EL SALVADOR
klein land van grote tegenstellingen
Speciale aanbieding 145,00
TINNEROY
BROEKPAKKEN
maten 34 - 36 - 38 - 40
KAPSALON
'DOBBEN'
1, 6 en 8 sept.
woensdag- en
vrijdagavond
geopend
Telegraaf
en Volkskrant
Afwezig tot
11 september
D. W. Pastoor
Dr. BRUST
afwezig
1 t.m. 21 september
H. W. J. M. Poot sr.
H. J. M. P. Poot jr.
afwezig
van 4 sept. tot 4 okt.
trottoirtegels
asbest golfplaten
Hoenderpark
Henneman
ANJERS
NEPRO
dubbele ramen
NEPRO
GLAS
OCCASION
Vraag en aanbod
VAKANTIE
Kapper Roos
een
beschaafd
handig meisje
TAXI
TAXI P. SMIT
TEL. 2 5 2 9
Margarete Astor
lipstick
kieurkiezer
35 ct.
GROENEVELD
jongens voor
Groet
en Bergen
Twefitsche
Textielhandel
El Salvador is een land, dat u waar
schijnlijk niets interesseert. U weet
niet waar het ligt en u kunt zich
niet voorstellen wat wij daar nu mee
te maken hebben. En toch valt dat
mee. Alleen, El Salvador adverteert
zich zelf niet. Het timmert niet aan
de weg, maar als ontwikkelingsge
bied gaat het rustig zijn gang. En als
u dan nog weet, dat datgene wat u
hier als Guatamala-koffie drinkt
voor een heel groot gedeelte uit El
Salvador komt, en dat de Cubahoning
in grote vaten, bij scheepsladingen
vol uit El Salvador wordt vervoerd
naar Duitsland, waar er water bij
wordt gedaan, waarna ze verder
wordt verzonden in potten met het
etiket 'Cuba honing' er op; als u
dan verder nog weet, dat in dit klei
ne landje veel Nederlanders werk
hebben gevonden in leidende posities
er van Unielever (die daar Uni
Sola heet), om er maar enige te
noemen als u dit alles weet, ziet
u, dat dit snel opkomende onderont
wikkelde gebied toch wel meer be
langstelling verdient dan het krijgt.
Eerlijk gezegd is de belangstelling
hier in Nederland bedroevend ge
ring. Wat horen wij er hier van als
de hoofdstad San Salvador door een
aardbeving wordt getroffen en een
deel van de armere wijken en vele
dorpen die er aan grenzen, gedeel
telijk in puin liggen? Weten wij hier
het aantal doden en de schade van
deze aardbeving in 1965? Hebben wij
er iets over gehoord, dat er grens
geschillen zijn tussen Honduras en
El Salvador en dat daar twee legers
tegen over elkaar liggen, die men
in bedwang tracht te houden tot de
regeringen hebben uitgemaakt waar
nu in werkelijkheid die grenzen lo
pen, die bepaald zijn in 1821, toen de
landen van Centraal Amerika zich
van het juk van de Spaanse koloni
satie bevrijd hebben?
Centraal Amerika, dat vreemde,
steeds smaller wordende aanhangsel,
dat de Verenigde Staten van Noord
Amerika scheidt van Zuid-Amerika.
Te beginnen met Mexico, via Guata-
mala, Honduras waar tussen deze
laatste en de Grote Oceaan El Sal
vador, als een klein, nietig landje,
ingeklemd ligt), via Nicaragua, Costa
Rica en tenslotte Panama, waardoor
het smalste gedeelte het bekende
Panama Kanaal gegraven is, bereikt
men het zich weer snel verbreden
de land, dat Zuid Amerika als ver
zamelnaam draagt.
El Salvador, ongeveer zo klein als
Nederland, is een land, waar ieder
stukje grond in cultuur is gebracht.
Het is een agrarisch land, dat door
het aanleggen van goede wegen in
de laatste 10 jaren een enorme voor
uitgang heeft geboekt, waar de in
dustrieën m de laatste paar jaren
als paddestoelen uit de grond oprij
zen en waar dus steeds meer mensen
geregeld werk vinden. Maar nog al
tijd is het een land, dat worstelt met
het probleem van de onderbetaalde
arbeider, ambtenaar en een groot
deel van de middenstand; waar de
grond veelal het eigendom is van
schatrijke grootgrondbezitters, die al
het wel en wee van land en volk be
palen doordat zij de onmetelijke
koffietuinen bezitten, waarin drom
men mensen ten tijde van de koffie-"
pluk een karig loon verdienen.
En er is niet alleen de koffie. Er zijn
enorme katoenplantages, suikervel
den, maisvelden. Er zijn de agaven,
die zorgen voor de sisalcultuur,
waarvan de stevige scheepstouwen
worden gemaakt, hoewel die sisal
tegenwordig ook door nylon wordt
verdrongen. En tenslotte zijn daor
de eindeloze plantages daar finca's
genoemd van citrusvruchten, si
naasappelen, citroenen, grape-fruit,
vaak afgewisseld met bananen en
andere tropische vruchten.
Om de twee jaren ga ik een winter
in dat land doorbrengen. Het heeft
nl. het heerlijkste klimaat, dat men
zich maar denken kan. Vooral als
het bij ons wintert en daar de droge
tijd is aangebroken. Van oktober tot
mei zonneschijn. Iedere ochtend
wakker worden met een blauwe
lucht, iedere ochtend om 6 uur uit
bed, gaan kijken in de tuin hoe de
zon te voorschijn komt vlak bij de
vulkaan de San Vicente, die toch
wel een 60 kilometer ver weg ligt.
De temperatuur is er zo ongeveer 26
graden C op de weg. De nachten zijn
aangenaam koel, men slaapt er on
der een dunne deken, maar 's mor
gens stijgt de zon er snel en laat
ons al spoedig van zijn heerlijke
stralen genieten.
Iedere keer als ik er weer kom, ben hier in Nederland 'witte rietsuiker'
ik verbaasd over de vele verande
ringen. De wegen, die ik als smalleh
bochtige landwegen kende, vol kui
len en stenen, waarover we met een
Landrover moeyzaam vooruitkwa
men en waarop men bij de steile
hellingen soms het gevoel had voor
over te zullen slaan bij de afdaling,
en waarop men een moeizame boch
van 45 graden moest nemen langs
steile afgronden, die wegen zijn in
prachtige vierbaanswegen veran
derd.
Om dit te bereiken zijn hele stukken
berg afgegraven, ravijnen vol ge
gooid of gedeeltelijk door brede
bruggen overspannen. Hier en daor
ziet men onderweg een stukje van
de oude weg liggen, waar hij één
van zijn vele gevaarlijke bochten
maakte. Reeds een jaar later is dat
stukje weg voor een groot deel door
de weelderige, tropische plantengroei
in beslag genomen. Sommige oude,
smallen bruggen liggen er nog over
een smal stukje ravijn, maar de
planken zien er al zeer onbetrouw
baar uit en ook daar groeien de
graspollen, de lage bloemplanten en
zelfs al hogere struiken er tussen
in.
Het merkwaardige van zo'n land als
El Salvador is, dat het deels nog in
de ban van de Middeleeuwen ge
kluisterd is en hier en daar zich
resoluut daaruit bevrijd heeft, zodat
men het gevoel krijgt met één been
in de eigen tijd te staan (en dan wat
dat betreft vaak op zijn allermo
dernst), terwijl het andere been, zo'n
paar honderd jaren terug, zich daar
van niet los kan maken. En ook het
oog kan zich er niet van losmaken.
Het is fascinerend te zien, met eigen
ogen te zien, hoe ook onze voorou
ders geleefd hebben, al was dat dan
in een minder verrukkelijk klimaat.
Daar, waar een moderne suikerfa
briek is verrezen, waarin met de
meest moderne machines het suiker
riet wordt verwerkt tot blanke sui
ker, niet te onderscheiden van de
suiker, die bij ons uit Dinteloord
komt, daar wordt, slechts gen paar
kilometer verder, op een boerderij
de suiker nog juist zo bereid als de
indianen dat deden vóórdat de Span
jaarden in de 16e eeuw dit land
veroverden.
Midden in een verhoogd veld staat
een soort kraakmachine, stenen die
over elkaar heen wrijven, voortbe
wogen door een span ossen, dat
daarmee met een bamboestok ver
bonden is. De ossen lopen voortdu
rend rond, een man neemt telkens
een paar stengels suikerriet in de
hand, die daar opgestapeld liggen
nadat ze werden aangevoerd van
de rietvelden, met karren op twee
wielen, door ossen getrokken. De
stengels worden door de stenen
verbrijzeld en het sap loopt eruit in
een bak die er onder in de grond
ligt ingegraven. Deze bak is ver
bonden met een bamboebuis, die
door de grond heen uitkomt op een
lager gedeelte van het terrein, waar
het sap in houten bakken wordt op
gevangen. Daar wordt het schuim
er af geschept in een andere houten
bak, waarin een man dit schuim
roert tot een stevige, lichte stroperi
ge massa, die vrij spoedig hard wordt
en als lekkrenij wordt gegeten.
Het sap zelf wordt in grote betonnen
vaten gestort, een houtvuur dat er
onder wordt gestookt, zorgt voor ver
hitting. De betonnen bakken staan
in een open loods; grote houten
blokken, waarin tot bijna op de bo
dem cylindervormige gaten zijn ge
maakt, dienen straks als vorm, waar
in de hete, ingedikte suikerstroop
zal worden gegoten. Onder het in
koken wordt er voortdurend in de
hete massa geroerd.
Een jongen giet onderwijl de vor
men vol water en op het moment
van overstorten van de hete massa
in de vormen wordt het water ver
wijderd. Met enorme soeplepels aan
lange stelen heeft dat overscheppen
plaats. Op deze manier ontstaan de
in El Salvador zo wel bekende pak
ken donkerbruine suiker. Tonvor-
mig zijn ze, ingepakt in gedroogde
palmbladeren. Maar ook witte sui
ker is van dit bedrijf te betrekken.
In grote platte bakken ligt de sui
ker onder een afdak in de tuin. Over
de suikerstroop is een soort rood
achtige aarde aangebracht. Deze
schijnt een zodanige werking op de
suiker uit te oefenen, dat zij na ver
loop van tijd het bekende crèmekleu
rige aanzicht krijgt van wat men
STATIONSSTRAAT 21, BERGEN
TELEFOON 4028
noemt. In de fabrieken echter maakt
men echte witte suiker door che
misch te bleken.
Maar het is niet alleen de suiker,
die op twee verschillende manieren
wordt bereid.
De landbouw wordt beoefend met
machines en met de machete, het
voor alles dienende mes van de In
diaan. Zo gaat het ook met de koffie
en de katoen en in de stad is daar
de man, die de schoenen repareert,
zittend op zijn krukje op straat voor
zijn huis, met als tegenstelling de
winkel, die daarvoor een moderne
inrichting heeft.
Overal in dit land botsen oud en
nieuw tegen elkaar of en dat kunnen
wij beter zeggen, leven zij in de
meeste gevallen broederlijk naast el
kaar voort.
ZONDAG 3 SEPTEMBER
BERGEN
HERVORMDE GEMEENTE
RUÏNEKERK
10.15 uur: Ds. ter Steege
GEREFORMEERDE KERK
10.00 en 19.00 uur:
Ds. M. Schenkeveld te Doorn
LEGER DES HEILS
(Dorpshuis)
10 uur: Samenkomst
EUROPESE PAROCHIE VAN
St. BENEDICTUS. Pr. Hendriklaan.
8 uur H. Mis, 9.00 uur Hoogmis,
10.15 uur Europese Mis (Latijnse li
turgie met preek in Frans en Duits).
11.30 uur H. Mis.
Zaterdag avondmis te 19.15 uur.
PAROCHIE PETRUS EN PAULUS
Zaterdag 19.00 uur Eucharistie
viering zoals op zondag.
Zondag H. Missen te 7.00, 8.15, 9.30
en 11.00 uur
Van maandag t.m. vrijdag 's mor
gens om 8 uur en 's avonds 7 uur.
SCHOORL
HERVORMDE GEMEENTE TE
SCHOORL. GROET en CAMP.
Schoorl, 10 uur: Ds. C. M. de Jong
Groet, 10 uur:
Ds. Scholten, Groningen
R.K. PAROCHIE VAN DE
H. JOANNES DE DOPER
19.00 uur H. Mis als op
Zaterdag
zondag.
Zondags zijn de H. Missen om
7.00 - 8.00 - 9.30 (Hoogmis) en 11.00
uur en 's avonds om 19.00 uur.
Door de week is de H. Mis om 7.45
uur. Al deze missen worden gehou
den in de toeristenkerk.
VERBREIDING DER WAARHEID
Brouwerstr. 31 Alkmaar
Voorweg hoek Huysmansweg
5 uur: Ds. Ruys
ALKMAAR
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
10 uur:
Da. Blanksma-Van der Zwaag,
Twisk. Koffiedrinken
REMONSTRANTSE GEMEENTE
10.30 uur: Ds. J. Breukink
Bespreek tijdig
om teleurstelling te voorkomen
2 2 6 6 TEL. 2 2 6 6
Advertenties en abonnees
Oosterweg 6, telefoon 3981
Onze lieve opa en oma
J. BRUIN
W. BRUIN-
VAN DEN BORN
zijn 50 jaar getrouwd en
hopen dit op 6 sept a.s.
in stilte te herdenken.
Hun dankbare
kleinkinderen
Mirjam en Lydia
Platt
Bergen, augustus 1967.
St. van Surcklaan 11
4 september 1967 zijn wij
25 jaar getrouwd. Wij
willen deze dag met onze
kinderen, familie, vrien
den en kennissen her
denken op zaterdag 16
september in café-res
taurant 'De Viersprong',
centrum Schoorl
C. Burger
D. Burger-Rezelman
Johan, Kees en Lia
Gelegenheid tot felicite
ren van 4-6 uur.
Mr. OPTICIëN
Hoflaan 2 - Bergen
Waarneming: Dr. Risselada
Ejchoorl
(spreekuur 8-9 uur)
en
De andere dokters nemen de
praktijk waar
TE KOOP
en
in verschillende lengtes
P. ROOZING, Zijpersluis.
Telefoon (02268) 209.
VERS - VOORDELIG
ANNEX MANEGE
Bergen - Breelaan - Tel. 3236
voor bruiloften en partijen.
Vers van de kwekerij, zeer bil
lijke prijzen. Dennelaantje 4,
Schoorl, telefoon 852.
AUTORIJSCHOOL
CHR. DE VRIES
Schoorldam, Rijksstraatweg 38
Alkmaar, Grote Beerstraat 8,
telefoon (02200) 17938.
Partij battings en platings 2
tot 6 meter.
6V2 x 16 - 7»/2 x 18 - 7V2 x 20
7V2 x 24 - 10 x 20 - 10 x 24 cm.
enz. Zware grenen balken 20x
20 cm., 5,50 m.l. Duims en vijf
kwartiershout 2 tot 6 meter
lang. Ramen, deuren en kozij
nen. Rechte trappen 4 meter
hoog. Closetpotten compleet en
latten voor plafonds.
P. Roozing, Zijpersluis
Telefoon (02268) 209
Voor vakkundig slapen en
vijlen J. ROSE
Oosterweg 26 - Bergerweg 20
tijdelijk 60,per m!
Alluminium jalouzieën, zonne
schermen, markiezen.
Vraag prijsopgaaf en monster»
Heiligland 38 - Alkmaar
Telefoon (02200) 15678
Glas 1204 in zeer goede
staat.
Slechts 60.000 km
gelopen
Verkoop onder garantie
van le eigenaar
GARAGE P. SMIT
Dorpsstraat 18, Bergen
TUINMAN BIEDT ZICH AAN
voor alle tuinwerkzaamheden
Telefoon (02284) 653
Voor weduwnaar
EEN KLEINE WONING OF
VRIJ GEDEELTE
te huur gevraagd in Bergen.
Brieven onder nr. 318 bur. De
Duinstreek, Schoorl
AF TE HALEN EEN HOND
van half jaar oud. Oosterweg
6, Bergen, telefoon 3981
B.z.a. Meisje van 15 jaar als
HULP IN DE HUISHOUDING
voor de zaterdag. C. Meijer,
Oudewal 7, Warmenhuizen,
telefoon (02269) 424
ACCU's regelrecht van fabriek
Bij inlevering van oude 40%
korting op nieuwe, llA jaar
garantie. Heiligland 36, Alk-
maar, telefoon 15678
KALKNAGELS alsmede inge
groeide nagels worden door
ons volgens de nieuwste me
thode behandeld.
'Beauté Royale', Comanstraat
3, Alkmaar, tel. (02200) 16231
Te koop: B.M.W. 700
4-pers. auto, i.g.st,, van eerste
eigenaar. Te bevr.
GARAGE P. SMIT
Dorpsstraat 18, Bergen
Per 1 oktober gevraagd
LIEF MEISJE
in gezin met kleine kinderen
in Bergen.
Telefoon (02200) 30046 of
brieven onder nr. 319 bur. De
Duinstreek
Gevraagd voor minstens twee
dagen per week
HULP IN DE HUISHOUDING
Mevr. F. Rood, Laanweg 60,
Schoorl, telefoon 216
Elektrische dekens voor halve
prijs en tot 15 sept. 10% extra
korting.
Twee jaar fabrieksgarantie.
1 pers. ƒ54,- of 3x 18,-;
2 pers. 63,- of 3x 21,-, incl.
10% korting.
Schrijf aan Majoko, Jan Gij-
zenkade 236, Haarlem, post
bus 822, Haarlem of bel (023)
62406 en u ontvangt onze
deken vijf dagen gratis op
proef,
Gevraagd
HULP IN DE HUISHOUDING
bij
Mevrouw Kuiper-Weyhenke
Wiertdijkje 8, Bergen, tel, 3687
Tijd en condities nader over
een te komen
Twee a.s. huishoudleraressen
zoeken
ZIT-SLAAPKAMER
MET KEUKEN
P. Huising, Loudelsweg 24,
telefoon 2880, Bergen
(na 6 uur)
Lerares zoekt
ONGEMEUBILEERDE
KAMER IN BERGEN
BIJ VOORKEUR IN HET
CENTRUM
Mej. Poppink, Kerkstraat 1,
Bergen
Gevraagd:
WERKSTER
voor 1 dag of 1 ochtend per
week.
MEVR. REUDINK
Pr. Bernhardlaan 3, Bergen
Telefoon 3347
Te koop:
LANGE TROUWJAPON
maat 38.
Emmalaan 17, Bergen,
telefoon (02208) 3276
Alg. ontw. dame, repr. versch.,
56 jr„ gezond, opgew., p.g. wil
HUISHOUDEN LEIDEN
in intell. en besch, gezin of bij
alleenstaande. Heeft eigen ink.
maar thans doelloos bestaan.
In- of extern. Bekend met 1.
verpl. Brieven nr. 3054 De
Haan's Boekhandel, Bergen
Te koop gevr. in Bergen
MIDDENSTANDSWONING
Aangeb., event, in ruil: vrijst.
huis met gr. tuin in Bergen.
Brieven nr. 3053 De Haan's
Boekhandel, Bergen-Nh.
Gevraagd met spoed:
EEN ZOMERWONING
voor de wintermaanden, voor
a.s. jong echtpaar.
Br. onder nr. 3052 De Haan's
Boekhandel, Bergen
Te koop, zo goed als nieuwe
DAMES WINTERMANTEL
maat 40-42.
Duinweg 40, Aagtdorp
Gevraagd
MEISJE VOOR HALVE
DAGEN
of werkster voor enkele halve
of hele dagen per week.
Mevr. Broekman, Hoflaan 25,
Bergen, telefoon (02208) 2582
van 4 september t.m.
16 september zjjn
wij gesloten
Laanweg 59, Schoorl
Telefoon 301
Wij vragen, per 15 of 22 sept.
a.s., voor onze
ESPRESSO-BAR 'DOMINO'
Plein te Bergen-Nh
voor serveren en buffet,
zelfstandige baan
event, jaarbetrekking
(hoge verdienste).
TEVENS MEISJE
GEVRAAGD VOOR DE
WEEKENDEN
en één dag door de week
Soil, aan: J. Schrama,
Oude Prinsweg 1, Bergen-Nh.
telefoon (02208) 2931
Sportieve dame, 58 jaar, in be
zit van auto, zoekt
REISGENOOT OF
REISGENOTE
voor vakantie van 3 a 4 weken
half sept, voor gez. rekening.
Brieven onder nr. 320 bur. De
Duinstreek, Schoorl
Voor
TROUWRIJDEN
en
ROUWAUTO's
naar
Dorpsstraat 18 - Bergen
TE KOOP
Mooie Engelse kinderwagen
merk Churchill 75,
Stalen bureau ladenkast 60,
Pitriet schrijfbureau met
bureaustoel 75,
Wascombinatie Siwa 75,
7 eetkamerstoelen
Zweeds blank 125,
Schrijfmachine
Remington 75,
Oliestook Becht en
Dieserink 50,
Harmonium 50,
Glas in lood raam
deurformaat 40,
3 ansichtkaarten molens 15,
Smeedijzeren lampekamp
80x50 40,
Telefoon (02209) 588
Heereweg 153, Schoorl
NIEUW
6 mini-proefstiftjes voor
zelf proberen op uw
lippen zoals het hoort
probeer thuis de 6
nieuwe modekleuren
bij aankoop van een
originele
Margarete Astor lipstick
a 1,75 uw 35 ct terug
van de proefstiftjes
Drogisterij -parfumerie
heeft dit nieuws voor U
J. Oldenburglaan 15, Bergen
Telefoon 2716
GEVRAAGD
voor het bezorgen van
ochtendkrant
Aanmelden bij de agent,
Oosterweg 6, Bergen, tel. 3981
coupons coupons coupons cou
pons coupons coupons coupons
coupons coupons coupons cou-
BERGEN MOLENSTR. 16
pons coupons coupons coupons
coupons coupons coupons cou
pons coupons coupons coupons
