'e geldsanering stevig aangepakt
:en degelijk voorbereide stap
naar economisch herstel
Die tijd is voorbij
Imtaardbr
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE» STICHTING. .DE VRIJE A L KM A A R D ER'"
NDERDAG LI SEPT. 1945.
fSe Jaargang No. 49-239.
ACHTERDAM 29
TELEFOON 2274.
IEDER KAN TIJDIG DE NODIGE MAATREGELEN NEMEN
De Minister van Financiën, Prof. Mr. P. Lieftinck, deed gisteravond in een
vaatVadiorede mededelingen over de maatregelen van de regering met betrekking tot
geldsanering.
Uit zjjn rede blijkt, dat er zeer krachtige maatregelen door de regering zijn
voorbereid en men het vaste voornemen heeft, zowel door registratie en taxatie
van alle vermogenswaarden als door opheffing van het bankgeheim, ons gehele
l'olk naar draagkracht 'te betrekken in het herstel van ons economisch leven.
„Tot de maatregelen, die voor het
nerstel van ons land onvermijdelijk
rijn." aldus de minister, „behoort de
door U allen reeds lang verwachte en
door de regering zeer gewenste geld-
irer wisseling. Het vooruitzicht daarvan
tieeft bij velen, wier medewerking
voor de wederopbouw van ons land
onmisbaar is, 'n min of meer afwach
tende houding teweeg gebracht, die 't
erstel van ons land bepaald niet kan
De geldovervloed heeft op de
rbeidslust niet bevorderend gewerkt,
irwijl arbeid, en de nodige hulpmid-
elen daartoe, de eerste voorwaarden
voor de wederopbouw. De zwarte
andelaar rfiet een portefeuille vol
>ankpapier w._nog steeds niet geheel
ran het toneel verdwenen.
Prof. Lieftinck wees vervolgens op
diverse reeds genomen maatregelen op
iet gebied van het geldwezen, zoals de
hlevering der 100 biljetten en de
egistratie van alle bedrijfstraaisacties
ran juweliers, die de noodzakelijke
volledige geidvernieuwing voorbereid
den. Deze kon echter niet ter hand
(vorden genomen, doordat het nieuwe
>apiergeld nog niet gereed was. Pas
gedurende de laatste weken kwamen
'e in Engeland en Nederland geplaat
ste bestellingen los en thans meende
ie minister het in verband met de
>eschikbare hoeveelheid verantwoord,
>m de beschikking Geldzuivering 1945
n het Staatsblad bekend" te maken.
Tijdige aankondiging groot
voordeel.
Uit het feit van deze aankondiging
>lijkt, dat de regering met de geldzui-
rering niet als een donderslag uit
ïeldere hemel wil komen. Dit biedt,
ran het standpunt van de regering uit
gezien, het voordeel, dat de ingrijpen-
le operatie, die zij gaat toepassen,
>eter kan worden voorbereid en toe
gelicht. Het voordeel voor allen is, dat
eder tijdig rekening kan houden met
etgeen er wordt verlangd.
De minister gaf vervolgens een in-
Iruk van hetgeen er zal geschieden.
Op Woensdag 26 September, van
daag over veertien dagen, verliest al
bet thans zich in omloop bevinden-
papiergeld zijn geldigheid. Deze
maatregel heeft betrekking op alle
bankbiljetten uitgegeven door de
Nederlandse Bank, alle silverbons
en alle muntbiljetten, die door de
_J geallieerde troepen zijn medege-
bracht en die vooral in het Zuiden
P des lands in omloop zijn gebracht.
Met ingang van dezelfde dag wor-
den alle tegoeden bij banken,
spaarbanken en giro-instellingen
geblokkeerd.
is de kern van de beschikking
"Geldzuivering 1945. Deze ingrijpende
maatregel moet nog door vele andere
voorzieningen worden aangevuld, wan-
heer men een ontwrichting van het
^onomisch. leven wil vermijden.
Vervolgens werden enkele van de
voornaamste vragen in dit verband be
antwoord.
Een week moeten we toe met
10.— per persoon.
Gedurende de inle verin gs week
en waarschijnlijk nog enkele dagen
daarna zal er vrijwel geen contant
geld in omLoop zijn. De ervaring in
het buitenland heeft geleerd, dat
gelijktijdige circulatie van oud en
nieuw geld in hoge mate onge
wenst is, omdat de zwarte handel
dan zeker probeert zijn oude, be
smette geld tegen nieuw, gezuiverd
geld om te ruilen.
Het zou 't beste zijn, als geen nieuw
geld in omloop kwam voordat al het
oude geld uit de markt is, dat is dus
aan het einde van de inleveringsweek.
Hierdoor zou gedurende meer dan een
week het betalingsverkeer geheel stil
staan.
Om dit te voorkomen zal ieder
gez'Tshoofd in staat worden gesteld
vooraf, dat wi! zeggen vóór 26 Sep
tember a.s., een klein bedrag aan
oud geld tegen nieuw geld in te
wisselen. Voor hen, die niet leven
in gezinsverband wordt een gelijke
mogelijkheid geschapen.
Dit nieuwe geld zal worden uit
gereikt door de distributiediensten
tot een bedrag van tien gulden per
persoon.
Het genoemde bedrag is bestemd om
gedurende de inleveringsweek de nor
male huishoudelijke uitgaven te doen.
Grootere betalingen, die in de inleve
ringsweek vervallen, zullen noodge
dwongen tot na die week moeten wor
den uitgesteld.
Zaterdag 22 September zonder
loon naar huis.
Op den Zaterdag in de Inleverings
week zal de normale wekelijkse loon-
betaling niet kunnen plaats vinden,
om de eenvoudige reden, dat er op
dié dag geen betaalmiddelen beschik
baar zullen zijn. De werkgevers wor
den uitgenodigd om, voor zoveel zulks
verantwoprd is, loonvoorschotten te
verlenen, opdat b.v. grote gezinnen In
derdaad in staat zullen zijn per hoofd
10.— oud geld tegen nieuw ge'.d In
te wisselen. Verder zal al het nodige
worden gedaan om er voor te zorgen,
dat zo spoedig mogelijk na het eind
Wat feitelijk gebeuren gaat
26 September a.s. verliest ai het
thans in omloop zijnde papiergeld
zijn geldigheid. Met ingang van de
zelfde datum zijn alle tegoeden bij
banken, spaarbanken, enz. geblok
keerd.
In de week van Woensdag 19 tot
Woensdag 26 September kan bij de
d*stributiediensten 10.per per
soon worden ingewisseld. Met dit
geld moeten in de week vanaf 26 Sep
tember de kleine huishoudelijke uit
gaven worden betaald.
In laatstgenoemde week kan men
per gezin (ook iedere alleenstaande)
300.inwisselen, zodat dus .éder
moet zorgen voor dien al het meer
dere in zijn bezit zijnde kasgeld te
hebben gestort. Voor bedrijven geldt
dit maximum van 300.niet.
Zinken pasmunt wordt voorlopig
piet ingetrokken.
van de inleveringsweek op 4, 5 of
6 October dus een dubbele loonbe-
taling zal kunnen .geschieden. Ook de
maandsalarissen over September zul
len pas in de tweede helft van de eer
ste week van October kunnen worden
voldaan, evenals de uitbetaling van
wachtgelden, pensioenen en lijfrenten
e.d., alles natuurlijk in nieuw geld.
Stort alsnog
geld.
uw overtollig kas-
Prinsesjes naar school
Naar A. N. P.-Aneta van het
secretariaat van H. K. H. Prinses
Juliana verneemt, hebben Prinses
Juliana en Prins Bern hard besloten
dat de prinsesjes Beatrix en Irene
binnenkort de school „De Werk
plaats" te Bilthoven, die onder lei
ding staat van Ir. C. Boeke. zullen
bezoeken.
Het Departement van Financiën
heeft reeds herhaaldelijk aangeraden
overtollig kasgeld niet in huis te.hou
den. Deze handelwijze moet zoveel
mogelijk worden toegepast om te voor
komen, dat men gedurende de inleve
ringsweek het werk niet aan zou kun
nen.
Er is daarom bepaald, dat parti
culieren gedurende de inleverings
week niet meer mogen inleveren
dan driehonderd gulden per gezin.
Voor alleenstaanden geldt het zelf
de maximum. Voor bedrijven geldt
deze beperking niet.
Pot geen zinken geld!
Van een inwisseling van de zinken
pasmunt is voorlopig nog afgezien. De
minister deed een dringend beroep op
allen om dit zinken geld nu niet te
gaan oppotten, omdat daardoor het
kleine betalingsverkeer verstoord kon
worden. Het vooroorlogse zilvergeld
blijft zijn gelding behouden. Voor de
spaarpotten, die uit zulk geld zijn sa
mengesteld, behoedt men zich dus geen
zorgen te maken.
Zodra de inlevering is voltooid,
wordt met een verdere beschikbaar
stelling van nieuw papiergeld begon
nen, terwijl tevens de geblokkeerde
bank- en girorekeningen volgens be
paalde maatstaven, d.w.z. geleidelijk en
naar behoefte, zullen worden vrijgege
ven.
Het beste middel ter bestrijding
van de zwarte handel.
Het is mijn stellige overtuiging, al
dus prof. Lieftinck, dat de geldzuivering
do beste maatregel zal blijken, die tot
dusverre ter bestrijding van de zo ge
hate zwarte handel is genomen. Het
zou daarom onverstandig zijn de bij
zonderheden omtrent het vrijgeven
van geblokkeerd geld reeds thans be
kend te maken. Nadere mededelingen
daarover kan men tegen het eind van
de inleveringsweek tegemoet zien.
Het „waarom"*.
De minister betoogde voorts, dat het
z.i. nodig is, dat een ieder niet slechtfj
Uit de rede van Prof. Lieftinck en de
daarin aangekondigde maatregelen ten
behoeve van de geldsanering, blijkt in
derdaad, dat „de tijd voorbij is, dat
ieder naar persoonlijk goeddunken kan
handelen, met het geld dat hij in het
maatschappelijk proces heeft verwor
ven
Het bezit •aan welks vorming de ge
meenschap altijd een belangrijk aandeel
heeft gehad, zoals de minister zo terecht
opmerkte, is tevens door de nieuwe
maatregelen onderworpen aan een on-
aerzpek naar zijn herkomst.
Iedere Nederlander, die van goeden
wille is, kan die slechts 'toejuichen.
Want van goeden wille zijn allen, die
niet alleen kankeren over den buurman,
die zoveel zwart verdiend heeft en die
gnuiven, nu deze in het nauw zit,
maar die ook bereid zijn zelf van hun
teveel straks zonder gemopper een deel
af te dragen aan onze volksgemeenschap
hetzij in de vorm van een behoorlijke
belastingbetaling, hetzij anderszins.
Zo werken wij straks allen tevens
mede, niet alleen aan een herstel, maar
ook aan de zo zeer begeerde vernieu
wing van ons maatschappelijk leven.
Het opheffen van het bankgeheim toch
en de vele andere aangekondigde
maatregelen, zoals registratie en her
schatting van alle vermogenswaarden,
zullen zeker ook leiden tot behoorlijke
progressieve- heffingen en daarmede
zal dan tevens een schrede voorwaarts
zijn gedaan naar meerdere sociale ge
rechtigheid.
Ondanks wat last, zal iedere goede
vaderlander blij zijn met deze stevige
aanpak door onze regering van de geld-r
sanering en daar volledig zij« medewer
king aan geven.
Zou de tijd voorbij zijn, waarin het
„Ieder voor ons en God voor ons allen"
(waarbij men met dit laatste meestal
slechts onverschilligheid voor zijn naaste
„verbloemde") de cynische lijfspreuk
van velen was?
Wij begroeten met vreugde deze be
langrijke maatregelen van de regering.
E. T.C.
weet, wat er gaat gebeuren, maar ook'
met welke oogmerken de zo ingrijpende
cperatie der geidvernieuwing wordt
verricht. In dit opzicht wilde hij vol
komen openhartig zijn.
De geldzuivering is niet alleen nood
zakelijk voor het opsporen van zwarte
winsten, maar ook om ons gehele Neder
landse volk er van te doordringen, hoe
berooid wij zijn na vijf jaren van
Duitse afpersing en bankroetiers-
politiek. Aan de ene kant staat een
buiten alle verhouding gestegen hoeveel
heid* betaalmiddelen, die bij de bezitters
ae illusie wekt van rijkdom, aan de an
dere kant is het nationaal vermogen —4
in goederen gemeten sterk gedaald.
De staatsschuld kan nog niet nauw
keurig worden berekend, doch ia van dS
orde van grootte van twintig i vijfen
twintig ^millioen galden. fJfr
Voordelen groter dan moeilijk
heden.
De moeilijkheden, die de geldzuive
ring zelf ongetwijfeld sommigen uwer
zal berokkenen, dient ge, aldus de mi
nister, als de tijdelijke prijs te zien
voor de verzekering van de grondslag
waarop uw bestaan is gevestigd Als
u zich de ellende, die een inflatie,
d.w.z. een ongeremde stijging van de
geldsomloop en van prijzen en lonen
veroorzaakt, duidelijk voor ogen stelt,
autt U zich met eventueel opkomende,
Zie vervolg pag.
