DE VRIJE ALKM
Prof. Ir. W. Schermerhorn en W. Drees
kabinetsformateurs.
2de Jaargang
Woensdag 30 Mei 1945.
No. 651
DAGBLAD VOOR
ALKMAAR EN OMGEVING
Politieke perspectieven I.
ger
Uitgave
Stichting „De Vrije Alkmaarder" i.o.
Directeur: M. J. Roggeveen.
Hoofdredactrice: E. Ta«-Callo.
AdministratieWesterweg27, Alkmaar.
Druk „POA" n.v.. Alkmaar
Advertentieprijs: 15 ct. per m.m. met
een minimum van f 1.50.
Abonnementsprijs: 25 ct. per week
(voorloopig).
Losse nummers 10 ct.
tei
iar
Was het voor degenen, die de discussies in
de illegale pers konden volgen reeds duidelijk,
dat in Nederland na de bevrijding politieke ver
schuivingen zouden plaats vinden, uit de weer
vrije pers blijkt, dat dit inderdaad het geval zal
worden.
Het meest naar voren tredend en het meest
de aandacht trekkend, is in dit verband de
houding van „Trouw" (vroeger A.R), de „Waar
heid" (vroeger C. P N.) en „Je Maintiendrai'
(voortgekomen uil vroegere Uniekringen).
„Trouw moet beschouwd worden als woord
voerder van een Chrislelijke Nationale Partij.
Uit de puplicaties blijkt, dat men in deze kring,
trouwens evenals in sociaal-democratische, het
meest terug wil keeren naar de vroegere ver
houdingen. De eerstgenoemde ziet weer als uit
gangspunt van zijn politieke streven de scheiding
tusschen „christelijke' en „niet-christelijke" groe
peeringen. oftewel opnieuw de antithese als
scheidslijn in de politiek. De vroegere sociaal
democraten gaan daartegen ook nu weer in en
bepleiten een loslaten van deze verouderde scheids
lijn en een in de politiek kruisen van de degens:
radicaal of conservatief. Er zijn ongetwijfeld
groepeeringen, zoowel in Protestantsch Christe
lijke als in Katholieke kring, die het met deze
zienswijze eens zijn en die dan ook niet zullen
terugkeeren in de partijen, waarvan ze voor
1940 deel uitmaaklen, waarbij het trouwens nog
een zeer groote vraag is. of de R.K.S.P. terug
zal keeren.
Verwacht mag worden, dat degenen, die zich
afkeeren van hun oude partijen en degenen, die,
wakker geschud door deze jaren, hun verant
woordelijk voor de gang van zaken in het maat
schappelijk leven zijn gaan voelen, een (nieuw)
politiek tehuis zullen zoeken en dan zijn er eenige
groepeeringen, die sollicifeeren naar hun gunst.
Behalve de S.D.A.P. of, zooals in deze kring
meer gebruikte naam D(em.) S(oc.) P(artij). be
vindt zich onder hen als nieuwe figuur de Ne-
derlandsche Volksbeweging, die, volgens zijn
oproep en blijkens de onderteekenaars, huisves
ting biedt aan figuren van zeer uiteenloopende
opvattingen. Of dit zijn kracht of zijn zwakte
wordt - het is bovendien nog niet zeker, dat
de N.V.B als politieke partij gefundeerd zal
worden - zal de toekomst moeten leeren en
hopen wij in een volgend artikel nader te be
schouwen.
De Christelijke Nationale Partij, voortzetting
van de A.R. en de illegaal zeer actieve groep
rond Trouw, kan als zoodanig niet als „nieuw",
behalve de naam. worden beschouwd. Zij zal
ook nu weer vooral een belangrijk deel van de
orthodoxe Protestanten in ons land tot zich
trekken. Wel blijkt uit publicaties, dat ook in
deze groep een sterker sociaal besef, een inzien
van de materieele en geestelijke nood van een
groot deel van het volk tot bewustwording is
gekomen. Voor de materieele nood wil men
thans ook daar de gerechtigheidseischen van
hef Evangelie in de politiek doen hooren. Om
de geestelijke nood te verlichten, wil men ons
volk terugbrengen tot de belijdenis van het
Evangelie.
De C.P.N. keert niet terug. Als verzamel
punt voor de vroegere en evt. nieuwe aanhan
gers van de comministische partij heeft men
opgericht, de vereeniging „Vrienden van de
Waarheid". Wel treedt reeds op een Volkspar
tij, welke nog geen volledig programma heeft
opgesteld, doch die reeds heeft bekend gemaakt,
dat zij de strijd tegen de kerk van de C.P.N.
niet voort zal zetten (een ontwikkeling gelijk
aan de Russische, waar men tegenwoordig ook
Zelden of nooit zal het Nederlandsche volk in zoo aandachtige spanning hebben gevolgd,
wie door H. M. de Koningin voor de benoeming van een nieuwen kabinetsformateur werden
geraadpleegd en zoo in spanning hebben afgewacht, wie uiteindelijk als zoodanig zou worden
benoemd. Men beseft, dat van den figuur van den formateur en de wijze van samenstelling
van het nieuwe kabinet, dat voor de vrijwel bovenmenscbelijke zware taak staat, Nederland
na deze vijf jaren weer op de been en op gang te helpen, zeer veel voor de toekomst van
ons land afhangt.
De beslissing is thans gevallen en ook deze is uniek. Wij vragen ons af, wat de bedoeling
is, van het eerder niet voorgekomen feit, dat twee personen belast zijn met de vorming van
een nieuw kabinet. Men heeft ongetwijfeld niet alleen de heer Drees (o.m. oud lid der
Tweede Kamer als vertegenwoordiger der S.D.A.P.) hiermee willen belasten, omdat we dan
in Nederland een vrijwel gelijke figuur hadden gekregen als die. welke in België zooveel
beroering teweeg bracht, doch men heeft kennelijk de band met de oude partijen in hem
willen continueeren.
De belofte echter van Prof. Gerbrandy. waarop ook meermalen door H. M. de Koningin
werd gezinspeeld, dal een figuur uit de illegaliteit deze belangrijke post zou worden opge
dragen. is nu vervuld in den figuur van Prof. Schermerhorn. Was men bevreesd, dat laatst
genoemde alléén, te los zou staan van de oude partijen en het oude? O.i. is gezien zijn
verleden, o.m. voorzitter van de beweging „Eenheid door democratie" en thans voorzitter van
de nieuwe Ned. Volksbeweging -hier de voorzichtigheid of wel de angst voor te groote
„linksheid wel een beetje ver gedreven.
Men zal toch en hopelijk zullen de formateurs blijk geven dit te beseffen ook de
groote groep Nederlanders, die door deze jaren zijn geradicaliseerd (wij krijgen binnen eenige
weken honderdduizenden van hen uit het Oosten in ons land terug!) behoorlijke stem in
het kapittel moeten geven. Wij vragen die stem niet alleen uit angst voor die radicaalheid
en spanningen die het ontbreken van een behoorlijke uitlaatklep hiervoor, te weeg zouden
kunnen brengen, maar ook, om wat deze groep in deze jaren heeft bijgedragen tot het
Nederlandsche verzet en ook, omdat, wil de leus van het nieuwe en vernieuwde Nederland
waarheid worden, een forsche aanpak der problemen noodig is.
Wij wachten af.
ZIJ KOMEN,
Begin Juni zal hef Wesfen des lands
worden vrijgegeven, zoodat de vele
duizenden repatrieerden geleidelijk naar
hun families terug zullen keeren.
Het vervoer van betrokkenen zal ge
deeltelijk per trein (vanuit Maastricht,
Eindhoven en Enschede) geschieden.
Op het tweede deel van het traject -
tof Amersfoort - zal dit vervoer per
auto plaats vinden.
Mededeeling M.G.
Hef inlichtingenbureau van de Opsporings
dienst, gevestigd kamer 75, Huize Voorhout,
is voor het publiek geopend des voormiddags
van 9 tot 12 uur.
De kantoren van het M.G. zijn voor het pu
bliek geopend op alle werkdagen des voormid
dags van 10 tot 12.15 uur, des namiddags van
2.15 tot 5 uur. Des Zatardags van 10 tot 13
grooter vrijheid aan de kerk geeft), terwijl men
zich voorts op Democratische grondslag wil
stellen en vooral actie voeren voor een plan
matige economie.
Het is vanzelfsprekend, dat ook deze groep
de kern van de oude aanhang van de C.P.N.
tot zich zal trekken. Zeer goed mogelijk is
echter dat deze nieuwe Volkspartij grooter in
vloed zal krijgen, dan de oude communistische
partij, doch dit zal, behalve van de samenstel
ling en de al of niet forsche aanpak van zuive
ring van maatschappelijk en economisch leven
door het nieuw te vormen kabinet, ook afhangen
van de ontwikkeling in S.D.A.P. (evt. D.S.P.)
en Ned. Volksbeweging, hetgeen wij nader on
der het oog zullen zien.
De nieuwe bonnen.
De Directeur-Generaal van de Voedselvoor
ziening maakt bekenddat voor de periode van
29 Mei tot en met 2 Juni 1945, de volgende
bonnen van de noodkaart geldig zijn verklaard:
431 125 gram versch vleesch.
432 500 gram biscuit.
433 500 gram biscuit.
434 50 gram chocolade.
435 100 gram vet.
440 pl.m. 50 gram zeep.
443 2 Kg. aardappelen.
444 2 Kg. aardappelen.
Deze artikelen zijn verkrijgbaar
Bonnummer: 431 en 435 in de slagerswinkels,
zoodra deze zijn bevoorraad.
Bonnummer: 432, 433 en 434 in de aan
gewezen Roode Kruiswinkels op een nader be
kend te maken datum.
Deelnemers aan de Centrale Keuken dienen
de bon 443 bij deze keuken in te leveren.
Wereldnieuws in vogelvlucht.
Tusschen Rusland en de Westelijke geallieer
den is een overeenkomst gesloten over uitwis
seling van krijgsgevangenen. Op tien plaatsen
zullen overname-centra worden gevestigd, waar
door het vervoer van krijgsgevangenen over
Odessa tot een minimum zal worden beperkt.
De Belgische Socialistische Partij heeft aange
drongen op het aftreden van Koning Leopold.
De toestand in het Nabije Oosten is gistermid
dag weer verscherpt Een spoorbrug tusschen
Alleppo en Hama werd opgeblazen. Er zijn in
dit verband weer diverse officieële verklaringen
gepublicéerd. Churchill verklaarde in het Lager
huis dat men na overleg, wel tot „een bevredigende
oplossing" zou kunnen komen.
President Truman heeft gisteren op het Witte
Huis een onderhoud gehad met den Joego-Slavische
Minister van Buitenlandsche Zaken Subatsjik.
De Spaansche regeering heeft geweigerd de
Belgische landverrader Degrelle uit te leveren.
Ook Laval bevindt zich nog steeds in Spaansche
handen.
