DE VRIJE ALKM
De sanering van ons geldwezen
Mr. In 't Veld voor de S.D.A.P.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
BUITENLAND
Stadsnieuws
Uitg.i Stichting „De Vrije Alkmaarder" i.o.
Dir.: M. J. Roggeveen: Hooidred.: E. TasCallo
Wnd. hooidred.: Jan C. Reuvers
Redactie: Achter dam 20; Tel. 2274
DINSDAG 1( JULI 1945
2e Jaargang No. 686
Administratie: Westerweg 27, Telefoon 3250
Advert.pr. 15 ct p. m.m. m. een min. v. f 1.50
Abonnem.pr.: 25 ct. per week (voorloopig)
Losse nummers 10 cent
Helpt Hen die in
moeilijkheden zitten I
Mede om de gistermorgen afge
kondigde financiële maatregel toe
te lichten, sprak gisteravond de mi
nister van financiën, prof. mr. P.
Lieftinck over de maatregelen, die
de regering zou nemen om ons geld
wezen te saneren. Prof. Lieftinck
noemde drie beweegredenen.
Ie. De regering wenst op drastische
wijze de hand te leggen op alle geld.
dat tijdens de bezetting op laakbare
wijze is verdiend. Ook al brengt dat
enig ongerief voor de gezonden
toch moet de kanker van het be
smette geld rigoureus worden uit
gesneden.
2e. Is het dringend noodzakelijk,
dat de geldhoeveelheid in ons land
wordt ingekrompen. Het bedrag van
de bankbiljetten in circulatie, dat in
1939 goed één milliard gulden be
droeg, is in de bezettingstijd tot
méér dan vijf milliard gestegen-
Daarnaast zijn er nog de zilverbons,
de saldi van de rekeninghouders bij
de postcheque- en girodienst en bij
de particuliere banken, die eveneens
sterk zijn gestegen.
Het regelmatige werk moet
hervat-
Min. Lieftink vervolgde:
Als hier niet krachtdadig wordt
ingegrepen, dreigt niet alleen
een rampspoedige inflatie, maar
is er niet de minste garantie,
dat de toch ai zo schaarse goe
deren en de beschikbare arbeids
krachten op die plaatsen terecht
zullen komen, waar daaraan de
meest nijpende behoefte bestaat.
Ook de lust om het normale en
regelmatige werk te hervatten
en hierbij gaat het, landgenoten,
om het „er op of er onder"
wordt op bedenkelijke wijze ge
remd door de mogelijkheden, die
'er nog altijd bestaan om op de
zwarte markt ongerechtvaardigde
winsten en verdiensten te ma
ken.
Zwarte handelflren en colla
borateurs getroffen.
3e. Wil de regering de maatrege
len op het gebied der geldzuivering
dienstbaar maken aan een zeer be
langrijk fiscaal doel. De verdiensten
van collaborateurs en zwarte han
delaren voor zover zij in geld ver
stoken zijn, zullen wij opvangen en
registreren. Wij zullen niet aarze
len de bewijslast van de rechtmatige
verkrijging en van de goede trouw
op hen te leggen, bij wie het be
smette
geld jvordt aangetroffen, .".zullen blijken te bezitten. L'^OL
Bij de fatsoenlijke lieden, die er K
nog in overgrote getale zijn, behoeft
dit geen bijzondere onrust te ver
wekken. Zij zullen er gemakkelijk
in slagen het onderzoek, indien dit
hen treft, zonder bezwaar te door
staan.
Hierna legde de minister er de bij
zondere nadruk op, dat de genomen
maatregel slechts een onderdeel is
van de voorgenomen totale geldzui
vering- Zij vindt al dadelijk een zeer
belangrijk compliment in een voor
ziening, die vandaag in het buiten
land is getroffen.
De centrale banken en andere
financiële instellingen in het bui
tenland is verzocht om aankopen
van al het Nederlands bank- en
muntpapier terstond te staken. De
uitvoer van Nederlands geld is reeds
lang verboden, zodat de aanwezig
heid van grote bedragen daarvan
buiten onze grenzen in vele geval
len een onwettige handeling tot
StomWag moet hebben. Bovendien
treft men Nederlands geld in het
buitenland in hoofdzaak als oppot-
tingsmiddel aan.
Aangezien een belangrijk deel van
de bank- en muntbiljetten in het
binnenlands betalingsverkeer een
onmisbare rol vervullen en de mo
netaire sanering in totale zin nog
een nauwkeurige en lange voorbe
reiding vereiste, was men genood
zaakt deze trapsgewijze te doen
plaatsvinden. De minister legde er
echter de nadruk op, dat enig onder
scheid ten aanzien van de verschil
lende geldcoupures niet zou worden
gemaakt.
Wat gebeurt met de geblok
keerde rekeningen?
De minister beantwoordde vervol
gens de vraag wat er met de ge
blokkeerde rekeningen, welke de
bank openen, in ruil voor de inge
leverde f 100 biljetten zal gebeu
ren. Aanstonds zult u daarmede be
lasting kunnen betalen en zekerheid
kunnen stellen voor belastingen, die
u in de toekomst zult moeten beta
len.
Vooral voor den eenvoudigen man
zal het een weinig bevredigende
regeling zijn, le. zal de door hem
ingeleverde som niet voor 100 pet
een blijvende fiscale bestemming
krijgen en 2e. zullen er gevallen
zijn, waarin iemand in de ietwat on
aangename positie komt te verkeren,
dat de vrije beschikking over het
door hem overgespaarde geld ineens
wordt geblokkeerd. Deze nadelen
zjjn tot mijn spijt bij een regeling,
waarbij het om milliarden gaat, niet
te voorkomen, maar ik geef u de
verzekering, dat niets, wat goed uit
voerbaar ts, zal worden verzuimd
om aan deze bezwaren tegemoet te
komen.
Tenslotte deed de minister een
beroep op allen om ten opzichte van
deze aangelegenheid elkaar zoveel
mogelijk bij te staan, opdat landge
noten, die door deze maatregelen in
moeilijkheden zouden geraken, ge
durende de eerste dagen of weken
aan wat kleinere coupures te hei-
peil. Beperkt echter de onderlinge
hulp tot betrouwbare personen.
■•""Vij zijn van mening dat bij de op
lossing van het geweldige probleem
van 1-t>e sanering van onze totaal
ontwrichte geldwezen inderdaad niet
voorkomen kan worden dat de goe
den met de kwaden moeten lijden.
Wij spreken echter wel de hoop
uit, dat de aangekondigde maatre
gelen tot leniging van de hardheid
van de blokkade in bepaalde geval
len, inderdaad de nodige soepelheid
trumXn reeds vertrokken
naar europa.
Gisteravond werd te Washington
bevestigd, dat president Truman
Zaterdag per schip uit Newport News
in Virginia naar Europa is ver-
trokkeri. Hij was vergezeld van
James Byrnes, zijn nieuwen minis
ter van buitenlandse zaken. Uit ge
zaghebbende bron kan verzekerd
worden, dat de ontmoeting van de
,big three" gehouden zal worden te
Potsdam.
LEDEN VAN DE DUITSE
GENERALE STAF GEDEPORTEERD.
In Frankfort am Main zijn op het
ogenblik besprekingen gaande tussen
geallieerde autoriteiten, over het lot
van de leden van de Duitse generale
staf. Het schijnt in de bedoeling te lig
gen ze met hun gezinnen naar Britse
kroonkoloniën te verbannen, nJ. naar
het Falkland-eiland of naar Brito-
DE OORLOG TEGEN JAPAN.
Nederlands Indische troepen
afdelingen geland bij Balik Papan.
1000 toestellen, die opstegen van
vliegdekschepen, voerden een aanval op
Tokio uit. Aan de operatie namen deel
4 vliegtuig-moederschepen. 4 slagsche
pen. 4 kruisers en enige torpedojagers.
Ook de stad Sendai, de grootste stad in
het noordelijk gedeelte van Japan,
werd door 300 toestellen gebombar
deerd.
Nederlands Indische troepenafdelin
gen zijn geland aan de noordzijde van
de baai van Balik Papan- Deze opera
ties hebben de controle van de gealli
eerden om de baai weer vergroot.
De troepen in de omgeving van Ba
lik Papan en van Samarinda maakten
goede vorderingen.
NIEUWE FRANSE GRONDWET.
In de Franse ministerraad is gisteren
overeenstemming bereikt wat betreft
het samenstellen van een nieuwe
grondwet. Een wetgevende vergadering
zal de nieuwe grondwet moeten ont
werpen. Ean volksstemming zal uit
maken of het Franse volk hiermee in
stemt. terwijl tevens regelingen zullen
getroffen worden voor het verkiezen
van deze wetgevende vergadering.
MUNITIEDEPOT IN DE LUCHT
GEVLOGEN.
Te Duinkerken is een groot munitie
depot in de lucht gevlogen. De ont
ploffingen waren zo hevig, dat de be
volking in paniek de stad verliet. Er
wordt gevreesd, dat het aantal slacht
offers groot zal zijn
BINNENLAND
NEDERLANÜ ERKENT POOLSE
REGERING TE WARSCHAU.
Wij vernemen van officiële zijde, dat
de Nederlandse regering de Poolse re
gering te Warschau heeft erkend.
VOEDSELPOSITIE IN
UNIVERSITEITSSTEDEN.
Sectie XIV (Onderwijs en Culturele
zaken) maakt bekend, dat de voedsel
positie in de verschillende Universi
teitssteden zodanig is, dat zonder be
zwaar een aanzienlijk aantal studenten
naar deze plaatsen kan terugkeren.
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM.
Dg rector magnificus der universiteit
van Amsterdam opent de gelegenheid
zich voorlopig aan te melden ter in
schrijving en/of tot het afleggen van
examens. Aanmeldingsformulieren wor-
5 '«den op schriftelijke en mondelinge aan
vrage door den pedel der universiteit
(Oudemanhuispoort 4, kamer 6b) ver
strekt.
Zij, die de z.g. loyaliteitsverklaring
getekend hebben, kunnen zich voor
lopig niet aanmelden. Over de aan
melding van hen, die niet getekend
hebben, beslist de rector na ingewon
nen advies van de contact-commissie
der studenten. Gegadigden moeten zich
derhalve eveneens tot deze commissie
wenden (Oudemanhuispoort 4, .kamer
12).
OOSTENRIJKERS MOETEN
ZICH MELDEN.
Alle zich in Nederland bevinden
de Oostenrijkers wordt verzocht,
onder uitvoerige opgave hunner per
sonalia, hun toekomstplannen,
waaronder de wens tot repatriëring
naar Oostenrijk, kenbaar te maken
aan het secretariaat van de Oosten
rijkse kolonie PI. Muidergracht 21,
Amsterdam-
WANNEER WEER ZOUT?
-
De beide fabrieken van de Kon.
Ned. Zoutindustrie te Boekelo en
Hengelo (O.) zijn nog steeds buiten
werking, voornamelijk door gebrek
aan kolen. Dezer dagen za.1 echter
de productie te Hengelo op beperkte
schaal worden hervat, er zal dan
600 ton zout per week gewonnen
worden, tegen 600 ton per dag
voorheen.
De fabriek te Boekelo ls zo zwaar
beschadigd, dat er voorlopig van
herstel geen sprake kan zijn.
Na opening van de vergadering dooi
den voorzitter van de afd. Alkmaai
der S.D.A.P., de heer K. de Wilde*
sprak de spreker van de avond, mr,
In 't Veldt, burgemeester van Zaan
dam, de hoop uit, dat een sterke golf
van energie, noodzakelijk voor de te
rugkeer van onze welvaart en voor ófi
vorming van een basis voor een nieuw«
maat*happij. door het Ned. volk mocht
heerwaren-
Op eenvoudige doch duidelijke wijze
schetste spr. de oorzaken en gevolgen
van de wereldcrisis van '29, die o.m.
tot deze oorlog hebben geleid. Niet hef
oude kapitalistische systeem, dat we
derom snel tot een chaos zou leiden,
doch een systeem van geleide econo
mie, waarbij evenwicht zou moeten
heersen tussen winsten, lonen ei*
prijzen, kon volgens spr. een terugval
len in de oude fouten voorkomen.
Economische welvaart zou echter tc
duur gekocht zijn, indien wij onze
geestelijke vrijheid daaraan zouden
moeten opofferen.
Socialisatie van de sleutelbedrijven
zou volgens spr. de enige methode
zijn om de tegenstand van het kapita
listische bedrijfsleven te kunnen bre
ken. Algehele socialisatie van het be
drijfsleven achtte spr. in verband met'
het gevaar van een ver-bureaucrati-
sering, niet gewenst-
West-Europa heeft de historische
taak. een brug te vormen tussen Ame
rika. met zijn geestelijke vrijheid en
economische ongebondenheid en Rus
land, met zijn geestelijke gebondenheid
en economische ordening. Een demo-
era tisch-socialistisch West-Europa zou
door zijn bemiddelende werking tussen
deze beide uitersten een belangrijke
bijdrage tot de wereldvrede kunnen
brengen.
Na de pauze beantwoordde spr. een
groot aantal vragen.
ZOMBRBAD VAN DE ALKMAARSE
n OVERDEKTE OPEN!
Het zomerbad is weer geopend! DS*
rectie en personeel slaakten een zucht
van verlichting en terecht, want er is
dag en nacht gewerkt om het wee*
zover te krijgen. De grote toeloop reed*
de eerste dag bewijst wel hoe intens
de behoefte aan deze nuttige instelling
wel is. Nu nog de Overdekte. De
moeilijkheden daar zijn nog veel groter,
maar ook die hoopt de Directie onder
de knie te krijgen, vooral omdat alle
voortekenen er op wijzen, dat op 4e
medewerking der autoriteiten ten volle
mag worden gerekend- Laten we du»
hopen, dat de omstandigheden tevens
wat zullen medewerken, zodat binnen®
korten tijd de onvolprezen zwemkunst
weer onafhankelijk van het weer door
jong en öud zal kunnen worden be
oefend.
PAARD CONTRA WINKELRUIT,
Gisteravond om 6 uur reed een
met twee paarden bespannen wa
gen. geladen met hooi, op de Laaft
ter hoogte van het Groot Nieuw-
land. Toen een streng van het bijde
handse paard plotseling brak, ste»-i
gerde dit geschrokken en mende de
koetsier naar recht», om enige spe
lende kinderen te ontwijken. Hier
door kwam een der dieren in aan
raking met een winkelruit van het
pand Laat no. 187, die geheel werd
vernield. Het paard werd licht ge
wond.
„SPELENDE** KINDEREN.
Gisteravond waien enige jongfcOS
bij het bekende KrvHbutsje op de
bolwerken bezig W experimenteren
met glazeo buisjes die gevuld ware*
met een vloeistof' De politie houH
een dooe mei een groot aantal deua»
buisje» waarschijnlijk gevuld maft
traangas, tn beslag genomen. Ör
knapen hadden de doos in een bun
ker 1» Bergen se vonden en meege
nomen om hem voor «i garotten te
verruilen. Na ernstig door die pdütte
onderhouden te zijn, zijn de beid»
jongens aan hun ouder»
geven.