De bedelaar en de kunsten
De prijzen zijn gevallen.
aar.
KERSTPUZZEL VAN:
B
Maesdammerhof, wat verdween
en wat is gebleven
fel
A
Jp
i
J||
Hl
vji few
i
PARIS
I
ik!
ïs I
m f
st I
3
71
i t
■f
iil
i
rh
a
bejaarden
Êf I
MM
'“IF
Laffe jongens
overvallen
Li
WOENSDAG 19 DECEMBER 1990
DE DUINSTREEK
PAGINA 13
ïrtff
IS
II
as
A
199 1
Naam:
Tel.:
Adres:
De bedelaar en
de kunstenaar
A
‘l
®l
®l
24
I
met leuke prijzen
Eerste prijs: Éstée Lauder cosmetica-set
Tweede prijs: eau de toilette naar keuze
t.w.v. 75.-
Oerde prijs: Gloria Vanderbilt sjaal (big size)
Troostprijzen: 3 walkmans
Niet afgehaalde prijzen eerste
trekking
Een ingeving!
54. deel van een schip
57. speelgoed
Levende kunst!
I
I 1990
(O,
i
DROGISTERIJ PARFUMERIE
PETER WERTENBROEK
T
2
3
14
7
11
12
13
14
IÏ5
17
20
19
22
[23
25
R7
30
31
35
33
36
18
40
42
44
46
•7
50
53
56
58
59
61
66
64
68
70
74
|75
77
8"
81
86
V
17
86 21 35
re
52 10 80 1 78 22
36 76
65 37 32 29 17 40 67 16 65
AU
til
I’
Zi
i
21
34
43
57
32
16
Fragment van een van de kaarten in de
Kadastrale Atlas van Bergen, 1832, met
daarop „Het Oude Hof" (links onder) en
het Maesdammerhof" (rechts). Voor
de duidelijkheid zijn de twee panden
ingekleurd.
Als u alle woorden hebt ingevuld, brengt u de gevraagde letters
van het grote diagram over naar het kleine diagram. U leest dan in
het kleine diagram onze wens voor het nieuwe jaar.
I
hen. Ontmoeten elkaar in ’t zuiden van
ons land, bij de Trappisten, in het
klooster. De ernst van het leven, de
wijsheid en het zelfgebrouwen bier,
78
69
29
Het Maesdammerhof”, gelegen tus
sen (nu) de Kranenburgerlaan en de
Maesdammerlaan. Omstreeks 1820 af
gebroken. De prent is waarschijnlijk van
P. Klinkhamer (1742-1798). Gem. Ar
chief Alkmaar.
28
67
4Ï~
55
54
48
79
73
9
49
10
18
80
76
39
55
52
26
37
62
de locatie van het voormalige open
luchttheater. In 1935 betrok de VW-
Bergen het theater bij „Duinver-
maak”, dat nu, in gewijzigde vorm,
deel uitmaakt van het kunstskicom-
plex van „II Primo”. De „Maesdam
merhof” en naaste omgeving behoren
tot de fraaiste stukken bos van het Ge
meentelijk Natuurreservaat.
In zijn boek „Hoog en Vrij” sugge
reert Frits David Zeiler dat het
„Maesdammerhof” niet de voortzet
ting is van het reeds genoemde „Crae-
nebergh”, later „Cranenburgh”, maar
daar vlakbij is gebouwd. Mevrouw
M.A.D. van Rèenen-Völter gaat ervan
uit dat beide gebouwen, behoudens
wijzigingen, identiek zijn. Hoe het ook
zij, voor dé naamgeving krijgen we in
haar bekende boek „De Heerlijkheid
Bergen in woord en beeld” enkele nut
tige en aardige gegevens aangereikt.
We stellen - het moge bijzaak zijn -
even voorop dat we het lidwoord „het”
gebruiken voor de behuizing, dus „het
hof” en het lidwoord „de” voor een
perceel grond, dus „de hof”. Discussie
hierover blijft altijd mogelijk, maar
we baseren ons op benamingen als
„Het Oude Hof” voor de huidige
Volkshogeschool en de „Hof van
Eden”, om maar een illuster voorbeeld
te gebruiken.
Al filosoferend over de graven van
Bergen. Zij bespreken de historie van
de Egmonden. Zij bezochten de histo
rische plekken. Beiden beminnen de
cultuur, van de mensen. Hieraan be-
Bron o.a.: de in de tekst genoemde
publicaties; de Kadastrale Atlas en
Hoog en Vrij zijn nog verkrijgbaar.
Het is triest te moeten constateren
dat het aantal verdwenen, historisch
interessante buitenhuizen dat van de
bestaande overtreft. Huize „Krancn-
burgh” en „Het Oude Hof” zijn mo
menteel de enige buitens die we nog
met eigen ogen kunnen aanschouwen.
Van de andere, reeds lang verdwenen
buitenhuizen noemen we het huis
„Ramp” (ook „Rampenbosch” ge
noemd), het „Maesdammerhof” en
„Woud en Duin”. Het laatste, een bui
tenplaats met tien vertrekken, een
koetshuis met stal, is in 1851 gesloopt.
De eigenaar ervan was Pieter Bruin
vis. In 1832 gold het als het duurste
huis van Bergen; het werd in dat jaar
óp een huurwaarde van 360.- ge
schat. Het gemiddelde lag toen voor
Bergen op 45.-.
rechtigdheden eruit gevist (wat de
kinderen niet allemaal in die bussen
stoppen) en de notaris zocht met dich
te ogen het lotnummer bij de waarde
bon. Dat werd met een nietje aan el
kaar geknipt en hieronder volgt de
lijst van de gewonnen prijzen. Ook de
niet afgehaalde prijzen van de Sint-
Nicolaas-aktie worden hieronder nog
één keer vermeld. Als ook nu de prij
zen niet worden afgehaald worden ze
voor een goed doel ter beschikking ge
steld.
Vrouwe Aegidia van Teylingen
kocht het door ons bedoelde huis. Ae
gidia was de tante van de toenmalige
vrouwe van Bergen, Adriana Eleonara
van Teylingen die gehuwd was met
Adriaan Studler van Surck, heer Van
De locatie van het even omstreeks
1820 afgebroken „Maesdammerhof”
is nog altijd intrigerend van karakter,
al moeten we ons ter plekke niet laten
misleiden. Het boerderij-achtige ge
bouw moet gelegen hebben ter hoogte
van de dam, die vanaf de Kranenbur
gerlaan naar de huidige „Maesdam
merhof” voert. De grond is daar wat
opgehoogd en er zijn sparren aange
plant die inmiddels een aanzienlijke
hoogte hebben bereikt. Ook staan hier
twee van de dikste esdoorns die we in
Bergen kennen.
Rechts van genoemde dam ligt de
eigenlijke „Maesdammerhof”, zijnde
kan niet beter smaken, vinden zij. Wij
en een reisje langs de Rijn met veel
wijn, voor hen zit daar teveel hoempa- krachtvoer uit en dan komen de spet
en waait over. Wij tweeën zijn doe het
zelvers. Eten een broodje gezond,
schillen een appeltje voor de dorst,
desnoods.
Frêre Jacques, ik wil even rusten;
laten we een bank opzoeken. Gaan we
van het huis met de pilaren, of De Rus
tende Jager. Wat ik denk, dat houden
we in onze bovenkamer. Kopen patat-
met en een croquet, dat zal smaken.
Wat word je stil Appèl, word je niet
goed. Nee man, ’t is wat anders, ik
pieker over Ans de beeldend kunste
nares, die moet verhuizen. Daar woont
ze al vele jaren, één geworden met het
huis, de plek, haar creativiteit en
kunst. Levende kunst kun je niet on
gestraft verkassen. Een' oorlogs
verklaring van de burgervader, dat is
weer een gijzelaar erbij, dat mag niet.
Met te grote spanning in een mens,
gaat het lijntje breken. Het beleid van
overheden kan verkeerd uitpakken,
dat is niet abnormaal. Om in de fout te
blijven gaan, dat is veel erger. Wat
denk jij ervan, Jacques. Close harmo
ny, Appèl, geen dwangdressuur voor
de volmaakte harmonie. Dat is de goe-
de medicijn, daar weten wij veel van.
het zal je ziel maar wezen. Talenten
daar moet gewetensvol mee worden
omgegaan. Kom we pakken onze bie
zen. Mozes in een biezen kistje, die
kwam nog goed terecht. Maar hopen
dat onze jongens in de straat van Hor-
moes er ook zo goed afkomen!
1
Oplossing inleveren bij drog. parf.
Paris, Stationsstr. 11Bergen
vóór 31 december 1990, prijswinnaars
worden in de Duinstreek van 9 januari
bekendgemaakt.
De nog bestaande boerderij, aan de
duinvoet gelegen en de naam „Woud
en Duin” dragend, ligt precies tegen
over de plek aan de Herenweg waar
eertijds de buitenplaats van diezelfde
naam zich bevond. Men zoeke richting
Egmond.
Van links naar rechts:
2. Sterk alcoholische drank
4. Tijdperk
5. Welpenleidster
8. Beneden
11. Familielid
12. Plaats in Gelderland
14. Vissoort
15. Persoon in de keuken
17. Deel van het huis
20. Delfstof
23. Gewicht
25. Bevel
27. Ons inziens (afkorting)
28. Buitenkansje
30. Reeds
31Klos
33. Insect en dan nog een A ervoor
36. Nieuwste herengeur van Chanel
38. Rivier in Noord-Brabant
40. Open vat
41Dienstvaardig (afkorting)
42. Belasting
44. Verdovend middel (ook een geur)
47. Lustoord
48. Hoofddeksel
50. Geur van Laura Biagiotti
51. Gering
53. Slaapplaats
55. Door middel van
56. Metaal
57. Inlichting
59. Kledingstuk
61 Te kennen geven
63. Afrikaans land
64. Heks
66. Muzieknoot
67. Ondergang
68. Plaats in Gelderland
70. Muts
72. Horizon
73. Naam Hollandse wielerploeg
75. Plaats in Zwitserland
77. Geur waarvan de voornaam
Claude is
80. Reinigingsmiddel
81. Buisvormig element
83. Plaats in Pakistan
84. Pijn
85. Eiland van Griekenland
86. Voornaam van een bekend
geur/cosmeticamerk
87. Kathedraal.
BERGEN - We komen graag nog
even terug op het „Maesdammerhof”,
zoals dat stond afgebeeld bij een eer
der artikel over de onlangs verschenen
Kadastrale Atlas van Bergen uit 1832.
De naam van dit aanzienlijke huis
leeft voort in de „Maesdammerhof”,
gelegen tussen de Kranenburgerlaan
en de Maesdammerlaan. In deze buurt
heeft ook het huis „Craenebergh” ge
staan, de woning van de 16e-eeuwse
baljuw van Bergen, Sebastiaen Craen-
hals. Historische grond dus, dit geheel
door sloten omgeven stukje Bergen.
Een jagende Trappist dat is een meta
morfose, dat sprak hem wel aan. De
bedelaar zijn naam is Frêre Jacques,
hij koos voor de monnikskleding, de
pij, de calot, geitewollen sokken en
sandalen. Een waardig Capucijner
zijn, hij veerde ervan op.
Toen het buiten op 12 september
1815 door notaris M.H. de Lange aan
jonkheer Barnaart werd verkocht,
luidde de omschrijving: „Heerenhuis,
paardenstallen niet annex wagenhuis,
bergplaatsen voor hout, tuin en boom
gaard, en een voor weinige jaaren ge
bouwde koepel”.
Soms geven verdwenen panden de
eenvoudige speurder meer werk dan
nog bestaande. Wat het „Maesdam
merhof” betreft, was dit artikel nog
maar een eerste aanzet.
Henk Jellema
Bergen. Vrouwe Aegidia trouwde met
jonkheer Frederik van Dorp, heer Van
Maesdam die in 1679 overleed. Zijn
weduwe werd vrouwe Van Maesdam
genoemd en haar woning „Maesdam
merhof”. Na Aegidia’s overlijden
kwam het pand in het bezit van de heer
Van Bergen. In de Kadastrale Atlas is
het perceel bos op de plek van de vroe
gere behuizing het eigendom van Wil
lem Philip Barnaart te Haarlem, heer
Van Bergen.
muze, inspiratie daarmee de creativi
teit, gaat altijd door. De hand van de
Schepper is erbij. We zoeken raad in
Elkshove, kom mee. Wat heeft Bergen
een mooie uitstraling, hè?, ingetogen
heid en bruisend leven, gaan hand in
hand. Zelfs de rechterhand mag weten
wat de linker doet. Arrèt staat stil op
de kruising, ziet in de verte Elkshove
staan. Hier kan een transparante
„kunstkoepel” komen, de Bergense
school kunstvolle erkenning krijgen.
Zie jij het ook, Jacques. Een mooie
creatie uit inspiratie, Appèl. Een bore
ling, teer wezen nog maar, kerel.
Moederwarmte, dat is gevraagd,
Appèl, beroep op de goede wil voor
deze schepping. De ruimte tussen het
raadhuis en de wegenkruising is nog
zo onbestemd. Een kunstkoepel met
kunstgalerij enontmoetingsruimte
onderin. Voor kamerconcerten, de
muze, recitals en nog veel meer. Maar
vooral als onderdak voor de kunst
werken van de Bergense school. Hi-
tech, transparant te bouwen in glas,
van zonwerend tot lichtdoorlatend.
Teveel zon binnenlaten schaadt de
kunstwerken, daarom selectief ge-
BERGEN Op woensdag 12 de
cember, omstreeks 12.50 uur, vond er
een beroving plaats nabij het bejaar
denhuis De Marke aan de Van Blaade-
renweg. Twee dames, respectievelijk
85 en 56 jaar liepen over een voetpad
door een plantsoen bij genoemd be
jaardenhuis toen hen van achteren
twee jongens, ieder op een fiets, na
derden die ieder van de dames een
handtas in het voorbijgaan van de arm
trokken en vervolgens richting de wijk
Saenegheest verdwenen. Bij de bero
ving werd o.a. een paar honderd gul
den buitgemaakt. Van het signale
ment van de daders is bekend dat zij
ongeveer 17 jaar oud jaar zijn, ver
schillend van lengte, blond haar en
één droeg een opvallend groen ge
kleurd jack. De politie zou het zeer op
prijs stellen, indien er getuigen zijn
van deze laffe beroving, dat zij zich in
verbinding stellen met de rijkspolitie
te Bergen (NH), tel. 02208-95441.
Op woensdag 12 december L990
vond er tussen 13.30 en 15.00 uur een
verkeerscontrole plaats op de Berger-
weg. Daarbij werd 4x proces-verbaal
opgemaakt inzake het niet om hebben
van de autogordels en 2x proces-ver
baal inzake het rijden met een gladde
band.
De prijzen zijn gevallen op de num
mers:
18229 Kraayer, vleesbon; 20400 Roos,
patisserie-art.; 21684 Artisjok, zijde-
bloemstuk; 22377 Wertenbroek,
schoonheidsart.; 23003 Brakenhoff,
friteuse; 25243 Euroblik, waardebon;
29703 Vis, waardebon v. Vlaar; 30044
Vergeet-Mij-Niet, aardewerkpot
bon; 30506 kinderwinkel, kinderjack;
31711 Boekweit, aardewerkpot bon;
34822 Femandel, trui; 35239 Berger
wijnhandel, kist wijn; 36404 sport-
shop Bergen, sportjack; 41994 kolber,
fotocamera film; 49194 Pareltje,
houten paneel; 49538 ’t Vetertje, reis
koffer; 49610 Broekengarage, spij-
kerkleding; 50376 Voorberg, schoe
nenbon; 53007 BB Mode, linnen blou
se; 55229 Admiraal, mand delicatesse;
55290 Leering, kerstartikelen; 56392
Geerts, koekepan; 58352 Joblan, trui;
63187 Tally Ho, leren tas; 63196 Loui
se Grummelt, Indiase sprei; 63369
Jonkers, 200.- verf artikelen; 74969
Manjeviek, horloge; 78640 Beentjes,
haar-verzorgingartikelen.
14072 fruitmand, Fa. Wokke; 14099
pompkrik, Texaco; 18077 banket met
mand, Koolmees; 20522 sieraden, Fin
se Winkel; 23684 overhemd, Smodzy;
28265 boeken, Eerste Bergense Boek
handel; 28613 cadeaubon, Pastoor
Optiek; 34892 wijnpakket, Fa. Kok-
kes; 38685 herenpullover, Chap;
39984 CD rek cadeaubon, Bon Ton:
40833 vleeswaardebon,slagerij De
Heerlijkheid; 74909 kledingwaarde-
bon, De Pee Mannenmode; 74963 ge
reedschap, fa. Duin.
bruik. En omdat het transparant in
vormgeving moet blijven. Vanaf de
kruising Prins Hendriklaan en Na-
ssaulaan, het Raadhuis nog kunnen
zien. Een voetpad van de kruising, met
brug over de vijver, door een glazen
poort in de kunstkoepel, naar het
raadhuis toe, dat is mooi. Warempel,
Jacques, dit is couleur locale, ik heb
het begrepen. Wat vind jij ervan, Jac
ques Capucijner. Een lumineus idee,
Trappist, is het niet te hoog gegrepen,
beste vriend. Een vredesduif moet
hoog vliegen om' de post te bezorgen.
Mag hij, ’t is een doffer, landen op de
koepel, als symbool, aangenaam. Ar
rèt, stop nou maar, op hoop van zegen,
prettig kerstfeest.
Bergen nh, 7-12-1990
J. TRAMPER
voormalig directeur
gemeentewerken
in Zuid-Holland
BERGEN Een inwoner van Ber
gen heeft zich verdiept in de proble
matiek van Huize Kranenburgh, Ans
Wortel en het te stichten museum voor
de schilders van de Bergense school.
„Het artikel van Marius Hofhuis”, zo
schrijft de heer J. Tramper van het Za
kendijkje, „sprak mij sterk aan. Het is
een artikel met een hart en er moet
mijns inziens een uitweg gevonden
worden nu we in een tijd leven van
„vrede-op-aarde”. Daarom heb ik een
verhaal geschreven, dat niet mee hoeft
te doen in de wedstrijd van het mooi
ste kerstverhaal. Het is meer een bij
drage aan de Duinstreek en aan héél
Bergen.” Tot zover de heer J. Tramper
in een begeleidend schrijven bij zijn
„kerstverhaal” over de bedelaar en de
kunstenaar die hij „Frêre Jacques” en
„Appèl” noemt.
Wat ben je stil geworden, Appèl, zeg
eens wat, man. De naam Arrèt zou je
ook niet misstaan, je arrèteert steeds.
Is het nou met een accent cil conflex of
toch een accent dé cu, een dakje, ge
loof ik. Zeker ook op de MAVO geze
ten, Jacques. Zeker weten, Appèl,
mooie tijd, ik zong in die tijd als Lilli
Marleen, under der lanterne. In Lon
den werd het zelfs gezongen. Heb je
het ook gehoord, ze zeggen dan de ka
pel van onze Zusters Ursulinen weg is.
Een schepping weg, gelukkig niet weg
in de devotie, waar hart en ziel samen
gaan. Daar krijg ik een ingeving, Jac
ques, kan Bergen een eigentijdse ka
pel, een koepel terugkrijgen. De fun
dering van de devotie, de wijsheid, de
VA
Van boven naar beneden
1. reukwater
2. zintuig
3. keer
5. overal
6. belofte
7. karakter
9. onbedekt
10. plaats in Groningen
11. tevens
13. ieder
16. plaats in Noord-Brabant
18. meisjesnaam
19. damesgeur met een jongensnaam
21jongensnaam
22. een geur van bekende schilder
24. eerste twee letters van niezen en
vervolgens van oever
26. bandje
28. bloem (dialect)
29. stadium
31. laster/hoon
32. insectenetend zoogdier
34. halm
35. iets geheel nieuws (latijn)
37. bijenhouder
39. bijbelse naam
41. parfum/cosmeticahuis uit Parijs
42. verdikt sap
43. voegwoord
45. priester (afkorting)
46. sober
48. bekende parfumerie in Bergen
49. opschirft
51biljartstok
52. alcoholische drank
53. bakken
58. schoonheidsmiddel voor gezicht
60. drinkvoorwerp
62. sandwich
63. gedwee
65. krachteloos
67. langs
68. getij
69. lof x
71. functie/positie
72. gezellig ’swiM
73. herenmodezaak in Bergen
74. militaire politie (afkorting)
76. deel van het dak
78. las/voeg
79. lucht
80. grote watervlakte
82. nummer (afkorting)
84. pers, voorn.woord
BERGEN - Voor de tweede keer
heeft de notaris van Bergen, de heer
Brons de prijzen getrokken in de twee
de grote actie van de zakenclub Ber
gen. Direct na het sluiten van de win
kels jongstleden zondag kwamen be
stuur- en actieleden van de Zakenclub
bij elkaar in café-restaurant „De
Brink” van de familie Tilstra. Moe van
het zaken doen, want wat was het zon
dag ontiegelijk druk in het dorp, von
den de winkeliers toch nog de tijd en
de energie om samen met de notaris de
winnende loten te trekken.
Een aantal Bergenaren konden de
verleiding niet weerstaan en kwamen
in De Brink een kijkje nemen hoe dat
allemaal toeging. Ze wonnen jammer
genoeg niets, maar ze mochten wel
wat lekkers bestellen bij de ober! En
zo waren ze niet helemaal voor niets
gekomen. Wim Lemair, het echtpaar
Roos, de notaris, drie Bergenaren èn
uw verslaggever hebben het varkentje
gewassen.
Alle loten, kleine maar ook grote
strookjes werden uit de bussen over
het tafels gestrooid. Soms waren er
hele pakjes van wel tien of vijftien lo
ten in elkaar gevouwen. Die werden zo
goed mogelijk losgestrooid, alle onge-
hoempa, hossen bijOp de kloosterzol-
der lagen nog perfecte kleren, motvrij
bewaard. Zij willen graag eens wat
anders aantrekken. De beeldend kun
stenaar koos voor een jagerskostuum
met hoedje en stevige stappers. Zijn
naam is Appèl, zijn gezicht nogal ern-
stig, gaf hem de bijnaam van Trappist, straks dineren in het dorp, wat denk jij
lichtjes. Lichtjesavond in december,
J-x A een andere tijd. Ja, na
tuurlijk, volgend jaar weer, gaan we
zeker eens heen. Zou jij zo rijk willen
ven, verkennend bezig zijn, dat trok zijn, als de mensen die hier wonen. Mij
u™ z.„t-n - niet gezien, zoveel zorgen om het vol te
houden. Onze boekhouding zit in de
portemonnee, zij hebben een kluis no
dig. Dan nog wat, de staatsruif heeft
een mooie combinatie. Een mooie wijn veel langwerpige gaten en vele onder-
Uniek in Holland een Raadhuis met
een kunsttempel’’, voor de „Bergense
School" nog wel.
P^A I -L-fnA yC
danen. De opperhooimeester neemt
teveel hooi op zijn vork. Deelt teveel
ters. De paraplu moet groter worden
broodje gezond,
zelvers. Eten
5?
Daar zie ik de Fransman in de verte,
zie je wel, Appèl. Nou wat schimmig
nog, mijn ene oog is soms wat traag.
Kop op, kerel, dat is niet zo erg. Als het
tussen je oren maar goed zit. Perfect
hoor Jacques, ik heb verder niets te
klagen. Trouwens klagen helpt geen
zier, het geeft alleen gemier en gedon
der in de glazen. Hé jongen, niet grof
worden in je mond, dat kan ik niet
verdragen. Hou je liever bij de klassie
ke leer in je vormgevingsdrang. Dat is
kunstzinnig boetseren. Wat doen we,
slaan we links af naar de zee of gaan D r x -
we rechtdoor naar het oosten Bergen- ^edelstudenten weten wat zielepijn is,
binnen. Laten we maar oostwaarts h 1P ma°T’
gaan. De wijzen kwamen uit het oos-
het Hollandse huis lopen zij richting ten, doen wij het andersom. Het is er
r?;; i-j. - trouwens wel de tijd voor: Bergen in
de kerstsfeer, dat trekt mensen. De
Eeuwige Laan dan zie je de einder met
steden ze veel tijd. Zij komen van goe- dat is toch op
den huize, voor hen nogal benauwend.
Te burgerlijk, vinden zij. Meer bele-
