De parlementaire noodbrug?
en
weede Kamer
Regering legt verantwoording af
DE PROBLEMEN VAN DE DAG
Het Japanse kabinet
„geschokt"
LAATSTE BERICHTEN.
Vreemde toestanden in Batavia.
RIJ DAG 5 OCTOBER 1945.
jaargans No. 38-357.
lkmaarder
J)AGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE, STICHTING. .DE VRIJE ALKMAARDER"
ACHTERDAM 20 TELEFOON 2274.
lijk
181 1
De huidige oplossing.
Tot de huidige oplossing is de regering
as gekomen na zorgvuldig overleg,
Bede met hen, die een vooraanstaaftde
vee taats in het openbare leven innemen.
ect* ichter mede ten gevolge van de slechte
er-bindingen en de uiteenlopende opvat-
'ngen vorderde het overleg over de te
herftiezen oplossing veel tijd, terwijl ook de
dec kabinetswisseling kostbare .tijd verloren
ideed gaan. Neigingen, de besluiten-
regering langer te handhaven dan strikt
GO loodzakelijk was, of het verwijt van
chending van haar ambtsplicht wijst de
egering met beslistheid van de hand.
Onze grondwettelijke rechten'
De regering besloot een zeer voor
lopige noodbrug te slaan in deze vorm,
dat de Tweede en Eerste Kamer in
beginsel in de samenstelling van vóór
10 Mei 1940 opnieuw bijeen werden ge
roepen, doch slechts voor een zeer
beperkte taak: de behandeling van 't
wetsontwerp inzake het noodparle-
ment. De aldus tot nieuw leven ge
brachte Kamers zyn dus inderdaad de
grondwettelijke St.-Gen.. doch aange
zien de Kamers zonder aanvulling van
i nieuwe elementen niet voldoende re-
lulf Presentatief geacht kannen worden
voor de thans in hfet Nederlandse volk
levende overtuigingen, zijn hun taak
en bevoegdheden sterk beperkt. De
regering acht het in vol!? overeen-
I stmeming met de geest van de grond
wet, dat de normale bevoegdheden van
de volksvertegenwoordiging, als recht
van interpellatie, initiatief en enquete
slechts worden uitgeoefend door een
volksvertegenwoordiging, welke vol
doende representatief mag worden ge
acht.
Zuivering der Kamerleden.
Het stemt de regering tot* verheugenis
te vernemen, dat de Kamer in het alge
meen een open oog heeft voor de nood
zaak de „oude" leden te zuiveren, alvo
rens hen toe te laten tot dé vervulling
van de hun toegedachte taak. Zij kan
echter beiwaarlijk inzien, dat het on
juist was, dat zij zelf hiertoe het initia-
t ef nam. Hoewel het uiteraard geens
zins onmogelijk ware deze zuivering aan
»Q r3-»
gering niet twijfelt aan de objectiviteit,
- die daarbij zou zijn betracht, meent zij,
j.j mede waar de Kamer hier een zeer on
aangename en delicate taak uit handen
fe genomen, aanspraak te mogen maken
op waardering voor de gekozen oplos
sing. die naar haar oordeel overigens ook
meer beantwoordt aan de in het volk
gehuldigde opvattingen terzake.
De verkiezingen.
Het lijkt van academisch belang in dit
stadium te discussieren over de vraag
of, aangenomen, dat de technische voor-
Waarden voor het houden van verkie
zingen vervuld zijn, doch de politieke
I omstandigheden zulks redelijkerwijze nog
niet zouden toelaten. De verkiezingen
zouden mogen worden uitgesteld.
Te verwachten is iramemrs, dat
op het ogenblik, waarop eerst6edoelde
voorwaarden vervuld zijn, ook de poli
tieke meningen voldoende tot consoli
datie zullen zijn gekomen.
Basis van verkiezingen op normalen
grondslag zijn uiteindelijk de gemeen
telijke bevolkingsregisters, en deze ver
keren ten gevolge van de bezetting in
zo deplorabele toestand, dat het eerst na
fen algehele reconstructie mogelijk zal
ik
Ia de Memorie van Antwoord op het voorlopig verslag over hot wetsontwerp
ondende regelen omtrent de voorlopige Staten-Gneraal. merkt de regering op,
at in de periode na de bevrijding het gemis van de democratische regerings-
orm sterk voelde. De ontstane vertraging in het herstel hiervan is te wijten
so een samenloop van omstandigheden, waarvan o.m. genoemd wordt het feit,
at in het Nederlandse volk zelf niet terstond een oemraunis opinie bestond over
e vraag, hoe men ia de door de bezetting ook op constitutioneel gebied geschapen
Itoestand zou dienen te voorzien.
zijn te komen tot een betrouwbare kie
zerslijst.
Gesteld, dat men bereid zou zijn afstand
te doen van de waarborgen, waarmee
onze kieswet het houden van verkiezin
gen sinds jaren omkleedt, dan zouden
zich moeilijkheden voordoen, die slechts
ondervangen kunnen worden met behulp
van., betrouwbare bevolkingsregisters.
Hoe immers om een der moeilijkheden
te signaleren met de talloze personen,
die in het geheel geen persoonsbewijs
bezitten? Niemand zal durven volhou
den, dat deze personen van het kiesrecht
dienen te zijn uitgesloten. Uitreiking van
een nieuw P.B. kan uitsluitend ge
schieden op de grondslag van de per-
roonskaart der bevolkingsregisters, en
deze moeten eerst worden gereconstru
eerd, wil men voorkomen, dat aan vele
verdachte elementen, die zich thans4*
moeten schuil houden, een identiteits
papier wordt uitgereikt.
Ook verkiezingen met behulp van de
tweede distributiestamkaart (t. d.) levert
speciale moeilijkheden op.
Hoe b.v. met vreemdelingen? De t. d.
voor deh vreemdeling is gelijk aan die
voor den Nederlander, zodat men, wil
men de vreemdelingen niet laten mee
stemmen. eerst de desbetreffende t. d.-en
van een onderscheidingsteken zal moeten
voorzien. Doch ook hiervoor als in het
algemeen voor de zuivering van de t. d.
komt men bij de bevolkingsregisters
terecht en is reconstructie daarvan con-
ditio sine qua non.
De regering betracht met de voorbe
reidingen der verkiezingen de nodige
spoed en bedriegen de voortekenen niet,
dan kunnen in het voorjaar van 1946 de
technische voorwaarden daarvoor ver
vuld zijn.
Belicht door
prof. Schermerfiorn
In het gebouw K,il verstra.it 111 te
Amsterdam, waar eens het Duitse
Verkeersbureau gevestigd was, ze
telt thans het msterdamse Bureau
van de Regerings Voorlichtings
dienst, of beter gezegd de afdeling
„oog en oor" van deze dienst.
De regering is van mening, dat
het Nederlandse volk een zo groot
mogelijk aandeel dient te hebben in
het zelfbestuur, dat toch het funda
ment is van e^n moderne democra
tie. Door middel van dit regerings
oog en oor wil zij open staan voor
alles, wat er onder de bevolking
leeft aan vragen, wensen en
klachten.
In het brandpunt: Indonesië.
Gistermiddag is dit bureau, dat een
unicum is op het gebied van de voor
lichting, zijn taak begonnen met een
intieme bijeenkomst, waarop een aan
tal hoofdstedelijke journalisten in de
gelegenheid werden gesteld, vragen te
richten tot den Minister-President,
prof. ir. W. Schermerhorn.
Op de toestand in Indonesië kon de
Minister-President niet uitvoerig in-
gaa. omdat deze nog verward is en de
regering de rapporten moet afwachten
van hen. die ter plaatse aanwezig zijn.
Prof. Schermerhorn was daarom van
oordeel, dat men zich dienaangaande
in elke richting thans beperkingen op
moet leggen.
Binnen 34 uur aftreden der Ja
panse regering verwacht.
Men verwacht, dat het Japanse kabi
net, wellicht binnen 24 uur, zal aftre
den, als gevolg van 4iet besluit van
generaal Mac Arthur tot het ontslaan
van den Japanse minister van Binnen
landse zaken en het afschaffen van
alle wetten, welke de burgerlijke vrij
heden beperken.
In Japanse kringen wordt er op ge
wezen, dat hei kabinet zodanig geschokt
was door het jongste geallieerde be
vel, .dat zelfs wellicht de minister-pre
sident «al aftreden.
Het betreffende bevel kwam uit
Washington, nadat het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse zaken had
vernomen, dat honderden politieke ge
vangenen nog steeds in Japan worden
vastgehouden en dat de wet op de „ge
dachte-controle" nog steeds in werking
was.
Japanse kabinet afgetreden
Volgens een bericht uit gezaghebben
de bron is het Japanse kabinet afgetre
den.
Hedenmiddag zal Shigero Yoshida,
die in het Ministerie van Htgasjikuni
de portefeuille van Buitenlandse zaken
heeft gehad, een onderhoud hebben
met generaal Mac Arthur over de for
matie van een nieuw kabinet.
VAN MOOK TE BATAVIA
AANGEKOMEN.
Reuter meldt uit Batavia, dat de lt.-
Gouv.-Gen. dr. van Mook aldaar is
gearriveerd. Slr Philip Christison, de
geallieerde opperbeveihbber van de be
zettingsstrijdkrachten ln Indonesië, heeft
een bespreking gehad met Soekarno.
Tengevolge van den oorlog zijn
1.685.000 Joegoslaven om het leven ge
komen, waarvan 70 pet. als gevolg van
oorlogsmisdaden.
Bandoeng en Soerabaja in handen van Soekarno's volgelingen
De „Daily Mail" van Woensdag 3 Oc-
tober bevat een artikel van de hand
van Noel Monks, die uit Batavia een
uitvoerig artikel schrijft over de toe
stand aldaar. Uit dit artikel blijkt, dat
in Batavia nog Duitsers rond lopen in
het uniform der Duitse' marine, welke
daar in café's en dergelijke onrust te
weeg brengen.
Ook bestaat de dwaze situatie, dat
op last van de Britse bezettingsautori-
teiteo de bezettingsstrijdkrachten, noch
enig 1M vart het geallieerd personeel
geld mogen bezitten. Onder deze
maatregel vallen ook de Nederlanders.
De Japanners en de plaatselijke be
volking bezitten wel geld, gedrukt naar
believen. Met andere woorden, alle
bezettingsstrijdkrachten, met inbegrip
van een legertje van arbeiders, zijn de
„gasten" der Japanners. Deze betalen
voor alles, maar met een geldsoort, die,
zodra de Nederlanders weer de vrij
heid zullen hebben hun eigen land te
organiseren, waardeloos zal^zijn.
Ook zijn er nog 10.000 zwaarzieke
Europese vrouwen en kinderen in de
gruwelijke concentratiekampen, omdat
er elders nog geen accómodatie is.
Doch de Japanners worden de bergen
in gezonden naar luxe hotels met ten
nisbanen en zwembaden.
Op iedere tram, die in Batavia
rijdt, aldus de correspondent, is een
anti-Nederlandse slagzin geschil
derdin de Engelse taal.
De enige Nederalndse vlag, die ik
hier heb zien wapperen, is die bij
het geallieerde hoofdkwartier.
De Indonesiërs hebben de be-
q schikking over meer dan voldoende
Japa-se wapens, die hun de beheer-
sching over het gehele achterland
van Batavia verlenen.
Een en ander wijdt de correspondent
aan het ontbreken van een sterke, doel
bewuste politiek van de zijde der be
zettingsautoriteiten.
De activiteit van Soeknrno ca
Vier van Soekarno's volgelingen
hebben de Japanners verdrongen en
de controle van twee van de belang
rijkste steden op Java, n.1. Bandoeng
en Soerabaja, zo werd gisteren
officieel uit Bandoeng gemeld,
y Stakende Indonesiërs mogen
niet in Australië blijven.
Minister-president Chifley verklaar
de in het Huis van Afgevaardigden van
Australië, dat de Australische immi
gratie wetten niet genegeerd zouden
worden om de Indonesische stakende
zeelieden toe te staan in Australië te
blijven. Er waren reeds stappen onder
nomen om die Indonesiërs, die niet op
hun schepen waren, uit Australië te
verwijderen.
Wat de politieke gevangenen betreft
zeide prof. Schermerhorn, dat er hon
derden klachten bij rijn departement
en bij dat van Justitie binnen stromen
en dat de regering zich ten volle be
wust is van de moeilijkheden, die een
gevolg zijn van de overgangstoestand,
welke moest leiden van de chaos, wel
ke de Duitsers hebben aangericht, naar
een normaler situatie.
Prof. Schermerhorn deelde mede,
da| er deze week in de Minister
raad een ontwerp-K.B. behandeld
wordt, waarin de geheele berech
ting van de politieke gevangenen
geregeld wordt op een basis, ver
gelijkbaar met de rechtsgang, die
geldig is voor normale vergrepen.
Het apparaat daarvoor wordt thans
opgebouwd onder leiding van kol.
Ter Veer, die benoemd is tot di
recteur-generaal voor de bijzondere
rechtspleging. Niemand zal daar
door langer dan tweemaal 24 uur
zonder verhoor of proces-verbaal
gevangen kunnen worden gehouden,
terwijl voor langere detinering dan
normaal een machtiging nodig zal
zijn van den procureur-fiscaal. Dit
is in overeenstemming met dc ge
wone gang van zaken.
Verder kondigde prof. Schermerhorn
aan.aan. dat het in het voornemen ligt
over te gaan tot een schifting der po
litieke gevangenen, teneinde een ver
menging van volstrekt ongelijksoorti
ge gevallen te vermijden.
April 1946 verkiezingen.
De regering, zo zeide prof. Scher
merhorn. streeft er naar zoo snel mo
gelijk verkiezingen uit te schrijven.
Waarschijnlijk zal dit tijdstip April '48
zijn, zowel voor gemeenteraden als
parlement. De regering rekent er op,
dat dan op redelijke wijze zal zijn vol
daan aan de eis van een zo gering mo
gelijke onzekerheid in de administratie.
Het zwaarste wat wtf te dragen
kregen.
In de rondvraag werd nader op al
deze punten ingegaan. Aangaande In
donesië merkte prof. Schermerhorn nog
op, dat de gebeurtenissen daar het
zwaarste zijn wat wij tot heden te dra
gen kregen.
Op een vraag van Canadese zijde, wat
de regering denkt te doen voor de
handelsbetrekkingen tussen Canada en
Nederland, deelde de minister-presi
dent mede. dat voor de beoordeling
hiervan een commissie, onder leiding
van prof. Vening Meinesz een reis
naar de Ver. Staten en Canada zal ma
ken.
