De eerste Troonrede na de bevrijding
Opening der Siaten-Generaa 1
Temidden der verwoesting liggen de krachten voor herstel en vernieuwing
Nieuwe status van het Koninkrijk
Algemeen nationaal welvaartsplan
Herziening der sociale verzekering
eden der Siaten-GeneraaI,
og
Indonesische Oorlogs- lDe strijd °m de yrede
verklaring aan de Britten
Vandaag begint het
proces te Neurenberg
DINSDAG 20 NOVEMBER 1945.
3e Jaargang Na. 74-395.
lkmaaiclei
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVE: STICHTING .DE VRIJE ALKMAARDER"
ACHTERDAM 3*. TELEF. REDACTIE K74. TELEF. ADMINISTRATIE Ï971.
H.M. de Koningin heeft hedenmiddag bij de opening van de zitting
der Voorlopige Staten-Generaal de volgende troonrede uitgesproken:
Gevoelens van diepe bewogenheid mengèn zich met die van vreugde
en erkentelijkheid nu ik na zes jaren van bittere scheiding weer in uw
Bidden verschijn.
Leed en ontbering, nederlaag en ontreddering, maar ook offervaardig-
eid en heldenmoed kenmerkten de donkere jaren der Duitse furie. In
mart gedenken wij de tienduizenden Joodse landgenoten, die werden ge
torteld en vermoord, de millioenen Nederlanders en Indonesiërs, wier
eiligheid bedreigd, wier levenskracht verteerd en wier zedelijk oordeel
?erd aangetast.
Wij gedenken daarnaast het verzet tegen-den vijand, dat sterke krach-
wekte en dat ons thans onze vrijheid als een recht doet aanvaarden,
jden en strijden werkten ook ten zegen. Wij werden ontvankelijker voor
itelijke bezinning, meer bereid tot offers, dieper bewust van onze saam-
irigheid en vaster besloten onze roeping als natie te verstaan.
Te midden der verwoesting liggen hier de krachten voor herstel en
ernieuwing en wij gorden ons tesamen aan om de verworvenheden te
Bwaren en de zwakheden te overwinnen.
Te duur hebben wij onze vrijheid ge-
icht dan dat wij haar nu zouden mis-
uiken of verspillen.
Daarbij denk Ik aan de duizenden,
vielen in de strijd om het vader-
nd, hetzij in onze krijgsmacht, op de
cpvaardij of in het verzet. Moge hun
21 er inspirerend werken op hen, die
spaard bleven. Met grote voldoening
Ik 'de succesvolle krachtsinspanning,
richt op de noodvoorziening in de
l!j teisterde gebieden en op het herstel
verkeer en industrie. Wij zijn
nkbaar voor de redding van Walche-
en van de Wieringermeer, dankbaar
t wille van deze getroffen landstre-
5 !n. maar bovenal omdat zij het sym-
•ol zijn van herwonnen kracht.
In Mijn radiorede van 20 Maart 1941
jijiep ik u allen op tot gezette overwe-
fj] van herzieningsplannen op staat-
ei n<iig gebied, waarbij met de veran-
enl omstandigheden en met de opge-
ne ervaringen zou zijn te rekenen.
Het grote vreugde constateer ik, dat
te oproep grote weerklank heeft ge
iden.
plannen van velen, gesmeed in de
Jettingstijd, breken zich thans een
p -i naar hun verwerkelijking. Zij om-
Ken niet alleen hervormingen van het
atkundig bestel, maar zijn ook ge-
ht op een nieuwe vormgeving van
I maatschappelijke en culturele le-
deze worsteling worden de krach-
I gesterkt en gebundeld, welke thans
aanval hebben ingezet tegen norm-
fchêid en ontwrichting.
Ik overheid heeft bij dit alles slechts
II beperkte taak en haar arbeid is
ken dan vruchtbaar, wanneer zij de
bviteit der burgers in kerk en gezin,
**1 als in andere levensverbanden
sitief waardeert.
Met
Indië: geen wraakoefening noch
koloniale overheersing.
grote zorg vervult Mij de ont-
wteling der gebeurtenissen op Java.
gespannen medeleven volg Ik het
der talloze kinderen, vrouwen en
mannen, beroofd, in lijfsgevaar of nog
onverlost in de dreiging van een ver
dwaasde massa. Ik versta de gevoelens
van bitterheid in de harten van hen,
wien al dit onheil in onrecht is aange
daan. Ik betreur diep het leed, dat tot
aan het herstel der orde over Java's
bevolking onvermijdelijk zal komen.
En toch blijven wij pogen voor Ne
derlanders en Indonesiërs in dit thans
geteisterde land de toekomst te red
den, de toekomst van een gemenebest,
gebouwd op de vrijwillig aanvaarde
saamhorigheid der Rijksdelen. Geen
wraakoefening staat ons voor ogen,
noch de vestiging ener koloniale over
heersing, doch wij houden ons er van
overtuigd, dat slechts de gemeenschap
onzer volkeren, hier en overzee, een
waarborg biedt voor aller harmonische
ontwikkeling, veiligheid en blijvende
welvaart.
Daartoe de mogelijkheid te scheppen
is de grote krachtsinspanning waard,
die te dien einde van ons volk zal wor
den gevergd. Moge het ons spoedig ge
geven zijn de grondgedachten, die Ik
reeds schetsmatig ontwikkelde in Mijn
radiorede van 7 December 1942, langs
constitutionele weg tot volle werkelijk
heid te zien worden. Ik weet, dat Ne
derland bereid is, onbaatzuchtig mede
te werken aan de totstandkoming van
een nieuwe status van ons Koninkrijk.
Het spoedige bijeenkomen van de Rijks
conferentie blijf Ik daarom bevorderen.
Vol bewondering ben IK voor het
grote aandeel van Suriname en Cura-
gao zowelin de oorlogvoering van hot
koninkrijk, als in de hulpverlening aan
Nederland. De nationale gevoelens van
ae bevolking van deze gebiedsdelen
zijn in de afgelopen jaren op ondub
belzinnige wijze tot uitdrukking geko
men en zullen zonder twijfel op de
aanstaande Rijksconferentie als een
kracht ten goede medewerken.
(Zie vervolg pag 3)
In een Indonesische radiouitzen
ding van gisteren is de oorlog aan de
Britten verklaard en een beroep ge
daan op de nationalisten in Midden-
Java om hun bondgenoten in Sema-
rang te komen versterken. De Brit
se troepen gaan nog steeds door met
het opruimen van de haarden van
verzet in Semarang en hebben den
Indonesischen „gouverneur" in ar
rest gesteld. Gisteren werd echter
gemeld, dat er nog steeds enige
onrust heerste door de buitengewoon
agressieve houding, die de extremis
ten daar aannemen.
Attlec over Indonesië
Attlee heeft tijdens eer. persconfe
rentie te Ottawa over de Indone
sische kwestie gezegd, dat Engeland
slechs zijn deel bijdroeg door het
uitvoeren van zijn verplichtingen
jegens de gecombineerde stafchefs,
niet het doel te pogen de ordg op
Java te herstellen. Er is daar geen
overeenkomst tussen de Nederlan
ders en Engeland en de Britse troe-
pen zullen daar vertrekken zodra
de orde is hersteld, het aan de Ne
deTlanders en de Indonesiërs over
latend hun geschillen te regelen.
Millioenen klagen aan
Vandaag begint in Neurenberg, de
stad waar vroeger met machtig ver
toon van hakenkruis en nazi-unifor
men jaarlijks de Partijdag werd gehou
den, het grote proces tegen de 24
grootste Duitse oorlogsmisdadigers.
Van deze 24, zullen er vandaag slechts
20 de beklaagden stoel innemen. Kal-
tenbrummer, Ley, Krupp en Bormann
zullen wegens ziekte niet verschijnen,
terwijl ook de aanwezigheid van Hess
nog niet zeker is.
De betekenis van het proces stijgt
ver uit boven de normale rechtspraak,
hoe noodzakelijk het misschien ook is
aan bepaalde juridische maatstaven
vast te houden. Daarom is het te ho
pen, dat de rechters bezield zullen
zijn door degenen die hier zullen rond
waren als stomme getuigen: -Schim
men van millioenen die aan de fron
ten zijn gevallen.
Drie verdedigers en een. goed
middagmaal.
Alle beklaagden zullen door Duitse
advocaten worden verdedigd. Elk hun
ner heeft minsterts een advocaat.
Von Ribbentrop zal door niet min
der dan drie verdedigers worden bij
gestaan.
Vandaag ontbijten de beschuldigden
om zeven uur, zoals altijd met mais-
pap. Zij krijgen ook hed*n het gebrui
kelijke middagmaal, bestaande uit
soep, vlees, spaghettie, rijst en koffie
en een avondmaal van bonensoep,
brood en thee.
Al is het nog slechts een voorlopige
Staten-Generaal, die H. M. heden
opende en verlangt het Nederlandse
volk naar een volksvertegenwoordiging,
door verse verkiezingen gekozen,
deze opening betekent toch een begin
van herstel van de in deze jaren zo bit
ter ontbeerde parlementaire democra
tie.
De troonrede zelf, de laatste jaren
voor de oorlog steeds meer een dor
inhoudsloos staatsstuk, had thans weer
een sterke toon van menselijkheid en
energie en wa3 vervuld van besef van
de vele problemen, die in de naaste
toekomst door ons volk tot oplossing
moeten worden gebracht.
Bij de ontzaglijk vele door H. M.
genoemde vraagstukken, die door het
noodparlement onder het oog moeten
worden gezien, zagen wij voor ogen de
politieke prent in „De Groene" van deze
week. - Een oude dame met bergen
bagage, dragende de opschriften: we
deropbouw. geldsanering, schadevergoe
ding, anexatievraagstuk. zuivering, Indo
nesië, radiovraagstuk, onderwijs, enz.
Deze dame houdt een poneytaxi aan, om
haar en haar bagage te vervoeren. En
ongetwijfeld, zoals dat rijtuigje véél
te klein was voor dit verVoer, zal de
zittingsperiode van dit noodoarlem^nt
véél te kort zijn, om de enorme op-?
dracht in de troonrede gegeven, te
volvoeren.
Wat Indonesië betreft, spreekt uit
de troonrede de hoop, dat een rijks-
co nferent ie een nieuwe status van het
Koninkrijk zat kunnen brengen, waar
in de gemeenschap der volkeren, hier
en overzee, vorm zal krijgen.
Het is jammer, dat de enige qualift-
catie, die H. M. bezigde met betrek
king tot de opstandige beweging in
Indonesië, was die van een ..verdwaas
de massa".
De belangrijkste mededelingen be
treffende verder toekomstig regerings
beleid, waren de aankondigingen om
trent de herzieningsplannen op staat
kundig gebied (wijziging der grond
wet), de opstelling van een nationaal
welvaartsplan t?n behoeve van onze
industriële ontwikkeling en de herzie
ning der sociale verzekering, waar
door deze uit zal groeien tot een alge
mene volksverzekering, waarin, naar
uit de rede bleek, speciale aandacht
zal worden besteed aan een beter
ouderdoms pensioen.
Het is een enorme taak die op de
schouders van onze huidige volksver
tegenwoordigers is gelegd. Als zij er
in slagen entee stappen te doen in de
richting van het wmnen van „de strijd
om de vrede, van de ware vrüheid en
van e?n hernieuwde voorspoed", dan
heeft z'j reeds waardevolle arbeid voor
ons volk verricht. E T.C.
DE DOUGLAS-MACHINE OP
TERUGREIS.
De Douglas-machine, die de proef
vlucht naar Indië heeft gemaakt, it
Maandagmorgen weer uit Batavia ver
trokken voor de terugreis naar Neder
land.
De „Skymaster" had twintig passa
giers aan boord. Het toestel zal vi®
Penang vliegen.