Elektrische auto's in aantocht i m VRIJE BENZINE KOLEN HUISBRANDOLIE VOOR C.V. PETROLEUM VOOR HAARDEN 4 Veroordelen is nief moeilijk GEBR. v. cfl. BOSCH N.V. - BERGEN - Kogen dijk 2 - Tel. (0220S)3622 -2155 - 2660 Remedie tegen luchtverontreiniging Nieuwe vormen in TWEEDE BLAD DONDERDAG 27 JULI 1967 gereedschap IN MASSA NAAR DE COSTA 17 miljoen vakantiegangers jaarlijks naar Spanje's zonnige kusten Vrijwel ieder land heeft zijn jaarlijkse autotentoonstelling, waar kijkers en eventuele kopers economisch rijdende auto's snelle sportwagens of solide voertuigen bewonderen, Velen, vooral niet automobilisten, wanen zich reeds op weg naar verre landen in een van die lage sport wagens, die zich brommend door de dalen spoeden, grote wolken stof en uitlaatgassen achter zich latend. In de grote steden groeien die uitlaat gassen aaneen tot grote wolken van giftige dampen en korrelig roet. Dit even omvangrijke als smerige aure ool is niet alleen hinderlijk. Volgens vele deskundigen is deze vorm van luchtverontreiniging althans ten dele verantwoordelijk voor het omhoog- schieten van de sterfte aan ziekten van longen en luchtwegen: longkan ker, emfyseem en chronische bron chitis. Het is in hoge mate verontrustend, zo rapporteert een nummer van Het Beste, dat ongeveer de helft van de viezigheid in de lucht van benzine motoren afkomstig is. Bovendien neemt deze luchtverontreiniging van dag tot dag toe. Amerikaanse des kundigen hebben al berekend, dat, indien hier niets tegen wordt ge daan, de auto's in 1980 tweemaal zo veel vuil in de lucht zullen brengen als in 1960. Natuurlijk, indien men apparaten op de wagens aanbrengt, die de schadelijke gassen reduce ren, zal men het euvel kunnen ver minderen. Indien men echter tot de produktie zou kunnen komen van auto's die helemaal geen uitlaatgas sen produceren, is een oplossing voor het probleem bereikt. De schone, rustige en eenvoudige elektromobiel is de voornaamste kandidaat. Het denkbeeld van de elektromobiel is niet nieuw; een halve eeuw ge leden waren zij zelfs vrij populair. Hun gebrek was echter, dat hun ak- tieradius vrij beperkt was. Vooruitzichten Wat zijn momenteel de vooruitzich ten op dit gebied? Ford's nieuwe natrium-zwavel- batterij herbergt 15 maal zoveel energie als de vertrouwde lood- zwavelzuur battterij, die elke ochtend uw auto op gang brengt. Gultun Industries te Metuchen in New Jersey heeft een lithium- cel ontwikkeld waarvan de ca paciteit 10 maal zo groot is als die vah een loodzwavelzuur-bat- terij en in de toekomst misschien zelfs 60 maal zo groot. De Leesona Moos Laboratoria te Great Neck in New York en de General Atomatic Dynamics ver richten beide research werk op het terrein van zink-luchtbat- terijen met grote capaciteit. Chrysler werkt met brandstof cellen, de krachtbron van het ruimtevaarttijdperk die de elek triciteit voor de Gemini-ruim- teschepen leverde en die dat ook zal doen in de Apolle-maansche- pen. Deze cellen zamelen geen elektriciteit op, maar nemen brandstof op en zetten deze naar behoefte in elektriciteit om. Evenals benzinemotoren produ ceren zij energie zolang er brandstof aanwezig is en zij be hoeven nooit te worden opgela den. General Motors is al een tijd met verscheidene soorten batterijen en brandstofcellen bezig en heeft thans reeds een experimentele vrachtwagen lopen, die wordt aangedreven door 32 brandstof cel-eenheden met dunne elek troden, welke Union Carbide voor General Motors heeft ont wikkeld. De cellen, die op batte rijen lijken en nog geen V2 centi meter dik zijn, nemen waterstof en zuurstof op en geven elektri citeit en water af. De vrachtwa gen ontwikkelt 125 pk, kan zo'n 110 kilometer per uur rijden en heeft een aktieradius van tegen de 250 kilometer. Er zal dus een gehele nieuwe bena dering van de automobielconstructie nodig zijn. Zo zouden de batterijen tot een plat pakket kunnen worden samengevoegd en onder de bodem kunnen worden gemonteerd. Hier door zou bovendien het zwaartepunt worden verlaagd, hetgeen de rij- kwaliteiten als de besturing van een dergelijke wagen ten goede zou ko men. Zover is het helaas op dit moment nog niet, want geen enkele elektro mobiel heeft het tot dusver, wat ak tieradius en snelheid betreft, kun nen brengen tot de prestaties van de hedendaagse benzinemotor. Pas wan neer die aktieradius ruim driehon derd kilometer bedraagt en een voor onze tijd aanvaardbare snelheid kan worden ontwikkeld, zullen, de elek- tromobielen een belangrijke rol spe len om de lucht boven onze steden schoon te houden. DE DUINSTREEK Nu we in het tijdperk van de auto matisering zijn beland, gaat de vrije tijd een steeds belangrijker rol in het spelen in het leven van de mens. Deze vrije tijd kan op vele manieren gevuld worden. Sommigen gebruiken hem om hun creatieve talenten bot te vieren. Anderen om allerlei kleine werkjes in hun huis op te knappen. Het één behoeft het ander niet uit te sluiten. Toch hoort men vaak de klacht, dat men voor creatieve handenarbeid ander soort gereedschap nodig heeft dan voor het bijschaven van deuren en het passend rriaken van raamko zijnen. Dit is echter bepaald onjuist. Er be- stasfn gereedschappen, die op veler lei wijze te gebruiken zijn. Een voor beeld hiervan zijn de zg. Surform- werktuigen, op de markt gebracht door de internationale gereedschaps fabrikant Stanley. Stanley heeft, in overleg met de be kende industrieontwerper David Carter, de gehele Surform-serie her zien en in moderne vorm opnieuw uitgebracht. Dit gereedschap doet dan ook weinig denken aan het con ventionele werktuig. Er is een schaaf, die ook als vijl te gebruiken is, door simpelweg het handvat naar beneden te draaien. Er is een speciale houtschaaf voor moeilijk te bewerken vlakken. Ook voor degenen, die zich willen wagen aan werkjes, waarbij metaal of plastic aan te pas komt zoals het herstellen van caravans, is er een op lossing gevonden: er zijn speciale schaaf bladen te verkrijgen, voor het werken met harde materialen. RAMSES SHAFFY Het lied van Sammy, die altijd zo gebogen loopt, zal óók in Frankrijk ver schijnen. In een door Ramses Shaffy gemaakte vertaling, in een orkest-arrange ment van André Popp. Ramses maakt zijn Fransen geschreven Shaffy-werkje: 'Tutankhamon'. Ramses Shaffy komponeerde dit intrigerende, door Egypte geinspireerde lied op een regenachtige middag in de kelder van het hoofdkan toor van Philips Parijs In Nederland klimt de single 'Aram' naar omhoog, het lideje dat Ramses opdroeg aan de 2,5 jarige zoon van een vriend van hem. Gekoppeld met 'De Een Wil De Ander' uit zijn vorige tour-dé-chant Vorig jaar was Spanje het meest bezochte vakantieland van Europa. Ook dit jaar hebben velen hun schreden over de Pyreneeën gezet op zoek naar zon en zee. Daarin zullen zij in Spanje wel niet teleurgesteld worden, want het zijn twee artikelen, waarvan het land goed is voorzien. Na meer dan twee eeuwen van eco nomische stilstand heeft het vakan- tiebedrijf voor een enorme opleving gezorgd. Iedere vakantieganger die lui op het strand ligt is een kost baar economisch goed voor de Span jaarden. De grote toeloop van toeris ten, die pas vijftien jaar geleden be gon, breidt zich nog steeds uit. De peseta, aldus het meinummer van Het Beste, behoort thans tot de meest stabiele valuta's ter wereld. In 1965 lieten 17 miljoen bezoekers bijna 4,5 miljard gulden achter, waarmee het toerisme tot een van de belangrijk ste bedrijfstakken van Spanje is ge worden. Het is duidelijk, dat deze op zijn beurt weer andere takken van industrie werkgelegenheid ver schaft, zoals bijvoorbeeld de bouw nijverheid, die al deze horden toe risten onderdak kan verschaffen. Uiteindelijk komt een bezoekersaan tal van zeventien miljoen ruwweg neer op één toerist per twee Span jaarden. De bouwnijverheid heeft op haar beurt meubelfabrieken, fabrie ken vansanitaire en elektrische in stallaties, fornuizen, koelkasten en dergelijke aan het werk gezet. PERSONEEL Uiteraard vereisen nieuwe hotels geschoold personeel, bestaande uit koks, kelners, kamermeisjes en kan toorpersoneel. Spanje heeft daarom door de staat gesubsidieerde hotel vakscholen gesticht. Het vervoer van de toeristen vereiste de aanleg van nieuwe autosnelwegen, de uitbrei ding van het binnenlandse luchtnet en bovendien modernisering van de spoorwegen. Openbare nutsbedrijven telefoon, gas, waterleiding en elek triciteit moesten worden opge richt, waar zij nimmer tevoren had den bestaan. Deze aktiviteiten zijn allemaal het gevolg van de toeris tenexplosie, welke heel rustig vlak na de tweede wereldoorlog inzette. In de industriële noordelijke landen, waar de mensen spoedig over meer geld en vrije tijd beschikten, had men echter iets niet, wat het arme Spanje wel had, nl. zon en lage prij zen. Dit heeft weer tot gevolg gehad dat steeds meer mensen Spanje gin gen zien als een tweede woonoord. Deze toeristische kolonisten zijn vooral neergestreken aan de Costa del Sol, waar de zon 320 dagen per jaar schijnt. Het fel kloppende hart van deze streek is Torremolinos. Niet lang geleden was dit een inge dut vissersdorpje. Thans is het een uitbundige mengeling van café's, souveniswinkels, platenbars en ma- kelaaskantoren, van de zee geschei den door hoge flatgebouwen en ho- DOOR TO DORSSEN- VAN LOO Het kantoortje, waar hij aanvankelijk zat met één typiste, was te klein voor meer personeel, zodat hij het uitbouwde en in de woning de oude slaapkamer liet inrichten als prive-kantoor met een afzonderlijke ingang van buiten af. Op de jaarbeurs showde hij met twee van zijn modernste touringcars, die aller bewonde ring hadden en die hem een aantal bestellingen opleverden. Alle pessimistische toekomstvoorspellingen van Frans Sornee ten spijt, wist Max Ellegers binnen twee jaar zijn carrosseriebouw tot een der modernste en grootste van Nederland te maken. Nu hij de handen geheel vrij had, haalde hij geleidelijk aan vakbe kwame mensen naar zijn bedrijf, ontwerpers met een moderne smaak, organiseerde de excursies naar Hoogendijk, waar hij per soonlijk zijn gasten rondleidde en vertelde over de bouw van een gewone autobus en een luxe turingcar, waarna hij een lunch aanbood en tenslotte de mensen liet genieten van een ont spanningsprogramma in de cantine, die hij ook had laten bou wen. Hij kreeg bekendheid in het buitenland, zodat hij ging rei zen. Zakenlieden uit andere landen kwamen naar hem toe en bestelden autobussen. De levertijden werden langer, de klanten ongeduldig, omdat steeds meer en nieuwe bestellingen kwamen. Hij ontbood een arbeidseconoom uit België, die tien dagen door het bedrijf zwierf en toen bij hem in het prive-kantoor kwam. Na een lang gesprek, waarbij de econoom hem uitlegde, wat hij kon doen om tot versnelling der produktie te komen, liet hij een aantal dezer adviezen praktisch verwezenlijken, nam nog meer personeel aan, waaronder een tweede bedrijfsleider, want Pietje Krijn kon ook niet overal tegelijk zijn. In de zomer van 1948 had Mex Ellegers ruim vijftig man per soneel in zijn dienst en verlieten er elke week drie autobussen of touringcars zijn fabriek. En nog kon hij niet alle bestellingen op tijd afleveren. Was er al tevredenheid en voldoening over het bereikte za kelijke resultaat, buiten de werkuren was hij een teruggketrok- kên, stille man, die dagelijks in zijn eentje in het plaatselijke hotel at en de avonden doorgaans met lezen doorbracht in het huis naast de fabriek. Een enkele maal werd hij wel eens uit genodigd bij iemand omdat hij plotseling gerangschikt was on der de notabelen van het dorp. Misschien ook, omdat hij vrijgezel was en dus voor vele jonge vrouwen nog een begerenswaardige partij. Soms verzon hij een excuus, want doorgaans had hij er weinig zin in. Sinds het vertrek van Mientje Sornee was hij een in zichzelf gekeerde man geworden. Die ook in de fabriek niet meer sprak als nodig was. Doorgaans liep hij zwijgend rond, bleef ergens staan kijken, knikte soms voldaan of fronste zijn wenkbrauwen, waarna hij een der bedrijfsleiders riep of de af delingschef. Meestal deed hij het af met enkele woorden, die duidelijk werden begrepen en liep dan verder. Tijdens gesprek ken met zakenrelaties vermeed hij iedere omhaal, doch ging recht op zijn doel af. Leidde hij aanvankelijk de excursies naar zijn bedrijf, die bleven komen, al gauw liet hij dit Pietje Krijn doen, die immers bijna evenveel van het werk afwist dan de baas zelf? Reed hij door het dorp in zijn pas gekochte Mercedes dan groette hij met een vriendelijke hoofdknik, doch daar bleef het bij. Zo amicaal als hij vroeger met het personeel omging, zo weinig kontakt had hij nu nog met ze. Sommigen versleten hem voor hoogmoedig, als niet komt tot ietDe oudere dorp elingen herinnerden zich immers zeer goed, dat Max Ellegers vroeger knecht was bij Frans Sornee, maar toen was het een klein bedrijfje. Tja, en dan moesten ze toch toegeven, dat Max het in die enkele jaren groot gemaakt had. Ontegenzeggelijk. Mogelijk begreep alleen Pietje Krijn, waarom de baas sinds het vertrek van Frans en zijn vrouw zo teruggetrokken was ge worden. Jaren geleden het was nog oorlog en Frans verbleef nog immer in de vreemde, had hij Max en Mientje eens gezien elkander omhelzend en kussend. Maar Pietje was geen flapuit, dus was niemand ooit te weten gekomen, wat hij gezien had. Wat had hij er trouwens mee te maken? Goed, laat het niet in de haak zijn, maar er gebeuren zoveel dingen, die niet deugden Als je daarover dik ging maken, had je geen deel van leven meer. Niet alles, maar tamelijk veel was Pietje Krijn in de loop der jaren duidelijk geworden. Hij liep niet voor niets al van zijn vijftiende jaar af mee bij Sornee. En indertijd, dat huwelijk van Frans en Mientje, dat ging toch in de eerste plaats om het be houd van beide wagenmakerijen? Al was hij nog maar zo'n snotneus geweest, iets had hij er wel van begrepen en in de loop der jaren de rest. Bovendien.... de baas was een fijne vent. Het was voor hem te hopen, dat er nog eens een aardig kind in zijn leven zou komen. Het was in die tijd, dat de Twentsche Bank zich in Hoogendijk ging vestigen. Dat betekende voor procuratiehouder Bengers een flinke promotie, want hij werd op vijftigjarige leeftijd nog di recteur van de nieuwe vestiging. Met hem mee kwam zijn knap pe vrouw en hun zevenentwintig jarige dochter Attie, een don kere schoonheid, die de overgang van het prettige Amersfoort naar Hoogendijk maar zo zo vond. HOOFDSTUK 7 Een week na Mientje's vertrek naar Amerika, ontving Max haar eerste brief. Waaruit hij de heimwee naar Hoogendijk in het algemeen en naar Max in het bijzonder bespeurde. En waarin ze vertelde van het lelijke witte huis vlak bij het grote complex, waar Frans werkte, maar waarvan zij niet pre cies wist, wat het inhield. Daarna kwamen haar brieven met de regelmaat van de klok iedere week. Daaruit kon Max zich enigszins een beeld vormen van het mil jeu, waarin Mientje was komen te verkeren. 'Iedereen drinkt bier, Max, maar men schijnt het de gewoonste zaak van de wereld te vinden. Ook de vrouwen. We gaan twee of drie keer in de week op visite bij andere officieren en hun vrouwen. En ze vinden het allemaal gek, dat ik niet van whisky houdt. Ik heb zelf ook al een party gegeven. Het is wel leuk, alleen altijd maar dat drinken. Gelukkig verdient Frans veel geld, want hoe konden we anders al die flessen drank betalen.' Een andere keer sloot ze een foto van zichzelf en Sjaantje. 'Ze begint al aardig Engels te spreken en heeft een vriendinne tje, Alice, een buurmeisje. Ik begin hier nu wat gewend te raken maar dikwijls verlang ik ontzettend terug naar ons huisje aan het Noordereind. Groet alle bekenden van me Het duurde een half jaar. Toen zakte het tempo, waarin de brieven hem bereikten. Ze verontschuldigde zich. 'Frans staat op de nominatie bevorderd te worden tot majoor, hoewel hij, zijn dienstjaren in aanmerking nemende, er nog niet op had gerekend. Daardoor heb ik veel sociale verplichtingen en moeten we dikwijls party's geven. Ik heb nu ook een meisje voor Sjaantje. Ik kom gewoon tijd te kort. Je hebt er geen idee van hoeveel er te doen is voor een vrouw van een officier. Het is een heel ander leven als in Holland. Ik spreek al tamelijk vlot Engels Met verjaardagen en met nieuwjaar stuurde Max plichtsge trouw felicitaties.Een keer in het jaar schreef hij een brief, waarin hij de stand van zaken uiteenzette. En af en toe een foto van een nieuwe touringcar. Even plichtsgetrouw kwam er twee keer per jaar een felicitatie uit Amerika: op zijn verjaardag en een paar dagen voor kerstmis. Na een jaar werden de brieven van Mientje steeds schaarser. Aanvankelijk verontschuldigde zich, doch later gaf ze geen en kele reden meer op. Wel kreeg hij regelmatig foto's van Sjaantje die zich ontwikkelde tot een lief meisje. Langzaam begon het tot hem door te dringen, dat Frans en Mientje zich waarschijnlijk geheel verzoend hadden. Over heimwee schreef zo nooit meer. Wel: 'Nu Frans majoor is, heeft hij een nieuw uniform laten aanmeten. Max, je moest hem eens zien. Het zit hem als gegoten en knap, dat hij er in is! Ik ben echt trots op hem Uit het oog, uit het hart, wist hij. Ik had het moeten begrijpen. Frans heeft het beter bekeken dan ik. Nu ze uit mijn nabijheid weg is, wint hij haar misschien weer geheel terug. Al zal het nooit zo zijn, als het tussen ons is geweest die twee dagen.... Na het tweede jaar was hij ermee verzoend, dat ze hem alleen nog schreef ter gelegenheid van zijn verjaardag. Zelfs de foto's bleven uit. Het hindert niet, dacht hij, hoewel het hem wel eens een steek gaf, dat ze hem zo gauw vergeten kon zijn. Het is beter zo. Al ging zijn verlangen uit naar Sjaantje, meer nog dan naar Mientje. In het derde jaar na het definitieve vertrek van de familie Sornee bekroop hem de lust om in de vakantie een poosje naar Amerika te gaan. Maar hij begreep, dat Frans dat minder prettig zou vinden. Nee, dit was onmogelijk. De brede oceaan scheidde hen, mede ook als symbool. Maar in zijn hart bleef de hunkering naar Sjaantje branden. Het hindert niet, dat ze me nooit meer schrijft. Als ze alleen af en toe een foto wilde sturen van de kleine meid. Waarom doet ze dat niet? Begrijpt ze dan helemaal niet, wat ze me hiermee aandoet? Na die jaren was Max Ellegers misschien de eenzaamste man van Hoogendijk. Hoewel hij vrienden en kennissen genoeg had, waar hij, dat wist hij, altijd welkom zou zijn. Maar veel had men niet aan hem, als hij ergens op visite was. Beleefdheidshalve moest men hem wel uitnodigen en ondanks zijn teruggetrokkenheid mocht men hem in Hoogendijk. Tenslotte was hij de man, die in enkele ja ren het aloude bedrijf van Sornee tot grote hoogte had gebracht. Max Ellegers, de industrieel van Hoogendijk. Die het meeste personeel had en wiens bedrijf tot ver over de grenzen een goede reputatie genoot. Die in een glanzende Mercedes reed. En beschouwd werd als de beste partij in de wijde omgeving voor de ongehuwde schonen van het dorp. tels. Met het echte Spanje heeft dit natuurlijk niet veel meer te maken. Langs andere Middenlandse zeekus ten, zoals de Costa Brava en Costa Blanca is deze ontwikkeling ordelij ker verlopen. Weliswaar zijn de prij zen sinds het einde van de laatste oorlog wat gestegen, doch Spanje is altijd nog veel goedkoper dan Frank rijk of Italië en iets goedkoper dan Griekenland en Joegosalivië. Spanje, zo besluit Het Beste in een uitgebreide vakantiereportage over dit prachtige land, heeft op econo misch gebied een enorme hausse meegemaakt. Ook de Spanjaarden zelf hebben de smaak van het mo derne gerief te pakken gekregen. De vraag blijft natuurlijk hoe lang dit allemaal zal kunnen blijven voort duren. Het antwoord hierop zou kunnen zijn: Net zo lang als de wel vaart in de noordelijke landen aan houdt. ENGLEBERT HUM PER DINCK Gery Dorsey noemde zich Engelbert Humperdinck, omdat hij dat gewoon een leuke naam vond en omdat hij bewondering heeft voor de echte En gelbert Humperdinck (1854-1921), de komponist van de spoorkjes-opera Hans en Grietje. Engelbert gelooft in sprookjes: zijn leven heeft er de laatste jaren (na Knokke vooralveel van weg! Zijn fraai gezongen 'Relaese me', grote Decca-Topper bracht hem roem, be wondering en rijkdom. Nu nog een prinses.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Duinstreek | 1967 | | pagina 5