ZATERDAG-BïJV0EC3EL van
DB V R IJ E
A L K M A A
D E R
o-o-o-o-o
-0-0-0 -0-0-0-0-0-0-0-0-0-0'
No. 22/587.. IC Maart 1945
-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-o-o-c-
0-1
'D
D E R L A IB 34 HE
V O L X 3
X li E I D.
v Van onzen mede" erker X.X.
Van alle zijden komt uit ons volksleven na deze jaren van Duitse on
derdrukking het verlangen naar meer 4-é'rifteijl naar voren. Als de voorte
kenen niet "bedriegen, dan zal het stfknren naar éénheid in het nieuwe
Nederland - het derde sinds het ontstaaiggvan onze natie - een hoogst
"belangrijk element zijn in het maatschappelijke en culturele leven van
ons volk.
On: a's de geringe omvang van ons grondgebied is er in ons volk een
grot o ver scha"
Zeeuwen - om
'ondern '-heid
rein herben
van OU'.l3 O C
d o o r d e X e ci
re bik ten -Ac,
idenheid van volksaard. Eriezen en Limburgers, Gakoers en
1echts enkele voorbeelden te noemen - vertonen een groot
a --.Mleg en karakter. Vreemdelingen uit alle delen van Bu
ien in de loop der eeuwen vrij vee
Ivuldi-: met de hier reeds
loh'tigen vermengd,
ir:'i; c relaties in Oost
■bij komt dan nog, dat vele families,
en V/est-Indie, Kaleiers en ande-
j..w•- elementen onder hun voorouders hebben. Haar de mid
del en van oor Van beschouwd, is er al evenzeer een grote verscheiden
heid.. iii-.nc.el er: scheepvaart, land- en tuinbouw en veeteelt, industrie
en 1 Tod 'ork, elk. van deze heeft een bepaald stempel gezet op een deel
van ons volk en de economische "belangen van elk dezer takken van bedrijf
zijn onderling sterk afwijkend, zo al niet tegenstrijdig.
Toch liggen op deze terreinen nog niet de grootste moeilijkheden om
tot een waarachtig:, volkseenheid te geraken. De diepgaande^verscheiden
heid o o geestelijk gebied, maken het ons veel moeilijker. Br is in ons
volk een"grote, nog tamelijk gesloten, Roems-Katholieke groep, een iets
kleinere orthodox-pro'testant.re groep, met veel onderlinge verscr.iJ.len,
een 'eveneens omvangrijke humanistisch georienteerde groep, welke ster
ke banden heeft met verschillende vrij zmnig-proxeatantse s c roming en
een niet onbelangrijke groep meer of minder militante athe i sti scne vi. ti -
denkers en tenslotte een kleine, maar voor ons lTederlanQ.se cultuur -re
ven véél betekenende groep Joden. Is het mogelijk een Nederlandse volko
d oo te bouwen, waarbinnen deze vijf groeperingen zich ieder in-
Kunne n Christenen en Jo de nAt he i .e te n
aan ons volksleven Of zal de een
e e n :v e i a op ze do uwe n
derdaad vrij kunnen uitleven
e gelovigen waarlijk samen bouwen
hier toch afbreken, wat de ander opbouwt
De
oplossing van dit probleem
zal niet moeten worden gezocht in het
vormen van een meerderheid, b.v. van Rooms-Kathoiie^cen met^Qr choao-X-
ljrctc o tanten, eventueel aangevuld met min of meer Chris lel ij k-ge orien
teerde Humanisten, welke meerderheid dan leiding zou geven en aan de
anderen, de vrijdenkers en de Joden, de positie van gedulde minder
heid zou overlaten. Reen, deze beide laatste groepen moeten ten vome
hun rechten als Nederlanders mede erkend worden en cot medewerking
Alle richtingen in
in
aan de opbouw van ons volksleven worden geroepen,
het geestelijk leven binnen het Nederlandse volk zullen hetie ebt moe
ten hebben zich vrijelijk te uiten en om het bezit van de «iel van enc
volk mogen strijden, doch niet, met economische of anaers mach bemidde
len. Geestelijk vrij tegenover elkander te staan, eikanuer aaaroij-e
willen overtuigen en toch met eerbied te bejegenen - dat zullen v/ij
hier in Nederland met elkander moeten leren.
Niet geheel los ven de geestelijke structuur van ens volk, maar daar
mede toch ook niet zó eng verbonden als het in de voor-oorlogee poli
tieke constellatie vaak. schijnen kon, is de verscheidenheid m sociaal
inzicht. In hoofdzaak is er hier een tegenstelling tussen voorui os?ze
venden en conservatieven - al is de scheidslijn stellig nieo zonder
meer te trekken. Het laat zich aanzien, da*t op dit terrein de „egel
stellingen binnen ens volksleven
straks het duidelijkst zullen naar vo
ren komen,
Zij doen da.t nu reeds, 'toch wordt van beide zijdtai naar
v©lkséenhe id-
