weekblad Schoorl, een mooi en rustig dorp met een rijk verleden GERRITSEN Evenementen HENK SWART's Kristal met zilver Doktersdiensten DONDERDAG 24 AUGUSTUS 1967 41e JAARGANG NR. 33 Verschijnt te Bergen, Bergen aan Zee, Schoorl, Schoorldam, Groet, Camperduin, Petten en de Egmonden Geschiedenis van Schoorl geboekstaafd Niet een bril, maar de JUISTE bril Mr. Opticien D. W. PASTOOR, Bergen A. CAKIRIAN Het speciale huis voor oosterse tapijten Ergerlijke dierenmishandeling natuursteenhandel en marmerindustrie Veel animo voor jeugdviswedstrijd salontafels - miniset-tafeltjes schemerlampen - asbakken - sigarettendoosjes Vuurwerk trok veel publiek Dit nummer bestaat uit 6 pagina's Redaktie en administratie Dry. Volkers en Leegwater (v.h. C. Oldenburg) Laanweg 35 - Schoorl Telefoon (02209) 268 - 223 Giro 55 28 67 Bankrelatie Alg. Bank Nederland n.v., Bergen Coöp. Raiffeisenbank, Schoon en Bergen Abonnementsprijs 7,50 per jaar; 2,- p. kwartaal Advertentieprijs 15 cent per mm. Contracten speciale tarieven Zoals u elders in dit blad kunt lezen is dezer dagen het boekje, waarin de heer Goettsch de geschiedenis van ons dorp beschrijft bij de uitgeverij GESTO te Alkmaar van de pers gekomen. Een en ander ging gepaard met de aanbieding van het eerste exemplaar aan burgemeester Bergh terwijl boekhandel Leysen al inmiddels honderden exemplaren van het boekje heeft verkocht. Aan schrijver dezes de taak om in het korte bestek van een artikel, de inhoud van het werkje beknopt weer te geven. De aandacht trekt eerst de omslag foto van het oude raadhuisje, de hr. Alf. Leysen jr. die deze fraaie foto maakte, heeft een van de weinig overgebleven historische gebouwen in ons dorp, eigenlijk het enige, op vakkundige wijze gemaakt. Ook de foto's in het boekje zelf van de re producties zijn door de heer Leysen gemaakt. Het voorwoord van burgemeester Bergh is twee keer afgedrukt, een keer op blz. 3 en één keer op de achterkant van het omslag. De heer Bergh brengt dank aan de auteur voor het feit dat deze tijd en lust heeft weten te vinden de uitvoerige stof zo compact weer te geven. De heer Goettsch merkt in zijn in leiding op dat door hem is getracht van elk der behandelde onderwer pen een 'dwarsdoorsnede' te maken door de tijd, beginnende in een zo- vpr mogelijk verwijderd verleden en doorgaande tot onze eigen tijd. De heer Goettsch zegt verder er zich van bewust te zijn, dat het onder werp niet uitputtend is behandeld, dit vindt ten dele zijn oorzaak in de schaarse bronnen maar ook moest er rekening mee wordengehouden dat het werkje allereerst bestemd zou zijn voor de dorpsgenoten en de gas ten. En deze zijn geen historici van professie. Het boekje telt 21 hoofdstukken, ter wijl verder een uitgebreide lijst van. geraadpleegde werken is opgenomen. Uit deze laatste blijkt wel dat de hr. Goettsch veel werk heeft moeten verzetten. Het eerste hoofdstuk behandelt de oudste bewoning van Schoorl en zijn omgeving. Omdat er van die oudste tijden geen geschreven berichten be staan is men aangewezen op bodem vondsten. Voor wat betreft Schoorl, de oudste aanwijzingen voor bewo ning dateren uit het tijdvak 1000 tot 800 jaar voor Christus. De tegen woordige duinen waren toen een la gere zwak golvende vlakte met plas sen in de lagere delen en nollen op de plaatselijke zandverstuivingen. De mens oefende daar akkerbouw uit en hield klein vee. Men wist nog geen raad met de overstuiving en daarom moest men steeds verder oostwaarts trekken. Pas uit de zesde eeuw zijn vondsten gedaan in wat we nu het dorp Schoorl noemen. De Rekere ontstond na een doorbraak van de Zijpe, de naam van het water is ontstaan door de samenvoeging van de woorden Reke bosrand en ara water. De verklaring van enige namen tref fen we in het tweede hoofdstuk aan. Voor de oorsprong van de naam Schoorl zijn verschillende verkla ringen te vinden. Dr. Karsten meent dat de naam is ontstaan uit de woor den schoor schaer strand of oever en lo als bos. Verschillende benamingen waren gebruikt, n.l. Schorla, Scoronlo, Scorle, Scorlo en Schoerle. Dr. Van Veen meent dat het spraakgebruik op de Zeeuwse en Zuidhollandse eilanden onder een schoorwal een steile wal verstaat. Hier zou dit dus steil bos betekenen. Anderen zijn van mening dat de naam is ontstaan uit het Engelse shore (kust), het Deense skaar ver want aan het angelsaksische scyran of schuren (scherp afsnijden). Groet wordt omstreeks 1200 Grothen genoemd, een verkorte naam van Groede, dat verwant is aan groeien. Het zou aangeslibd groen buitenland of met gras begroeid buitendijks land betekenen. Aagt in het woord Aagtdorp kan de betekenis hebben van het Friese laaggelegen land. Het is echter ook mogelijk dat Eghtdorp of Aagtdorp hoekdorp betekent. De eerste lettergrepen van Aatgdorp en Bregtdorp kunnen ook van de eigennamen van heiligen zijn afge leid. Hargen wordt in 960 Haragum en in 1083 Haragon genoemd, deze woor den zouden de betekenis hebben van tempel, heilig bos of afgods beeld. Kamp is volgens Dr. Karsten de aanduiding van een bepaald stuk grond, terwijl we in het eerste hoofd stuk lezen hoe Catrijp misschien aan zijn naam komt. Voordat de Rekere ontstond woonden er mensen van de rietgrebpolder tot de duinen. Vermoed wordt dat de bewoners van het land waar de Rekere zich een weg zocht, voor het water naar het zuiden vluchtten. Zij zouden de Frie zen zijn, die Dirk III in de slag van Vlaardingen in 1018 bijstonden. De ze veronderstelling wordt gegrond op het feit dat in een oorkonde van 1421 waarin Jan van Beieren War- menhuizen, Harenkarspel en het noord ambacht van Petten aan Jan van Egmond in leen geeft, als een der grenzen wordt genoemd het ke- telban. Dit zou het gebied ten wes ten van de Westfriese zeedijk en ten zuiden van de Rekerdam of Krab bendam zijn, en dus overeenkomen met Katrijp. De combinatie (KetelKatrijp) Harg komt ook bij Vlaardingen voor. In hoofdstuk II wordt uitgebreid verteld hoe het duinlandschap ont stond en hoe de mens, hiertoe ge dwongen door het dreigend geweld van het water, gedwongen was dij ken te bouwen. De Hondsbosse Zeewering is in 1413 opgetrokken uit zware dikke eiken balken. De naam Honsbos, eigenlijk Hontbosch heeft niets met onze trou we viervoeter te maken. Hont of Hunt is n.l. een oude oppervlakte- maat van ongeveer 100 roeden, dit is in onze maten ongeveer 1000 m2. Men sprak ook van honderdgeld, de omslag per 100 roeden. Hondsbosch heeft dus waarschijnlijk iets te maken met een bosje, dat in of bij de duinen ter plaatse heeft ge legen en ongeveer 100 roeden groot was. Veel interessants wordt in het vier de hoofdstuk over de verschillende bestuursvormen die in de loop van de geschiedenis in gebruik waren. Camperduin werd in 1404 bij Schoorl gevoegd en Groet was twee keer een zelfstandige gemeente. Het raadhuis je te Groet werd in 1639 gebouwd en het oude raadhuisje te Schoorl in 1601. Het nieuwe, huidige raadhuis te Schoorl dateert van 1901, het werd het daarop volgende jaar in gebruik genomen. Johannes Peeck, de eerste uit een geslacht dat vele burgemees ters zou voortbrengen werd in 1825 als zodanig benoemd. Over dit ge slacht wordt door de heer Goettsch veel wetenswaardigs verteld. Alle aangemeten door HOFLAAN 2 - TEL. 2202 - Leverancier van alle ziekenfondsen CONTACTLENS SPECIALIST INRICHTING VOOR CONTACTLENS-AANPASSING Uitsluitend specialistische behandeling Brillen op ziekenfondsrecept van uw oogarts, worden in de snelste tijd geleverd. burgemeesters passeren de revue, tot en met onze huidige burgervader toe. Weinig bekend is, zo staat in de voorlaatste alinea van dit hoofdstuk dat Schoorl in 1945 werd geadopteerd door de Engelse gemeente White- church en Morcomblake. Het kerkelijk leven wordt in hoofd stuk 5 behandeld en de middelen van bestaan in hoofdstuk 6. Men had het hier in vroegere jaren beslist niet breed maar toen op 1 juli 1906 de eerste vreemdelingen verschenen, ging de beste bron van inkomen groeien, n.l. het vreemdelingenver keer. De verbindingen werden ver beterd, de VVV's werden opgericht en deze bevorderen een gestage groei van het vreemdelingenverkeer. De schrijver stelt zich aan het slot van dit hoofdstuk de vraag, wat Schoorl zonder deze inkomstenbron zou zijn. De Schoorlse markten werden in 1446 ingesteld en ze werden gehou den op de Paardemarkt, een plek die nog altijd dezelfde naam draagt. Veel wetenswaardigs over de mark ten vinden we in hoofdstuk 7, ter wijl de herbergen en logementen in het daaropvolgende hoofdstuk onder de loep worden genomen. 'De Roode Leeuw' bestond reeds in de 17e eeuw, toen ze nog 'Het Wapen van Brederode' heette. 'De Rustende Jager' bestaat sinds 1792 nadat ze verschillende namen had gekregen n.l. 'De Roos' en 'De Ooyevaar'. Dorpsstraat 3, telefoon 4388 Hedendaags, oud en antiek Bij het hoofdstuk heren en kastelen lezen we dat onze gemeente niet rijk aan kastelen is geweest. Er stond voor 1100 een Burcht aan de Evendijk, de fundamenten ervan zijn in de 18e eeuw opgegraven maar niet aan de oppervlakte gebracht. In Aagtdorp stond het slot Poelen burg sinds 1345. Het oude kasteel is vernield of verbrand, op de grond slagen ervan trok men een herenhuis op. Dit huis kwam tot verval en in 1893 werden de resten en fundamen ten opgeruimd. En het dorp groeide. Het aantal in woners van Schoorl bedroeg in de elfde eeuw. 200. De 4000e haalden we eind 1964. U leest het allemaal in hoofdstuk achttien. Jan van Scorel wordt uitvoerig be schreven in het hoofdstuk dat han delt over beroemde voorvaderen, ter wijl in het voorlaatste hoofdstuk buitenstaanders hun visie op Schoorl geven. Schoorl als dorp van kunstenaars is de titel van het laatste hoofdstuk van het boekje. Hierin worden na men van bekende artiesten genoemd die in Schoorl hebben gewoond of nog wonen. Zelfs Picasso bracht in 1905 de zomer in onze gemeente door. Verder noemen we de gebroe ders Wiegman, Germ de Jong, Joep Nicolas, Herman Robberts, Ko van Dijk en vele anderen. We hebben zomaar enkele grepen gedaan uit de 21 hoofdstukken die de heer Goettsch in zijn alleszins le zenswaardig boekje heeft geschre ven. Alleszins lezenswaardig, inder daad, niet alleen voor de oudere Schoorlaar die aan tekst en illustra ties dingen uit zijn jeugd herkent. Maar ook voor de jeugd is het aan te bevelen het boekje te lezen en te herlezen. Zij krijgt op deze manier misschien een iets mildere kijk op het leven van heden als zij de van de armoede leest van vroeger. Nogmaals, van harte aanbevolen voor iedereen van 10 tot 100 jaar. Voor nog geen vijf gulden kunt u zich de eigenaar noemen en boekhandel Leysen heeft het werkje in voorraad. Als u de 'Camera Obscura' van Hil- debrand hebt gelezen weet u nog hoe de schrijver de hut van Teun de Jager beschrijft. De heer Goettsch rekent af met dit sprookje, hij ver telt dat deze figuur uitsluitend op de fantasie van de heer Hildebrand berust. Het oudste woonhuis ter plaatse is 'Het Zeepaard', het dateert van 1646. Het onderwijs wordt ons beschreven in hoofdstuk negen, terwijl de ver bindingen met de omgeving in het daaropvolgende hooldstuk worden gememoreerd. Uiteraard waren er vroeger hier alleen zandwegen, in 1870 kwamen B. en W. met het voorstel aan de Raad om tot be strating over te gaan. Het befaamde trammetje heeft ook al een bewogen geschiedenis achter de rug, u vindt het allemaal in dit hoofdstuk. Amusant is het hoofdstuk waarin eigenaardige verordeningen uit vroe ger en later tijd worden beschreven Men besloot, zo lezen we in 1758 hier voor het eerst een dienaar (veld wachter) aan te stellen wegens 'de vele dieverijen en landloperijen'. Deze man kreeg een zijdgeweer en twee zakpistolen, maar geen uni form. Loon per jaar 120,-. Maar aangezien bleek dat de brave man het niet alleen aankon, kreeg hij hulp van twee mannen 'van behoorlijke ouderdom'. Merkte men onraad en was assistentie nodig dan moest iedere 'opgeklopte' buur bij springen. Treffend is het voorstel dat in 1923 door de R.K. fractie in de Raad werd gedaan en dat handelde over invoering van een vloekverbod. Het voorstel werd met 5 tegen 2 stemmen verworpen. Een typisch maar heel begrijpelijk bedrijf voor Schoorl was de zand- mennerij (mennenvervoeren). Het zand werd gebruikt en wordt nog steeds gebruikt als metaal-stop en schuurzand voor glasblazerijen en zandsteenfabrieken. Aan dit onder werp is hoofdstuk 12 gewijd. Hoofdstuk 13 beschrijft de dorpsko renmolen, terwijl de Joodse en tegen woordige begraafplaatsen in de daar op volgende hoofdstukken worden behandeld. Schoorl heeft ook moeilijke jaren gekend, zo zegt de heer Goettsch in hoofdstuk 14. De strijd tegen de zee oorlogsgeweld, de pest, ziekten onder het vee en andere narigheden passe ren de reveu. Wie kan inlichtingen geven omtrent naam en adres van de vrouw, die op woensdag 16 augustus j.l. een doos met 4 jonge poesjes van 3 tot 4 we ken op het voetbalveld aan de Nesdijk neerzette. Inl. mevr. R. Boendermaker-Bak, Middengeestweg 33s, Bergen, tel. 2103. VAN DE V.V.V. DE EGMONDEN - BERGEN - SCHOORL EN GROET-CAMPERDUIN Zaterdag 26 aug. 20.00 uur 20.00 uur DE EGMONDEN Grote lampion en fakkeloptocht Egmond aan de Hoef, start Oranjeplein bij de Prinses Beatrixlaan m.m.v. Lamoraal v. Egmont. Start te Egmond aan Zee vanaf het Dorus Rijkersplein, m.m.v. Harmonie Soli Deo Gloria en Alkmaars Trompettercorps. Eindpunt van de 2 optochten Gemeentelijk Sportpark te Egmond aan Zee, waarna een concert en taptoe gegeven wordt door de 3 corpsen. Alle informaties: V.V.V. Egmond a. Zee, Voorstr. 69, tel. 02206 - 1362 V.V.V. Egmond Binnen, Visweg, tel. 02206 - 1943 V.V.V. Egmond aan de Hoef, Raadhuisplein, telefoon 02206 - 1380 BERGEN-BINNEN Concert in de R.K. Kerk, Dorpsstraat 28, door het Noordhollands Philharmonisch Or kest. (Bach, Mozart, Dvorak, Bizet). Dirigent: Henri Arends. Solist: Hans Henkemans, piano. Toegang: ƒ3,50; scholieren ƒ2, Autorally: Start Binnenhof, achter Albert Heyn. In schrijving a ƒ3,50 per équipe bij de VVV of om 14.30 uur aan de start. Vrijdag 25 aug. 20.00 uur Zaterdag 26 aug. 15.00 uur Maandag 28 aug. 20.00 uur Zaterdag 2 sept. 14.30 uur Lampionoptocht vertrekpunt Brandweerkazerne, meenemen Lampion Openluchttheater. Optreden van het Alkmaars Jeugdcircus „Jobloca". Kaarten a ƒ1,50, kinderen ƒ1,— bij de VVV of aan de kassa. Alle informaties: V.V.V., Plein 1, tel. 02208 - 2124 en 3100. BERGEN AAN ZEE Vrijdag 25 aug. Midget-golfwedstrijd voor volwassenen 20.00 uur (verlichte banen). Deelname 0,50. Alle informaties: V.V.V., v. d. Wijckplein 8, telefoon 02208 - 2400 GROET-CAMPERDUIN EN SCHOORL Trekking van de verloting VVV Groet-Cam- perduin in café Meereboer te Groet. Provinciale Fokveedag van Noord-Holland op het sportterrein aan de Molenweg. Alle informaties: V.V.V., Schoorl, Duinvoetweg 1, tel. 02209 - 504. V.V.V. Groet-Camperduin, Heereweg 210, telefoon 02209 - 423 Vrijdag 28 aug. 20.00 uur Woensdag 30 aug. RITSEVOORT 17-19 Zaterdagmiddag 19 augustus j.l. or ganiseerde de hengelsportvereniging 'De Karper' onder goede weersom standigheden een viswedstrijd voor jongens en meisjes tot dertien jaar. Leek het 's morgens alsof de wed strijd in het water zou vallen, tegen half één in de middag hield de regen op en gingen 20 wagens van de le den vanaf de brandweerkazerne, met ruim honderd jeugdige vissers van start naar de Hargervaart waar het grote visfestijn op 't gegeven hoorn signaal van de heer J. de Koning een aanvang nam, onder prettige lei ding van een 15-tal controleurs. Na twee uur collectief vissen, wer den er 425 vissen uit het water ge slagen in de zonnige polder. Daarna mochten de twee eerste-prijswin- naars met elk met 17 gevongen vis sen: Joh. Bos en Kees Jansen uit een grote hoeveelheid prijzen, de mooiste zoeken. 3. was Peter Kuipers 4. Maarten van Alphen, 5. Martijn Jongejan met 11 vissen. De zesde prijs kreeg J. Jongbloed, 7. T. Sal man, 8. G. von Sichhart met de Prachtig origineel edelstenen kettingen ZOEK NIET LANGER NAAR EEN BLIJVEND GESCHENK ALKMAAR - TELEFOON 14157 grootste brasem (39 cm), 9. Menno Melker, 10. Henny Groenwoud. Deze eerste jeugdviswedstrijd die 't bestuur organiseerde is voor de jeugd een onvergetelijke middag gewor den. Het volgend jaar overweegt het bestuur van deze populaire visver eniging zo'n viswedstrijd voor de jeugd in samenwerking met de VVV Bergen te organiseren. Duizenden toeschouwers verdrongen zich op het Rode Plein te Bergen aan Zee waar de Commissie van Zomerfeesten onder auspieciën van de VVV van deze badplaats, de zo mergasten met een leuke filmvoor stelling en een grandioos vuurwerk verraste, dat afgestoken werd op het hoge duin voor hotel 'Nassau-Bergen' en voor iedereen duidelijk zichtbaar was. De filmmaatschappij 'Contact' uit Amsterdam vertoonde verschil lende amusements- en dierenfilms die door het publiek zeer gewaar deerd werden. VOOR BERGEN H. W. J. M. POOT Dorpsstraat 30, tel. 2423 VOOR SCHOORL F. H. RISSELADA Dr. Heringlaan 18, telefoon 360 De geluidswagen van 'Seven Up' zorgde belangeloos voor de muzi kale illustratie en bracht een vrolijke prettige sfeer onder de duizendkop pige menigte. Dertig collectanten(trices) zwierven uit door de massa, en rammelden met hun bussen, waarvan de baten ten goede komen aan de pas opge richte vereniging 'Herrijzend Par- nassiapark' die van dit park een kleine dierentuin en een kinder boerderij willen maken. De opbrengst van deze collecte viel tegen en bedroeg 447,25. CONCERT 'BERGENS HARMONIE' Op maandag 28 augustus a.s. zal 'Bergens Harmonie' o.l.v. de heer Schrijvershof concerteren bij de Ru- inekerk, aanvang 20.15 uur.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Duinstreek | 1967 | | pagina 1