Belangrijk initiatief
Een eeuw muziekhandel Ypma, Alkmaar
HfMü wmweekblad
Werkgelegenheid
Constructieve
ontwikkelingshulp
Suriname
FASCINEREND BOEK OVER DE
WERELD VAN DE ESKIMO'S
Zet uw ogen en uw cameralens ver open
Spanning kan ons ziek maken
Lichamelijke ongemakken kunnen uit geestelijke
druk voortkomen
DERDE BLAD DONDERDAG 9 MEI 1968
DE DUINSTREEK
Van links naar rechts: de stichter van de firma, de heer P. Th. Ypma (overleden in 1913)
de in 1963 overleden firmant de heer Dirk Ypma; en de tegenwoordige firmant, de heer
Niek Ypma.
De toonzaal van de firma P. Th. Ypma in de Langestraat 77, Alkmaar.
1848 kwam de achtjarige Petrus
Ypma uit Bolsward, waar zijn va
der orgelmaker was, naar Alkmaar
om bij zijn oom, Lolke Ypma _het
vak te leren. Na bij zijn oom 30 jaar
in de leer te zijn geweest als mu
ziekinstrumentmaker, organist en
pianostemmer, vestigde hij zich
in 1868 zelfstandig in de Lange
straat, nog steeds de Alkmaarse
Kalverstraat. Daar viert nu op 7
mei de fa. P. T. Ypma haar 100-
jarig bestaan. Zij doet dat men een
receptie en met een pianoconcert
van de bekende pianist Jan Wijn,
welk concert de firma haar geno
digden en relaties aanbiedt.
Na een tiental jaren als pianostem
mer relaties te hebben aangekweekt
begon Petrus Ypma een pianohan-
del; het was de eerste pianozaak m
Alkmaar. Het begon met Franse pi
ano's, de Erard, de Bernard en de
Pleysel; deze werden later door de
Duitse piano's verdrongen; zo werd
de fa. Ypma één der eerste afne
mers van de Rud Ibach Sohn te
Schwelm te Westfalen. Blijkens een
advertentie uit de A. Crt. van 1881
kon men toen bij Ypma een nieuwe
kruissnarige piano kopen voor 340.
Thans beschikt de fa. Ypma over
een showroom met ca. 70 instrumen
ten, piano's, vleugels en orgels; haar
'vlaggevleugel' is de grote Steinway
Sons, een concertvleugel, die
nieuw 26.000,- kost. Deze vleugel
stelt de firma bij wijze van service
beschikbaar voor concerten.
In 1920 begon de firma Ypma zelf
piano's te maken. De produktie
bleef beperkt tot een dozijn; de toe
leverende industrie, die de onder
delen vervaardigde, kwam in ons
land toen nog niet voldoende tot
ontwikkeling, zodat het maken van
een eigen merk weinig kans op suc
ces bood. Een dozijn Ypma-piano s
vond zijn weg naar de klanten; toen
staakte de firma met 't maken van
een eigen merk. Toen de radio zijn
intrede deed, begon de fa. Ypma
ook radiotoestellen te maken, on
der de naam 'Perfect', maar ook
dat was maar van korte duur. Wel
werd de piano- en orgelhandel uit
gebreid met een afdeling radio- te
levisie en gramofoonplaten, met wat
erbij hoort.
Toen de stichter van de fa. Ypma in
1913 overleed, zetten zijn zoons Dirk
en Niek, die beide hun vakopleiding
in Duitsland hadden genoten, de
zaken voort onder de naam P. Th.
Ypma. Dirk, de oudste stierf in 1963.
Kenmerkend voor de goede sfeer in
het bedrijf is dat de oudste mede-
werker-pianostemmer Andr. Kloos
ter er zijn gouden en vier jongere
topmensen er hun zilveren dienst-
jubileum vierden.
De jongste zoon van de tegenwoor
dige firmant, de 19-jarige Stephen
Ypma, geniet thans zoals zijn va
der en oom deden -zijn vakoplei
ding in Duitsland; hij is leerling
van de muziekinstrumentenvak
school te Ludwigsburg. De piano's
van Ypma vonden hun weg in heel
Noordholland en tot ver daarbuiten
en tot op de eilanden Texel en Ter
schelling. Kunstenaars van naam be
speelden 3e toetsen van Ypma's
concertvleugels op de podia in tal
van plaatsen, tot in het concertge
bouw te Amsterdam, waar de be
kende pianist Hans Henkemans op
zijn speciaal verzoek de Steinway
Sons van Ypma tot zijn beschik
king kreeg voor een drietal con
certen.
Tal van concertpianisten van inter
nationaal niveau, die een vleugel
van Ypma bespeelden, stuurden de
firma na het concert ongevraagd
lovende attesten en tevreden
heidsbetuigingen.
De huidige firmant, de heer N.
Wij leven in een jachtige tijd.
Iedereen spant zich in om steeds
sneller en beter zijn werk te doen
in de collectieve strijd om sukses en
nog ruimere financiële middelen. In
dien wij echter met onze auto's het
zelfde zouden uithalen, als met ons
lichaam, dan zou het zeer de vraag
zijn of die glanzende automobiel wel
de eerste tienduizend kilometerbeurt
zou halen.
Het komt steeds meer voor, dat
mensen met allerlei lichamelijke
kwalen ten einde raad naar dokter
lopen, die vervolgens constateert,
dat er geen enkele fysieke afwij
king valt waar te nemen, doch wel
een grote geestelijke spanning. Als
voorbeeld mag gelden het geval van
een vrouw, die gekweld door adem
nood, hevige hartkloppingen en ook
flauwtes had, door haar huisarts
Ypma was jaren lid van de CAO-
commissie van de Ned. Bond van
Piano- en Orgelhandelaren; ook
vond hij bij zijn drukke business nog
tijd om in Alkmaar pianoconcerten
voor de jeugd te organiseren, waar
uit o.m. de reeds bekende pianisten
Bruin en Beatrice Israëls zijn voort
gekomen. De heer Ypma, die het
pianovak als een kunstambacht be
schouwt, leverde aldus een belang
rijke bijdrage tot het muzikale le
ven in stad en gewest. De piano
het instrument waarvoor zo enorm
veel muziek geschreven is, behield
steeds zijn voorliefde.
'Een piano aldus de heer N. Ypma
kan, als de reparateur een vak
man is, die in zijn werk een ideaal
verwezenlijkt wil zien, met repa
reren beter functionerend en daar
door mooier worden gemaakt.'
De piano is een waardevol instru
ment en kan als een verantwoorde
belegging gezien worden. De piano
is ook een veelzijdig instrument, dat
door zijn karakteristieke toon en
groot potentieel aan toonvoortbren-
ging een haast onbeperkt uitdruk
kingsvermogen in zich heeft.
De piano is het klassieke instru
ment aller tijden. Zij bleef eeuwig
jong zoals de 100-jarige firma
N. Th. Ypma.
FR. OTTEN
In tegenwoordigheid van vele Bra
ziliaanse autoriteiten en de heer
Willem Bruynzeel heeft de Brazi
liaanse minister voor de ontwikke
ling van het binnenland, in Macapa
de triplexfabriek Bruynzeel Madai-
ras S.A., geopend.
Macapa ligt in het amazonegebied
van Brazilië, waar voldoende hout
aanwezig is, dat geschikt is voor
verwerking tot een hoogwaardig
produkt.
De totale investering in dit nieuwe
project bedraagt ongeveer 22 mil
joen gulden. Van dit bedrag wordt
7,5 miljoen door de Nederlandse re
gering gegarandeerd
Ongeveer 90 procent van de produk
tie zal worden geëxporteerd naar het
Caraibisch gebied, de Verenigde Sta
ten en Europa. Voor Bruynzeel bete
kent deze nieuwe onderneming een
betere grondstoffen- en marktposi
tie. Voor Brazilië is de vestiging be
langrijk, zowel met het oog op de
handelsbalans als voor de ontwik
keling van het amazonegebied.
Deze nieuwe fabriek met inbegrip
van de bosexploitatie en exploratie
aan 1500 mensen werkgelegenheid
zal verschaffen, zal 24.000 m3 tri
plex per jaar produceren. Wat de
personeelsbezetting betreft kreeg 'n
kern van leidinggevend personeel,
met name een geselecteerde groep
van 11 aspirant-voorlieden, een
scholing in de triplexfabriek van
Bruynzeel in Suriname. Twee voor
de taak van produktiechef in aan
merking komende Brazilianen geno
ten een speciale opleiding in Zaan
dam. Gedurende een ruime aanloop
periode zullen specialisten van de
Surinaamse en Zaanse Bruynzeel-
bedrijven in Macapa te werk gesteld
worden. Door opleiding in het be
drijf zelf hoopt men tot een behoor
lijke bezetting met lokaal personeel
te komen,
Oorspronkelijk was de bedoeling
een houtsoort die als grondstof voor
triplex dient uit Brazilië te be
trekken ten behoeve van het bedrijf
in Suriname. Daartoe was Brazilië
bereid, waarbij men echter vroeg de
mogelijkheid tot oprichting van een
triplexfabriek in Amazona te be
studeren. Ondanks het feit dat het
gebied aan de Amazone geïsoleerd
is, meent Bruynzeel dat vestiging in
dit ontwikkelingsgebied verantwoord
is, een mening die wordt gebaseerd
op jarenlange ervaring in andere
ontwikkelingslanden. Behalve motie
ven van ondernemerschap heeft de
doorslag gegeven de overtuiging dat
het westerse bedrijfsleven in de
ontwikkelingslanden een construk-
tieve rol dient te spelen.
4
Bij de totstandkoming van Brumasa
een samenwerking met een grote
Braziliaanse mijnbouwonderneming
'ICOMI', is duidelijk gebleken hoe
belangrijk Suriname is als basis
voor Nederlandse initiatieven in Zd.-
Amerika.
In het vroege voorjaar is er al veel
te fotograferen. Helaas blijven de
meeste amateurs te ver van het
onderwerp vandaan. De gemiddelde
opname-afstand ligt op ca. 10 meter
en het is duidelijk dat er, in dat
geval, weinig van het onderwerp
overblijft op de foto of dia.
Een goede raad, kom er dichtbij,
ongeacht of u nu uw dochtertje fo
tografeert of een bos tulpen. Fijn
proevers gebruiken een voorzetlens
waarmee zij tot op bijv. 50 cm kun
nen naderen. De dieptescherpte is,
op die korte afstand, niet erg groot
en dat is vaak een voordeel. De
achtergrond wordt dan mooi wazig
en laat het object goed uitkomen.
Men kan dit effect nog accentueren
door een grote lensopening te nemen
bijv. f 3.5. De sluitertijd kan dan
wat korter worden genomen, het
geen de scherpte gunstig beinvloedt.
FOTODOKTER
naar een hartspecialist werd doorge
stuurd. Na een zeer grondig onder
zoek bleek, dat zij in feite geeste
lijk in de war was gebracht door een
overplaatsing van haar echtgenoot,
die zij daardoor een aantal maanden
niet zou zien. De kwaal bleek uit
emotionele spanningen voort te ko
men. Vier bezoeken aan deze arts
en een korte kuur met kalmerende
middelen bleken voldoende om deze
vrouw haar normale geestelijke
evenwicht terug te geven. Alle
krachten waren daarmee tegelijker
tijd uit de wereld geholpen.
Het was, aldus het februaari-num-
mer van Het Beste, de medici lang
bekend, dat de geest het lichaam
ziek kon maken. Wat men echter
niet wist, was, hoe de ziekten met
een fysieke oorzaak te onderschei
den van die, welke door emotionele
spanningen optraden. Dit nu begint
steeds duidelijker te worden.
Iedereen weet dat de hersenen be
paalde automatische lichamelijke
reacties opwekken. Wanneer u aan
voedsel denkt, komt er automatisch
speeksel in uw mond. Hoe kunnen
gedachten lichamelijke veranderin
gen bewerkstelligen? Er bestaat een
verbinding tussen de hypothalamus,
het hersendeel dat primitieve reac
ties op woede, angst, honger en ge
slachtsdrift regelt, en de hypofyse,
het hersenaanhangsel. Men wist
reeds lang dat deze geheimzinnige
kleur, een knobbel ter grootte van
een suikerklontje, die zich bevindt
aan de onderkant van de hersenen,
een groeihormoon afscheidt. Latere
onderzoekingen hebben aangetoond
dat hij ook een aantal andere hor
monen produceert.
Alleen al de voorkwab bleek che
micaliën te vormen, die de aanmaak
van geslachtshormonen in werking
stellen en de schildklier besturen,
die op zijn beurt de stofwisseling
van het lichaam regelt. Hij levert
ook een chemische stof die de af
scheiding van adrenaline reguleert.
De midden- en de achterkwab van
de hypofyse beïnvloeden de nieren,
samentrekkingen van de baarmoeder
en de bloeddruk. „Wij zijn pas aan
het begin", zo zegt een van de on
derzoekers en wij hebben deze klier
nog maar oppervlakkig onderzocht
maar wij kennen nu in elk geval één
manier, waarop emotionele reactiese
in lichamelijke veranderingen kun
nen worden omgezet.
Een voorbeeld hiervan werd hier
voor reeds gegeven. Ook prettige
vooruitzichten, zoals bijvoorbeeld
een reis naar het buitenland, kun
nen lichamelijke veranderingen te
weegbrengen. De toerist, aldus Het
Beste, dat dieper op deze boeiende
materie in de februari-uitgave in
gaat, kan klagen over het voedsesl
dat hem onprettig doet voelen, ter
wijl in werkelijkheid allerlei emoties
hem parten spelen.
Met talrijke verhalen ontleend aan
zijn eigen ervaringen van 50 jaar
leven onder de Eskimo's en zijn hu
welijk met een Eskimomeisje, geeft
de grote ontdekkingsreiziger Peter
Freuchen in „Mijn leven onder de
Eskimo's" een fascinerend verslag
van het Eskimoleveh, zoals het zich
door de jaargetijden afspeelt. Door
de onthullingen van de merkwaardi
ge sociale structuur en sexuele mo
raal van dit mysterieuze volk, dat
het uiterste noorden van de aardbol
bewoont en omdat het zo spannend
leest als een roman, is het boek in
korte tijd bestseller geworden in
Amerika, Engeland, Duitsland en
Scandinavië. De thans in de Arbo-
serie van De Arbeiderspers versche
nen Nederlandse vertaling is geïllu
streerd met prachtige foto's en door
W. J. P. Scholtz in zeer vlot Neder
lands overgebracht. Het boek kost in
serieverband slechts ƒ9,50 los in de
boekhandel ƒ19,—, hetgeen voor zo'n
prachtboek géén geld is.
Volkenkundig raadsel
De Eskimo's, de niet-Indiaanse in
boorlingen van Noord-Amerika, vor
men een volk dat de arctische zone
vanaf Groenland tot de Beringstraat
bewoont. Hun herkomst is nog nim
mer geheel opgehelderd. Waarschijn
lijk trokken zij 6000 jaar geleden uit
Azië naar de arctische gebieden. Van
de Indianen onderscheiden de Es
kimo's zich niet alleen door hun taal
en cultuur maar ook in physiek op
zicht. In zekere zin vormen de Es
kimo's een der laatste en fascine
rendste volkenkundige raadsels van
onze tijd. Want een raadsel is het,
hoe zij hun levenswijze zo voor
treffelijk aan het poolklimaat heb
ben weten aan te passen. Voor hun
levensonderhoud zijn zij vrijwel ge
heel aangewezen op de jacht op grote
zeedieren. Zij jagen op het ijs of van
uit hun vernuftig gebouwde kajaks.
Behalve deze boot - en de grotere,
voor vervoer bestemde oemiak - zijn
de sneeuwhut en de Iglo - de spek
stenen, de lamp, de warme huiden-
kleding, de hondenslee en sneeuw-
schoenen hun bekendste attributen.
Hoewel hun cultuur een grote een
heid vertoont, zijn er verschillende
typen. De meest typische is die van
de arctische kust. Het totale aantal
Eskimo's bedraagt thans ongeveer
50.000. In Groenland leven 25.000
Eskimo's, in Canada 10.000, in Alas
ka 16.000 en aan de polen nog onge
veer 500.
De siciale organisatie is zeer een
voudig, stammen kennen zij niet.
Persoonlijk eigendom is beperkt tot
zaken, die werkelijk alléén particu
lier kunnen worden gebruikt. Ran
gen en standen in onze betekenis
van het woord komen niet voor.
Hun moraal kenmerkt zich door
een grote, spontane vrijheid van op
vattingen. Echtscheiding is bijvoor
beeld vrij normaal, evenals zeer
vroegtijdige, voorhuwelijkse sexuele
omgang. Omdat er meer mannen
dan vrouwen zijn is polyandrie -
veelmannerij - een geregeld voor
komend verschijnsel.
De Eskimo's hebben een grote ar
tistieke aanleg en hun religieuze in
stelling kenmerkt zich veel meer
door een geloof in zekere bovenna
tuurlijke krachten dan in een per
soonlijke God.
Zijn eerste bezoek aan de Eskimo's
bracht Peter Freuchen in 1906. Vanaf
die tijd was hij geregeld hun wel
kome gast. Hij ging met hen op de
jacht, zong met hen, maakte hun
tochten mee. Zijn huwelijk met het
Eskimomeisje Mavarana vergemak
kelijkt het voor hem inzicht te krij
gen in de psychologie en het ge
dragspatroon van dit bijzondere volk.
Peter Freuchen nam deel aan ver
scheidene Thule-expedities. Op één
daarvan verspeelde hij zijn linker
voet. In het hospitaal begon hij
voor het eerst zijn belevenissen met
de Eskimo's op schrift te stellen. In
zijn dagboeken had hij allerlei op
merkelijke zaken genoteerd.
Hij werkte mee aan de film Eski
mo en tot zijn dood in 1957 maakte
hij nog talrijke tochten mee naar
het noorden, Tussen zijn vele reizen
door schreef hij boeken over visse
rij en rendieren en over methoden
om de levensstandaard van de
Groenlanders te verhogen.
Tijdens de tweede wereldoorlog
was hij werkzaam in het verzet. In
het eerste deel van dit boek be
schrijft Freuchen millieu, herkomst,
dagelijks leven, huwelijk, religie en
wereldbeeld van de Eskimo's; het
tweede deel bestaat geheel uit be
schrijvingen van de vele wonder
lijke avonturen, die Freuchen bij de
Eskimo's beleefde.
FILM DE LENTE!
Maak met uw filmcamera eens een
„voorjaarssymphonie". Vlecht scènes
kmet spelende kinderen samen met op
namen van ruzieënde mussen. Maak
close-ups van tulpen en speenkruid.
Film de merel op het dak en maak een
paar shots van het landschap met fijne
stapelwolken. Zoek beweging.