C
Nederland kan
atoombommen
binnen een jaar
maken
VEEL GESCHREEUW
EN WEINIG WOL?
Churchill valt Labourregering aan
Blokzijl vraagt gratie
GEWELD TEGEN
GEWELD
Directeur: M. J. Roggeveen.
Hoofdredactrice: E. Tas—Callo.
Aardige verrassing voor
Amerikaanse geleerdei
or
n:J
Verschillende van de Amerikaanse
professoren, die momenteel in ons land
vertoeven, hebben Woensdag tot hun
niet geringe verbazing ervaren, dat de
Nederlandse wetenschap reeds zeer ver
gevorderd is in de bestudering en de
toepassing van de atoomenergie.
Z(j brachten nl. een bezoek aan de
Philips laboratoria in Eindhoven en
toen zU de Philipsmensen iets wilden
vertellen over de cyclotron, een hy
permoderne en kostbare apparatuur
voor het transmuteren van atomen,
waarmede men het ene element in het
andere kan omzetten, toen werd hun
een dergelijk apparaat getoond, dat
voor 85 pet. gereed is en op één na
het grootste van de wereld zal wor
den!
Onder het boze oog van
den „meester"
De Amerikanen keken min of meer
verbaasd, maar deze verbazing werd
bewondering, toen zij hoorden, dat dit
kostbare apparaat, dat 250 ton weegt,
tijdens de bezetting onder het oog van
de Duitsers is gebouwd, met ijzer en
koper van de Duitse weermacht, zon
der dat de bezetter er ook maar enig
vermoeden van had. De Duitsers
hebben wel herhaaldelijk geprobeerd
de Philips laboratoria aan hun atoom-
onderzoekingen dienstig te maken,
doch bij de Philips mensen hebben zij
niet de geringste medewerking on
dervonden.
Zeer waarschijnlijk zullen vele Ne
derlanders even verbaasd zijn als de
Amerikaanse professoren, als zij ver
nemen, dat in de Philips laboratoria te
Eindhoven reeds sedert 1934 uitge
breide atoomonderzoekingen plaats
vinden.
Er werden reeds tal van niehwe
transmutaties ontdekt. (In 1938 werd
uit kwik goud gemaakt): de beroemde
splitsing van atomen, die In 1939 ge
vonden werd is In de Eindhovense la
boratoria onderzocht.
Het atoomgeheim is helemaal
geen geheim en als het zou moe
ten en het geld er aan besteed
werd. zouden de Nederlandse ge
leerden binnen een jaar atoom
bommen kunnen fabriceren!
Het was Dr. Ir. F. A. Heyn, die op
dit gebied werkzaam is in de Philips
laboratoria, die deze bijzonderheden in
een onderhoud met een A. N. P. re
dacteur mededeelde.
Voorlichting en onderwijs.
Zo vroeg dé journalist, hoe is het
mogelijk, dat het publiek van al deze
zaken zo weinig is te weten gekomen?
Dr. Heyn zeide, dat ondanks het feit,
dat Philips reeds verscheidene publi
caties op dit gebied verzorgde, en zelfs
een film liet vervaardigen, waarin de
atoomsplitsing aanschouwelijk werd
voorgesteld, de voorlichting in Neder
land op technisch en wetenschappelijk
gebied zeer onvoldoende is.
Ook het onderwijs schiet In deze te
kort en moet vernieuwd worden. Men
dient in het oog te houden, dat de ra
dar en de atoombom geen uitvindgm
zijn van geniale mensen, maar van de
georganiseerde wetenschap. De Neder
landse universiteiten kunnen op het
ogenblik geen mensen leveren, die
nodig zjjn voor een modern georga
niseerd researchwerk.. Er moet een
Centraal instituut komen, waar de
studenten één of twee jaar practisch
kunnen werken. Men moet beseffen
dat er zeer grote belangen op het spel
zijn, aldus Ds. Heyn.
Radiotoespraak van
Prinses Juliana
Hedenavond over de beide Hilversum-
se zenders, zal H.K.H. Prinses Juliana
in verband met de actie „Nederland
helpt Indië" en op de derde jaardag
van de Japanse overval op Pearl Har-
bour een radiorede houden.
Ook zullen nog spreken oud-minister
Weiter en de heer Kettwich Verschuur,
directeur-generaal van het Nederlandse
Rode Kruis. -t-
Hel geval Schoort
„Invasie-leger" zou zeer
ontactisch te werk ge
gaan zijn
Dat de autoriteiten, die te maken
hebben met de eergisteren gehouden
razzia op het kamp Schoort zo angst
vallig het evenement onder de deken
van het „dienstgeheira" trachten te
smoren, komt ons thans begrijpelij
ker voor, nu wij nadere gegevens
over het gebeurde hebben ontvangen
van welingelichte bron.
EEN KARABIJN, MESSEN EN
REVOLVERS
In een deel van onze edities kon
den wij gisteren reeds melden, dat
er aan wapens zegge één karabijn
gevonden was. Wij kunnen daar
thans aan toevoegen, dat deze kara
bijn reeds ontdekt was door den nu
gestaakten commandant van het
kamp, den heer Spandau.
„Het Parool" maakte echter ook
melding van messen en revolvers,
die in kisten opgegraven zouden zijn
Het Engelse Lagerhuis is sinds gisteren het toneel van felle debatten als
gevolg van een door de conservatieve partij ondernomen eerste grootscheepse
aanval op de binnenlandse politiek van de Labourregering.
Oud-minister Oliver Lyttelton heeft een motie van afkeuring ingediend,
welke echter met 381 tegen 197 stemihen door het Lagerhuis werd afgewimpeld.
Winston Churchill voerde het woord als leider van de oppositie.
H(j noemde de Labourregering „nieuwlichters en rustverstoorders". Attlee
diende hem van antwoord.
Dwaasheid en erger dan
dwaasheid
Churchill zeide tot het Lagerhuis
onder meer: .,Ik blijf slechts in de po
litiek. omdat ik het mijn plicht acht
een poging te doen te voorkomen, dat
de machtige positie, door ons in dé
oorlog gewonnen, verloren gaat door
dwaasheid en erger dan dwaasheid on
middellijk na onze overwinning".
Churchill maakte in krachtige be
woordingen duidelijk, dat de regering
volgens hem de oppositie beledigd, ge
kwetst en getart had.
,,De socialistische maatregelen van
socialisatie verwekken in het land
grote verbittering", zei Churchill. Hij
noemde de leden der regering „nieuw
lichters en rustverstoorders". Hij ge
loofde, dat „de poging om van Groot-
Brittannië een socialistische staat te
maken" zou leiden tot „verregaand
politiek getwist, ellende en ontwrich
ting".
„Nog nimmer", zo betuigde hij,
„heeft Groot-Brittannië esn regering
gehad, die zich op het standpunt stel
de, dat het maken van winst e»n mis
daad is". Churchill viel de regering
verder aan op haar beleid bij de bouw
van huizen err bij het demobiliseren.
Churchill eindigde aldus: „Teneinde
te bereiken, dat Groot-Brittannië zich
mag verheugen in de glorie, welke het
toekomt, doen wij een beroep op al
len. die prijs stellen op de naam en
faam van het land om door middel van
deze motie van wantrouwen de harde
w&arheder van deze tijd in te hame
ren bij een machtige, het goedbedoe
lende, doth verkeerd geleide en on
bekwame regering".
De harde waarheid viel voor Chur
chill c.s. echter anders uit. De motie
werd verworpen met 381 tegen 197
stemmen.
Attlee antwoordt.
„De strekking van de rede van
Churchill is, dat hij ons vraagt waar
om wij, nu wij gekozen zijn om een
socialistisch program uit te voeren,
geen conservatief program uitvoeren",
aldus antwoordde Attlee den conser
vatieven leider. „Voor Churchill is al
les wat conservatief is, normaal, en
iemand, cUe de wereld ziet veranderen
en veranderingen wenst, heeft het vol
gens hem verkeerd. Men vraagt ons
steeds om vaderlandslievend te zijn
en de dingen te laten zoals ze zijn.
Nu, daarvoor zijn wij hier niet ge
komen"-
„Churchill heeft terecht het respect
van ons land verdiend als de grote
man, die onze strijdkrachten inspi
reerde. Maar nu gedraagt hij zich als
een partijman".
Attlee zeide, dat sommige dingen
die de oppositie thans gezegd heeft
het land in het buitenland geen goed
doen. Hij stelde voor, dat liedan. die
de buitenlandse politiek der Labour-
partij willen ondersteunen. niet
voortdurend „rotte vis" moeten roe
pen. Churchill heeft gesproken over
de nationalisatie, die als een spook
achtige gier" over de voornaamste
industrieën hing. Attlee vroeg zich af,
of het Churchill's mening was, dat de
ze industrieën zo verrot' zijn dat zij
reeds gieren aantrekken!
Er bestaat ten aanzien van de na
tionalisatie ook geen enkele onzeker
heid: de Labourpa^tij heeft gedurende
40 jaar de nationalisatie op haar pro
gramma gehad en zelfs de leden der
oppositie hadden nu wel kunnen be
seffen, dat wij de nationalisatie na
tuurlijk zouden doorzetten, aldus
Attlee.
Onder luide toejuichingen verklaar
de Attle-e. ,,Wjj hebben nu twintig
jaar onder huh bewind geleefd nu
gaan wij onze eigen weg".
Dit blad voegde er echter aan toe,
dat de juistheid van dit bericht niet
gecontroleerd kon worden, aangezien
de autoriteiten angstvallig het stil
zwijgen bewaarden.
Wij geloven, dat zy hier toe wel
redenen hadden
Immers, naar wij geloven te kun
nen aannemen, zijn er in het geheel
geen revolvers of andere automati
sche handvuurwapenen gevonden.
En de messen, die ontdekt zijn, wa
ren van geslepen bandijzer, gebrek
kige instrumenten, die men met enige
moed en beleid gebruiken kan om
er brood mee ,te snijden, het doel
waarvoor soortgelijke werktuigen
fvv. ook door de Hollandse gevange
nen in Duitse concentratiekampen
werden vervaardigd.
Ging men op de juiste wijze
te werk?
Indien dit alles juist mocht blijken
te zijn, dan zou het o.i. zaak zijn, het
optreden van de maréchaussee on
der leiding van den Amsterdamsen
kapitein W. Offerman, die het kamp
deze Sinterklaassurprise bereidde,
zelve aan een onderzoek te ónder-
werpen.
Het heeft er n.L alle schijn van,
dat men op al te vage aanwijzingen
aan dit „onderzoek** begonnen is en
dan is de wijze, waarop hier werd
opgetreden, zeker niet te bewonde
ren.
Toen het invasielegertje
arriveerde
's Morgens om vijf uur kwam het
bericht, via een koerier, voor do
kampleiding, dat alles marsvaardig
moest worden gemaakt. De bestem
ming was onbekend.
Men voerde dit bevel uit en was
nog met de voorbereidingen tot ver
trek bezig, toen om kwart voor acht
de karavaan marechaussee en Ge-
zagstroepen arriveerde.
Tot grote verbazing van kamplei
ding en personeel en tot grote hila
riteit van het N.S.B.-gilde, werden
allen, die met de bewaking belast
waren, overrompeld en in barakken
gedreven.
Men ging zelfs zo ver, dat men den
commandant, den heer Spandau, en
den adjudant-commandant, den heer
Van Dieren visiteerde in het gezicht
der geïnterneerden. Zij zouden
daarbij half uitgekleed zijn. Daarop
werden zij, met de handen in de nek,
door het kamp gevoerd zijn onder 't
gejoel van het N.S.B.-gepeupel, Met
de sten in de aanslag werd ook de
(ex-) bewaking naar buiten gedre
ven. Gevonden werd op al déze per
sonen echter niets!
(Zie vervolg pagina S).
De verdediger van Max Blokzijl heeft
op de griffie van het Bijzonder Gerechts
hof te Den Haag een verzoek om gratie
ingediend. Over dit verzoek zullen aowel
het Hof als de Bijzondere Raad van Cas
satie advies aan H. M. de Koningin moe
ten uitbrengen.
Conferentie te Sinqaporet
Het is waarschijnlijk, aldus bericht
Reuter, dat op de conferentie, welke
gisteren werd gehouden in Mountbat-
ten's hoofdkwartier te Singapore tussen
Britse en Hollandse militaire en politieke
leiders. De bijzonderheden zullen wor
den vastgesteld van een nieuwe politiek,
welke duidelijk zal maken, dat niet lan
ger geduld zal worden betracht. Het
is bekend, dat zowel bü de Hollanders
als bij de Engelsen het geduld is uitge
put bij het pogen, de situatie op Java
door onderhandelingen op te klaren.
Geweld zal beantwoord moeten worden
met geweld.