Dagelijks worden wij geconfronteerd met HOUT ALGEMEEN BELANG meld U aan als lid BIJ ONS IN BERGEN 20 februari a.s. Wim Hornman gaat vertellen verschijnt te Bergen, Bergen aan Zee, Schoorl, Schoorldam, Groet, Camperduin, Petten en Egmond Of bij de u bekende leden FEEST CARILLON ENQUETE CORRECTIE VERGETEN MONUMENTEN DIRK CORRESPONDENTIE jfe JAARGANG no. 6 DONDERDAG 12 FEBRUARI - 6 PAGINA'S weekblad DB DUINSTREEK REDAKTIE EN ADMINISTRATIE DRY. VOLKERS EN LEEQWATER (v.h. C. Oldenburg) Laanweg 35 - Schoorl Telefoon (02209) 1268 en 1223 Giro 55 28 67 Bankrelatie Alg. Bank Nederland n.v., Bergen Coöp. Ralffelsenbank, Schoorl en Bergen Ned. Mlddenstandsbank, Alkmaar Contracten speciale tarieven Advertentieprijs 17 ct. p. mm. Abonnementsprijs 8,50 per jaar; 2,25 per kwartaal Post: per jaar 13,50 per kwartaal 3,50 Er is welhaast geen materiaal denk baar, dat wij zo vaak in ons leven zullen tegenkomen als hout. Ster ker nog, wij zitten er dagelijks mid denin. De huizen waarin wij wonen, zijn voor een groot gedeelte opge trokken uit dit prachtige natuurpro duct, en wij vinden steeds meer de houten schrootjeswanden in de di verse huiskamers, die toch vele ma len mooier zijn dan behang of an der kunstproduct ook. Waarom is hout nu zo aantrekke lijk? Is het de warmte? Het isole rende vermogen? Of is het de vaak fraaie tekening die ons zo aantrekt. Het is erg moeilijk dergelijke vragen te beantwoorden, hoewel, hout leeft, het heeft karakter! Wanneer wij tien planken, van een willekeurige hout soort naast elkaar leggen, dan is geen één plank hetzelfde, ze zijn alle 10 verschillend van structuur en te kening. Ik heb eens een oude meu belmaker een prachtige eikeplank zien strelen, het was de bedoeling dat ik deze plank zou kopen maar ik heb er van af gezien, de man kon er nauwelijks afstand van doen. Dit mag voor sommige mensen vreemd en overdreven klinken, maar ik kan het me voorstellen en het geeft toch aardig weer wat hout deze mensen kan doen. Hoe wordt dit hout nu gevormd? Alle hout komt van onze bomen, en ik ben er mij van bewust dat ik geen nieuwtje vertel als ik deze stel ling verkondig. Laten wij nu eens een schijf van een boom afzagen, b.v. een eik, en een en ander wat nader bezien. Wij zien dan van buiten naar binnen. De schors, die geheel uit dode cellen bestaat en dienst doet als bescherming. Deze schorslaag kan zéér dik worden, denkt u maar eens aan de kurkeik. Vervolgens vinden wij onder de schors de bast, die voor een groot gedeelte uit nog levende cellen bestaat, en onder de bast het cabium, dit wordt, aange zien het erg teer is, tegen doodvrie- zen beschermd door de bast en schorslaag. Na het cabium komt het spinthout, dat dienst doet bij het watertransport, waarover straks meer. En tenslotte na het spint vin den wij het kernhout. Dit doet geen dienst meer bij de voeding van de boom, doordat de houtvaten ver stopt zijn door allerlei stoffen, ik noem u slechts looistoffen, gom men en kleurstoffen. Het is te be grijpen dat juist dit kernhout, voor het maken van meubelen e.d. zeer geschikt is, omdat het vaster en ster ker is dan het hierboven genoemde spinthout. Het is ook mooier van kleur en tekening, denkt u in dit verband maar eens aan Palissander, Teak en Mahonie, uitermate mooie houtsoorten die helaas vrij kostbaar zijn geworden. Nu is het woord 'cel' al gebruikt en u weet dat óók bomen uit deze kie-' men des levens bestaan, deze cellen bestaan uit cellulose, terwijl de in houd uit protoplasma bestaat. Een opeenhoping van gelijksoortige cellen noemt men een weefsel, zodat wij kunnen spreken van b.v. bast, blad en houtweefsels. Tijdens hun leven hebben deze cellen voedsel no dig. Dit voedsel komt door de ope ning in de celwand heen, en ge schiedt in een in water oplosbare vorm. Het water, met de opgeloste zouten, gaat van de grond uit door de buitenste lagen van het spinthout heen, naar de bladeren. De groei sappen, met de opgeloste suikers, worden vanuit de bladeren via de binnenste bastcellen naar het cab- bium getransporteerd. Dit cambium of teeltweefsel, maakt telkens twee cellen, n.l. één bastcel (naar buiten) en één houtcel (naar binnen). U ziet dat dit wel het voornaamste deel van de boom is, en beschadiging van dit weefsel ernstige gevolgen voor de boom kan hebben. Als nu de zon schijnt, komt kool zuurgas uit de lucht door de ope ningen in de naalden of bladeren naar binnen, en vormt aldaar met het water uit de grond koolhydra ten. Dit gebeurd onder invloed van de bladgroenkorrels of chorofiel. Bij dit proces komt zuurstof vrij. Met de bovengenoemde koolhydraten zijn de bomen in staat hun gehele organi sche substantie op te bouwen. Ik geef toe dat dit wel wat eenvoudig is weergegeven, maar in grote lijnen komt het toch wel met de werke lijkheid overeen. De tekening van het hout wordt mede bepaald door de wijze van za- Fr. Nieuwenhuizen gen en heeft te maken met het door snijden van o.a. de houtvaten, deze laatsten kunnen wij nog net met het blote oog waarnemen, als kleine openingetjes in de groeiringen. In de voorzomer vormt zich het meeste hout, in de nazomer wat minder. Zo ontstaan dan ook deze groeiringen, elk jaar een brede ring lichtgekleurd voorjaarshout, en een smalle ring donkergekleurd najaarshout. Hoe smaller deze dingen zijn des te beter is de kwaliteit van het hout. U kunt dit zelf op een kops gezaagd stukje gemakkelijk waarnemen. Deze groei ringen zijn niet overal even dik, omdat de temperatuur en de voch tigheid van het jaargetijde een zéér belangrijke rol bij het groeiproces spelen. Als wij nu planken van zo'n boom zagen, treffen wij deze lagen weer opnieuw aan. Alleen is de te kening weer anders, aangezien wij de houtvaten anders doorkruisen. Bovendien heeft vooral eiken, nog houtstralen, vroeger mergstralen ge noemd, die van de bast naar het hart van de boom 'lopen'. Ook deze zijn op het kopse hout gemakkelijk te zien. Deze houtvaten en stralen bepalen nu de tekening of struc tuur van het hout. Eiken, beuken en esdoorn worden vaak kwartiers ge zaagd, d.w.z. uit de vier kwarten dus loodrecht op de groeiringen. Het hout op deze manier gezaagd ver toont dan de prachtige spiegels die het eikehout beroemd hebben ge maakt. Deze manier van zagen wordt ook op andere houtsoorten veel toege past, omdat het dan minder trekt en werkt. Als men nu de boom over de gehele breedte, overlangs door zaagt, krijgt men een geheel andere tekening, het hout heet dan vlam- hout of 'dosse'-hout. Dan worden de groeiringen (houtvaten) overlangs doorgezaagd, en omdat, zoals wij hebben gezien, lichte en donkere ge deelten voorkomen, krijgt de plank lichte en donkere 'vlammen'. Hout soorten die het goed doen als vlam- hout zijn o.a. Teak, Palissander, Pa- doek, Noten, Mansonia, Iepen, Coro- mandel en Afzelia. Houtsoorten die nauwelijks of geen kleur en teke ning vertonen zijn o.a. Peren, Lin den, Berken, Haagbeuken en Balsa. Hetgeen weer niet wil zeggen dat zij niet belangrijk zouden zijn. Zo is Lindehout voor tekenborden uiter mate geschikt, Haagbeuken worden veel gebruikt voor hamerkoppen en slagersblokken, omdat het geweldig hard en sterk is. Balsa heeft een zéér laag volumegewicht en wordt mede daarom veel gebruikt in de vliegtuigindustrie, en verder voor reddingsboeien, vlotten en voor iso latie doeleinden. Zo ziet u maar weer, hout kan overal voor worden gebruikt, alleen u moet de juiste soort weten te kiezen. Ik ben mij er van bewust dat ik onvolledig ben geweest. Ik heb n.l. niets gezegd over de steenharde houtsoorten als: Ebben, Locus, Let ter en Pokhout, die zó zwaar zijn dat zij in water onmiddellijk zin ken. Wij hebben het ook niet over de kleuren van hout gehad, nage noeg alle kleuren kunnen n.l. voor komen. Ik heb u alleen proberen duidelijk te maken dat hout niet is weg te denken in onze wereld. Secretaresse: Mevrouw M. Kroon-van der Oord Heereweg 334 De gemeente Bergen heeft zesduizend gulden uitgetrokken om het feest van de bevrijding nog eens dunnetjes over te vieren. Het bevrijdingscomité hoopt zelf vier mille bij elkaar te collecteren. Als je dat leest, vraag je je wel af: hoe gaan we dat doen? Er zijn heel wat mogelijkheden. Voor tienduizend gulden kun je natuurlijk aardig wat feest neuzen kopen. Als we die dan uitreiken aan onze inwoners, wekt dat ongetwijfeld een schijn van vreugde. De bakker, de slager, de melkman, kortom: wij allen met de feestneus op, zelfs de doodgraver. Maar jammer genoeg zullen er wel weer zwartkijkers zijn, die het gewoon vertikken die neus op te zetten. En dan blijf je niet alleen met een aantal feestneuzen in je maag zitten, maar ook nog tegen die anderen aankijken. Geen feestneuzen dus. Hoewel ik best een raads vergadering zou willen bijwonen, waarbij zowel B. en W. als alle leden van de raad zo'n ding op hadden. Het zou de betrekklijkheid van de ernst aardig onderstrepen. Een andere mogelijkheid: we breken de hele Breelaan op en maken er één kolossale zandbak van, waarin we met z'n allen broederlijk gaan zitten spelen. We hebben het tegen woordig toch altijd over de ludieke mens dat schijnt namelijk heel modern te zijn zodat het spel in die zandbak niet alleen aangenaam, maar ook nog erg progressief is. Maar als je dan bedenkt, dat het die dag waarschijnlijk toch wel weer zal regenen, vergeet je het me teen maar. Trouwens: als je met het weer re kening moet houden, kun je beter meteen alles binnen organiseren; dan kan er tenminste nooit iets mis gaan. Maar waar? We hebben nog geen sporthal. En zelfs al zouden we alle kerken volstoppen, dan hiel den we nog Bergenaren over, die dan natuurlijk bedremmeld buiten de deur zouden gaan staan kniezen. Conclusie, niet in één of meer ruim ten, maar gewoon thuis. Jawel. Als iedereen gewoon thuisblijft, is het ruimteprobleem opgelost. Voor die tienduizend gulden huren we dan bij die fabriek in Eindhoven (pas als hij mij geld stuurt, zal ik die naam noemen) een televisiezender tje, waarvan het stralingsvermogen alleen Bergen bestrijkt want we zijn natuurlijk niet zo gek, dat wij buurgemeenten van onze centen la ten meegenieten. In de Ruinekerk richten we vervolgens een klein, maar gezellig televisie-studiootje in en daar gaan we dan. Een hele dag tot diep in de nacht, een eigen Ber gens feestprogramma, waarvan elke Bergenaar gezellig thuis kan genie ten zonder zich daarvoor rot te hoe ven lopen van de ene naar de an dere hoek van het dorp. En wie geen televisie heeft, kijkt maar bij de buren. Dat programma moet natuurlijk een echt feestprogramma zijn, zoals we die van de televisie kennen: een openingswoord van onze eerste bur ger, vervolgens het Wilhelmus; daarna het Mannenkoor dat een of ander onverwoestbaar oratorium zingt, een goochelaar, een dame die komt vertellen hoe ontroert zij is, nu wij de bevrijding herdenken, een kwiz, waarvoor ik al een spelleider op het oog heb, maar hij weet het zelf nog niet en dan natuurlijk het grote forum, een open forum, waar bij alle Bergenaren iets mogen doen of zeggen. We kennen dat: aan het slot weet niemand meer waar het nou eigenlijk over ging. Al zeg ik het zelf: dit is een gewel dig idee. Een geniaal idee. Maar het zal helaas niet kunnen doorgaan. Want omdat het m ij n idee is, mag niemand daar gebruik van maken. Als de feestcommissie dit toch wenst te doen, zal zij mij tienduizend gulden moeten betalen voor de rech ten. En waar moeten ze dan die zen der van huren? Nee, het zal wel weer een concert bij de Ruinekerk worden. En een openluchtbal op de skibaan. Het schijnt er dan toch van te ko men. Ons wordt in het vooruitzicht gesteld, dat op 4 mei het carillon in het torentje van de Ruinekerk zal spelen. Intussen zit initiatiefne mer Luyting in spannende verwach ting of de benodigde gelden wel op tijd binnen zullen zijn. Hij werd verblijd door een anoniem gebleven dame uit Bergen, die er 2 mille voor over had. Zal zij haar anonimiteit prijs geven door een klok haar naam te geven? Van de gemeente wordt ook een bijdrage verwacht; hoeveel? Dat is nog een groot geheim; en dat zal wel afhangen van het resultaat van de 600 brieven-actie, waarvan men enkele tienduizenden guldens verwachtte. Ik vind het anders maar kort dag. Als Petit en Fritsen kans zien om in drie maanden het carillon te ma ken en te plaatsen en als Dick Luy ting dan kans ziet om het spul te betalen, dan breng ik hem en zijn leverancier een eresaluut. Maarhet is zover nog niet. De Egmondse VVV heeft een zeer verhelderende enquete gehouden onder de Duitse toeristen met de bedoeling nou eens precies te weten te komen, hoe de Duitser over de Hollandse kust denkt. De Duitsers hoe dan ook maak ten enkele zinnige opmerkingen, on der andere over de vervuiling van onze stranden en de bromfietsers, die 's avonds door het dorp razen. Er zijn genoeg Nederlanders, die al lang hetzelfde hebben bedacht. Be hulpzaam als ze zijn, geven diezelfde Duitsers ook enkele tips over even tueel aan te brengen verbeteringen. Méér Duitse gerechten in de restau rants bijvoorbeeld. Ze zijn dus wei nig anders dan onze dierbare va derlanders, die zelfs tussen de Pa poea's nog biefstuk met gebakken aardappeltjes willen eten. Toch luidt een al vele jaren oud reis-ad- vies: eet de pot van het land, waar in je vertoeft. Je zou dus kunnen zeggen: laten die Duitsers dan maar radijsjes eten. Een andere duitse tip: betere films in de dorps-bioscopen. Daar valt over te praten, maar als een Duitser dat wenst, vraag je je wel even af: wat zijn voor hem be tere films? Zoiets weet je nooit. Het is de moeite waard dat uit te probe ren. In de archieven liggen nog wel een aantal produkten uit de oorlogs jaren. Kora Terry, bijvoorbeeld, toen een brok sex-revolutie, waar je met een rood hoofd naar zat te kijken. Dan Christiana Söderbaum in De Gouden Stad, een prachtig stuk vals duits sentiment, waarbij de (wat dacht u?) ongehuwde moeder ten slotte kreunend wegzakt in een mis tig moeras. Maar de oorlogsjaren hebben ons óók nog een aantal ver helderende journaals opgeleverd; de redevoeringen van Hitier, bijvoor beeld; de dappere strijd in de Rus sische sneeuw en vooral het stelsel-: matig en volgens plan terugtrekken van de Duitse legers. Ze zeggen dan: je moet vergeten en vergeven. Wel ja, als we juist tienduizend gulden gaan besteden aan een uitbundige viering van de bevrijding, mag je daar toch wel even aan terugden ken? Ik kan me soms toch al niet onttrekken aan het gevoel, dat ik die dikke Heinz in zijn Mercedes al eens eerder heb gezien, vooral als hij me dan óók nog in gaaf Neder lands vertelt, dat hij hier in de oor log zo lang heeft gewoond. Dan denk ik: mijn hemel, voor hem zijn zelfs radijsjes nog te goed. Mijn vriend Charles, van wie ik vertelde, dat hij verontwaardigd aan mijn deur kwam, omdat Bergen geen openbaar toilet zou bezitten, heeft zich vergist. Evenals ik, trou wens. Bij de bushalte op het Plein wijst een verhelderend bordje de angstige mens krachtig naar het benzinestation van de heer Aker boom. Daar bevindt zich inderdaad een toilet, waarbij het woord open baar evenwel ontbreekt.' Als ik goed ben ingelicht, kan men daarvan ge- Geheim agent Theunis weer pa raat, zoals u ziet; zijn verschijning wekt zelfs al onbehagenmeldt mij, dat er binnenkort een nieuw weekblad zal verschijnen. In het eerste nummer van dit week blad, zal een groot aantal pagina's aan Bergen zijn gewijd. Daarvoor hebben ongeveer een twintig be kende Bergenaren in het KCB-cen- trum geposeerd voor een hardwer kende fotograaf, die op deze manier de bloem van de Heerlijkheid voor altijd vastlegde. Nieuwsgierig geworden, informeerde Theunis bij twee zéér bekende Ber genaren hoe dit weekblad dan wel heet, door wie het wordt uitgegeven en wanneer het zal verschijnen? Dat leken hem redelijke vragen toe. Maar helaas: zij moesten het ant woord op al die vragen schuldig blijven. Weliswaar waren zij uit voerig geinterviewd en hadden ge duldig geposeerd, maar voor welk blad, dat was hen ontgaan. Misschien niet onbegrijpelijk bij al die drukte. Maar laten we hopen, dat de anderen het wel weten. Want stel je voor, dat het straks helemaal geen nieuw weekblad, maar gewoon De Lach blijkt te zijn. Dat was een goed idee van Nieuw Bergen om bij de gemeente aan te dringen op het vaststellen van een monumentenverordening en het sa menstellen van een lijst van monu menten. Het is alleen maar jammer dat Nieuw Bergen niet veel eerder is opgericht, dan hadden wellicht verschillende monumenten, welke nu verdwenen zijn en dan heb ik niet alleen gebouwen op het oog er nu nog geweest, zoals bijvoor beeld het dorpscafé van Piet van IJs en het daarnaast gelegen kleine boe renhuis; beide moesten plaatsmaken voor dat afschuwelijke Palermo- bouwsel, dat voor mij heus niet op de monumentenlijst hoeft te komen. In mijn vorige rubriek had ik het over de eeuwenoude boerderij, waarin Chez Albert gevestigd was. De boerderij zou herbouwd worden, maar geen rieten dak krijgen, naar ik hoorde. Dat zou jammer zijn; dat rieten dak hoorde nu eenmaal bij dat eeuwenoude monument. Ik weet wel, een rieten dak is brandgevaar lijk en ongetwijfeld is er een of andere bepaling in de bouwverorde ning, die een rieten dak onmogelijk maakt, maar toch zou ik de her bouwde boerderij zijn rieten dak weer willen geven. Dan is het voor mij eerst een monument. Een zekere heer Dirk Duin, woon achtig in Bergen, vraagt mij even te willen melden, dat hij niet Dirk Duin is. Zoiets lijkt op een verloo chening van jezelf, maar hij heeft gelijk. Hij is namelijk Dirk Duin niet. Volgens berichten, die mij via geheim agent Theunis, bereiken schijnen er meer mensen te zijn, die zich afvragen wie Dirk Duin dan wel is. Hij is die ouwel, die burge meester De Ruiter bij God op tafel ziet liggen. Vele jaren lezen wij reeds het ons zo dierbare weekblad ,De Duinstreek'. Wij leefden altijd mee met het wel en wee van deze schone streek en daarom ben ik echt in mijn schik met de nieuwe rubriek 'Bij ons in Bergen'. Het voorbeeld te mogen volgen van Bergens burgemeester en hier en daar met een fluwelen handschoen wat oorvijgen uit te delen, wie wil dat niet Want al vindt iedereen het zalig om in deze Heerlijkheid te mogen wonen, toch zijn er beslist nog velen onder ons met een opgekropt gemoed, is het niet om het een dan wel om het ander en dan zo eens je hart te mogen luchten bij ons in Bergen, dat lijkt me heerlijk. Want of het nu gaat over Worteltrekken, Duinvermaak, wethouders of andere zaken, je mag het zeggen. Maar ook de leuke dingen moeten we niet vergeten. Zo vind ik het bijvoor beeld fijn om, na een maand lang televisiekijken, eens naar een raadsvergade ring te gaan. Daar laat ik graag de warme kachel en de buis voor in de steek. Ik poets mijn brilletje eens extra goed op en ga dan eens lekker zitten kijken en luisteren naar al die heren daar, die, door ons gekozen, zo ijverig zitten te strijden voor ons aller welzijn. Bovendien kun je daar af en toe ook nog eens echt lekker lachen. En als ik dan na afloop weer verheugd huis toe ga, neem ik vlug een slaappil in, stop wat in mijn oren vanwege het naburige hotel- lawaai (een mens wil tenslotte ook nog wel eens slapen) en dan denk ik bij mezelf: Wat is het toch heerlijk in deze Heerlijkheid te leven. Mevrouw M. C. Min - Stoop Russenplein, Bergen Een kusje van Dirk Toen ik in uw krant las, hoe uw schrijver Dirk Duin er op de begane grond' aan toe is, was ik maar blij dat ik de kelder ben. Ter rechtzetting voor uw lezers: Ans Wortel bewoont alléén de parterre van huize Kranenburgh, ze heeft daar heus wel voldoende aan en is er Bergen dankbaar voor en denkt dat ter zijner tijd te kunnen bewijzen. In de hoop dat de arm van uw Dirk Duin niet lang genoeg zal zijn om de Wortel uit Kranenburgh' te trekken, wacht ze de volgende rotzet maar weer af, dat moet je wel als je de kelder bent. Inmiddels heb ik hier goed gezelschap, in 'n land waar de kunst zó onder ligt' ben ik er trots op hem als Kelderte Bergen'. Met de vriendelijke groeten en de meeste hoogachting, verblijf ik, (op uw Kranenburgh) Ans Wortel Géén kusje van Dirk We zijn bizonder blij met uw nieuwe rubriek ,Bij ons in Bergen'. We hadden u al willen voorstellen om uw blad maar het Schoorls Weekblad te noemen, omdat Bergen en vooral Bergen aan Zee er zo bekaaid afkwamen. Ik hoop de heer Duin bij gelegenheid eens te ontmoeten. Alles wat hij schrijft is ons uti het hart gegrepen, maar ik heb nog veel meer op 't hart. Teveel om te schrijven. Mevrouw C. Dutilh - van Vollenhoven ,Frankenstate' Wat dacht u? Juist: een kusje. Ria de V. Je adres nog steeds niet ontvangen. Waar blijft dat nou? Th. de K. (12 jaar) Natuurlijk wil ik best wel iets schrijven over jouw vader, die een hele mooie peer in een fles heeft laten groeien. Daar heb je natuurlijk KOP wel veel geduld voor nodig. Maar zie je, Theo, er zijn ook mensen die scheepjes bouwen en dat is nog moeilijker. En als je bedenkt, dat je op het gemeentehuis soms hele maquetten van nieuwe bouwplannen kunt bekijken die een duidelijk beeld geven van de verdere verwoesting van ons dorp, zul je best begrijpen, dat die peer van jouw vader wel leuk, maar niet zo belangrijk is. Maar als hij nou eens brandewijn op die peer giet, kom ik toch eens een avondje langs. Kop, uit onze bloedeigen Duin streek: Burgemeester de Ruiter kijkt in 1970 bij God op tafel. Als je dat leest, denk je: wat ziet hij daar liggen? Maar het zal wel een ouwel wezen. bruik maken zonder bij te tanken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Duinstreek | 1970 | | pagina 1