VAN HET BERGENSE RAADHUIS
Boomsterfte door 'vreemde' seizoenen
S'
s
s
s
Zorgelijk bestaan voor oude bomen
s
s
woning
verbetering
s
s
Ophalen oud papier
Hogere
bijdrage
1
Begroeing op hoeken en wegen
vooral aan heggen, die, hoezeer ook op
prijs gesteld binnen het Bergense groen-
bestand, tot gevaarlijke situaties kunnen
leiden.
I
s n
IE
H
- IS
1 SU
SHI
1
Fx r u
ill
'“■r
llïl
i
I
ij®
h
«1
11
Éfiiiiirti
X
Sr
f
ii
Ml Hl
■i
■BIW
i
fl
ill
I
i'tll
I
lil
ft-
H a
111 II
IlilM
I
publicatie van het gemeentebestuur van Bergen (N.H.)
xi fill
iliix
h
i
^3
liii
X X
IKL1|X
II III
Mill
I
m
Wik i
lii II
lil
III w
ml rb
O Si®'
TF T t
i
K
I
/XX
i
TE WARM
I
CONCLUSIES
OORZAKEN
ZORGELIJK
Standplaats
aantal bomen
matig
matig/slecht
goed
matig/ goed
slecht
75%
7.5
12.5%
5%
5.7%
28.6%
14.3%
45.7%
5.7%
35
Ruinelaan
46.7%
25.9%
4.4%
8.3%
14.7%
47
16.2%
27.3%
7.1%
22.2%
27.3%
Dorpsstraat
54
Breelaan
55.6%
22.2%
22.2%
het oud papier graag gebundeld, in
Kerkedijk
Totaal
Ook bevatten de rapporten adviezen voor
boombehandeling, een schema voor boom-
chirurgisch te behandelen bomen, een ur
gentieprogramma en een globale kosten
raming.
.idler van
Surcklaan
september
oktober
november
december
1974
186 mm
145 mm
111 mm
95 mm
taksterfte of indrogende takken en zelfs
het afsterven van de boom.
verkeer zal in voorkomende gevallen
tegen overtreders proces-ver-
baal worden opgemaakt.
De aanvrager die aanspraak maakt op de
verhoogde bijdrage dient bij de gemeente
een ondertekende verklaring te overleg
gen, waaruit blijkt dat de werkzaamheden
in de periode tussen 1 november 1975
en 1 maart 1976 geheel of nagenoeg geheel
door een aannemersbedrijf op het gebied
van de burgerlijke en de utiliteitsbouw
zijn uitgevoerd en wel in de normale werk
uren.
geheel worden uitgevoerd binnen de
periode van 1 november 1975 tot 1
maart 1976.
De beuk nabij het kruispunt Dorpsslraat-
Kleine Dorpsstraat: slachtoffer van het
verkeer, bodemverdichting en inknellende
bestrating
In een vorige gemeentelijke publikatie
werden instelingen, die in onze gemeente
oud papier verzamelen, uitgenodigd zich
aan te melden.
De volgende verenigingen hebben laten
weten, dat oud papier nog steeds welkom
is:
C'
M
Kortom, de merkwaardige' seizoenen,
waarvan de gevolgen onmiddellijk of pas
over enkele jaren zichtbaar zijn, betekenen
opnieuw een aansldg op de vitaliteit van
vele Bergense bomen.
Direkt gevolg is inmiddels geweest, dat
meerdere in het voorjaar ’75 geplante
bomen en ook een aantal 2- tot 4-jarige
vaststaande bomen - ondanks watergif-
ten - in de loop van het groeiseizoen 1975
zijn afgestorven.
Oorzaken daarvan waren het optreden
van ziekten (waaronder schimmels) en
verrotting van wortelharen en wortels
door het overvloedige grondwater, waar
door het evenwicht tussen bladaanwas
en zuigvermogen van de boom verloren
ging.
Dit najaar zijn of worden op de open-
ge- allen plaatsen weer jonge bomen ge
plant.
MM
Rüinekerk-
t- in
De bomen rond de Ruinekerk drukken
met hun wortelgestel langzaam maar
zeker de ringmuur uit het lood. Een in
grijpend herstel van de muur zou de wor
tels echter zodanig kunnen beschadigen,
dat de bomen afsterven.
Op de Ruinelaan, de Studler van Surck
laan en de Dorpsstraat is een belangrijk
deel van de verkeersschade een gevolg
van het parkeren tussen de bomen. Het
rapport komt tot de conclusie ,dat dit
parkeren beter niet kan geschieden.
Overige verkeersschade is ontstaan, door
dat het wegdek tot aan de stammen van de
bomen reikt. Wegversmalling en het
plaatsen van trottoirbanden kan veel
van die schade voorkomen. Trottoir
banden voorkomen tevens, dat pekelwater
de boom kan bereiken, ook al wordt er
met het oog op het groen toch al zo
weinig mogelijk zout gebruikt bij de
bestrijding van gladheid.
De bomen voor de firma Scholten aan
de Dorpsstraat blijken door aanrijdin
gen door zwaar verkeer en ’vastrijden’
van de bodem in zeer slechte staat. Het
rapport benadrukt derhalve, dat een snelle
overplaatsing van dit bedrijf gewenst is.
MAXIMAAL NAJAAR
GEMETEN
88 mm
92 mm
80 mm
61 mm
water- en zuurstoftoevoer naar het wor
telgestel blokkeert. Circa 19,7% van de
bomen kampt met een meer of minder
groot zuurstofgebrek.
’Bergens Harmonie’ haalt uw oude pa
pier weg als u dat laat weten aan de heer
M. Zolljr, Lindenlaan 4, telefoon 3188.
Ook Berdos-handbal haalt uw oude
papier op, wanneer u daarom telefonisch
verzoekt op vrijdag tussen 19 en 19.30
uur aan de heer P. N. Feld, Oude Ber-
Schietsportvereniging’De Vrijheid’ ontvangt gerweg 8, tel. 4800.
Het papier wordt dan de volgende dag -
In opdracht van het gemeentebestuur heeft in 1974 en 1975 een diepgaand
onderzoek plaats gevonden naar de ’gezondheidstoestand’ van 258 oude,
eigenlijk monumentale bomen in het centrum van Bergen. Redenen voor
dit onderzoek waren onder meer de zichtbare achteruitgang in de konditie
van het oude bomenbestand, de funktie die de grote bomen binnen
het dorpskarakter vervullen en het feit, dat Bergen één van de meest
’groene’ plaatsen is met een oud bomenbestand.
Het vitaliteitsonderzoek omvatte circa éénkwart van het totale bestand
aan oude bomen, dat gemeentelijk eigendom is.
De aandacht wordt er nogmaals op ge
vestigd, dat het ingevolge de Algemene
Politie Verordening der gemeente ver
boden is op hoeken van wegen bomen,
beplantingen of andere uitzicht-belemmeren- Met het oog op de veiligheid van het
de voorwerpen hoger dan één meter
te hebben of aan te brengen. Men denke
Een beuk aan de Studler van Surcklaan.
slachtoffer van een groot aantal aanrij
dingen.
Overeenkomstig de in voorgaande jaren
geldende regeling zal ter bevordering
van de werkgelegenheid in het voor de
bouwnijverheid ongunstige winterseizoen
voor werkzaamheden voor woningverbe
tering, waarvoor geldelijke steun uit ’s
Rijks kas kan worden verkregen op
grond van de Beschikking geldelijke
steun verbetering woningen en woonbuur
ten, de rijkssubsidie met 20% worden
verhoogd indien deze werkzaamheden
Hoezeer ook de boomchhirurgie en een
op het behoud van de bomen gericht
beleid een ’lotsverbetering’ voor de oude
bomen kunnen bewerkstelligen, toch zijn
ook bomen sterfelijk. Het rapport stelt
vast, dat de onderzochte bomen over het
algemeen een hoge leeftijd hebben, wat
een tijdige vervanging gebiedt. Om het
karakteristieke ’groene’ beeld van het
centrum te behouden, adviseert het rap
port het opstellen van een schema ter
vervanging van de slechtste bomen.
liOi
4
Dat geldt zowel voor vlakwortelaars
(fijnspar, populier), hartwortelaars (beuk)
als penwortelaars (eik en grove den).
Het is voor de ’reuzen onder de kleinen’
vrijwel onmogelijk zich aan te passen aan
de snel wisselend grondwaterstanden.
Door de ouderdom van de boom is de
worteldiepte veelal bepaald en blijft de
prikkel tot doorworteling achterwege.
De gevolgen van het afwisselend ’natte
en droge voeten’ voor de boom kunnen
zijn: grotere vatbaarheid voor ziekten
(zoals de iepziekte), vermindering van
de stabiliteit van de boom door het af
sterven van fijne haarwortels, maar ook
dikkere wortels.
De matige gezondheidstoestand van het
onderzochte bomenbestand kan worden
herleid tot vijf hoofdoorzaken.
Zo bleek 100%, ofwel alle onderzochte
bomen, gebreksverschijnselen te vertonen,
'die een gevolg zijn van een tekort aan
voedingszouten in de bodem. Verder
bleek 80% van de onderzochte bomen
te lijden aan inrottende snoeiwonden.
Rond 43% (een percentage dat naar het
oordeel van de afdeling beplantingen in
middels al aanzienlijk hoger ligt) had ver
keersschade: over het algemeen verwon
dingen doör aanrijdingen van auto’s. Rond
16% van de bomen heeft het te kwaad
met inknellende bestrating/ tuinmuren/ as
falt, dat niet alleen het uitdijen van de
stam belemmert, maar dat ook een goede
De 258 onderzochte exemplaren waren
als volgt verdeeld:
Kerkedijk (gedeeltelijk) 72 stuks, Stud
ler van Surcklaan (gedeeltelijk) 35 stuks,
het terrein rondom de Ruinekerk 40 stuks,
Dorpsstraat 54 stuks, een gedeelte van
de Breelaan met 10 stuks en Ruinelaan
47 stuks.
Het onderzoek heeft geresulteerd in en
kele lijvige rapporten, waarin elke on
derzochte boom wordt besproken naar
beschadigingen en gebreken, samenstel
ling van de bodemlucht, fysische en che
mische bodemgesteldheid en overige van
belang zijnde faktoren, die invloed heb
ben op de groei.
Het rapport stelt vast, dat door wijzi
gingen nabij de groeiplaatsen van de bo
men, zoals bodemverdichting door (zwaar)
verkeer en afsluitende bestratingen, be
schadigingen door het verkeer en gebrek
aan voedingsstoffen de vitaliteit van de
oude bomen de laatste tientallen jaren
is verminderd. Wat de voedingsstoffen
betreft, zijn het vooral de te lage kali-
en fosforgehaltes, die tot stagnatie in de
groei leiden en die gerichte bemesting be
hoeven.
Het rapport constateert, dat het wor
telgestel van de zware bomen rond de
Ruinekerk de stabiliteit van de ring
muur ondermijnt. Om omvallen van die
muur te voorkomen, is alleen het plaatsen
van steunen aan de buitenzijde van de
muur aanvaardbaar. Een herstel, dat zou
ingrijpen in het wortelareaal van de bo
men, zou aan(ienlijke schade, mogelijk zelfs
afsterven van de bomen tot gevolg heb
ben.
De slechte vitaliteit van de bomen aan de
Kerkedijk is een direct gevolg van een
bestratingswijziging (te weten de aanleg
van het voetpad), waarbij in het wortel
areaal van de bomen is ingegrepen. Ook
elders blijkt uit de dikte van de jaarringen,
die door stamboringen kunnen worden
gemeten, dat bestratings- en riolerings-
werkzaamheden ingrijpende gevolgen voor
de bomen hebben. Voor de bomen langs
de Kerkedijk voorziet het rapport een
langzaam herstel, dat nogjaren kan duren.
Van deze bomen kan niet worden ver
wacht, dat ze ooit tot monumentale
bomen zullen uitgroeien, zoals in de kern
van het dorp.
Door de ongewone hoge temperaturen
van de ’winter’ ’74-’75 zijn de bladknoppen
geprikkeld, waardoor al in februari ’75
de eerste blaadjes schuchter aan de bo
men verschenen.
Door de schrale en droge noorden- en
oostenwind in het voorjaar verdorde het
fris ontloken groen, wat de boom veel
energie kostte. De zomermaanden met
hun langdurige droogteperiodes en geringe
luchtvochtigheid zijn voor diverse bomen
als beuk, berk, lijsterbes en iep teveel
geweest. Op veelal luwe, zonnige plaatsen
ontstond op vrij grote schaal bladverbran-
ding en vroegtijdig bladval.
f
A
Aan diverse oudere bomen heeft zich
meer dood hout gevormd, waarmee het
afstervingsproces doorgaat.
Dode bomen zijn of worden gerooid en
waar mogelijk vindt herplant plaats.
Van diverse oudere, minder vitale bomen
worden de kronen ing'enomen om het
evenwicht tussen kroon en wortelgestel
zoveel mogelijk te bewaren.
De gevolgen daarvan zijn niet direct
zichtbaar, maar duidelijk is dat ook
hier de levenskracht van de boom steeds
verder achteruit gaat.
i
extreme droogteperiode bezegelen; zoals
asfaltering van beuken-, iepen- en eiken
lanen, waar voordien geen of nauwelijks
verharding was. Het paard en de kar heb
ben overal plaats gemaakt voor auto’s,
autobussen en vrachtwagens, die de bo
men beschadigen en de grond ’vaststam
pen’. Uit dit laatste ontstaat zuurstofge
brek en daarmee het afsterven van fijnere
en grovere wortels.
Bij een zacht en vochtig naseizoen kun
nen de zonder blad staande bomen en
struiken opnieuw uitlopen, waardoor
bij een strenge winter het hout onvoldoen
de is afgerijpt en kan bevriezen, gevolg:
taksterfte.
Het water geven aan de oudere bomen
heeft tamelijk weinig zin, wanneer men
bedenkt dat een 100-jarige reus wel 500
tot 700 liter water per dag nodig heeft in
zijn bloeiperiode.
Uit stamboringen (jaarringen-onderzoek)
rs gebleken, dat er in het verleden wel
meer extreme droogteperiodes zijn geweest,
die de bojnen hebben doorstaan. Het
zijn tegenwoorig echter de bijkomende
factoren die het lot van een boom in een
Door de hiermee gepaard gaande aanzien
lijke stijging van het grondwater hebben
de boomwortels in hun rustperiode
langdurig in het water moeten staan.
Stijgende en dalende grondwaterstanden
zijn op de lange duur funest voor de
veelal oudere bomen, omdat daarmee de
evenwichtstoestand van de boom wordt
verstoord.
De jonge en oudere bomen in de gemeentelijke bossen, plantsoenen, stra
ten en lanen hebben een uitzonderlijk slecht rust- en groeiseizoen achter
de rug.
Volgens het KNMI te De Bildt was de neerslag in de periode september-
december 1974 in Bergen, en andere kustplaatsen ongekend hoog. Geen
ter beschikking zijnde meting heeft ooit zulke extreme neerslagcijfers
opgeleverd, zoals blijkt uit het overzicht.
Een linde, die een muur aan de Dorps
straat omver drukt. Het herstel van de
muur of het plaatsen van een nieuwe af
scheiding kan in het belang van de boom
niet worden toegelaten, stelt het rapport
vast.
Omdat het uiteraard ondoenlijk is, een
uitgebreid en diepgaand onderzoek als
het onderhavige in het korte bestek van
dit artikel volledig recht te doen, wordt
hier volstaan met enkele belangrijke con
clusies van het onderzoek.
Algemeen bezien bleek de toestand- van het onderzochte bomenbestand zorgelijk,
zoals uit het volgende overzicht blijkt.
M
Mi;
K
x^x/x
■HH
X F Z X-
25.7%
13.2%
20.6%
12.8%
258
34.8%
op prijs wordt gesteld als u het papier
gebundeld of in dozen klaarzet.
sterboer, Leo Gestelweg 12 of bij de heer
B. Hof, Kogendijk 89b.
D0NDer
PAG. 2
DE DUINSTREEK
DONDERDAG 27 NOVEMBER 1975
SSSSSt S
X-X
Ricki;
sloplul
40
10
F
.i
i
X'l®
"KiAV
i
ML,
Wr
h
A
I:
h
E
1
-
- ■-'■-"■r
'|XXX7lI^fX/x'%^
V'
■■1
X -
