DE DUINSTREEK
Overpeinzingen van n Oud-Schoorlaar
Schoorl's Bazar
Maatkleding
EERSTE
SCHOORLSE
EOTOHANIIEL
Joh. Louter
FLAGSTONES
FA. A. NIEUWLAND - SCHOORLDAM
Puzzel-W andeltocht
P* Meijer
C. Oldenburg Laanweg 35
„VITA MODERNA"
DE PONYTAX"
Overwintering
Wegens vakantie
Koelkasten
Sigma Compressor
Koelkasten
Sigma Diepvrieskisten
99
99
Tweede Blad
Vrijdag 5 augustus 1960
deren, om dit „vertrek" bij te be
nen. Ik was daarbij keek toe
en maakte een beetje veilig op
een afstand van deze halfgoden,
mijn eigen schetsen.
Wat later kreeg ik op zondag
morgen van Tjerk Bottema, in
overleg met mijn vader, in zijn
atelier „de Rossinante', bij de
molen van Dirk Duin, mijn eerste
lessen in tekenen en schilderen.
Het verhaal van een „Berger-
school" berust op een misver
stand. De eerste club van kunste
naars, die woonden en werkten
aan de voet van de duinrand,
werd in Schoorl opgericht. En
had b.v. een toneelvereniging, die
in de zaal van „De Rustende Ja
ger" (ik bedoel de Rustende Ja
ger in Schoorl en,niet in Bergen)
het café van Dirk Rus) o.a. een
stuk opvoerden: „Het Poortje"
van Dr. Frederik van Eden. En
waarin Piet Wiegman de Duivel
speelde en Maartje Hoogvorst,
de Stedemaagd. Tjerk Bottema
vervaardigde de prachtige dé
cors, die ik „later" terugvond, to
taal vergaan, in de schuur van
het huis van meester Selhorst
(Gerrit en Hendrikus). Bij een
gesprek met Bottema, in 1919, in
Parijs, verzocht hij mij n.l. te on
derzoeken of deze décors nog be
stonden en zo ja, deze te conser
veren. Helaas was het doek to
taal vergaan en viel er niets meer
te redden. Deze z.g.n. „Berger
School" zou dus de „Schoorlse
School" genoemd moeten wor
den.
Het is natuurlijk niet mogelijk
enige tienduizenden uitnodigin
gen te verzenden. Daarom ver
zoek ik gastvrijheid aan de re
dactie van de „Duinstreek", om
bekend te maken, dat allen, die
belangstelling bezitten voor „mo
derne beeldende kunst" en wel
eens willen weten en zien wat er
alzo in Amsterdam, Berlijn, Lon
den en Parijs, gaande is op dit
terrein, kunnen komen kijken
naar mijn werk, dat in een over
zicht: „40 jaar moderne kunst",
hangt aan de wanden van mijn
atelier"; „De Klomp" boven
het benzinestation van hotel „Het
Paardshoofd", Kanaalkade 1,
Alkmaar. De toegang is koste
loos.
Alzo: gaarne het volgende:
Reeds op de lagere school in
Schoorl werd, door meester Boon,
de allereerste grondslag gelegd
voor mijn levenswerk: de mens
heid te dienen met het brengen
van KUNST, beeldende kunst,
waarin men o.a. iets terug kan
vinden van het „eeuwig paradijs
verlangen", dat elk mensenkind,
diep in zijn ziel met zich draagt.
Het is de inspecteur van het
„L.O.", de schoolopziener" uit
Alkmaar, geweest, welke nu zo
een 50 jaar geleden de „vrije"
tekeningen van o.a. Liesbeth
Keete, Trijntje Duin, Lou Kabel,
Jan Rol, Jan Mooy, Arie Delis en
Piet Stenneberg, als bloeiende
braamranken, wingerdbladeren,
gemberpotten, bloeiende sneeuw
klokjes en crocussen, meenam en
op andere scholen, als voorbeel
den van dit initiatief, liet zien.
Als jongen van een jaar of
tien twaalf, trok ik met mijn
„ezeltje" -de standaard van
onze familie-foto-album, de „dui
nen" in en langs de polderwegen
om mijn eerste waterverf-
schetsen te maken in de vrije na
tuur. Ik herinner mij hiervan, het
Ganzenveld, het Waterbos, met
de plassen. (Waar in die jaren
nog water stond en wij in de win
ter heerlijk konden schaatsen),
het „fort" aan zee (nu onder het
zand bedolven), de boerderij van
Freek Bas Aagtdorp de
oude bakkerij van Manus Oude-
jans, het huisje van Maartje
Knaap (model „Teun de Jager"),
het „Hargergat" de molen van
Dirk Duin, enz.
De eerste echte schilderijen zag
ik op een expositie in het oude
raadhuis „Anno 1681" in Schoorl,
in 1913.
Daar zag en sprak ik voor het
eerst van mijn leven, mijn latere
leermeester Tjerk Bottema,
vriend van mijn vader, die het
Beunbaasje zag dat aarzelend om de
hoek van de zware deur kwam
kijken. Het oude raadhuis werd
in die jaren ook gebruikt voor ca
chot, het spekhok" waar de
Vincent van Gogh figuur: Baare-
man de „eerste en enigste
diender" in Schoorl, wel eens de
een of andere dronken boer
voor ontnuchtering op moest
sluiten.
Bottema nam mij bij de oren
mee naar binnen en aan het hand
je leidde hij mij langs de „echte"
kunstwerken in het historische
gebouwtje. Later nam Bottema
mij wel eens mee naar de Hoge
Geest, een oude, nu reeds lang
verdwenen boerderij, van de da
mes Jelgersma, verscholen onder
hoge populieren, naar Elsa Berg
en Tine Baanders (die prachtige
vlinders maakte) en deed ik
boodschappen voor Momme
Schwarz, bij Aaltje de Vries. Ik
waste de vaat en ruimde zo af en
toe de schilderachtige „bende"
zo'n beetje op. Zij vormden
met een aantal anderen van „de
oude garde" een club schilder
den, discussieerden over kunst
politiek en trokken de polders en
de duinen in, en naar het (toen
verlaten) strand, om schetsen te
maken. Zo stond Filarski op een
zomeravond onder een grote kas
tanjeboom, voor het huis van de
notaris te Schoorldam, het bla
derdak te schilderen. Tjerk Bot
tema maakte een zonsondergang
aan de dijk van de trambaan
bij de spoorbrug over het N.H.
Kanaal, met de polder, de lage
boerderijen en de duinrand als
horizon. De zon ging langzaam in
het Westen onder en Tjerk
moest met razende s nelheid schil-
Mijn ouders, zoals bekend,
evenals ik, geboren in de Duin
streek, Westfriezen, plichtsge
trouwe, hard werkende mensen,
die de schaduwzijde van het leven
van „echte" kunstenaars dage
lijks rondom zich zagen, hebben
mij er gelukkig steeds van te
ruggehouden, het kunstenaars-
beroep, als materiële basis, te kie
zen voor het leven. Het kon niet
bestaan!
Inderdaad: Het kan nog niet
bestaan!
Mijn moeder, Jannetje den
Das, zei: „Piet, de grootste kunst
is, om eerlijk van de kunst te le
ven". Dit is een waarheid geble
ken als een koe!
Haar goede raad was: „Zorg
eerst voor een boterham en ga
dan schilderen. Maar niet anders
om".
Haar raad volgde ik op, en zo
bleef mij en mijn gezin heel veel
ellende, waarvan ik toch nog wel
een portie kreeg, bespaard. Dit
tot zover. Verder is mijn leven
een zaak tussen God en mij en
spreek ik hierover niet.
Mijn vader zaliger Frans
Stenneberg tekende en schil
derde zeer verdienstelijk in zijn
jeugd, met Oostindische inkt
dat vroeger ook het goedkoopste
materiaal was en met olieverf,
toen hij eenmaal, als rijksambte
naar was gepensioneerd.
Een prachtig schilderijtje
modern primitief, en „echt", een
„Duinkonijn" en een „modern-
primitieve" 1 waterverf-teke
ning van het Schoorlse kerkje
zijn als twee voorbeelden van
zijn „liefde voor de kunst" te zien
op mijn overzichttentoonstelling.
Mijn grootvader, Hein van
Caspar, geboren in Egmond aan
de Hoef, was schilder van beroep.
Hij schilderde huizen en damhek-
ken, houten emmers en een melk-
juk, maar ook schoorsteenstuk
ken en boerenhoeven, met bloe
men, stillevens en jachttafrelen.
Achterstukken van boerenwa
gens, maakte hij ook. Verder
horretjes, met bloemen, boeren-
vrouwtjes, kippetjes en „zon,
maan en sterren". Helaas is dit
alles verloren gegaan en is er van
zijn „volkskunst" niets meer te
vinden. Als niet-Katholiek werd
hem desondanks eenmaal opge
dragen, in de R.K. Kerk te Rin-
negom een „stasie" (Kruisweg)
te schilderen van twaalf panelen.
Hij was destijds betrokken bij de
voorlopige restauratie van een
bekend schilderij van Jan v. Scorel
in de kerk te Warmenhuizen, dat
nu te zien is in het rijksmuseum
te Amsterdam. Mijn grootvader,
die bij ons thuis verbleef, was in
mijn eenzame jeugd (ik was een
dromer) mijn beste vriend. Van
hem erfde ik zijn viool en wellicht
ook zijn prachtig bloed.
Over mijn overgrootvader
Caspar Stenneberg, gaan in het
oude West-Friesland drie legen
den.
De eerste dat hij als deserteur
uit het Duitse of Russische leger,
dat bij Schoorldam, Schoorl,
Bergen en Egmond aan de Hoef
vocht, zo omstreeks 1800, in de
strijd tegen Napoléon, „de kuier
latten nam".
Later huwde hij met een meis
je uit Egmond, kocht een verfpot
met wat plamuur, twee kwasten
en een diamant-glassnijder en
werd schilder.
De tweede legende is dat hij
als Poolse Jood, meetrok achter
de Duitse legers aan om wat te
verdienen. In Egmond aan de
Hoef neerstreek, een zwervend
leven vaarwel zegde en daar
bleef hangen.
De derde, en meest waar
schijnlijke legende is, dat Caspar
Stenneberg, als een Deense vis
ser, uit de „Duitse Bocht", met
zijn visserspink landde op het
strand van Egmond aan zee (zo
als dat ook plaats had in Scheve-
ningen zie „Haagse School"),
zijn vis verkocht, op het strand
een aardig meisje zag, daarmee in
alle eer en deugd, huwde en alzo
Hollander werd. Evenwel ligt
toch feitelijk mijn afkomst volko
men in het duister. Ik heb mij
voorgenomen dit mysterie niet op
te lossen, uit eerbied voor mijn
voorouders, wie en wat dit ook
zijn geweest.
Zo ben ik dus afkomstig uit:
„God weet wel landMaar
onder alle omstandigheden ben ik
in deze streek geboren, en hoop
er ook te sterven. Ik ben een dro
mer en wat men zou kunnen noe
men een denker. Ik ben nu de
„oudste" van onze familietak, een
oude boerenclan uit West-Fries
land van moederskant en kan nu
zo langzamerhand terug zien op
veertig jaren beeldende kunst.
Geen kleinigheid.
Dat staat er zo maar gewoon
en U leest het zo maar gewoon.
Net als het weerbericht, of de
aanleg van een rijwielpad. Maar
toch is dit „bericht" iets anders.
Enfin.
Mijn wieg stond niet in de
Jordaan, dus was geen stijfsel-
kissie. De jongens uit de Wil
lemstraat, die alle vogeltjes
„saasies" (seisjes) noemen en de
eendjes in het Vondelpark
„draaf-saasies" (drijfsijsjes!) be
nijd ik niet. Ik werd met de
stormmeeuwen grootgebracht.
Mijn wieg was in de kribbe, bo
ven het hoofd van mijn moeder,
in de bedstee van ons huisje aan
de „Lopende Beek". Mijn wiege
lied was de zeewind, die van over
de duinen en de „Drie Tafels" bij
de Postweg, fluisterde van de
„Grote Belofte" die mij was ge
daan. De mensheid te dienen als
kunstenaar. En wat terug te
brengen van de Vrede en de Rust
die in deze bizarre tijd, volkomen
verloren zijn gegaan. „Vita Mo-
derna".
De zorgeloze Bohemièn is reeds
lang romanfiguur, op de schim
melige resten van een grijs verle
den teren nog slechts bloedloze
jongens en te oude, zielige grijs
aards op iets wat nimmer terug
keert. Meedogenloos werpt de
tijd terzij hen, die niet bereid zijn
en te werken en de meest bittere
consequenties, zonder protest te
aanvaarden, die, onafwendbaar,
gekoppeld zijn aan het leven van
de moderne beeldende kunste
naar. Hij die op de spitsen van
dit leven geestelijke gebieden ex
ploreert. Hij die van zijn atelier
een heksenketel heeft moeten
maken om de dingen te doen,
welke hij MOET doen. Hij die in
contact staat met soortgelijke we
zens als hij zelf, verspreid over
de hele wereld en die maar wer
ken en voortgaan, maar nimmer
vragen „waarheen"? „Waartoe?'
Hij die de Waarheid zoekt in dit
Leven, moet het contact onver
biddelijk verbreken met allen die
de Waarheid niet liefhebben. Hij
is een eenzame mens in deze
moderne wereld.
Maar vergist U niet.
Onze tijd vraagt andere men
sen dan die wezens, welke hier
rondstappen, met een gezicht of
ze zo van de Olympus zijn neer
gedaald en dat gewone sterve
lingen blij mogen zijn dat zij hier,
op deze „gewone aarde", tussen
ons willen vertoeven.
Voorbij, voorbij, onherroepe
lijk voorbij.
Verbleekt als glorie van een
gouden tijdperk, wat klatergoud
en valse schijn. Een „welvaart"
die geen welvaart is geweest!
Verspilde energie! Verleden tijd.
Geschiedenis. Schimmen. Spook
gestalten uit de schemer, waaruit
geen ontwaken meer mogelijk is.
Van nul en gener waarde voor
de Kunst. En nooit geweest! Dro
mers, die, in hun tussen het eiken
loof verborgen villa's langs de
kust, dromen van onbekende
Amerikaanse millionairs, die ééns
zullen komen om hun ganse pro
ductie" gewoonlijk bestaande
uit drie of vier onafgewerkte
schilderijen voor een miljoen dol
lars te kopen, zodat zij dan in
eens, en voorgoed, uit de misère
zijn.
IJdele hoop.
Madame Gertrude Steiner,
uit Chicago, koopt alléén werken
van Pablo Picasso en Madame
Gügenheim komt niet in de Duin
streek, noch in Alkmaar. Geluk
kig. Ik zit er niet op te wachten!
Het Dorado, het Klondike, is
geweest en keert nooit terug. Het
is te vergelijken met een gouddel
versstadje in Nova Scota, U.S.A.
Het is doods en verlaten.
De goudmijn is niet meer.
De glorie van een vervlogen
tijdperk wordt schim, is angstig
en weerzinwekkend, en draagt
met zich de kiem van een rot
tingsproces, dat zich onafwend
baar, voltrekt. Deze, onze eigen
tijd, vraagt dringend: andere
mensen.
Hernieuwing in het Leven,
hernieuwing in de Kunst!
Vita Moderna!
Piet Stenneberg den Das
Alkmaar, juli 1960.
Hengelsportartikelen
Werphengels vanaf f 5,90
Werpmolens in diverse prijzen
Zeewerphengels
Zeewerpmolens
Insteekhengels 2-delig 3-delig 4-delig
Speciale Reklame:
3-delige hengel f 1,50
1 tuigjef 0,42
Samen f 1,92 voor f 1,60
van Kampeerhuisjcs voor
lopig ten einde
Naar wij vernamen is door het
college van B. en W. één dezer
dagen het besluit genomen dat de
kampeerhuisjes deze winter, en
mogelijk de volgende winters,
weer afgebroken dienen te wor
den.
Aan de terreinhouders, die dis
pensatie van dit besluit hadden,
zal alsdan ook in de toekomst
geen dispensatie worden gegeven.
Verder vernamen wij dat deze
toestand niet definitief zal zijn.
Bij de gezamenlijke Nederlandse
gemeenten is deze materie in stu
die en een verordening op sei-
zoenverblijven is in voorberei
ding.
Wel zullen in deze verorde
ning eisen gesteld worden ten
aanzien van de terreinen. Mede
hierdoor zal de gemeente bij de
herziening van het uitbreidings
plan een aantal permanente kam
peerterreinen aanwijzen, terwijl
hiervoor dan niet meer zoals in
het verleden, elk jaar een aan
vraag behoeft te worden inge
diend. Als dit alles een feit is en
de terreinen voldoen aan de ge
stelde eisen, vooral wat betreft de
beplantingsdichtheid en de on
zichtbaarheid vanaf de openbare
weg, dan zal ook het overwin
teren van de zomerhuisjes weer
mogelijk zijn.
Gevoeglijk mogen we aanne
men dat de situatie van de afge
lopen jaren, waarin terreinhou
ders, al dan niet voorzien van
dispensatie, toch huisjes lieten
overwinteren, hiermede een in
grijpende wijziging heeft onder
gaan en dat het oogluikend toe
staan hiervan tot het verleden
behoort.
Voor de derde maal in dit sei
zoen organiseerde de V.V.V.
Groet-Camperduin een puzzel
wandeltocht voor de gasten. Dit
maal was het trefpunt van start
en aankomst in het centrum van
Groet gelegen, nl. het paviljoen
„Eikenhofjeachter café Mere-
boer.
Het grote aantal gasten, dat
momenteel in Groet en Camper
duin vertoeft, bleek ook nu weer
uit het aantal deelnemers, dat on
geveer 150 bedroeg. Het weer,
dat voor deze tochten altijd zo
belangrijk is, liet niets te wensen
over, zodat iedere deelnemer met
plezier de tocht heeft gelopen.
Over een afstand van 4100 meter
waren 5 controle-posten ver-
waaronder 2 tijdcontroleposten.
Om half acht werden de eerste
puzzelaars gestart. In groepjes
Aanvragen: Omloop 18, Telefoon 608 Schoorl
van 2, 3 of meer, vertrokken de
deelnemers, zodat om tien minu
ten over acht het starten gereed
Ondertussen hadden de con
troleposten reeds druk werk. Oók
een langs de route geplaatste
„foute" controle-post moest reeds
veel routekaarten afstempelen.
Het bleek, dat er verschillende
bijzonder aardige listigheidjes in
de route waren verwerkt. Bij na
dere informatie bleek, dat de he
ren C. Schotvanger en D. Kuiper
gezamenlijk deze tocht hadden
uitgezet; nu voor de wijze waar
op zij met leuke „foefjes ver
schillende goede puzzelaars op
een dwaalspoor hebben weten te
brengen, zonder in moeilijke of
ingewikkelde aanwijzingen te zijn
vervallen, mag zeker een bijzon
der compliment worden gebracht.
Reeds in het begin van de puz-
zeltocht, misten veel deelnemers
de juiste route en moesten dan
gedeeltelijk of helemaal opnieuw
beginnnen, hetgeen veel tijdver
lies opleverde. Een van de op
drachten was o.a. de aanwijzing
om bij een „pannetje" links af te
slaan, maar zeker 50 van de
deelnemers hebben dit pannetje
in het geheel niet gezien; zij
meenden, dat een „schaaltje
goed genoeg was en sloegen te
vroeg linksaf. De listigheidjes in
de route-aanwijzing bleken ook
na afloop van de tocht. Slechts
een klein deel van de puzzelaars
wist de route juist te volgen, maar
het feit, dat de grootste moeilijk
heden reeds in het begin van de
tocht waren gelegen, gaf bij hen
toch een groot verschil in straf-
punten als gevolg van de tijdver
schillen.
De eerste prijswinnaars bij de
gasten, Roy en Sjef Brandenburg
uit Amsterdam, wisten de tocht
met slechts 8 strafpunten te be
ëindigen. De eerste prijswinnaars
bij de ingezetenen, Anne-Marie
en Klaas Leeuwenkamp hadden
elk slechts 3 strafpunten! Na af
loop reikte de voorzitter van de
V.V.V. Groet-Camperduin, de
heer F. A. Sleking de prijzen uit.
Het grote aantal prijzen totaal
20 viel zeer in de smaak. Ver
schillende van deze prijzen ble
ken te zijn beschikbaar gesteld
door enkele heren winkeliers uit
de omgeving.
Nog één puzzeltocht zal in dit
seizoen worden georganiseerd.
De commissFe heeft deze bepaald
op maandag 8 augustus a.s. Start
19.15 uur te Camperduin, strand
paviljoen „Noordzeebad" (I.
(j. Kerkmeer).
Fa. H. J. Volt en en Zn
is onze zaak gesloten
van 6 t.e.m. 13 aug.
vanaf f 375.00
netto 140 L - f 666.00
vanaf f 750.00
R. VEEN
Adverteren doet verkopen
nhioikke(t
tu kk
en al
PAKOMATIC-PRINTS
Schoorl
Hercweg 149 - Schoorl - Telef. 339
ft
Nog tijdens het seizoen dagelijks rondritten met de
Ponywagen van ongeveer 30 minuten.
Vertrek Schoorlse Zeeweg, 's middags 3 uur
(bi) goed weder).
Gelegenheid voor clubjes en volgens afspraak.
Kinderen 25 ct. Volwas. 50 ct.
Tevens te huur IJslandse Rijpony's, ook voor volwassen personen.
was.
roodbruine tuintegels
Telefoon 597 en 476 Schagen
De stoffeerderij blijft geopend
Textiel- en Woninginrichting
iiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Electro-Technisch Bureau
Hereweg 34 - Telefoon 388 - Schoorl
iiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiimiiimiiimiiiiiiiiiimi
Het adres voor goede
Voorweg 29 Schoorl
Telefoon 02209-491
Vraagt vrijblijvend stalen op zicht
Het adres in Schoorl
voor de prachtige