ENGELS ULTIMATUM aan NATIONALISTEN
Sterft gij oude vormen
kerni:
Attlee vóór zijn vertrek naar Amerika:
Geloof, hoop en liefde moeten
ons leiden
Atoombommen aan Sovjet-Unie?
WEER REVOLUTIE IN SPANJE?
80 Cigaretten
Soerabaja onder vuur
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1945. fl 1 I T
m-8» 'ON «OBSjBuf »E
Ikmaarder
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE. STICHTING. .DE VRIJE ALKMAARDER"
ACHTERDAM 20 TELEFOON 2274.
5 uur,
pei
Enkele uren voor z^ja vertrek naar de Verenigde Staten, heeft de Britse
minister-president Attlee, gisteren het woord gevoerd in hei Mansion House
in Londen. „Het voornaamste doel van mgn bezoek aan president Truman,"
aldus Attlee, „is de bespreking met hem en met Mackenzie King van de
wereldaangelegenheden, in het licht het verschrikkelijke licht van de
ontdekking van de atoomenergie."
Na hulde te hebben gebracht aan zijn voorganger Winston Churchill,
„onzen groten oorlogsleider", besprak Atllee in 't kort de uitstekende samen
werking in de tijd van de coalitieregering in Engeland tijdens de oorlog. Hij
wees er op, jflat men thans weder tot het normale politieke leven is terugge
keerd, hetgeen betekent, dat er een regering is met een oppositie. „Het is
onze bedoeling," verklaarde hij, „dat Engeland zo spoedig mogelijk economisch
weer op eigen benen kan staan, waardoor het land in staat zal z\jn zelf zijn
politiek, zowel als zijn economisch lot te bepalen."
Voortschrijdende evolutie.
Sinds de instelling van het statuut van
Westminster, dat de juridische vorm gaf
aan het feit, dat Engeland en de Domi
nions gelijkwaardige partijen waren, is
aldus Attlee het evolutieproces in
het Britse gemenebest en imperium on
onderbroken voortgeschreden.
Verdraagzaamheid groeit echter slechts
traag, doch vrijheid en democratie kun
nen niet zonder verdraagzaamheid
groeien. Wanneer wij de wereld van
thans overzien, zien wij overal de bit
tere resultaten .yan twee kwade dingen:
vrees en overheersching.
De atoombom.
Over de atoombom sprekend, verklaar
de Attlee: „Ik geloof niet, dat de meer
derheid van ons volk voldoende begrijpt,
in welke omvang wij onze meningen
moeten herzien. Wij hebben reeds met
de atoombom kennis gemaakt. Wij kun
nen er niet zeker van zijn, dat de toe
gepaste wetenschap voor de oorlogvoe
ring niet nog andere en nog verschrik
kelijker wapens zal uitvinden. Het pro
bleem, waarvoor wij ons thans gesteld
zien, is niet zozeer hoe wij deze nieuwe
en verwoestende kracht op de wereld
zullen loslaten, dan wel welke vorm
van wereldsamenleving noodzakelijk is
in een wereld, waar enkele bommen
grote steden zouden ikunnen verwoesten.
Eeuwige waarheden.
Attlee eindigde zjjn rede als volgt: „In
deze tijden waarin de wetenschap zoveel
tot onze beschikking heeft gesteld, is het
nog steeds voortduren van oorlog en ge
brek te wijten aan een moreel tekort
van de mensen. Er was een nacht, welke
wij ons allen herinneren, toen de Lon-
dense City door het vuur werd verzengd,
toen huizen, winkels, kantoren en fa
brieken werden verwoest. In de morgen
zag men toen, sereen boven de ruïnes
uit, onze grote Kathedraal van St. Paul
nog staan. Dit komt mij als een sym
bool voor. Temidden van de dood en de
verwoesting van deze jaren van oorlog,
zjjo nog steeds ongerept gebleven de
eeuwige waarheden, waarvan ons leven
afhankelijk is. Ik zal mjj door de hoge
waarden laten leiden, niet terneergesla
gen of gedrukt, doch bereid mjjn mede
mensen te dienen, waarbij ik deze drie
dingen indachtig zal bljjven: geloof,
hoop en liefde en de grootste van deze
drie is de liefde".
Volgens de Daily Sketch meent men
te weten, dat in de loop van het onder
houd tussen Truman en Attlee een
voorstel ter sprake gebracht zal wor
den. een aantal atoombommen ter be
schikking van de Sovjet-regering te
stellen. Aldus zon men, zo verneemt
het blad uit diplomatieke kringen te
Londen, zowel de Sovjets tegemoet kun
nen komen, als degenen onder de Ame
rikanen, die geheimhouding van de
constructiemethode voorstaan.
EEN DER EERSTE FOl O'S VAN
JAVA. Een kijkje in een vrouwen
kamp bij Batavia, waar tevens de
kinderen zijn ondergebracht.
Foto: Anefo-P.
Uit het stijgend aantal schermutselingen
tussen republikeinen en strijdkrachten
van de regering en uit het steeds groter
aantal stakingen in Spanje, blijkt, dat er
een toenemend verzet van het Spaanse
volk tegen het regime van Franco is.
In een enkele maand hebben 400 boeren
uit Andalusië zich bij de guerrilabewe-
ging aangesloten, terwijl de boeren van de
Estramadura zich krachtig verzetten tegen
de door de Phalanx bevolen vorderingen.
Uit alle grote Spaanse steden wordt mel
ding gemaakt van botsingen tussen voor-
en tegenstanders van Franco.
Het jongste decreet van Franco, waarin
machtiging wordt verleend voor het vor
men van troepeneenheden uit de burger
bevolking, wijst op een algemene mobili
satie van alle verdedigers van het regime,
teneinde op alle mogelijkheden voorbereid
te zijn.
Ter voorkoming van misverstand
wordt medegedeeld, dat de bonnen 05 en
06 van de tabakskaart ieder recht geven
tot het kopen van twee rantsoenen ta
bak. Op beide bonnen tezamen krijgt
men dus tachtig sigaretten of de over
eenkomstige hoeveelheid shagtabak of
sigaren. Dit rantsoen is bestemd voor
twee weken.
Nachtvorst!
Waarschuwing voor den land
en tuinbouw.
Het K.N.M.I. te De Bilt deelt mede:
In Zweden en Noorwegen heeft de
winter zijn intrede gedaan. In Lapland
komt strenge vorst voor, in Stockholm
vroor het gistermorgen 2 graden en op
vele plaatsen tot zelfs in Zuid-Zweden
viel sneeuw. De koude arctische lucht
dringt met stonnsnelheid over Denemar
ken en de Duitse Bocht naar onze om
geving door, zodat ook over Nederland
aanmerkelijke temperatuursverlaging te
verwachten is. Voor de komende nach
ten moet op zware nachtvorsten wor
den gerekend.
EéN ONS SUIKER EXTRA MET
ST. NICOLAAS.
In verband met de viering van het
St. Nicolaasfeest zal „voor groot en
klein" één ons suiker extra beschikbaar
worden gesteld.
Mallaby niet vermoord?
In en ultimatum, dat Generaal-Majoor Mansergh, de commandant van de
vijfde Brits-Indische divisie tot den „gouverneur" van Soerabaja Soerio ge
richt heeft, wordt gezegd, dat binnenkort Britse troepen in de haven van Soe
rabaja en in andere delen van Oost-Java aan land zullen worden gezet.
Deze publicatie volgde op een Indonesische radio-uitzending van het „Pi
raten "-station te Soerabaja, waarin medegedeeld werd, dat Nederlandse troepen
uit Australië en Tiraor zouden arriveren en een beroep werd gedaan op de In
donesiërs, „om de landing te verhinderen".
Onmiddellijk na deze uitzending heeft Generaal-Majoor Mansergh een
boodschap naar Soerio gezonden om hem te bevelen een tegengesteld radiobe
richt uit te zenden, maar deze order is vannacht klaarblijkelijk nog niet opge
volgd.
Mansergh's ultimatum loopt heden
ochtend zes uur, Batavia-tijd, af. Dit ul
timatum houdt in het neerleggen en in
leveren der wapens, het arresteren der
leiders van de jeugdbeweging en den po
litiecommissaris. Indien vóór zes uur
niet aan de voorwaarden van het ulti
matum is voldaan, zal generaal Man
sergh alle strijdkrachten, die te zijner
beschikking staan, gebruiken. Hij stelt
echter de Indonesiërs verantwoordelijk
voor mogelijk bloedvergieten.
Mallaby verongelukt?
Robert Kick seint uit Batavia, dat de
minister van voorlichting der republiek
Indonesië in de „Merdeka" een officiële
verklaring heeft afgelegd, waarin hij
zegt, dat het nog niet vast staat, of Mal
laby door een Indonesiër is vermoord.
Er zou in Mallaby's auto een ontploffing
hebben plaats gehad, die veroorzaakt is
door een hoeveelheid springstoffen, die
zich in de wagen bevond.
Volgens een van het ministerie van
Buitenlandse Zaken der Indonesische
Republiek ontvangen telegram, ligt de
stad Soerabaja, sinds hedenmorgen zes
uur plaatselijke tijd, onder Brits vuur.
P.K.I. weer opgericht.
De Indonesische Communistische Par
tij, die in 1926 verboden werd, is weer
opgericht onder de naam van Partai
Komunis Indonesia. Tot voorzitter werd
dr. Moehammed Joesoef benoemd. De
partij heeft bekend gemaakt, aan de al
gemene republikeinse verkiezingen van
Januari te zullen deelnemen.
Op 14 en 15 November a.s. zal in de
Doopsgezinde kerk te Groningen door
„Moreel Herstel en Volksherstel" een
tweedaags congres worden gehouden.
De gisteren in de pers gepubliceerde
brief van 50 jonge predikanten tot het
voorlopig partijbestuur der S.D.A.P. is
één van de vele tekenen, die wijzen op
een aan de gang zijnd proces van be
wustwording van maatschappelijke ver
antwoordelijkheid binnen de Ned. Her
vormde kerk in Nederland.
In bezettingstijd kwam dit proces in
gang. toen o.m. door het voorlezen van
diverse kanselboodschappen de onge-
gerustheid van de kerk voor de gang
van zaken in de wereld bleek. Na de
bevrijding waren het de bekende op
roep der Synode, de stichting „Kerk en
Wereld, de aansluiting van diverse pre
dikanten bij de S.D.A.P. (Ds. Buskes,
Dr. Miskotte e.a.). waaruit eveneens een
bepaalde stellingname in het maat
schappelijke bleek.
Zowel bij ons zelf als bij andere con
stateren wij meermalen ongerustheid,
dat. ondanks alle idealisme van het
„ondergrondse front", alles nu toch wel
bij het oude zal blijven en we rustig
verder zullen sukkelen in het gangetje
van vóór 1940. Toch zijn er nog diverse
andere symptomen dan de boven aan
geduide, waardoor we goede hoop
mogen hebben, dat er een beweging in
gang is, die tot diepgaande wijzigingen
van de politieke verhoudingen in Ne
derland zal leiden. Wij noemen: het
studiecentrum der R.K.S.P.. de federa
tieve samenwerking tussen C.H. en A.R.
en ook uitingen van bezinning op de
waarde van eigen beginselen binnen
de S.D.A.P. en C.P.N. De Ned. Volksbe
weging doet t zij het nog steeds niet
tót positief resultaat leidende pogin
gen deze strevingen samen te bundelen.
Het blijkt overal en nu weer in het
bijzonder uit de brief der predikanten
dat hét grote struikelblok waardoor
men nog niet tot samenwerking kan
komen, is het nog teveel vast houden
aan eigen vormen, die door anderen, die
dikwijls hun eigen tradities hebben,
niet kunnen worden aanvaard. Als
voorbeeld halen de predikanten aan de
tekst van het lied De Internationale.
Zij zeggen, dat, hoeveel eerbied dit lied
ook afdwingt, zowel dit als andere
symbolen en leuzen, de toetreding tot
de S.D.A.P. van brede massa's protes
tanten rooms-katholieken en voorheen
partijlozen, verhinderen. „In de S.D.A.P.
mogen zij voorheen een band hebben
gevormd, thans begrenzen en omklem
men deze (de symbolen en leuzen
haar".
„Wij dringen er met de meeste klem
op aan. de toekomst van het socialisme
niet op te offeren aan het verleden van
ae arbeidersbeweging", aldus de predi
kanten.
Moge dit dringend beroep worden ver
staan binnen de beweging, die in Neder
land nog steeds vorm geeft aan de strijd
voor het democratische socialisme. Moge
men daar beseffen, dat de stichting van
'n principieel socialistische partij, welke
bouwen kan, op de ervaring en de
schone resultaten in tientallen jaren
van strijd verkregen, doch welke niet
belast ls met een erfenis, welke uit
voor vele onaanvaardbare vormen be
staat, dè bevrijdende daad voor het Ne
derlandse politieke leven kan zijn.
Moge men begrijpen, dat wat men zelf
steeds met zoveel overtuiging zong:
Sterft gij oude vormen, nu op eigen
terrein toegepast moet worden.
E. T.-C.
Na samenstelling van enkele comi-
té's, die alle hetzelfde doel nastreven,
n.l. de B.B.C. een stoffelijk blijk van
denkbaarheid aan te bieden namens het
Nederlandse volk, dat aan de berichten
van de Britse omroep gedurende da
Duitse bezetting zo grote steun heeft
gehad, heeft zich thans het landelijk
comité „Nederland dankt de B.B.C. ge
vormd".
