Jeugd DamP°breekt Spaar nu vuur ilc kumende dure feestdagen WMm t SPAARLABEL GELDERSE ROOKWORST KOFFIE GEHAKT Uw Keurslager SLAGERIJ MAASEN Geld. Schijven puistjes KERKDIENSTEN Familieberichten waar het op aan komt BOEREN ROOKWORST DE KEURSLAGER Breelaan 12 - Bergen - Telefoon 2123 lange strijd als eenheid samenge groeid (1648). Kort nadat, na vele verwoes tende oorlogen, Gelre bij de Ne derlanden was gevoegd, maakte Jan van Scorel een waterbouw kundig plan om de haven van Harderwijk te verbeteren (1549), dat later ook aldus is uitgevoerd. Hij toonde zich hierin een mede stander van Karei V, en werkte eraan mede dat de levensomstan digheden der vroegere vijanden beter konden worden. De nieuwe studie van wat de oude Grieken en Romeinen ge presteerd hadden, gaf aan kunst en wetenschap een geweldige sti mulans, een aansporing tot ver nieuwing, tot een wedergeboorte, de Renaissance. Jan van Scorel kende latijn en grieks, las ver moedelijk ook hebreeuws en was daarmee deelgenoot van die ,,Re- publiek der Schone Letterendie broederschap van geleerden en kunstenaars, die de nieuwe stijl, door leven en werk gestalte ga ven. Hij stond aan het begin van die haast onvergetelijke opbloei van het Nederlandse geestesle ven, die tot onze „Gouden Eeuw-' leidde. „Waren zij" (de kunste naars der zestiende eeuw)" niet zo vitaal geweest, er zou nimmer een „Gouden Eeuw" zijn aange broken" (Hoogewerff) En een ander citaat: „Als Jan van Scorel door zijn overwicht de centrale figuur der vaderlandse schilderkunst is geworden, komt dit hierop neer dat, hij de grond slag heeft gelegd waarop in de laatste dertig jaren der 16-de eeuw vele onzer schilders hebben voortgebouwd, daarmee mogelijk makend hetgeen in de Gouden Eeuw tot onze blijvende glorie is voltrokken". Deze opbloei is dus begonnen in de tijd van Jan van Scorel en mede door hem. Hij heeft de eer ste wegen gebaand, heeft tradi ties moeten verbreken en nieuwe regels durven stellen, hij heeft zich onafhankelijk gemaakt en getoond alleen te durven staan. Hij heeft ook bij medestanders steun moeten zoeken. Als kanun nik en ook als kunstenaar ver brak hij grenzen en negeerde hij gevestigde regels. Hij moest om oor Optiek Foto Mr. Opt. D. W. Pastoor zijn roeping te kunnen volgen, in vele kringen een buitenbeentje zijn. En tot zijn roem en glorie draagt zeker bij dat hij daartoe de moed bezat. Hij toonde zich hier in een groot man. Daarmede heeft hij bijgedragen tot de hoog ste verworvenheden van ons land en van onze cultuur. De Ne derlanders der terecht beroemde Zeventiende Eeuw hebben aan de geestesontwikkeling der gehe le wereld een onuitwisbare bij drage geleverd. Dat is de glorie die wij, als klein land, mogen dra gen en die niemand ter wereld ons zal betwisten. En al die na men, die de gehele beschaafde wereld kent mogen als bewijs gel den, al die groten als exponenten, als symbolische vertegenwoordi gers van onvergelijkbare presta ties: Willem van Oranje, Johan van Oldenbarnevelt, Hugo de Groot, Johan de Witt, Vondel, Hooft en Huygens, Rembrandt, Frans Hals, Jan Steen en Ver meer, Spinoza, Swammerdam, Leeuwenhoek, enz. Te veel om op te noemen, maar tientallen na men die de hele wereld met ere noemt. Die menselijkheid die de hele we reld ontroert in de kunst van Rembrandt en Hals, we herken nen haar voor het eerst in dat treffende en lieflijke portret dat Jan van Scorel van zijn Agatha van Schoonhoven maakte (1529). Alsof dat alles nog niet voldoen de was, heeft Jan van Scorel ook nog in deze landstreek de mach tige greep van zijn geest en zijn talenten achtergelaten. Nadat hij in Harderwijk en in de Vecht streek waterbouwkundige werken ontwierp en voorbereidde, richtte hij al zijn vermogens op de uit voering van zijn „Zijpe-plannen Behalve werken van landmeet kundige en waterbouwkundig- SCHOORL ALKMAAR technische aard, iedereen weet dat hij hiervoor de uitvinding van de z.g. „zinkstukken" deed, en van de keizer octrooi voor deze uitvinding verkreeg, n.b. een uit vinding die nu al vierhonderd jaar lang bij al onze dijkwerken toepassing vindt en dus ook bij de Afsluitdijk en de grote werken in Zeeland werd gebruikt be halve dit alles, heeft hij zich ook bijzonder veel moeite moeten ge troosten om de vele grote en klei ne belanghebbertjes bij deze in poldering bijeen te brengen. O zeker, hij had hierbij de machtige steun van de heren Van Egmond en Brederode en zelfs van de Kei zer, Karei V, maar het is niet van een leien dakje gegaan. J. G. de Roever vermeldt in zijn boek over „Jan Adr. zn Leeghwater" over deze geschie denis het volgende: „Van Scorel bracht de dijk nog in hetzelfde jaar, waarin hij octrooi kreeg, tot stand. Maar op St. Pontiaansdag (12 jan.) 1553 verbreekt een stormvloed het werk. „De ondernemende schilder geeft het echter niet op; hij zoekt steun bij een tweetal geldschieters en kan dan in okt. 1553 reeds aan de keizer berichten, dat zij ,,de- selve dijekaege, die welke onge- lijck meerder is van begrijpe dan gheene andere die binnen mens- schen ghedenckenisse gemaeckt is, gebracht hebben op eene ope- ne naacte ende zoutte schorre of te waerdt, nyet alleenlick tot zee- weere; maer oock tot vollen dijeken ende vaste zeeckerheyt, hebbende oock al ree hunne noot- licke sluysen geleyt ende all et zoutte waeter geloost ende varsch waeter inne gelaeten". Van Scorel bericht hier dus aan de keizer dat er een sterkere dijk dan men zich heugen kan is ge legd, dat deze niet alleen als zee wering dient, doch tevens het zoute water buiten sluit. In het jaar 1555 sloeg een zwa re novemberstorm het werk nog maals stuk. De geldschieters trok ken zich terug. Hier was in korte tijd geen geld mee te verdienen. Nu greep koning Philips II ja, die waar we de 80-jarige oorlog tegen begonnen! persoonlijk in. Hij achtte de bedijking van de Zijpe zo belangrijk, dat hij, ge deeltelijk uit eigen middelen, de zeewering liet herstellen. Jan van Scorel mocht de voldoening sma ken, dat er tenminste één man was, die zich volledig naast hem plaatste en zijn plan, zijn levens werk van zijn rijpere jaren, hielp verwerkelijken. Wat was er ook in die tijd al niet geschamperd op de doordrijver, die een dijk liet leggen om een stuk land, waar van je zo zien kon, dat het alle maal zand was, dat er blonk Wij in onze tijd weten wel beter. De indijking van de Zijpe sloot Bergen Wij geven op al onze vlees- en groente conserven Bij iedere 1 Spaarlabel a 5 cent Ook bij de echte ouderwetse Uw voorkeur-slager 0 S Sparen met labels loopt lekker op, U hebt zo 1 gld. bij' elkaar 250 gram 3 Alleen woensdag 500gr plus plus plus 1 spaarlabel a 5 ct. 1 spaarlabel a 5 ct. 1 spaarlabel a 5 ct. het zoute water buiten, en be vrijdde een groot deel van West- Friesland van verzilting. Nadat het dagelijks binnendringen van de zee gestuit was, kon met meer vrucht de verdere kop van Noordholland op de zee veroverd worden. Ik vind het een troostrijke ge dachte dat Jan van Scorel dit werk tot zijn dood voltooid heeft gezien. Hij is gestorven met de idee, dat hij voor zijn land een groot werk volbracht had. In het jaar 1570, toen hij dus al acht jaar dood was, brak de Noordzee opnieuw door de Hondsbossche zeewering en liep de Zijperpolder onder. De strijd tegen Spanje was begonnen en het zag er toen zeer slecht voor ons land uit. Alva was belast met de „bestraffing" van de opstandelingen en de „Victorie van Alkmaar" moest nog komen. Onder deze omstan digheden duurde het tot 1597 voor tenslotte voorgoed en volgens de plannen van Jan van Scorel de Zijpe gesloten werd. Dit feit is dan ook in 1947 in on ze buurgemeente op grootse wijze herdacht. Het is me helaas niet bekend of toen onze Jan van Sco rel de eer heeft gekregen, die hij zo glansrijk verdiende. Toen vo rig jaar de Koningin deze streek bezocht en de Hondsbossche Zee wering bezichtigde, hebben vijf honderd kinderen haar toegezon gen: Welkom op deez' plek, Koninginne, Hier, waar dijk aan duinen raakt. Waar een werk van mensenhanden 't Land daarachter veilig maakt Al begrijpen we niets van schilderkunst, al geven we niets om die geestelijke strijd van hon derden jaren geleden, al zegt het ons niets dat iemand in 'n vorige eeuw bijzondere prestaties lever de door geweldige wilskracht al betekent Jan van Scorel dus niets voor ons als figuur in zijn tijd en als erflater van onze bescha ving, dan nog mogen we hem nimmer vergeten als de vast houdende strijder voor onze veiligheid en onze welvaart in deze landstreek. Maar we weten wel beter. De rijkdommen van ons land zijn niet alleen materiele zaken. Want we beseffen heel goed, dat elke materiele zaak eerst een ontwerper had. Voor er luchtkasteel, een gedachte, een een kasteel staat was er een idee. Daarom mogen we de man nen, die in de wereld van kunst en geest hun sporen hebben ach tergelaten, niet de eer onthouden die hun toekomt. Ook onze Jan van Scorel niet. Hij neemt in de rij van onze beroemde voorgan gers een eervolle plaats in. Rembrandt, Frans Hals, Jeroen Bosch, Vincent van Goch en mis schien nog vele andere schilders hebben hun standbeeld. Jan Adriaenszoon Leeghwater, Ir. Lely en de mannen van onze grote waterstaatswerken verdie nen hun monument. Schoor] moet wat doen voor zijn grote zoon, hij verdient het niet minder dan de schilders en de waterbouwkundigen: hij ver richtte op beide terreinen zijn on vergankelijke prestaties. Schoorl mag trots zijn op zijn beroemde zoon. W. Koeman 6 december 1962. Ingezonden mededeling PUROL-POEDER Hoflaan 2 - Bergen ZONDAG 9 DECEMBER BERGEN HERV. GEMEENTE in de Ruinekerk v.m. 10.15 uur Ds Bekius 11.30 uur klasse 4, 5 en 6 12 uur klasse 1, 2 en 3 in de Ruinekerk Rehoboth (Kapel) v.m. 10 uur Ds. C. de Ree, Zantvoort n.m. 7 uur Ds. Lagerwey, Den Haag. GEREF. KERK v.m. 10 en n.m. 4,30 uur Ds R. v. d Berg LEGER DES HEILS (Dorpshuis) zondag v.m. 10 uur. Samenkomst, v.m. 11.30 uur Zondagschool. Donderdag n.m. 2 u. Gezinsbond voor vrouwen Dinsdagavond 7 u. Breelaan 5 Jeugdbond v. jongelui NED. HERV. GEMEENTE v.m. 10 u. te Schoorl, Ds. C. M. de Jong (met kerkkoor) Beide zondagscholen van Schoorl en Groet tezamen te Schoorl, 11.15 uur. Vrijdag 7 december te Schoorl, 19.30 u. Herdenking Prinses Wilhelmina. REMONSTRANTSE KERK Fnidsen 37 Geen dienst oecumenische dienst in de kapelkerk. DOOPSGEZINDE GEMEENTE v.m, 10 uur Ds A. J. van der Sluis (Koffie na de dienst). EVANG. LUTH. GEMEENTE v:m. 10.15 uur Ds. J. J. F. Hermann, Ingezonden mededeling de kracht van een verkoudheid «mm bij Vader, Moederen Kind. hm Inplaats van kaarten KOOS VERBURG en ANK SLAGT hebben het genoegen u mede te delen, dat zij het voornemen hebben in het huwelijk te treden. De voltrekking zal plaatsvinden op zaterdag 15 december a.s. om 11 uur v.m., ten raadhuize te Heemstede. Kerkelijke bevestiging om 11.45 uur in de Ned. Herv. Kerk, Wilhelminaplein te Heemstede, door de Weleerwaarde Heer Ds. A. Oskamp. Bergen Nh., St. v. Surcklaan 9 Heemstede, Meer en Boslaan 5 December, 1962. Receptie op de trouwdag van 3-5 uur in Restaurant „Boekenroode", bij het station Heemstede-Aerdenhout. Met diepe droefheid geven wij U kennis, dat na een langdurige ziekte van ons is heengegaan, mijn lieve man, onze lieve pappa, zoon, be huwdzoon, broer, zwager en oom KLAAS ZAAL op de leeftijd van 44 jaar. C. Zaal-van Exter Klaas Peter en verdere familie BERGEN Nh., 3 december 1962 Dr. van Peltlaan 41 De teraardebestelling heeft inmiddels plaatsgehad. Heden overleed na een langdurig geduldig gedragen lijden, mijn lie ve man, onze lieve vader, broeder en oom JACOB CORN. STROOKER Directeur van de n.v. Drukkerijen Marchand, Paap Strooker op de leeftijd van 61 jaar. Uit aller naam, C. R. Strooker-Dantra WASSENAAR, 1 december 1962 Schouwweg 65 b Geen bezoek De crematie heeft plaats gehad. a Tel. 2545 Zoals een bouwwerk wordt gedragen door het fundament, zo is voor de pasvorm en de levensduur van uw kleding de kwaliteit van de binnenbewerking bepalend, De gerenommeerde merken, zoals Santega, waarvan wij costuums en jassen brengen, zijn voor u de garantie, dat u jarenlang korrekt gekleed gaat. Komt u spoedig eens langs om een keus te maken. a O SI SI 148

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Duinstreek | 1962 | | pagina 3