Het Woud is een lange wandeling waard
Historie en natuur langs rijke Bergense binnenduinrand
OlEN OUIN
I
J.
SSSESS S
1
Sla^ - -
PAGINA 35
DE DUINSTREEK
WOENSDAG 18 DECEMBER 1985
i
Fietsen op het Woud
BERGEN - Tussen „De Franschman” en „Schuilenburg”, dat
lijkt ons een redelijk juiste aanduiding van wat ieder kent als
,het Woud”. Niet iedereen zal het met deze aanduiding eens
zijn en zeggen dat „De Franschman” erbuiten ligt. De bewo
ning bij de rustieke Roosloot lijkt ons wel degelijk tot het Woud
te behoren en dat is toch vlakbij de boerderij van de familie Th.
Veldt.
Geen twijfel is mogelijk over de bebouwing aan weerszijden
van de (oude) Herenweg, oostelijk van de bekende „bult”. Dit is
zonder meer het Woud en dat kun je ook zeggen van het plukje
huizen ten zuiden van de gasterij. Het stukje oud-Wimmenum
vanaf de grenspalen tot de eerste bollenvelden behoort ook tot
het Woud, zeker waar het sfeer en landschap betreffen. Rich-
De „Heerwegh onder
Duijn”
Het Woud zo houden!
Ie
De gevoelswaarde die het Woud - die groene strook langs een
veel groter natuurgebied - voor velen heeft, zal bij de meesten
in grote lijnen gelijk zijn. Al is de mate van waardering natuur
lijk wel sterk afhankelijk van de wijze, waarop men deze merk
waardige uithoek ervaart; automobilist, fietser en wandelaar,
ieder heeft het Woud op zijn eigen wijze goed leren kennen.
-
lis 1 Si-
iBTOs
11
1 - ij
-
BIB
*5 S:SS5s
- a s
□s -a
a a
■lil
jge
Wie kent niet gasterij „Het Woud” met
zijn oergezellige interieur. Ooit heette
het hier café-pension Duinzicht”. Het
is altijd erg in trek geweest: ver van de
dorpen en vlak bij het duin, (foto: Ge
rard Roosenboom).
Aan de overkant van de Herenweg
staat deze bijDe Franschman” horen
de rietgedekte schuur. Rond 1906 wer
den hier witte zandstenen geprodu
ceerd ten behoeve van het pas ge
stichte Bergen aan Zee, later kwamen
er varkens in. (foto: J.J. Schilstra).
Zulke boerderijen maken het land-
schap langs de duinrand bijzonder, ze-
Heel geestig staat de naam van deze
boerderij op de groene dorsdeuren ge
schilderd; de boerderij hoorde vroeger
bij het in 1851 gesloopte buitenhuis
aan de overkand van de Herenweg,
(foto: Gerard Roosenboom).
Op Egmonds, maar eigenlijk Wimme-
nums grondgebied staat dit stijlvolle
huis. Eens herbergde het de man die
over drie gemeentes burgemeester
was: Bergen, Wimmenum en Egmond-
Binnen. Huize ,,Schuilenburg" dateert
uit de 18e eeuw, (foto: Gerard Roosen
boom).
iggerekte weilandje (het
door helder duinwater ge-
over de golvende Woudweg in Bergen
aan Zee. Genoeg mogelijkheden om
de benen te strekken dus. En, probeer
een lange wandeling waard! Zeker in
de kerstvakantie.
HENK JELLEMA
De man of vrouw in de auto vindt
het zonder meer plezierig waneer hij
of zij, komend uit de richting Egmond
aan de Hoef, na de vlakke bollenvel
den de duinvoet en daarmee de boom-
begroeiing wéér bereikt. Wanneer
men onderweg niet rechts de Voert
indraait, heeft men gedurende een
aantal kilometers een schitterende rit
over de Herenweg en later over de
Eeuwigelaan. Het dan rustig aan
doen, is wel een voorwaarde ook
voor de eigen veiligheid!
Dat ook anderen dit mooie, door
gaande traject hebben ontdekt, blijkt
elk weekend weer, wanneer grote
stromen auto’s, uit de wijde regio af-
Eerst een paar Bergense huizen aan
een uitloper van het machtige Klamp-
duin en dan, op Egmonds grondge
bied, de oeroude buurtschap Wimme-
num met de behuizing „Schuilen
burg” als onbetwist monumentaal
middelpunt. Van de Banweg tot de
Tiggellaan (beide nog te vinden) reik
te in de vorige eeuw de gemeente
Wimmenum; in „Schuilenburg”
woonde de burgemeester, die ook in
Bergen en Egmond bestuurde!
Molens, boerderijen en boomgroepen
vormen daarin de markante hoogte
punten; het grazende vee zorgt er
voor een steeds wisselende stoffering:
een rijk gebied!
De fietser beleeft het Woud weer
heel anders. Comfortabel gescheiden
van het autoverkeer beweegt hij of zij
zich op een hoger niveau dan andere
weggebruikers, althans op bepaalde
delen van het fraaie traject. Door de
geringere snelheid heeft de fietser -
zoals altijd - veel meer gelegenheid
om zich heen te kijken. Wel op snelle
brommers letten!
De rijke begroeiing aan beide kan
ten van dit zalige fietspad doet hem
denken aan een echt bos. De vele
zware beuken met hun imposante bo
vengrondse wortelkluwens spreken
sterk tot de verbeelding; zeker de
„Duizendpoot”.
Voor de fietser, komende van Ber
gen, is het altijd weer avontuurlijk om
vóór de „bult” over te steken (kijk
goed uit!) en het oude Herenweggetje
te volgen. Aan de oostkant eigentijdse
bouw, aan de andere zijde een paar
oudere woningen en het aandoenlijke
boerderijtje op nummer 20. Zo was
het hier vóór de Herenweg in 1937
verlegd, verbreed en gestroomlijnd
werd. Bij de boerderij „Woud en
Duin” komen we weer aan de goede
kant van het fietspad. Langs het
mooie, lan^,. 'j
„kroffie”), door helder duinwater ge
voed, en langs de oude gasterij „Het
Woud”, komen we bij het laatste deel
van de tocht.
BERGEN - Net over en langs
de rand van ons grootste natuur
gebied, het Bergense deel van het
Noordhollandse Duinreservaat
(PWN) strekt zich het Woud uit.
Deze smalle grensstrook tussen
de weilanden en de duinen heeft
zich eeuwen in deze vorm ge
handhaafd, zij het dat de auto
weg een heel andere is dan de
„Heerwegh onder Duijn” op een
beroemde 17e-eeuwse kaart van
Bergen.
Over een gemiddelde breedte
van nog geen honderd meteer
treffen we hier een fietspad, een
autoweg en soms een ruiterpad
aan en toch weet het Woud de in
druk te wekken of je door een bos
rijdt of loopt. Dat komt mede
door het feit dat de natuur een
overdadige indruk maakt. Be
grijpelijk, als we weten dat zich
in de luwte van de laatste duinri-
chel op vruchtbare bodem, rijke
lijk gevoed door het drangwater,
een gevarieerde flora heeft ont
wikkeld. Met name de bomen tie
ren hier welig.
De eeuwen door was deze ver
laten grensstrook bestemd voor
de doorgaande reiziger, de mon
nik, de koopman, de boer. Een
weg heeft er altijd al gelegen, be
woning is er sinds mensenheuge
nis geweest. Wie het verleden wil
proeven, moet er eens heengaan,
naar het Woud tussen „De
Franschman” en „Schuilen
burg”. Een schijnbare uithooek,
waar Bergen nog Bergen is!
HJ
komstig, vanuit het zuiden en noor
den de wegen langs de duinvoet meer
dan vol maken. Begrijpelijk, want
voor Noordhollandse begrippen is
hier landschappelijk wat te „bele
ven”, zeker als er nog een ritje langs
onze sublieme Zeeweg aan wordt
vastgeknoopt. Het is hier zo anders
dan in de provinciale weidegebieden
en bij de eenvormig ogende bevol
kingscentra.
De man of vrouw aan het stuur kan
moeilijk de blik afwenden, maar de
passagiers hebben alle gelegenheid
bij open plekken te genieten van de
doorkijkjes in de richting van het
langzaam aflopende weidegebied.
Deze forse grenspaal aan de Banweg
markeert de plek waar eens de school
van meester Quant en nog veel eerder
de kapel op het Woud stond, (foto: J.J.
Schilstra).
Wie „op” het Woud gaat wandelen,
zal het meeste zien en horen. Ruiken
ook, want herfst- en lentegeuren
waaien bij westenwind in flarden
over de kruin van de duinen het land
in en we zijn hier in een overgangsge
bied.
Nog beter dan de fietser zal de man
of vrouw te voet ervaren dat onze
weelderig begroeide binnenduinrand
tot de rijkste naturgebieden behoort.
Talloze vogels - waaronder de
S3
Jarenlang al staat nier aan ae aumvoei
boerderij „De Franschman”. De hier
zichtbare stolp is van 1904, het witte
voorhuis is veel ouder, (foto: Gerard
Roosenboom).
Aan de schilderachtige (oude) Heren
weg staat dit juweeltje, misschien wel
uit de 17e eeuw daterend. Bergens
kleinste boerderijtje - „twintig” heet het
- staat nog steeds aan de voet van de
duinen, (foto: Gerard Roosenboom)
Meestal sieren schilderingen van stei
gerende schimmels de hoge staldeu
ren. Hier op het Woud heeft men op die
deuren een tamboer op klompen afge-
beeld. (foto: Gerard Roosenboom).
Heel bekend langs de binnenduinrand,
zijn de gedeeltelijk blootgekomen, gril
lige wortelformaties van de hier op de
duinhellingen groeiende beuken. (foto(
Gerard Roosenboom).
-F
-Es BSEBW'””
pand stond in de vorige eeuw het bui
tenhuis „Woud en Duin”, vandaar die
naam op de dorsdeuren. (foto: J.J.
Schilstra).
nachtegaal - laten hier in het voor
jaar him juichend gezang horen. Maar
ook de grutto’s en scholeksters uit het
weiland kun je hier dagelijks beluis
teren, evenals de wulpen uit het dro
gere duingebied vlakbij.
Wie de route gaat lopen, zal merken
dat er een pittige tocht gemaakt moet
worden om alles te voet af te kunnen
leggen. Velen nemen de Voert als aan-
looproute om vervolgens rechtsaf
naar „De Franschman” te gaan. Wie
wat verder wil (en kan!) gaat van de
Voert naar links om via het fietspad
die mogelijkheden eens ’s morgens
vroeg. Dan lijkt het lopen ook veel
lichter te gaan en auto’s bestaan
dan nog nauwelijks!
Het Woud moeten we zo houden en
de grootse landschappen aan beide
kanten daarvan natuurlijk ook. De
enkele huizen en boerderijen langs de
Herenweg zijn de weinige herken
ningspunten voor wie hier, op welke
manier dan ook, op doortocht is.
Het Woud houdt op een unieke ma
nier de herinnering aan het verleden
levend; wie er oog en gevoel voor
f S>
S i -
