Weektlad 99 99 Israëlische Kunstenares exposeert in het K.C.B. T)ël0.000e bewoner GRIEP? T. en O. De natuur in de Herfst Pracht handen „EDIFRA" onder nieuw dak te Bergen GERRITSEN De Oude Prins VRIJDAG 11 OKT. 1957 34e JAARGANG No. 40 Verschijnt te Bergen, Bergen aan Zee, Schoorl, Schoorldam, Groet, Camperduin, Egmond aan Zee, Ëgmond-Binnen en Egmond a. d. Hoef Werken met bijzondere kwaliteiten Onder grote belangstelling zo wel van de beoefenaars als be minnaars van de schilderkunst opende Mr. A. F. Kamp als voor zitter van het K.C.B. de exposi tie van de werken der Israëlische kunstenares ELAH. Hij voegde er aan toe, dat na de geslaagde exposities van deze zomer, waar men over gebrek aan belangstel ling niet te klagen had, en die gewoonlijk op zaterdag werden geopend, deze tentoonstelling, die op zondag werd geopend, een on vermoed aantal belangstellenden had doen toestromen, wat wel licht aanleiding kon geven dit in de toekomst eens te herhalen. Nadat de voorzitter zijn speech beëindigd had, traden de toon kunstenaars Distier en Dekker naar voren om op de viool en de viola d'amore een Israëlisch Volkslied te spelen, wat vertaald als volgt luidt: Vrede over Juda, Vrede over Jeruzalem van ge slacht tot geslacht. Th. VELDMAN Zilfa Pleet De tweestemmige muziek liet niet na een sympathieke indruk te wekken. Vervolgens hield de heer Chr. Dekker de volgende rede: Wie het land Israël lief gekre gen heeft als geen ander buiten zijn eigen vaderland, die luistert naar elk bericht, dat hem van verre kan bereiken. Zo was het, dat ik in Hamburg het plakkaat zag van de tentoonstelling, die daar door de Christlich Jüdische Zusammenarbeit werd georgani seerd. „Elah, werken uit Israël Te zamen met een vriend, een oriën talist, bezocht ik het Museum voor Volkenkunde en al dadelijk trof ons de indruk, dat hier een europees palet werd getoond, dat niet was geassimileerd met het Nabije Oosten, ondanks de the- mata. Er bestond een zekere dis crepantie tussen thema en ex pressie. Dit herinnerde ons aan de toe stand in Israël zelf, waar talloze talen worden gesproken naast het Ivrieth, het moderne Hebreeuws. ,,Wij hebben twee generaties no dig, om één volk met één taal te wordenzeggen de Israëli's. Dit bewustzijn vonden wij beves tigd in het palet van Elah. Zij sprak geen Ivrieth al sprak zij voortdurend over Israël. Groot was daarop de enthou siaste verbazing, toen wij aan en kele titels als „Hollands stilleven'' begonnen te bevroeden, wat later door inzage in de recensies werd bevestigd: Het gastland van Elah is Nederland geweest. Geboren in Berlijn, kwam zij in 1933 via Frankrijk naar Amsterdam en bleef daar tot na de oorlog. In de onderduikperiode was zij leer ling van de schilder Jos. Rovers. In 1946 vertrok zij naar Israël en leefde daar zonder het land ook maar éénmaal te verlaten tot dit voorjaar. Terwijl wij nog lazen in de krantenknipsels die ons de verklaring gaven van het palet, kwam de schilderes (Me vrouw Elah) van het middaguur tje terug in de zaal. Mijn eerste vraag was: Spreekt U nederlands? De verheugde en verheugende bevestiging was het teken, dat in deze zin twee mensen in den vreemde elkaar gevonden hadden in een wereld van wederzijdse dierbare herinneringen: Neder land voor haar, Israël voor mij. Het daarop volgende gesprek maakte het beeld steeds duidelij ker: Dit is een Nederlandse, die een reis van elf jaren door Israël maakte, en die van deze reis een picturaal verslag mee terug brengt naar Europa. Haar schilderstaal bleef Ne derlands Overigens een schil- ders-Ivrieth, een Israëlisch palet bestaat er nog niet!! Een ieder schildert met het palet van zijn gastland). Dit phenomeen vond ik der mate boeiend, dat ik onmiddellijk besloot het K.C.B. van deze ont moeting op de hoogte te stellen, en zo is het dan mogelijk gewor den, dat ik nu kan zeggen: „Elah, welkom terug in Nederland! Wel kom onder ons!" Ja, en dat „onder ons Zijn wij ons ervan bewust wat het be tekent naar Israël te gaan, en daar elf jaar te leven en te wer ken? Dat betekent met een rantsoen van sprinkhanen en wilde honig de woestijn in te gaan. Dat be tekent ook verstoken zijn van de bloedsomloop der Europese cul tuur; de navelstreng naar het gastland is te lang of verbroken en de trouw aan meegekregen schatten is hetgeen wat de mens in stand houdt en groeien doet. Woord en dans zijn in de Jood se religie gegrondvest en be waard, maar niet de schilder kunst. Er is een Ivrieth dichteres, die gehoord mag worden naast de beste Nederlandse poeëte. Zij stierf jong en liet wonderbaar lijke verzen na. Er is een Jeme- nitisch danstheater waarbij verge leken de Nederlandse prestaties niet in de schaduw kunnen staan. En ook het lied heeft zijn wor tels in de alleroudste overleve ring. Dit maakt een herleving van een nationale vorm voor deze kunsten mogelijk. Voor de schilderkunst is dit echter niet het geval. Alles wat Israël kent, is import. Daar ont breken deze praemissen, en de „dernier cri de Paris" is ook daar de luidste en de onbeschaamdste als overal elders ter wereld. In deze situatie heeft Elah haar geestelijk erfdeel, dat zij uit Ne derland meekreeg, op haar levens reis gekoesterd en versterkt. En vanuit deze situatie komt zij nu naar Nederland om te tonen, dat zij haar talent niet heeft begra ven, maar hard gewerkt heeft in harde omstandigheden. Hierna bracht Hubertus Distier op de Viola d'amore een Aria voor dit instrument ten gehore van Marin Marais 1700) die evenals het tweestemmig recital, waarmee de rede was aangevan gen, met een dankbaar applaus werd beloond. Over het werk van deze kun stenares kunnen we kort zijn; Elah behoort tot degenen, die kunnen schilderen. Zij is als het ware met de gave daartoe gebo ren. De schilder Rovers is degene geweest, die deze sluimerende ta lenten in haar wezen uit hun sta tische toestand heeft weten op te wekken en tot leven te brengen. Daarbij heeft zij zich niet tot na volging van de leermeester be geven, maar is zij haar eigen weg gevolgd en daaruit is een talent gerijpt van een krachtige soort. Uit haar aquarellen blijkt, dat zij uitstekend tekenen kan, uit haar schilderwerk komt aan 't licht, dat zij naast deze kunst over een veelkleurig palet beschikt, en daar zij een goed waarneemster is, die het waargenomene met haar ge voelens en haar ideeën weet te verwerken, staan we hier voor een reeks van kunstwerken, die haar een blijvende reputatie zul len bezorgen. Zoals Mr Kamp in zijn ope ningsspeech meedeelde, zijn douanevoorschriften de oorzaak, dat deze werken niet langer dan 14 dagen in ons land mogen ver blijven. Zaterdag 12 oktober en zondag 13 oktober zijn de laat ste dagen waarop men hen kan bewonderen; ieder dezer dagen van 's middags half drie tot half zes en van half acht 's avonds tot tien uur. Wij raden een ieder die eens mooi werk van een uit zonderlijke waarde wil zien, deze tentoonstelling te bezoeken. Op 5 okt. werd op het ge meentehuis van Bergen de 10.000ste burger aangegeven. Het kleine burgertje, dat zich er niet bewust van is dat zijn ge boorte een mijlpaal is in de ge schiedenis van Bergen is de zoon van het echtpaar Kramer-Spaans, wonende aan de Kanaaldijk 51 en werd geboren op 4 oktober 1957 te 3.15 uur. De gelukkige vader werd door de burgemeester in zijn kamer ontvangen en door deze geluk gewenst. Op naam van de jonge burger werd een spaarbankboek je met een inleg van 100, overhandigd en voor de gelukki ge moeder een bouquet bloemen. Interessant is het aan de hand van de volgende cijfers na te gaan hoe de bevolkingsontwikke ling van Bergen zich sedert 1880 voltrokken heeft. 1880 1465 inwoners 1890 1453 1900 1553 1910 2371 1920 4075 1930 5715 1940 6939 1950 9455 De toeneming is toe te schrij ven aan twee belangrijke fac toren: 1. de natuurlijke groei van Bergens bevolking; het gemiddeld aantal geboorten bedroeg sedert 1880 bijna 24 per duizend; het aantal sterfgevallen bedroeg ge middeld van 1880 tot 1920 bij na 14 per duizend, van 1920 tot heden slechts .ruim 8,5 per dui zend; 2. economische invloeden, waarvan voornamelijk die dienen te worden genoemd, die leidden tot de snelle ontwikkeling tot „familiebadplaatsIn het begin der 19e eeuw werd het baden in zee nog als een medische kuur gezien; langzamerhand werd het baden echter ook als ontspanning ontdekt. Eerst was het slechts onder de welgestelden in zwang, doch sinds het begin van deze eeuw storten steeds „breder be volkingslagen" zich in zee. Na de eerste wereldoorlog komt pas de grote ontwikkeling der badplaat sen. Ook voor minder welgestel den brak de tijd aan, dat een vakantie buiten de woonplaats binnen het bereik kwam. Wan neer bedacht wordt, dat ca. 2/3 der Nederlandse bevolking er op uit gaat met vakantie, dan wil dit zeggen, dat binnen een tijds bestek van 13 weken ongeveer 6J/2 miljoen personen verpozing zoeken. Van elke 100 vakantie gangers gaan er 16 naar de bad plaatsen. Het is duidelijk, dat de massale verplaatsingen op de be trekkelijk weinige vakantiecentra in ons land een enorme econo mische betekenis hebben. Op deze basis kon een goede winkelstand ontstaan, die op zijn beurt weer oorzaak was dat Bergen een ge zocht woonoord werd. Voeg daarbij het natuurschoon en gij omvat de factoren, die de groei van Bergen verklaren. Wat de toekomstige ontwikke ling betreft, zal verwacht moeten worden, dat de toeneming der be volking zich nog aanmerkelijk versnellen zal. Door de totstand koming der Velser-tunnel is de ontsluiting van Noord-Kennemer- land uit zijn eeuwenlang isolement ingeluid. Bergen zal zich aan de ontwik keling van de streek niet kunnen onttrekken en als woon- en fo rensengemeente nog belangrijk aan betekenis toenemen het zal zijn deel krijgen van de sterke bevolkingsgroei, die de streek zal krijgen. Gelukkig zijn de typische en zo belangrijke recreatiegebie den „de bossen en duinen van Bergen' 'het eigendom van de gemeente en de provincie, zo dat deze gebieden veilig gesteld zijn. Het is van belang dat de ge meenten in deze streek een stu die laten maken door de archi tecten prof. ir. J. H. v. d. Broek en J. B. Bakema van de wijze waarop de toekomstig te ver wachten bevolking in onze streek zal kunnen wonen zonder dat het typische karakter onzer dorpen geheel verloren zal gaan en er zoveel mogelijk „groen" tussen de woonkernen gespaard blijft. Alkmaar-Bergen-Heiloo zullen in de toekomst, evenals Haarlem- Heemstede-Bloemendaal-Sant- poort, een grote bevolkingsagglo meratie worden, weliswaar met grote groensparingen tussen de woonoorden doch het stadium van omstreeks 1900, toen Bergen nog was „een dorpje klein daar aan der duinenrand" bestaat niet meer. Wij zullen echter trachten Bergen een lieflijk plaatsje te doen blijven, waar het goed wo nen en logeren is! (inmiddels zijn wij al weer over de 10.000 inwo ners heen J. Het T en O ver.nieuws voor oktober bevat het verslag der Algem. Vergadering, de uitsla gen van de Damclub en de Kla- verjasclub naast het verslag van de reisvereniging. Frans Nieuwen- huizen Jr. schrijft daarbij belang wekkende dingen over de in secten. Zaterdagmiddag 5 oktober werd in Duinvermaak de herfsttentoon- stelling, georganiseerd door hef P.W.N., officieel geopend. On der de genodigden bevonden zich de burgemeester Dr W. Huy- gens, de wethouder C. W. Ellis, de gemeentesecretaris W. de Vries, de direkteur der gemeen tewerken J. P. Blaauw, verscheide ne gemeenteraadsleden, Mr J. J. H. J. van Reenen, naast diverse on- derwijs-autoriteiten uit onze ge meente, benevens vele anderen. In het kleine zaaltje werd aan de hand van mooie dia's een in leiding gehouden. De herfst is de tijd van de bessen, de paddestoe len en de prachtigste kleuren. De struikheide raakt uitgebloeid, maar de dopheide met haar fris se rode kleur is hier en daar nog te bewonderen, terwijl de kraai- heide al met zijn haarzwarte bes jes prijkt. Wat het eetbare van bessen en paddestoelen betreft zij men zeer voorzichtig. Steek niets in de mond, waarvan men niet zeker is, dat het eetbaar is. Beukenootjes zijn er dit jaar niet veel. De beuk heeft de eigen aardigheid slechts om de vier, vijf of zes jaar in een z.g. zaadjaar overvloedig van deze nootjes voort te brengen. Om van de schoonheid van het landschap te genieten behoeft men als Bergenaar niet ver te wandelen. Dit toonde een dia van het prachtige vennetje, waar in het aan ijzer-oer rijke afvalwa ter, dat overblijft na de filte ring van het duinwater, geloosd wordt, vlak naast het waterlei dingterrein. Het duingebied wordt voor ongeveer een derde deel be bost, waarvoor men bij voorkeur gebruik maakt van een gemeng de beplanting, zoals abelen, pijn bomen, eiken en berken. Hierdoor verkrijgt men een mooiere hu- musvorming. Het gemengde bos is minder brandgevaarlijk en ook veel mooier om te zien. De voornaamste drie soorten naaldbomen in onze bossen zijn: de pijnboom, de sparren en de dennen. De pijnbomen leveren het grenenhout, de sparen het vuren hout en de dennen het dennen hout. Behalve het onderling ver schil in naalden hebben de pijn boom en de spar hangende ke gels, die in hun geheel afvallen. De denneboom heeft rechtop staande kegels, waarvan alleen de schubben afvallen, en de mid- denspil recht als een kaars op de tak blijft staan. De besdragende bomen en struiken worden grotendeels aan geplant, terwille van het vogel leven. Een goede vogelstand is nodig ter bestrijding en voorko ming van insectenplagen. Bij het herfstbeeld behoren de paddestoelen. Dit zijn de vrucht lichamen van de paddestoelplan- ten, die zich meest in de grond bevinden. Vele paddestoelen zijn eetbaar en betrekkelijk weinige zijn giftig. Tot deze laatste be horen de gemakkelijk herkenbare vliegenzwam en de uiterst giftige groene en witte knol-amaniet. De uitwerking van het gif is pas on geveer twintig minuten na het nuttigen (zelfs van een mespunt!) van deze gevaarlijke paddestoel, bemerkbaar, maar dan is het gif ook al door het gehele lichaam gedrongen en is er geen redding meer mogelijk. De eetbare weide- champion lijkt bedrieglijk veel op de witte amaniet en moet dus al leen door zeer goed kenners ge zocht worden voor de consump tie! Na deze inleiding volgde een rondgang door de prachtige ten toonstelling. Deze bestond uit een buitengewoon mooi diorama, dat verzorgd was door de heer H. van Elwen, en lange tafels, waar op overstelpend veel materiaal smaakvol en overzichtelijk was gerangschikt onder leiding van de heer Kortenoever. Het perso neel van de P.W.N. heeft hier, door goede samenwerking en blijkbaar met grote liefde voor al wat in de natuur leeft, mede ge holpen om velen de ogen te ope nen voor de schoonheid van de herfsttijd, en hopelijk ook voor het begrip: Ieder wezen heeft zijn functie; neem het waar en laat het staan, zodat het zijn functie kan vervullen. „Edifra", Louis Arp's Kinder- confectie-Industrie, tot nu toe ge vestigd te Alkmaar, heeft haar bedrijf onder nieuw dak gebracht in Bergen (Nh.). Deze verplaatsing betekent de derde uitbreiding in haar zes-jarig bestaan. De Schoorlse architect G. J. J. Arpeau heeft met een voudige middelen de fabrieksop- stallen aan de Achterweg hoek Oude Bergerweg omgetoverd in lichte en luchtige werkruimten. In zeer korte tijd en op de meest vakkundige wijze heeft aannemer J. Sietsma de intenties van de architect verwezenlijkt, mede dank zij de grote medewerking van Gemeentebestuur, plaatselijke diensten van Bouw- en Woning toezicht en van G.E.B., Arbeids inspectie en andere betrokken in stanties. Voor het bereikte resul taat verdienen architect en aan nemer alle lof. Voor Bergense dames en meis jes is thans een nieuwe en vaste werkgelegenheid in eigen dorp ontstaan, in moderne, functioneel ingerichte ateliers. UURWERKEN Zaterdagavond hield de klaver- jasclub „De Oude Prins" haar eerste drive in dit seizoen, waar aan 84 spelers deelnamen. De voorzitter, de heer G. Schekker- man deelde in zijn openingswoord mede, dat aan „De Oude Prins' zes drives waren toegewezen. Voor de spelers die aan alle zes drives hebben deelgenomen, en daarin het hoogste aantal punten hebben behaald, zijn zes bonnen beschikbaar, resp. van 35, 30, 25, 20, 15 en 10 gulden, waarvoor men bij de Bergense Midden stand waren zal kunnen kopen. Afgezien daarvan zijn er bij iede re drive de gewone prijzen, die ook ditmaal een prachtige verza meling vormden. De uitslag was als volgt: le de heer Bootde heer Huigen 5408 punten. 2e de heer P. Schaperde heer Clement 5140 punten. 3e de heer J. Schaperde heer C. Min 5127 punten. 4e de heer Vondelde heer de Jager 4868 punten. 5e de heer C. Bakkerde heer K. v. d. Berg 4807 punten. 6e mevr. Fleumerde heer J. Willig 4795 punten. 7e de heer Snijderde heer v. Bergen 4722 punten. 8e mevr. Schoutebde heer Bot 4598 punten. 9e de heer GodijnGodijn 4530 punten. 10e de heer Clementde heer Pijper 4556 punten. Marsenprijs: mevr. Schouten de heer Bot 4 marsen. Verrassingsprijs: mevr. Pijper mevr. Clement 3454 punten. ZONDAGSDIENST ARTSEN DE DUINSTREEK Redactie en Adm.: C. Oldenburg, Laanweg 35, Schoorl, Giro 147071 Telefoon K 2209-268 Agentschap te Bergen: De Haan's Boekhandel, Stationsstr., Tel. 2452 Agentschap voor Egmond aan Zee R. P. Jonker, Voorstraat 129 Abonnementsprijs: f 5.65 per jaar f 1.45 per kwartaal Advertentieprijs: 12 ct. per m.m. Vraag en Aanbod 15 ct. per m.m. met een minimum van f 1.50 Woning- en Vacantieruil 15ct. m.m. Familie-advertenties 15 ct. per m.m. GOUD, ZILVER, UURWERKEN Eigen J. Oldenburglaan 3 vakkundige Telefoon 2778 rep aratie- inrichting Ingezonden mededeling Mijnhardt's Grieppoeders. Doos 50 ct. Ingezonden mededeling Uen nimmer ruw of schraal.- n Het is de Hamamelis die het 'm doet BERGEN 13 okt. Dr. POOT, Tel. 2423 SCHOORL-KOEDIJK 13 okt. Dr. H. J. PIERS, Telefoon K 2201-202 (Ingezonden mededeling) Woninginrichting, Langestraat 7

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Duinstreek | 1957 | | pagina 1