel
over gehoord was.
De heer Kaag gaf een uiteen
zetting van de feiten hoe men tot
dit voorstel gekomen was.
De pachter aldus spr. zal grote
bedragen uit moeten geven om
dit land in een enigszins deugde
lijke toestand te brengen, waar
door het alleszins gemotiveerd is
deze kwijtschelding te verlenen.
De heer Mulder vond dat geen
enkele garantie aanwezig was
De heer Kaak zijn persoonlijke
mening was dat deze gezien de
precisie waarmede de pachter te
werk gaat, wel aanwezig was.
De heer Duin karakteriseerde
het betwiste perceel als een
„slecht stukkie land' en vond
bovendien de ontheffing voor de
tijdsduur van een jaar genoeg.
De voorzitter adviseerde dit
punt verder te laten rusten om
eerst advies te vragen aan de
gehele commissie.
Een toekenning van bijdragen
in de kosten van vervoer naar
een inrichting van lager onder
wijs te Alkmaar aan Mevr. R.
Swaan en de heren Mink en
Regtop werd door de raad goed
gekeurd, evenals een verzoek
van het Schoolbestuur van de
R.K. lagere school inhoudende
de aanschaf van banken en bord
stellingen nadat dit door Wet
houder Kaandorp was toege
licht.
Het geraamde bedrag van
23.000,voor de aanleg van
een rijwielpad langs de Laanweg
werd, ondanks dat deze aanleg
in hoge mate urgent is, van de
4e suppletoire begroting 1957
afgevoerd en op de begroting
1958 gebracht.
Het voorstel van B. en W. om
aan de heer P. Langeveld te
Schoorl, overeenkomstig zijn ver
zoek ontheffing te verlenen van
ZONDAGSDIENST
ARTSEN
Weekttod
DE DUINSTREEK
Redactie en Adm.s C. Oldenburg,
Laanweg 35, Schoorl, Giro 147071
Telefoon K 2209-268
Agentschap te Bergen: De Haan's
Boekhandel, Stationsstr., Tel. 2452
Agentschap voor Egmond aan Zee
R. P. Jonker, Voorstraat 129
Abonnementsprijs: f 5.65 per jaar
f 1.45 per kwartaal
Advertentieprijs: 12 ct. per m.m.
Vraag en Aanbod 15 ct. per m.m.
met een minimum van f 1.50
Woning- en Vacantlerutl 15 ct. m.m.
Familie-advertenties 15 ct. per m.m.
GOUD, ZILVER, UURWERKEN
J. Oldenburglaan 3
Eigen
vakkundige
repatatie-
inrichting
Telefoon 2778
Zilfa Pleet
Ingezonden mededeling
Babyderm-zeep
Ingezonden mededeling
Jen nimmer
ruw of schraal n
Tube 95 ct
Het is de Hamamelis die het 'm doet
Ingezonden mededeling
m
BERGEN
15 sept.
Dr. POOT, Tel. 2423
SCHOORL-KOEDIJK
15 sept.
Dr. RISSELADA, Tel. K 2209-360
