-0-0 -0-0-O-O-O - 0-0-0-0-0-0-3-0-0-0-0-0-O-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0—O^-O-O-O-O-O"
0 D s V R IJ E ALKMAARD3R
Ui e uwe bul 1 e t i n voor Alkmaar en omgeving
c Uitgave van: Het Parool, Vrij Nederland en R-obu
- o -o-o-o-o-o-o -o-o-o-o -o-o-o -ö-o-o -i0-o-o-c-o-o-o-o-o-o-o -Q-o~ o-o-o-o-o-o-o -
Ho. 21/586 Vrijdag, 9 Maart 1945
-i.T W II W I L. L E N (III)
wOiTüMI SCtiE ORDE UI HG.
Je menschoondersche idt zich van al het geschapene, omdat hij met rede begif
tigd is. Een rede die veelal .redeloos is door..» de economische chaos.
Jij wezen in ons vorige artikel "Sociale gerechtigheid" reeds op het feit,da
net "vrije- spel der maatschappelijke krachten" zeker niet tot het verwachte
deelde grootst mogelijke mate van welvaart voor zooveel mogelijk menschen,
geleid heeft. Integendeel, voor de groote massa der menschheid was die vrij"
neid slec.au- de vrijheid om in groote ellende te verkommeren. Het ongebreiuu'
d'c kapitalisme Veroorzaakte cp ieder terrein van het maatschappelijk leven e-"
crqncurrenti e «tri j a. D'e arbeider werd t'ct niet begeerde "waar" op de arbeids
markt. Je middenstander moest een strijd op leven en dood met zijn collega's
voeren. Je gesondeerde werd een opgepompt examen-mechaniameJc boer werd
h-arde let opgelegd, de moeizaam verkregen producten naar de mestvaalt te zie/
"'c-rhuizen. Je fabrikant dwong het te produceer en zonder rem, om maar "winst'1
Je kunnen maken, Enzoovoort, enzoovoort.
ohondanks al deze aan allen bekende feiten en fouten van de V/es ter sche 3
unleving vóór deze wereldoorlog, weten we, dat wij - in de hopelijk zeer na
bije toekomst - juist bij het nastreven van dit doeleind meer bezwaren te
"innen zullen hebben, dan bij de beide andere door ons na gestreefde doelein
den. Heer bezwaren, omdat "men" - en vooral de economisch sterkere - bang iu
voor iedere beknotting van zijn vrijheid, col: als deze vrijheid tot bovenaan
gehaalde resultaten leidt. Bovendien hebben we in deze jaren van "nieuwe ei"c
de gevaren leeren kennen van een 'ordening,, die, wanneer ze niet o.m. door de
.■.edewerking van het geheele volk wordt gedragen, kan leiden tot ver'bureauova-
iiseering en tot een grenzeloos geknoei.
luist daarom en ondanks dat, meenen wij mee te moeten werken aan het bevovds
oen van het inzicht, dat "economische ordening" onverbiddel'lijk noodzakelijk"
is, ock omdat de vrijwel door ieder onderschreven eisch van "sociale gerech
tigheid" zonder dat niet verwezenlijkt kan werden. In onze grondwet is trou
wens reeds voorzien in de mogelijkheid tot het scheppen van "nieuwe organen1'
die een dergelijke ordening ter hand zouden kunnen nemen.
eij willen in het Nederland van straks streven naar economische ordening,
VANT: Wil men de arbeiders behoeden voor tijden van werkelooshei d, waarin ie-"
re waardigheid van hem, zijn gezin en zijnkinderen wordt geknakt en ge trap
•Til men den intellectueel niet doen verkommeren in zijn .geestelijke en maat
schappelijke behoeften, doordat ook hij moet mee: concurreeren op de over vu -
- u telle c tue el en/markt; Wil men den kleineren zelfstandigen ondernemer beccoio-'
un tegen zichzelf, wil men ook hem behoeden voor dilettantisme in zijn bran
hej Wil men den boer, als noodzakelijke en waardevolle schakel in de volk3-
•0 ui shouding, de voldoening van zijn arbeid geven, Vil men den f abj. ikant züu
•U drijf niet slechts aan laten wenden cm persoonlijk winst te behalen, doe./
o. ts t>roduceer$n naar de behoe f ten; Wil men allen medezeggenschap laten he
-ui in de richting waarin de beroepen en bedrijven waarmee men te maken heef
1 - e i d zullen wordenj KORTOM: wil men voor allen en met allen bouwen aan v
ca"schappij zinvoller, eeüvoller, schoener en meer vervuld van gerechtighei
is economie che ordépirig, nationaal en óók internationaal, absoluut noou
iakelijk te verwerkelijken eisch en recht.
.Ut het Manifest van "Eet Parool" en "Vrij Nederland'" van 15 April 1944
Wii zien het als een eisch des tijds en der rechtvaardigheid, oat door in
stelling van maatschappelijke organen met verordenende bevoegdheid, de U'
socratische medezeggenschapisgedachte wordt doorgetrokken van het staau.u-
cLiee naar het maatschappelijke terrein. Daarvoor ia o.m. noodig vertegeu-
-.voordifing van arbeideh en verbruiker in het bedrij f öbeneer
Cr he t^s'arne ril even van mens ch en en volken tot een waarlijk gemeenschap sic.
7pn te maken is o.m. noodzakelijk dat een eind gemaakt wordt aan de libe-
rr-ja"1 -ka.pitali.s ticche productievormen en dat de voorwaarden gescnapen won
