DE VRIJE ALKM
SABOTAGE
DAGBLAD VOOR ALKMAAR ER OMGEVING
of samenloop van omstandigheden?
Uitg.: Stichting „De Vrije Alkmaarder" i.o.
Dir.: M. J. Roggeveen; Hooidred.: E. Tat-Callo
Wnd. hooidred.; Jan C. Reuvers
Redactie: Achterdam 20; Tel. 227%
ZATERDAG 14 JULI 1945
2t Jaargang No. 690
Administratie: Westexweg 27, Telefoon 3250
Advert.pr. 15 ct p. m.m. m. een min. v. f 1.50
Abonnementsprijs: f 1.— per maand
Losse nummers 10 cent
Geheimzinnige explosies van
Duitse munitie.
Geruchten doen in Alkmaar de ronde:
„Beverwijk en Driehuis zijn zonder
ruiten en daken, beide plaatsen zijn
geëvacueerd, er zijn reeds honderden
doden en gewonden te betreuren.,"
Met een klein groepje journalisten
rijden wij. Vrijdagmorgen in een kra
kend autobusje, dat ons welwillend is
afgestaan door de sectie voorlichting
van het M.G., naar de plaats des on-
heils om te informeren naar de oor
zaken en te zien naar de gevolgen van
deze tweevoudige ramp. die Donderdag
op twee zo geheel verschillende tijd
stippen en plaatsen is feschied-
Is het zo erg?
Over de omvang van de ramp worden
we al gauw gerustgesteld: de eerste
Beverwijker. die we spreken stuurt ons
onmiddellijk de verkeerde kant op. Het
zou dus nog wel meevallen. En inder
daad. de schade is niet zo groot als
de geruchten voorspelden. Doch niet
temin. hier is voor duizenden guldens
aan glas en dakpannen vernield. In de
gemeente Beverwijk heeft vooral de
Westerhout. de wijk ten Westen van
de Brcedstraat, de grootste schade op
gelopen. De meeste ruiten zijn hier
kapot en o.m. is hier het magazijn van
de conservenfabriek van de fa. Docter
geheel uitgebrand, doordat een ben
zine brandbom, die door de explosie
in de lucht geslingerd was. op het dak
van de fabriek is neergekomen. Overal
verspreid liggen hier handgranaten,
raketten, pantsergranaten, brandbom
men. mitrailleur- en geweerkogels, die
door explosies op en tussen de hui
zen zijn terecht gekomen. Hier heeft
de bevolking in allerijl de woningen
verlaten, met het gevolg, dat minder
waardige' individuen hun kans hebben
gezien en genomen, door fietsen, radio
toestellen en andere waardevoorwerpen
weg te slepn
Hoe kon het gebeuren?
„De oorzaak?" Enige BS'ers, die be
last waren met de bewaking van de
grote stapels Duitse munitie, die al
sinds de capitulatie op het weiland bij
de boerderyi van den boer Joor
welke boerderij thans geheel is ver
nield lagen opgeslagen, vertellen:
„Het is voor ons een raadsel: met ons
zessen waren we daar oo wacht: plot
seling hoort een van ons een scherp
gesis.
Wij constateren een klein brandje
bjf een kist met lichtspoormunitie.
Onmiddellijk trachten we het te do
ven. maar de absolute afwezigheid
van brandblusmateriaal maakt elk
succesvol blussen onmogelijk. Waren
er slechts een paar spaden geweest:
de ramp was niet gebeurd."
De burgers, die wij naar hun mening
vragen, halen de schouders op: „We
weten slechts, dat de Duitsers, die hier
met Nederlandse meisjes in het Noord
zeekanaal zwemmen (de meisjes zijn
thans gearresteerd), op duizend meter
afstand van de opgeslagen munitie in
de duinen aan het mijnen ruimen zijn
Tijdens de explosie hadden zij een
feestje. Het eigenaardige is, dat de
munitie die gisteren ontploft is. van
daag naar een andere plaats vervoerd
zou worden".
Het is hier nog levensgevaarlijk-
Wij gaan verder, naar Driehuis. Over
een smal landweggetje rammelt ons
autobusje. Alles ademt hier rust en
vrede. Een hoge, blauwe zomerlucht
.welft zich oyer de lage weiden en
gouden korenvelden. Plotseling stopt
de wagen: Voor ons ligt het versplin
terd wrak van een luxe-auto. Stukken
van de carosserie hangen in de tele
graafdraden.We schieten een paar
jongetjes aan en die vertellen het
ons: Kortgeleden reed hier een auto
met twee Canadezen en twee Hollandse
meisjes, wat te dicht langs de berm.
Een zware landmijn, die in de berm lag
begraven, explodeerde en alle vier in
zittenden werden op slag gedood."
Stil staan we bij het gat, waar de
nijdige machine zijn hels werk heeft
verricht. Dan rijden we verder-
In Driehuis brandt het nog.
Bij het Slingerduin in Driehuis vin
den wij een zelfde beeld van kapotte
ruiten en daken. De explosies zijn hier
om tien uur 's avonds begonnen en
deze zijn het. die wij in Alkmaar het
best hebben vernomen. De burgers zijn
hier gewaarschuwd rekening te hou
den met mogelijke nieuwe ontploffin
gen. Het hangt slechts van de wind af.
hoe de toestand zich zal ontwikkelen.
Achter het crematorium brandt het
nog steeds in de duinen, die daar ge
vuld zijn met munitiebunkers en loop
graven.
Een Hollands marine-officier. die
belast is met de leiding van het blus
werk. verklaart dat. hoewel de moge
lijkheid niet is uitgesloten, er officieel
niets bekend is van sabotage. Een on
derzoek wordt echter ingesteld. Perti
nent ontkent hij. dat de ontploffingen
in Beverwijk aan sabotage te wijten
zouden zijn-
Hij .verklaarde:
Zij, die met de bewaking belast
waren, hebben geknoeid met de ap
paraten die aan hun zorg waren toe
vertrouwd. Wij moeten thans, door
een tekort aan personeel, werken met
mensen, die onbekwaam zijn voor hun
taak, die ongeschoold zUn en geen
discipline bezitten."
Ook hier werken Duitsers in
de buurt.
De bevolking is ook in deze plaats-
van mening, dat de oorzaak van de
ramp bij de Duitse krijgsgevangenen
gezocht moet worden. Óp een kleine
kilometer afstand ruimen de krijgsge
vangenen hier mijnen. Men vertelt ons
van den Duitser, die n.b. in burger
wandelend met een meisje zich heeft
laten ontvallen: „Dat heeft de Führer
gewild." De mensen klagen hier over
de grote vrijheid, die de Duitsers in
deze gemeente genieten. Vaak kan men
ze hier wandelend, zonder eenige be
waking, tegen komen-
We rjjden terug.
Als we in ons autobusie rammelend
wegrijden, naar huis. dan herinnert
één van ons zich iets over een soortge
lijke ramp, die kortgeleden heeft
plaats gehad in de Belgische kustplaats
Duinkerken, waar ook Duitse 'munitie
ontplofte, veel schade werd aange
richt en de bevolking van angst uit de
huizen vluchtte
Wat ook de oorzaak moge ziin van
deze rampen, het is zaak. dat een
ernstig onderzoek naar de mogelijk
heid van sabotage wordt ingesteld
en wU hopen, dat alle maatregelen
zullen genomen worden, om de her
haling van dergelijke gebeurtenissen
te voorkomen. V.
AAN HET JUISTE ADRES-
IJ bent bij ons aan het juiste
adres ,als U voor opgave van
abonnementen en advertenties
zich vervoegt aan het adres:
Langestraat 96- Op dit adres
kunnen ook ingekomen brieven
op advertenties worden afge
haald.
Onze redactie en administratie
zijn gevestigd: Achterdam 20,
telefonisch te bereiken onder
no. 2274.
Zowel Langestraat als Ach
terdam zijn voor het publiek
open gedurende de kantooruren
912 en 25 uür, terwijl de ad
ministratie na deze uren telefo
nisch te bereiken is onder no.
3250 en de redactie onder no.
3905.
BUITENLAND
DE STRIJD IN HET
VERRE OOSTEN.
Dezelfde vloot, die de vorige week
Tokio zwaar bombardeerde, deed
gisteren een aanval oo het Noorde
lijk deel van Hondo en Hokaido-
1000 toestellen, die van de vliegdek
schepen opstegen, voerden de aan
val uit. In het gebied bevinden zich
vliegtuigfabrieken van secundair
belang. Het is een belangrijk steen-
koolgebied en er zijn belangrijke
synthetische oliefabrieken. Op Bor-
neo is de tegenstand van de Japan
ners ten Noorden van Manggar in
eengestort.
DE GRIEKS-ALBANESE
ONLUSTEN.
De spanning tussen Griekenland
en Albanië neemt toe. De Albane
zen hebben vier lichtingen opge
roepen. Albanese partisanen hebben
de Griekse grens overschreden-
Churchill heft een verklaring afge
legd. dat de rechten van Grieken
land zullen worden geëerbiedigd. In
het Noorden hebben sterke Britse
afdelingen zich naast de Griekse
troepen opgesteld.
ZAL FRANCO AFTREDEN?
Volgens geruchten uit Argentijnse
bron zou Franco de regering heb
ben overgedragen aan een militaire
raad. Er doen hardnekkige geruch
ten de ronde, dat Churchill zijn
vacantie in Baskenland heeft ge
bruikt om besprekingen met Franco
te voeren.
Radiotoespraak
minister Schermerhorn.
EEN INFLATIE NIET
NOODZAKELIJK.
Prof. ir. W- Schermerhorn zeide in
zijn eerste Vrijdagavond-toespraak
o.a.:
De regering heeft de overtuiging
dat in ons land een inflatie niet
noodzakelijk is. Wij moeten hiertoe
echter op ieder terrein met vol
doende kracht doorgrijpen. Wij zijn
van plan dit zonder enige reserve te
doen, zowel door financiële maat
regelen tegen den bezitter en door
de geldsanering als wel door maat
regelen tegen loon- en prijsopdrij
ving-
Weet men, dat de staat op al
het voedsel, dat In ons land
wordt ingevoerd, per jaar 575
millioen gulden verliest? Weet u
dat dit bedrag bijna even groot
is als in normale tijden de gehele
staatsbegrooting bedroeg?
Wie zulke getallen hoort, moet
begrijpen, dat wanneer de overheid,
dus dat wil zeggen het gehele Ne
derlandse volk, zulke enorme offers
brengt om de kosten van levenson
derhoud althans dragelijk te houden,
het minstens even noodzakelijk is
de lonen van overheidswege in de
hand te houden.
In een overgangstijd als deze
moet de arbeiderswereld bedenken,
dat stakingen niet zoo zeer meer ge
richt zijn tegen den werkgever doch
regelrecht tegen de overheid zelf en
tegen het welzijn van het Neder
landse volk. De overheid staat niet
op het standpunt, dat tegen sta
kingen strafmaatregelen moe
ten worden1 toegepast, maar zij
neemt het standpunt in dat op het
oogenbllk waarop een staking uit-
DE BEVRIJDNG VAN
INDONESIë.
De „New York Times" schrijft
in een hoofdartikel:
„Het staat vast, dat Japan
heel het Nederlandse gebied in
Indie zal verliezen en de Neder
landse regering daar terug zal
keren. Prins Bernhard zal spoe
dig naar het Verre Oosten ver
trekken"-
tinbaggermolens voor
billiton-mij.
Naar A.N.P.-Aneta verneemt, heeft
De Billiton Maatschappij bij een aan
tal Nederlandse werven een bestelling
geplaatst op zes complete tinbagger
molens. De opdracht wordt gezamenlijk
uitgevoerd door de werf Conrad en
Stork-Hijsch te Haarlem, Jan en Karei
Smit's scheepswerven te Kinderdijk,
de N.V. Verschure en Co's Scheeps
werven en Machinefabriek te Amster
dam en de werf Gusto te Schiedam,
De molens zullan op de werven in Ne
derland geheel worden afgebouwd en
compleet naar Indië worden verscheept-
rijksstudiebeurzen.
De minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen deelt mede, dat per
sonen met een buitengewone aanleg
voor de studie, die niet in staat zijn
hun studiekosten te betalen en die ge
durende de cursus 1945;1946 voor een
rijksbeurs (renteloos voorschot) in
aanmerking willen komen, zich vóór
1 Augustus per gezegeld adres tot zijn
departement, afdeling V-H.M.O., De-
vsnterstraat 24. Apeldoorn, moeten
wenden.
Dit geldt niet voor studenten aan
de rijksuniversiteiten en de technische
hogeschool te Delft, die reeds vóór I
Mei 1945 één of meer academische
examens aan die inrichtingen hebben
afgelegd, welke gegadigden hun aan
vragen Ihoeten indienen bij het col
lege van curatoren.
Deze oproep is niet bestemd voor
hen, die aan een inrichting van kunst
studeren, of aan een inrichting tot op
leiding van onderwijzer(es) of hoofd
onderwijzeres).
Het eerste In Europa.
In Bussum is gisteren een leave-
centrum (ontspanningsverblijf) ge
opend voor Engelse verpleegsters,
die o.m. behulpzaam zijn bij de be
strijding van typhus-gevallen in
Nederland-
breekt van onderhandelen geen
sprake kan zijn.
Willen wij de kosten van het
levensmiddelenpakket dragelijk doen
zijn en tevens de ontzaglijke ver
liespost doen verdwijnen, dan zal
het in de eerste plaats noodzakelijk
zijn, dat de dure voedingsmiddelen,
die thans worden ingevoerd, wor i- n
vervangen door goedkopere die wij
zelf produceren: graan en aardap
pelen. Het is gewenst, dat onze
oogst volled'g binnen komt. Gelukt
dit niet. dan staat een verminlering
van de rantsoenen voor de deur.
Besloten is daarom over te
gaan tot het doen van een op
roep voor vrijwilligers.
Wij gaan niet werken met enorm*
premies, zoals de moffen, maar wil
len organiseren met een beroep op
het saamhorigheidsgevoel en het na
tionale eergevoel. Het spreekt van
zelf dat wij een redelijke beloning
zullen toekennen. Wij zijn ftls volk
zeker niet minder dan enig ander
volk. Wij hebben kans om uit do
put te komen. Laat het ons een na
tionale trots zijn dat dit ons door
gemeenschappelijke arbeid gelukt-