Jeugd
DamP°breekt
Spaar nu vuur ilc kumende dure feestdagen
WMm
t SPAARLABEL
GELDERSE
ROOKWORST
KOFFIE
GEHAKT
Uw Keurslager SLAGERIJ MAASEN
Geld. Schijven
puistjes
KERKDIENSTEN
Familieberichten
waar het
op aan komt
BOEREN ROOKWORST
DE KEURSLAGER
Breelaan 12 - Bergen - Telefoon 2123
lange strijd als eenheid samenge
groeid (1648).
Kort nadat, na vele verwoes
tende oorlogen, Gelre bij de Ne
derlanden was gevoegd, maakte
Jan van Scorel een waterbouw
kundig plan om de haven van
Harderwijk te verbeteren (1549),
dat later ook aldus is uitgevoerd.
Hij toonde zich hierin een mede
stander van Karei V, en werkte
eraan mede dat de levensomstan
digheden der vroegere vijanden
beter konden worden.
De nieuwe studie van wat de
oude Grieken en Romeinen ge
presteerd hadden, gaf aan kunst
en wetenschap een geweldige sti
mulans, een aansporing tot ver
nieuwing, tot een wedergeboorte,
de Renaissance. Jan van Scorel
kende latijn en grieks, las ver
moedelijk ook hebreeuws en was
daarmee deelgenoot van die ,,Re-
publiek der Schone Letterendie
broederschap van geleerden en
kunstenaars, die de nieuwe stijl,
door leven en werk gestalte ga
ven. Hij stond aan het begin van
die haast onvergetelijke opbloei
van het Nederlandse geestesle
ven, die tot onze „Gouden Eeuw-'
leidde. „Waren zij" (de kunste
naars der zestiende eeuw)" niet
zo vitaal geweest, er zou nimmer
een „Gouden Eeuw" zijn aange
broken" (Hoogewerff)
En een ander citaat: „Als Jan
van Scorel door zijn overwicht de
centrale figuur der vaderlandse
schilderkunst is geworden, komt
dit hierop neer dat, hij de grond
slag heeft gelegd waarop in de
laatste dertig jaren der 16-de
eeuw vele onzer schilders hebben
voortgebouwd, daarmee mogelijk
makend hetgeen in de Gouden
Eeuw tot onze blijvende glorie is
voltrokken".
Deze opbloei is dus begonnen
in de tijd van Jan van Scorel en
mede door hem. Hij heeft de eer
ste wegen gebaand, heeft tradi
ties moeten verbreken en nieuwe
regels durven stellen, hij heeft
zich onafhankelijk gemaakt en
getoond alleen te durven staan.
Hij heeft ook bij medestanders
steun moeten zoeken. Als kanun
nik en ook als kunstenaar ver
brak hij grenzen en negeerde hij
gevestigde regels. Hij moest om
oor Optiek
Foto
Mr. Opt. D. W. Pastoor
zijn roeping te kunnen volgen, in
vele kringen een buitenbeentje
zijn. En tot zijn roem en glorie
draagt zeker bij dat hij daartoe de
moed bezat. Hij toonde zich hier
in een groot man. Daarmede
heeft hij bijgedragen tot de hoog
ste verworvenheden van ons
land en van onze cultuur. De Ne
derlanders der terecht beroemde
Zeventiende Eeuw hebben aan
de geestesontwikkeling der gehe
le wereld een onuitwisbare bij
drage geleverd. Dat is de glorie
die wij, als klein land, mogen dra
gen en die niemand ter wereld
ons zal betwisten. En al die na
men, die de gehele beschaafde
wereld kent mogen als bewijs gel
den, al die groten als exponenten,
als symbolische vertegenwoordi
gers van onvergelijkbare presta
ties: Willem van Oranje, Johan
van Oldenbarnevelt, Hugo de
Groot, Johan de Witt, Vondel,
Hooft en Huygens, Rembrandt,
Frans Hals, Jan Steen en Ver
meer, Spinoza, Swammerdam,
Leeuwenhoek, enz. Te veel om
op te noemen, maar tientallen na
men die de hele wereld met ere
noemt.
Die menselijkheid die de hele we
reld ontroert in de kunst van
Rembrandt en Hals, we herken
nen haar voor het eerst in dat
treffende en lieflijke portret dat
Jan van Scorel van zijn Agatha
van Schoonhoven maakte (1529).
Alsof dat alles nog niet voldoen
de was, heeft Jan van Scorel ook
nog in deze landstreek de mach
tige greep van zijn geest en zijn
talenten achtergelaten. Nadat hij
in Harderwijk en in de Vecht
streek waterbouwkundige werken
ontwierp en voorbereidde, richtte
hij al zijn vermogens op de uit
voering van zijn „Zijpe-plannen
Behalve werken van landmeet
kundige en waterbouwkundig-
SCHOORL
ALKMAAR
technische aard, iedereen weet
dat hij hiervoor de uitvinding van
de z.g. „zinkstukken" deed, en
van de keizer octrooi voor deze
uitvinding verkreeg, n.b. een uit
vinding die nu al vierhonderd
jaar lang bij al onze dijkwerken
toepassing vindt en dus ook bij de
Afsluitdijk en de grote werken in
Zeeland werd gebruikt be
halve dit alles, heeft hij zich ook
bijzonder veel moeite moeten ge
troosten om de vele grote en klei
ne belanghebbertjes bij deze in
poldering bijeen te brengen. O
zeker, hij had hierbij de machtige
steun van de heren Van Egmond
en Brederode en zelfs van de Kei
zer, Karei V, maar het is niet van
een leien dakje gegaan.
J. G. de Roever vermeldt in
zijn boek over „Jan Adr. zn
Leeghwater" over deze geschie
denis het volgende: „Van Scorel
bracht de dijk nog in hetzelfde
jaar, waarin hij octrooi kreeg, tot
stand. Maar op St. Pontiaansdag
(12 jan.) 1553 verbreekt een
stormvloed het werk.
„De ondernemende schilder
geeft het echter niet op; hij zoekt
steun bij een tweetal geldschieters
en kan dan in okt. 1553 reeds aan
de keizer berichten, dat zij ,,de-
selve dijekaege, die welke onge-
lijck meerder is van begrijpe dan
gheene andere die binnen mens-
schen ghedenckenisse gemaeckt
is, gebracht hebben op eene ope-
ne naacte ende zoutte schorre of
te waerdt, nyet alleenlick tot zee-
weere; maer oock tot vollen
dijeken ende vaste zeeckerheyt,
hebbende oock al ree hunne noot-
licke sluysen geleyt ende all et
zoutte waeter geloost ende varsch
waeter inne gelaeten".
Van Scorel bericht hier dus aan
de keizer dat er een sterkere dijk
dan men zich heugen kan is ge
legd, dat deze niet alleen als zee
wering dient, doch tevens het
zoute water buiten sluit.
In het jaar 1555 sloeg een zwa
re novemberstorm het werk nog
maals stuk. De geldschieters trok
ken zich terug. Hier was in korte
tijd geen geld mee te verdienen.
Nu greep koning Philips II ja,
die waar we de 80-jarige oorlog
tegen begonnen! persoonlijk
in. Hij achtte de bedijking van de
Zijpe zo belangrijk, dat hij, ge
deeltelijk uit eigen middelen, de
zeewering liet herstellen. Jan van
Scorel mocht de voldoening sma
ken, dat er tenminste één man
was, die zich volledig naast hem
plaatste en zijn plan, zijn levens
werk van zijn rijpere jaren, hielp
verwerkelijken. Wat was er ook
in die tijd al niet geschamperd op
de doordrijver, die een dijk liet
leggen om een stuk land, waar
van je zo zien kon, dat het alle
maal zand was, dat er blonk
Wij in onze tijd weten wel beter.
De indijking van de Zijpe sloot
Bergen
Wij geven op al onze
vlees- en groente conserven
Bij iedere
1 Spaarlabel a 5 cent
Ook bij de echte ouderwetse
Uw voorkeur-slager
0 S
Sparen met labels loopt lekker op, U hebt zo 1 gld. bij' elkaar
250 gram
3
Alleen woensdag 500gr
plus
plus
plus
1 spaarlabel a 5 ct.
1 spaarlabel a 5 ct.
1 spaarlabel a 5 ct.
het zoute water buiten, en be
vrijdde een groot deel van West-
Friesland van verzilting. Nadat
het dagelijks binnendringen van
de zee gestuit was, kon met meer
vrucht de verdere kop van
Noordholland op de zee veroverd
worden.
Ik vind het een troostrijke ge
dachte dat Jan van Scorel dit
werk tot zijn dood voltooid heeft
gezien. Hij is gestorven met de
idee, dat hij voor zijn land een
groot werk volbracht had. In het
jaar 1570, toen hij dus al acht
jaar dood was, brak de Noordzee
opnieuw door de Hondsbossche
zeewering en liep de Zijperpolder
onder. De strijd tegen Spanje was
begonnen en het zag er toen zeer
slecht voor ons land uit. Alva
was belast met de „bestraffing"
van de opstandelingen en de
„Victorie van Alkmaar" moest
nog komen. Onder deze omstan
digheden duurde het tot 1597
voor tenslotte voorgoed en
volgens de plannen van Jan van
Scorel de Zijpe gesloten werd.
Dit feit is dan ook in 1947 in on
ze buurgemeente op grootse wijze
herdacht. Het is me helaas niet
bekend of toen onze Jan van Sco
rel de eer heeft gekregen, die hij
zo glansrijk verdiende. Toen vo
rig jaar de Koningin deze streek
bezocht en de Hondsbossche Zee
wering bezichtigde, hebben vijf
honderd kinderen haar toegezon
gen:
Welkom op deez' plek,
Koninginne,
Hier, waar dijk aan duinen
raakt.
Waar een werk van
mensenhanden
't Land daarachter veilig
maakt
Al begrijpen we niets van
schilderkunst, al geven we niets
om die geestelijke strijd van hon
derden jaren geleden, al zegt het
ons niets dat iemand in 'n vorige
eeuw bijzondere prestaties lever
de door geweldige wilskracht al
betekent Jan van Scorel dus niets
voor ons als figuur in zijn tijd en
als erflater van onze bescha
ving, dan nog mogen we hem
nimmer vergeten als de vast
houdende strijder voor onze
veiligheid en onze welvaart in
deze landstreek. Maar we weten
wel beter. De rijkdommen van
ons land zijn niet alleen materiele
zaken. Want we beseffen heel
goed, dat elke materiele zaak
eerst een ontwerper had. Voor er
luchtkasteel, een gedachte, een
een kasteel staat was er een
idee. Daarom mogen we de man
nen, die in de wereld van kunst
en geest hun sporen hebben ach
tergelaten, niet de eer onthouden
die hun toekomt. Ook onze Jan
van Scorel niet. Hij neemt in de
rij van onze beroemde voorgan
gers een eervolle plaats in.
Rembrandt, Frans Hals, Jeroen
Bosch, Vincent van Goch en mis
schien nog vele andere schilders
hebben hun standbeeld.
Jan Adriaenszoon Leeghwater,
Ir. Lely en de mannen van onze
grote waterstaatswerken verdie
nen hun monument.
Schoor] moet wat doen voor
zijn grote zoon, hij verdient het
niet minder dan de schilders en
de waterbouwkundigen: hij ver
richtte op beide terreinen zijn on
vergankelijke prestaties. Schoorl
mag trots zijn op zijn beroemde
zoon.
W. Koeman
6 december 1962.
Ingezonden mededeling
PUROL-POEDER
Hoflaan 2 - Bergen
ZONDAG 9 DECEMBER
BERGEN
HERV. GEMEENTE
in de Ruinekerk
v.m. 10.15 uur Ds Bekius
11.30 uur klasse 4, 5 en 6
12 uur klasse 1, 2 en 3 in de Ruinekerk
Rehoboth (Kapel)
v.m. 10 uur Ds. C. de Ree, Zantvoort
n.m. 7 uur Ds. Lagerwey, Den Haag.
GEREF. KERK
v.m. 10 en n.m. 4,30 uur Ds R. v. d Berg
LEGER DES HEILS
(Dorpshuis)
zondag v.m. 10 uur. Samenkomst, v.m.
11.30 uur Zondagschool. Donderdag
n.m. 2 u. Gezinsbond voor vrouwen
Dinsdagavond 7 u. Breelaan 5
Jeugdbond v. jongelui
NED. HERV. GEMEENTE
v.m. 10 u. te Schoorl, Ds. C. M. de Jong
(met kerkkoor)
Beide zondagscholen van Schoorl en Groet
tezamen te Schoorl, 11.15 uur.
Vrijdag 7 december te Schoorl, 19.30 u.
Herdenking Prinses Wilhelmina.
REMONSTRANTSE KERK Fnidsen 37
Geen dienst oecumenische dienst in de
kapelkerk.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
v.m, 10 uur Ds A. J. van der Sluis
(Koffie na de dienst).
EVANG. LUTH. GEMEENTE
v:m. 10.15 uur Ds. J. J. F. Hermann,
Ingezonden mededeling
de kracht van een verkoudheid
«mm bij Vader, Moederen Kind. hm
Inplaats van kaarten
KOOS VERBURG
en
ANK SLAGT
hebben het genoegen u mede te delen,
dat zij het voornemen hebben in het
huwelijk te treden.
De voltrekking zal plaatsvinden op
zaterdag 15 december a.s. om 11 uur
v.m., ten raadhuize te Heemstede.
Kerkelijke bevestiging om 11.45 uur in
de Ned. Herv. Kerk, Wilhelminaplein te
Heemstede, door de Weleerwaarde Heer
Ds. A. Oskamp.
Bergen Nh., St. v. Surcklaan 9
Heemstede, Meer en Boslaan 5
December, 1962.
Receptie op de trouwdag van 3-5 uur
in Restaurant „Boekenroode", bij het
station Heemstede-Aerdenhout.
Met diepe droefheid geven wij U
kennis, dat na een langdurige ziekte
van ons is heengegaan, mijn lieve
man, onze lieve pappa, zoon, be
huwdzoon, broer, zwager en oom
KLAAS ZAAL
op de leeftijd van 44 jaar.
C. Zaal-van Exter
Klaas
Peter
en verdere familie
BERGEN Nh., 3 december 1962
Dr. van Peltlaan 41
De teraardebestelling heeft
inmiddels plaatsgehad.
Heden overleed na een langdurig
geduldig gedragen lijden, mijn lie
ve man, onze lieve vader, broeder
en oom
JACOB CORN. STROOKER
Directeur van de n.v. Drukkerijen
Marchand, Paap Strooker
op de leeftijd van 61 jaar.
Uit aller naam,
C. R. Strooker-Dantra
WASSENAAR, 1 december 1962
Schouwweg 65 b
Geen bezoek
De crematie heeft plaats gehad.
a
Tel. 2545
Zoals een bouwwerk
wordt gedragen door het
fundament, zo is voor
de pasvorm en de
levensduur van uw kleding
de kwaliteit van de
binnenbewerking bepalend,
De gerenommeerde
merken, zoals Santega,
waarvan wij costuums en
jassen brengen, zijn
voor u de garantie, dat
u jarenlang korrekt
gekleed gaat. Komt u
spoedig eens langs om
een keus te maken.
a
O
SI
SI
148