Tapiola, Finland's woudstad Dinie wordt een dame Vakantie voor automobilisten TWEEDE BLAD DONDERDAG 21 JULI 1966 Een goed besluit met zomerfruit Laat tot het eind uw tanden zien Droomstad voor Finnen realiteit Een eigen huis in de bossen met ruime kamers en voorzien van ten minste een groot raam dat uitkijkt op bos, meer of zee, enkele kilome ters van de hoofdstad; geen rook, stof of roet noch lawaai van auto's; uitgestrekte grasvelden als speelter reinen voor de kinderen. Dit lijkt een mooie droom, waarmee het pret tig is wakker te worden. Voor zestienduizend Finnen is de ze droomstad echter realiteit. De naam luidt: Tapiola. Het is de schep ping van Heikki Olavi von Hertzen, een Finse architect met een grote verbeeldingskracht en een even gro te dosis doorzettingsvermogen. Zijn woudstad staat te midden van on gerepte bossen aan de kust van de Fins Golf. Er is een centraal gele gen winkelstraat, welke alleen voor voetgangers toegankelijk is. Parkeer problemen zijn onbekend, daar men over voldoende parkeerterreinen en parkeergarages beschikt. Verder ver schilt Tapiola (genoemd naar de le gendarische Finse heerser der wou den Tapio) van andere steden, door zijn stratenplan. De stad kent name lijk slechts fraai aangelegde wegen, die zich door het prachtige heuvel achtige terrein slingeren en om bo mengroepen heenvoeren. De huizen en flatgebouwen staan een eind van de weg af en hebben glooiende ach tertuinen, die op paden uitkomen. Het drieste plan hiertoe werd 12 jaar geleden onuitvoerbaar geacht. Stedebouwkundigen wezen het glim lachend van de hand. Bankiers achtten het plan economisch niet rendabel en aarzelden bij het ver strekken van credieten. Ook de Fin se regering, die overigens graag nieuwe huizen wilde hebben om de naoorlogse ellende van 425 000 ont heemde Finnen te verlichten, was weinig behulpzaam. In de jaren vijftig begon hij pro paganda voor zijn plan te maken. Hij slaagde er in met de bond voor gezinsbelangen en nog vijf andere sociale- en vakorganisaties de Wo- ningbouwstichting te vormen. Het werd een particuliere onderneming, die zonder winstoogmerk zou pro beren een stad te bouwen volgens een volkomen nieuwe concept. Von Hertzen werd directeur van deze organisatie. Sukses Na enige tijd van moeizaam voor lichtingsarbeid was er ruim twee miljoen gulden bijeen om het 270 hectare golvende bosrijke terrein aan de Finse Golf te kopen. Met dit basiskapitaal slaagde Von Hertzen om tegen acht procent rente, kort lopende leningen voor werkkapitaal af te sluiten, zodat met de bouw van de eerste woningen kon worden be gonnen. In de juli-uitgave van Het Beste stond een uitgebreide reportage over deze modelstad, waarop een keten van nieuw te bouwen steden in alle delen van Finland zal worden geba seerd. Met veel fantasie heeft men aan Tapiola gewerkt. Zo lag bijvoorbeeld een onooglijke grintgroeve midden in het fraaie landschap. Van dat lelijke gat heeft men een fraai meer gemaakt, waarin fonteinen water- pluimen omhoogspuiten. Naast dit kunstmatige meer staat een kantoor gebouw van twaalf verdiepingen, be kroond met een spectaculair restau- rant-in-de-wolken. De fantasie van Von Herzen en dat van andere ar chitecten, die erbij betrokken waren kenden geen grenzen. Zo verrees er behalve een bioscoop, een schouw burg en een concertzaal, een hyper modern zwembad in de openlucht, dat met behulp van schuifmuren ge durende de koude maanden in wei nig tijd in een overdekt bassin kan worden veranderd. Zorgen In 1954 werd het eerste huizen blok van Tapiola voltooid. Sceptici hadden voorspeld, dat maar weinig gezinnen er iets voor zouden voelen uit Helsinki weg te trekken om zich in een stad, diep in het bos, op te sluiten. Aangezien verdere crediet- verlening door de banken bij het uitblijven van belangstelling voor deze woningen, niet te verwachten was, braken voor Von Herzen zorge lijke tijden aan. Met spanning in het hart bood hij de eerste woningen in de kranten van Helsinki te koop aan Hij kon gerust zijn. Voor de eerste driehonderd woningen waren dui zenden kooplustigen. Sindsdien zijn er voor elke woning, die in Tapiola werd gebouwd, vijf tot tien aanvra gers geweest. Door de belangstelling van de toekomstige bewoners van de woudstad kon het plan Tapiola zich vrijwel van de ene op de andere dag bedruipen. Temeer daar ook de ban ken het 'bosplan' au sérieux begon nen te nemen. De eerder genoemde woningbouw- stichting heeft in de stad 290 miljoen gulden gestoken; het gehele projekt zal vermoedelijk totaal 430 miljoen gulden gaan kosten. De stad heeft een keuze commissie ingesteld, die er voor moet waken, dat Tapiola geen 'rijkelui's' stad wordt. Daarom wonen er mensen van verschillende maatschappelijk niveua's door en naast elkaar. Alhoewel de meeste in woners nog naar Helsinki forensen vindt een steeds groter aantal werk op de kantoren, in de winkels en de lichte industrie van de stad. Er is voor Tapiola gerekend op een be volkingsdichtheid van zestig inwo ners per hectare, waardoor het in wonertal tot maximaal zestiendui zend mensen dient te worden be perkt. Von Hertzen, die een Europe se conferentie van de Verenigde Na ties over sociale aspecten van de huisvesting heeft geleid, heeft al vaak op bijeenkomsten van planolo gen in het buitenland zijn Tapiola- project toegelicht. Hij meent, dat de opzet ook elders zou kunnen slagen. 'De sociologen zeggen', aldus Von Hertzen, 'dat de overbevolking van onze steden allerlei maatschappelij ke en geestelijke problemen verer gert - alcoholisme, zelfmoord en jeugdcriminaliteit - om er maar en kele te noemen. Tegenwoordig moet ons voornaamste doel bij de steden bouw zijn: een sociaal en biologisch geschikt leefklimaat voor de mens te scheppen. Een moderne huisves ting is de sleutel daartoe. Binnenkort zal de grote vakantie karavaan van automobilisten zich weer in beweging zetten. Velen zul len nooit hun bestemming bereiken, want de gemotoriseerde vakantie ganger verzuimt vaak zijn voertuig op lange ritten voor te bereiden. In het buitenland immers, wordt onder totaal andere omstandigheden gere den dan in het dagelijks leven. Zo'n autovakantie in het buitenland be tekent meestal lange trips met een volle en zwaar beladen auto, waar door meer hitte-ontwikkelng in mo tor, banden en wiellagers en grotere belasting van diverse onderdelen en pakkingen. Omstandigheden die zich op een rit Den Haag-Arnhem niet voordoen. Het resultaat is dat vele honderden, blij op weg naar hun vakantiebestemming, dikwijls langs de weg blijven stilstaan, wachtende op hulp die misschien wel of niet komt opdagen De Technische Dienst van Goodyear Nederland wil er dan ook weer met nadruk op wijzen dat 'n groot aantal pech-gevallen voor komen zouden kunnen worden wan neer de auto's alvorens ermee op vakantie te gaan, eerst behoorlijk worden gecontroleerd. In heel veel gevallen berusten storingen op klei ne oorzaken, die gemakkelijk opge spoord en zonder al te veel kosten verholpen hadden kunnen worden. Het komt bijvoorbeeld dikwijls voor, dat de motor vastloopt omdat een waterslang het heeft begeven. Slechts weinig automobilisten den ken eraan, deze slangen regelmatig te controleren. Goodyear Nederland heeft nu, in samenwerking met zusterorganisa ties over de gehele wereld een lijst samengesteld die tot doel heeft nog eens te wijzen op een aantal punten die de veiligheid en zekerheid tij dens lange autoritten betreffen 1. Controleer de waterslangen, zelfs al lekken ze niet. Flink in de slan gen knijpen. Als ze zacht zijn, overleg dan met uw garagehouder of ze moeten worden vervangen. 2. Controleer de banden, ook de re serve. Overtuig u ervan of de spanning constant blijft en of het karkas niet is beschadigd 3. Laat remleidingen, wiel- en de hoofdremcylinder in de garage controleren. De bessen uitzoeken, wassen, ris- 4. Laat de accu controleren, speciaal als die meer dan een jaar oud is. Accu's kunnen zwakker worden, maar toch goed werken. Tijdens lange ritten echter vallen zwakke accu's dikwijls snel uit. 5. Laat de wagen, indien nodig, uit lijnen. Als de wielen niet goed spo ren, treedt er op den duur onre gelmatige loopvak-slijtage op die een goed stel banden in korte tijd waardeoos kan maken; 6. Laat de wagen doorsmeren en olie verversen; 7. Laat ruitenwissers, spiegels, por- tierkrukken, deursloten, slot van kofferdeksel, benzineleiding, de schokbrekers en veren controle ren. DE DUINSTR 8. Neem goed en voldoende gereed schap mee en let er speciaal op dat crick en toebehoren zich in goede staat bevinden. Denk ver der om een zaklantaarn, pechlamp een sleepkabel, extra lampjes enz. Overigens, uw garagehouder kan advies geven wat u verder aan reserve-onderdelen dient mee te nemen. Om helemaal op alles te zijn voorbereid is daar nog de in ternationale reis- en credietbrief van de ANWB voor de werkelijk 'hopeloze' gevallen. Goodyear geeft verder de raad een deskundig samengesteld verband- trommeltje mee te nemen. Als er kinderen meereizen zorg dan voor voldoende boeken en andere dingen die de kinderen kunnen afleiden. Het bezighouden van kinderen tij dens lange en vermoeiende autorit ten is erg belangrijk, mede gezien het humeur en de zenuwen van hem of haar die achter het stuur zit. FERRE GRIGNARD De ex-student van de Antwerpse Kunstacademie Ferré Grignard trok de aandacht op een Bluesfestival in Brussel met een meeslepend reper toire, dat ritmisch gesproken op de skiffle' is geënt. Ferré en zijn trio, bestaande uit Toet Smits, Emilius Fingertips' de Somer en de Neder landse pianist Johan Koopmans, maakten een plaat, die een groot succes blijkt: ,Ring, ring, 'Ive got to sing' en het felle ,We want war' Daar zijn wij het allemaal wel over eens: fruit hoort bij een goede voe ding. 't Zorgt op 'n smakelijke manier voor 'n portie vitamine C. Vooral de voorjaars- en vroege zomervruchten zijn rijk aan dit vitamine. Wist U dat aardbeien nog meer vitamine C bevatten dan sinaasappelen? Ook de bessen en frambozen mogen er zijn! De kersen hebben wat minder C- vitamine maar van deze heerlijke vrucht kunnen we gemakkelijk een flinke portie op. Naast vitamine C krijgen we uit het fruit nog wat vitamines van het B complex en wat ijzer- en kalk- zouten. Fruit kunnen we bij elke maaltijd geven, het is in zomer en winter een welkom toetje. Ook tussen de maal tijden door valt het er goed in en verdient zelfs de voorkeur boven snoepgoed. Wilt u fruit zó eten? Best, maar spoel het in ieder geval goed af onder de kraan. Nog een paar raadgevingen: Koop fruit zo vers mogelijk Was en/of schil fruit altijd voor het gebruik. U kunt op veel manieren zomer fruit verwerken. Probeer daarom eens onderstaande recepten! U zult er geen spijt van hebben! Vruchtensla van sinaasappel en aardbeien Plm. 150 g aardbeien, 2 sinaasap pelen, 2 eetlepels basterdsuiker, groene gekonfijte vruchtjes. De aardbeien schoonmaken, was sen in koud water en met de bas terdsuiker in een kom of schaal overdoen. De sinaasappelen afspoe len, door midden snijden en met een scherp mesje de stukjes vrucht vlees er uitsnijden. De stukjes si naasappel bij de aardbeien in de kom doen en alles even omroeren. De vliezen en het wit zoveel moge lijk uit de sinaasappelhelften ver wijderen en de bakjes eventueel versieren door de rand uit de tan den met een mes of een glad, rond spuitmondje. De vruchtensla over de sinaasap pelhelften verdelen en garneren met een stukje groen gekonfijte vrucht. Aalbessenvla 250 g aalbessen, 21/2 dl water, 25 g (3 eetlepels) griesmeel, 50 g (S eet lepels) suiker. sen en met het water even aan de kook laten komen. De vruchten op een zeef laten uitlekken. Het vocht weer in een pan teruggieten en aan de kook brengen De griesmeel en suiker aan het vocht toevoegen en het geheel, al roerende, gaar laten koken (plm. 8 min) De uitgelekte bessen door de zeef wrijven en het vruchtenmoes aan de „griesmeelvla" toevoegen Het geheel met een vork of garde goed opklop pen en koud serveren. Kersen-perzikpudding 250 g kersen, 2 perziken, 2V2 dl water, 1 dl citroensap, 60 g (6 eet lepels) suiker, 12 g (6 blaadjes) gela tine, citroenschil, (slagroom) door B. TEN WESEPE 'Dan is dat afgesrpoken, meneer. Alleen nog dit: u hebt en kele voorwaarden gesteld, waaraan ik moet voeldoen en waar aan ik zal voldoen. Ik weet precies, wat mijn plichten inhouden maar ik ken ook mijn rechten. Om bij voorbaat ieder misver stand in dit opzicht uit de weg te ruimen lijkt het me nuttig, dat u het alvast weet. Ik houd niet van handjes vasthouden, noch minder van kietelen en hecht ook geen geloof aan toevallig struikelende bazen met als enig houvast de sekreta- resse, die heel toevallig net in de buurt staat. Evenmin van sympathieke klopjes op schouder of andere delen van mijn li chaam. Kadootjes neem ik niet aan, net zo min als bloemen. Met het maken van overuren ben ik heel voorzichtig en doe dat bij hoge uitzondering, als ik er zelf van overtuigd ben, dat het niet anders kan en dan nog het liefst in mijn eentje. Ik ga principieel nooit uit met mijn baas, zelfs niet tijdens eventuele al of niet bestaande zakenreizen. Zo, dat was het. Misschien begrijpt u nu, hoe ik aan een dergelijk getuigschrfit kom?' Ze wees op het papier, dat nog tussen hen in lag. 'Alles wat ik hier opsom, is me min of meer overkomen. Ik had drie bazen, vader en twee zoons. Moet ik nog duidelijker zijn? En nu be grijpt u tevens wel, waarom het tijd werd, dat ik naar een an dere werkgever uitzag.' Dirk Boogstra had met stijgende verwondering gemengd met verontwaardiging en gevoel voor humor, naar het meisje ge luisterd. Zijn eerste impuls was geweest: Schiet op. Ik wil je al niet meer. Doch dit kon tevens inhouden, er wel op gere kend te hebben, dat hij zich bepaalde vrijpostigheden bij zijn sekretaresse kon veroorloven. Het meisje had zijn gedachtengang onmiddellijk door ge had. 'Als u van mening bent, dat ik toch niet de sekretaresse ben, die u zocht, mag u dat gerust zeggen en is er nog niets overboord. Zoeken we allebei iemand anders. Zegt u het maar.' Er was een glimlach gekomen op het doorgaans strakke ge- zich van directeur Boogstra. Hij had haar een sigaret gepresenteerd, die ze aannam, en gaf haar vuur. 'Ik mag dat wel, juffrouw Kalsman. Laat ik u vertellen, dat het geen gewoonte van me is om me aan intimiteiten te buiten te gaan met het vrouwelijke personeel. Vraagt u dit eventueel aan uw voorgangster. Ik verbaas me alleen een beetje over uw opsomming. U bent bijdehand, dat mag ik wel. En als u voor uw werk capabel bent, zult u van mij en van niemand anders hier ooit last hebben.' 'Dat verwacht ik ook. Uitstekend meneer Boogstra. U moogt me Greet noemen. Alstublieft geen Greta. Ik ben toch al niet zo gek op mijn voornaam. Terwijl ik mijn sigaret oprook, kijk er geen bezwaar tegen is, als ik het naar mij eigen smaak in richt? Tafel en bureau? Ik heb zo bepaalde ideeën.' Greet Talsman was de zestiende prompt op tijd in haar ver trek wachtende op de eerste instructies. Na een week wist hij, da! hij een goede keus had gedaan. Greet bleek bijna feilloos, had feeling voor het geheel andere werk, dat ze nu deed, bleek over mensenkennis te beschikken en kon goed omgaan met de klanten, die haar baas wilde spre ken, Doch ze isoleerde zich volkomen van het andere perso neel. Daar had hij haar een keer over onderhouden, sprekende over gemeenschapszin, doch het meisje had zeer beslist haar hoofd geschud. 'Het spijt me meneer maar daar denk ik anders over. Als uw privé-sekretaresse geniet ik een zekere vertrouwen en uit hoofde van deze vertrouwenspositie, sta ik nu eenmaal op een ander niveau dan de andere personeelsleden. U moet in ieder opzicht weten dat ik uw vertrouwen waardig ben. Dit houdt in, dat ik alleen in connectie sta met u. Men mag mij gerust trots en ongenaakbaar noemen, dat interesseert me niet. Mij in teresseert alleen het feit, dat ik mij volledig voor u inzet. Ik heb al eerder gezegd, dat ik me volkomen bewust ben van mijn plichten. Die houden evenwel niet in, dat ik amicaal omga met de andere werknemers. Als ik u in dit opizcht moet teleurstel len, vind ik het jammer, maar zo zie ik nu eenmaal mijn posi tie.' Hij had er nooit meer over gesproken. Geleidelijk aan werd Greet Kalsman door de andere personeelsleden genegeerd. Doch uit niets liet het meisje blijken, dat het haar iets kon schelen. In de loop der tijd bouwde Dirk een theorie op omtrent het eigenaardige meisje, dat altijd beleefd en vriendelijk was, ge voel voor humor en zich ontpopte als een zeldzaam toegewijde sekretaresse. Niets was haar teveel. Aan haar gezichtsuitdrukking tenmin ste kon hij nooit zien of ze een bepaalde opdracht al of niet vervelend vond. Haar expressie bleef, wat het werk betreft, al tijd even ondoorgrondelijk. Eens had hij gevraagd, of ze geen vriend had. Het antwoord was weer typisch Greet geweest. 'Het spijt me, meneer, maar ik spreek nooit over mijn privé- aangelegenheden met mijn patroon. Ik houd alles strikt ge scheiden. Mag ik dus hierop het antworod schuldig blijven?' Van lieverlee kwam wel eens de gedachte bij hem op: Hoe zou ze zijn als vrouw? Bezit ze een gevoelsleven? Is ze in staat tot liefhebben? Hij wist er werkelijk geen antwoord op. Eens had hij haar gevraagd: 'Greet, wat zou je doen, als bij voorbeeld iemand in de gang je beetpakte en kuste?' Het meisje had een stapel facturen in haar armen, doch bleef bij het bureau staan, hem onderzoekend. 'Af en toe is uw ge dachtengang over mij weieens verontrustend, meneer. Ik vraag me nu af, wat er in u omgaat, voor u zoiets aan mij vraagt. Het getuigt van een soort mentaliteit, die ik niet kan appereciëren.' Hoewel hij over dit laatste kwaad werd, beheerste hij zich en antwoordde alleen: 'Je hebt me geen antwoord gegeven op mijn vraag.' 'Dat antwoord is heel simpel, meneer. Wat ik doen zou, doet momenteel niet terzake. Laat ik alleen zeggen, dat ik judo-op- ik alvast even rond in mijn toekomstig domein. Ik hoop, dat leiding heb gehad, omdat ik enige tijd plan had te proberen bij stelde. de politie te komen. Laat ik dit vaststellen: de persoon in kwes tie, wie hij ook zou zijn, zou voor altijd ervan genezen zijn, om het een tweede keer te proberen. Is dat duidelijk?' Hij had gegrinnikt. 'Volkomen, Greet. Ik begin een beetje angstig te worden.' 'Daartoe is geen enkele reden. U gedraagt zich precies zoals ik verwacht van een patroon, die zichzelf en zijn sekretaresse respecteert. Kan deze conclusie u geruststellen?' Er was niets tegen in te brengen. Af en toe vond hij het wel vermakelijk, dat het meisje, dat toch werkelijk met zichzelf voor de dag kon komen, altijd even vormelijk bleef. Op een morgen zei hij: 'Greet, als ik zeg, dat je er vanmorgen bijzonder leuk uitzie in dit bloesje en die rok, ga ik dan, volgens jouw begrippen, over de schreef?' Ze had even nagedacht en alleen al deze aarzeling verschafte hem een zekere voldoening. Haar antwoord was: 'Nee, meneer, want u constateert een normaal feit. Ik weet heel goed zelf, dat mijn kleding altijd onberispelijk is, niet alleen vanmorgen, iede re dag. Ook dit acht ik belangrijk voor een privé-sekretaresse. Het feit, dat u dit bij uitzondering zegt ik meen, dat het de tweede keer is bewijst dat u gewend bent geraakt aan de wetenschap, dat ik mfe altijd heel serieus kleed voor mijn werk. Overigensals u aanmerkingen mocht hebben, zegt u het ge rust. Daartoe hebt u het volste recht.' Collega's die hem bezochten, maakten hem wel eens hun compliment over zijn sekretaresse. Welwillend nam hij alle lofuitingen in ontvangst, doch gaf er geen commentaar op. Ze hoeven niet te weten, dat het een pronkstuk is in mijn kantoor, een prachtig opgetuigde robot waar je met plezier naar kijkt, op wie je geen enkele aanmer king kunt maken, omdat haar werk praktisch feilloos is, doch voor de rest een goed gebouwd stuk vlees, waar je totaal niets aan hebt. Op een dag had hij heel nuchter en droog, doch inwendig grinnikend, over zijn vondst gezegd: 'Greet, mocht je binnen korter of langer tijd trouwplannen hebben, dan reken ik er op, dat je me het ruimschoots van te voren doet weten.' Nadat hij de vraag gesteld had, wist hij: Het is volkomen za kelijk, dat ik dit wil weten. Ze kan me er niet over op de vin gers tikken. Maar het antwoord was totaal nietszeggend ge weest. Hoewel er een lichte blos op haar wangen was gekomen. 'Inderdaad zal ik u dan zeer tijdig op de hoogte stellen, meneer'. Meteen was ze teruggekeerd naar haar eigen appartement. En hij was niets wijzer geworden. Alleen het feit, dat ze gekleurd had, gaf hem enige triomf. Uit de personeelskarthotheek wist hij haar verjaardag. De tweede mei werd ze 23 jaar. Het verjaardagsgeschenk had hem heel wat hoofdbrekend gekost. Hij wist immers niets van haar? Welke hobby's bezit ze? Hield ze van lezen? Hij wist niet eens wat haar vakantieplannen waren. Over al die dingen sprak ze nooit met hem. Ze leefde volkomen in twee werelden, die ze angstvallig gescheiden hield. Om half zes des avonds ging het kastje dicht en het andere open. Waarin hij nog nooit gekeken had, omdat ze hem daarvoor bewust niet in de gelegenheid De kersen ontpitten. Éénderde ge deelte van de kersen achterhouden als garnering De gelatine weken. De rest van de kersen met 't water en de citroenschil even aan de kook laten komen. De citroenschil ver wijderen en het vruchtensap zeven. De gelatine uitknijpen en in het nog warme vruchtesap oplossen. Het citroensap en de suiker toevoegen en het geheel op smaak afmaken. Het vruchtesap laten afkoelen totdat het drillig begint te worden. Een bodempje in 4 kleine puddingvor men schenken. De perziken ontvel len en de vrucht in twee delen van de pit halen. In iedere puddingvorm een halve perzik met de bolle kant naar boven schikken, De pudding vormen bijna volschenken met de rest van de puddingmassa en de ge kookte kersen als laatste in de gela tine schikken. De puddinkjes laten afkoelen, storten en al of niet gar neren met stijf geslagen slagroom en de achtergehouden kersen. Wilt u vlug een zelfgemaakte taart op tafel brengen? Gebruik dan een kant- klare taartbodem gevuld met custardpudding, verse vruchten en room! PARADENTOSE VERNIETIGT HET GEBIT Over het algemeen gelooft men, dat de mens met het klimmen der jaren zijn tanden en kiezen moet kwijtraken. Dat is niet juist. Ieder een zou tot op hoge leeftijd met zijn oorspronkelijk gebit kunnen rondlo pen, indien men het goed zou ver zorgen. Met driemaal tanden poetsen per dag is men er niet Men raakt namelijk de tanden niet kwijt door tandbederf alleen, maar ook door 'n ontsteking van het tandvlees rond de tanden. Deze ziekte wordt paraden- tose genoemd en uit zich in de ver nietiging van de interdentale tand vleespapil, een verlaging van de tandvleesrand, waardoor de tanden langer schijnen te worden. Tenslotte is de verlaging van de kassen het resultaat. Volgens de Wereld Gezondheids organisatie is paradentose een van de meest verbreide ziekten. Bij de volken met een gebalanceerd primi tief diëet komt dit verschijnsel veel minder voor dan in de beschaafde landen. Generaties lang werd ver ondersteld, dat tandbederf de be langrijkste oorzaak voor het verval van het gebit was. Langzamerhand is men echter een andere mening toegedaan. 'Tegenwoordig', zegt John H. Mos teller, hoogleraar aan de Loyola Universiteit in New Orleans in het maandblad Het Beste, 'behoeven de mensen geen vals gebit te krijgen wegens tandbederf. De grote boos doener is paradentose.' Dat is merkwaardig indien men weet, dat deze ziekte doeltreffend kan worden bestreden Bouwsel Onze tanden en kiezen vormen 'n spectaculair bouwsel met een groot aantal opzienbare mogelijkheden Zij moeten immers voedsel kunnen snijden, stuktrekken, fijndrukken en vermalen. Een volledig gebit is dus een eerste vereiste willen al deze ak- tiviteiten zonder schade verlopen. De wortels passen precies in holten in het kaakbeen. Zij zijn omgeven door duizenden vezeltjes, die van het kaakbeen door het omgevende vlies naar de wortels lopen. Het tandvlees bedekt en beschermt deze ingewik kelde structuur en houdt de tanden en kiezen op hun plaats. Het tand vlees moet nauw om de tanden slui ten, zodat geen voedsel en andere vreemde stoffen tussen de tandenen het tandvlees blijven zitten en zo ontsteking teweeg kunnen brengen. Gezond tandvlees voelt stevig aan en is licht roze van kleur Wanneer hei tandvlees onstoken raakt, wordt het paarsrood, zwelt op en gaan de tanden wijken. Overvloedig bloeden bij het poetsen bewijst, dat het tandvleesweefsel geirriteerd is en ge ïnfecteerd, d.w.z. dat chronisch eten resten in de ruimten tussen de tanden en in de tandvleeszakjes ach terblijven. Dit heeft tot gevolg, dat het onderliggende kaakbot zich te rugtrekt. Hiermede vertoont zich het klassieke beeld van paradentose. Naarmate zich afvalstoffen verza melen, gaat zich ok een kalkachtige substantie, tandsteen, vormen. Het is met de tandenborstel grotendeels te verwijderen, de rest moet door de tandarts iedere drie tot zes maan den worden verwijderd Remedie Er bestaan geen tabletjes, die ons van paradentose kunnen afhelpen. Goed poetsen is echter onontbeerlijk. Ook de ruimte tussen de tanden en het tandvlees moet schoongemaakt worden. Een onderzoek heeft aan getoond, dat de juist wijze van tan den poetsen en vermindering in de frequentie van paradentose te zien gaf, namelijk 6,6 procent en een aanmerkelijke daling in het aantal gaten. Ook de frequentie van wor- telvliesontsteking liep met 26,3 pro cent terug. Verder dient, zoals ge zegd het tandsteen geregeld te wor den verwijderd. Hoe langer men daarmee wacht, hoe verder de para- dentoses voortschrijdt. De keuze tus sen regelmatige tandsteenbehande ling en het voortdurend dragen van een prothese, zal voor niemand moeilijk zijn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Duinstreek | 1966 | | pagina 5