kmto&tdet
„Er op slaan'' bevordert geen
samenwerking
Prinses verwelkomt repatriërenden
uit Indonesië
Directeur: M. J. Roggeveen.
Hoofdredactrice: E. TaaCallo.
VRIJDAG 4 JANUARI \9H.
flB Se Jaargang No. 109-339.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
UITGAVI. STICHTING „D£ VRIJI ALKMAARDER"
ACHTERDAM 2t. TELEF. REDACT» 2274. TE LEF. ADMINISTRATIE OTL
Pr. Van Mook voor de Nederlandse Jettfét
„Als Luitenant-Gouverneur-Generaal heb ik geen toegang tot het parlement. Het
is echter door middel van de afgevaardigden van de jeugd en de pers, dat ik tot
het Nederlandse volk wil komen", aldus dr. H. J. van Mook in een lezing ©en
„onderhoud met de jeugd" zoals hQ het noemde welke hij gisteren in de Aula
van het Indische Instituut te Amsterdam hield voor de vertegenwoordigers van 42
jeugd- en studentenorganisaties. En dat dit „pseudo-parlement" een even aan
dachtig gehoor was als het Nood-pariement zou zUn, bleek uit het overstelpende
aantal vragen, dat de luit.-G.-G. aan het einde van zijn rede had te beantwoorden.
Indonesisch nationalisme
geen voorbijgaand idealisme
Dr. Van Mook vond het begrijpelijk,
dat hetgeen in Indonesië gebeurt een
felle weerslag vindt in Nederland. Aan
de ene kant hoort men echter berich
ten over het leed, de ellende en het
gevaar van onze landgenoten, die reeds
3Y, jaar in concentratiekampen hebben
gezucht, aan de andere kant hebben in
de gehele wereld de begrippen vrijheid
en onafhankelijkheid weerklank gevon
den: de proteststakingen in Br.-Indië en
Australië zijn uitingen van een inter
nationale gedachte, die geen onderdruk
king meer duldt. En wij kunnen onze
ogen niet sluiten voor de sentimenten,
die alom sympathie ontmoeten.
Waarom geen troepen?
Nederland was op 1*> Augustus 1945
niet klaar om geheel Indonesië vol
doende van de Jappen over te nemen,
hoewel onze regering reeds in 1943
plannen had opgesteld om de weer
macht te versterken.
Onmiddellijk na de bevrijding van
een deel van Nederland heeft men ge
tracht vrijwilligers voor Indië te krij
gen; de aandacht in Zuid-Nederland
was echter gericht op de strüd in en
tegen Duitsland, waardoor de aanwer
ving voor Indonesië op het tweede plan
kwam Zo ging het ook met de „Relief
en RehabiliUtie": de behoeften van
Java kwamen op de achtergrond door
de strijd tegen en de bezetting van
Japan. Want ook onze gealliëerden
xvaren niet voorbereid: tot 15 Ang. '45
behoorde het grootste deel van Indo
nesië tot Mac Arthur's strijdgebied,
daarna kwam het onder Mountbatten,
om tenslotte de eerste bezetting door..
Australiërs te zien geschieden!
Strijd moet vermeden worden.
Het nationalisme heeft door de strijd
Jn China en de veroveringstocht van
Japan een sprong gemaakt: zij is dan
ook meer dan een vlaag van voorbij
gaand idealisme. Wij kunnen aldus
Dr. van Mook de feiten niet zien
zoals vele Nederlanders, die in Indië
voor de oorlog jaren hebben gewerkt,
ze menen te moeten beoordelen, want
zij zien deze feiten geprojecteerd in de
tijd van vóór de oorlog. En er is veel
veranderd! De Japanse bezetting boe
zemde de inheemse bevolking wel vrees
in. maar geen gezag. De verantwoor
delijkheid van de belangrijkste posten
kwam in handen van de Indonesiërs,
omdat de Jappen geen goede plaatsver
vangers voor de geïnterneerde Neder
landers hadden. Dit, gepaard aan de
onderdrukking en de dwangarbeid van
do inheemsen, die de bevolking met 2
4 millioen zielen verminderde, schiep
een nieuwe gedachte, die scherper vor
men aannam, toen bleek, dat het oude
inheemse bestuur eens de ruggegraat
van de overheid door de bezetters in
't openbaar werd vernederd. Velen wer
den hierdoor bezield met de gedachte:
dit mag ons nooit meer overkomen
Tegenover deze beweging staan de
vrijgelaten krijgsgevangenen en geïn
terneerden machteloos en vreemd. Zij
kennen deze wereld niet. Zij zagen ver
langend uit naar de eerste Britten, want
deze zouden het oude koloniale gezag
weer herstellen.
Zij moesten geholpen worden: één
verkeerde stap kon duizenden het leven
Deze mensen moesten geholpen wor
den: één verkeerde stap kon duizenden
het leven kosten.
Daarnaast moeten wij voorkomen, dat
er een strijd van volk tegen volk ont
staat: dat kan niet meer in deze wereld.
Wij kunnen het echte, oprechte natio
nalisme niet klein achten. Wij dienen
samen te werken met de goede elemen
ten, want deze vormen de meerderheid
der Indonesiërs.
Is
nog plaats voor Nederlanders?
Nadat Dr. van Mook had gewezen op
de goede samenwerking die er in Zuid-
Celebes heerst ondanks het feit, dat
in den beginne enkele vrijgelaten ge-
interneerden door hun „koloniale hou
ding" _»en anti-Nederlandse stemming
hadden veroorzaakt werd de huidige
toestand onder de loupe genomen. In
een belangrijk deel van de z.g. Buiten
gewesten is de toestand normaal; op
Java heerst echter veel spanning. Men
heeft hier te maken rpet een groep na
tionalisten o.l.v. Sjahrir, die behoren
tot de meest constructieve elementen
en die een behoorlijke staat van dienst
hebben. Zij zijn absoluut tegen de ex
tremisten, maar eisen voor alles de ze-
kerheid van een gelijke behandeling. Ach- digde de lult! G.G. zUn "lezing.
Voetbalwedstrijden
afgelast
Het Bondsburenu van de Nederlandse
Voetbal Bond deelt mede. dat alle vosr
Zondag as. vastgestelde wedstrijden zijn
afgelast.
In de districten I. H, III en V wordt
het programma voor Zondag as. op
Zondag 12 Januari gespeeld, voor do
districten IV en V volgen nadere mede
delingen.
Ook de wedstrijden van de N.H.V.B.
zijn alle afgelast.
ter hen staan de grote menigte van
„hele en halve" Intellectuelen en zij,
die voor alles rust eisen. Allen willen
en kunnen, zoals zij verklaren, echter
nooit meer de dienaar van een ander
vol! zijn.
De regering wil geen afscheiding: 't
gaat er juist om de beide volken bij
elkaar te houden als deelgenoten van
één rijk. Dón Is er plaats voor de Ne
derlanders die er .behoren", en voor
hen die er - og nooit waren om hun
Nederlandse Intelligentie, vindingrijk
heid en knapheid te stellen naast de
natuurlijke aanleg van de Indonesiërs.
Niet de stemmingen maar de feiten.
Bij de beantwoording van de grote
stroom van vragen, die men Dr. van
Mook na deze lezing stelde, bleek dui
delijk hoe paradoxaal de toestand in
Indonesië is. Wie staat niet perplex als
hij uit de mond van den luit. G.G.
hoort, dat de waterleiding en de elec-
triciteitsvoorziening van zijn paleis in
handen is van deaanhangers der
republiek en dat ditzelfde het geval is
met de kampen? De feiten moeten spre
ken en niet de stemmingen, aldus Dr.
van Mook.
„Velen van degenen, die critiek uit
oefenen op ons beleid begaan twee fou
ten: zij maken zich enerzijds geen voor
stelling van de talrijke onbekenden in
de vergelijking Nederland—Indonesië,
en anderzijds letten zij niet op de hui-
d.ge, zeer gecompliceerde omstandighe
den. Mtfn politiek beleid wordt niet ge
leid door het een of ander „Idéé flxe",
maar door de gedachte voor alles samen
le werken. „Er op slaan" bevordert geen
samenwerking", met deze woorden ein-
Om kwart voor één kwam gistermid
dag de „Almanzora" met 1900 passagiers
te iJmuiden en om 20.30 uur te Amster
dam aan. Van de voormast wapperde
een gele quarantaine vlag ten teken, dat
er zieken aan boord waren: 40 pet. van
de repatriërenden liefst, waarvan het
merendeel eerst een UJd In het zieken
huis zal moeten vertoeven.
H.K.H. Prinses inliana verwelkom
de namens Haar Moeder de repa
triërenden en deelde mede dat de
Koningin Zondagavond door de radio
tot hen zal spreken.
De Prinses onderhield zich geruime
tijd met verschillende opvarenden.
Behalve de Prinses waren ook ter be
groeting aanwezig Prof. Dr. H. J. A. Lo-
gemann, minister van Overzeese gebieds
delen, vice-admiraal Stoevc, kolonel B.
O. van Os van Delden, hoofd van de
repatrlëringsdlenst, Dr. J. P. Bannier,
algemeen gecommitteerde voor Indische
zaken en verder talrijke autoriteiten uit
de kringen van „Nederland heipt Xndtë",
het Rode Kruis en andere verenigingen.
De huisvesting.
Hedenmorgen om zeven uur zijn
velschillende ploegen voor de provincie
aangetreden: elke trein, die vandaag uit
Amsterdam vertrekt, heeft twee speciale
wagons voor de repatriërenden.
Het geduld van de familieleden wordt
echter wel zeer op de proef gesteld: er
zijn n.1. geen afzonderlijke lijsten ge
maakt van hen die thans met de „Al-
manzora1' zijn meegekomen en van hen,
die nog enige dagen in Southampton
moeten blijven. Dinsdag Jan. echter zal
de „Almanzora" alle opvarenden van
„Nieuw Amsterdam" naar Nederland
hebben gebracht.
RADIOTOESPRAAK
VAN H M. DE KONINGIN
H.M. de Koningin zal op Zondag
6 Januari a.s. om 20 uur over de
beide radiozenders van Hilversum,
naar aanleding van de aankomst van
de eerste groep repatriërenden uit
Ned.-Indië, het woord richten tot
die landgenoten, die sedert de be
vrijding van Nederland uit gevan
genissen en concentratiekampen
naar het vaderland terugkeerden.
Nederlandse gerechtshoven
in Indonesië
Een officiële verklaring omtrent do
instelling van Nederlandse gerechtsho
ven in Indonesië deelt mede, dat een
aantal personen beschuldigd van
overtreding tegen het geallieerde mili
taire bestuur sedert enige tijd onder
arrest zijn. In het belang van het recht
heeft de gallieerde opperbevelhebber be
sloten .militaire hoven in te stellen, ten
einde alle personen te berechten, die
niet zijn onderworpen aan de Britse
krijgswet en die overtredingen, in do
zin, aangegeven in de proclamatie van
generaal Hawthorn, hebben begaan
binnen het gebied, dat door de
geallieerde strijdkrachten ln Indonesië
wordt bestuurd.
Het zullen Nederlandse gerechtshoven
zijn, omdat Nederland in Ned.-Indië 1
souverein is. De hoven zullen bestaan
uit een Nederlandsen president en leden,
waarvan een of meer Indonesiërs kun
nen zijn. die daarvoor geschikt worden
geacht. In gevallen, waarin het dood
vonnis wordt uitgesproken, kan dit niet
ten uitvoer worden gelegd dan nadat
het door den geallieerden opperbevel
hebber Is beoordeeld.
Manifest van „Nederland-lndië"
Op initiatief van de vereniging „Ne
derlandIndonesië" hebben vooraan
staande persoonlijkheden, die brede
lagen van het Nederlandse volk repre
senteren, een manifest gericht tot het
Nederlandse en het Indonesische volk.
De ondertekenaars van het manifest
zijn ervan overtuigd, dat er middelen
gevonden moeten en kunnen worden om
de dreigende oorlogscatastrophe, die de
volken van Nederland en Indonesië ge
lijkelijk treffen zou, af te wenden.
Zij zijn evenzeer diep bezorgd over
het lot van vele krijgsgevangenen en
geïnterneerden. Doch de ongetwijfeld
vaak laaghartige daden van rampokkers
en terroristen tegenover hen bedreven,
kunnen en mogen geen reden vormen
om over te gaan tot ondemocratische
represaillemaatregelen.
De grondslag moet zijn de onvoor
waardelijke erkenning van het recht
van Indonesië op n eigen bewind, het
welk tot het tijdstip van definitieve
overeenstemming aan de ronde-tafel
conferentie zijn voorlopige uitdrukking
vinde in de erkenning van Indonesische
leiders, om als gelijkberechtigden met
de Nederlandse en Engelse instanties te
confereren
Het manifest is o.m. ondertekend door
Prof. Dr. J. P. B. de Josselin de Jong,
Dr. J. H. Verdoorn, H J. de Drcu, be
stuursleden van de vereniging „Nedcr-
land-Indoneslë" en verder o.m. door Prof.
Dr. W. Asselbergs (Anton van Duin
kerken), Dr. K. J. Brouwer, Drs. M.
Daroesman, F. J. Goedhart (Pieter *t
Hoen), Mr. Dr. G. H. van Heuven Goed
hart, J. van de Kieft, A. J. Koelemans,
Prof. Dr. H. Kraemer, Ds. F. Kuiper.
L. H. Paler, H. van RariEfwljk, Prof.
Dr. J. Romein, Geert Ruygers, N. Stuf-
kens, Drs. B. W. Schaper, S. Tas, Ds.
J. J. Buskes.
In Februari iedere dag naar
Batavia
De heer Martin, onder-directeur van
de K.L.M., heeft verklaard, dat hij hoopte
dat ln Februari van dit jaar een een
daagse luchtverblnding met Indonesië
tot stand zou komen.
Weerverwachting geldig tot Zaterdag
avond: geen vorst van betekenis meer,
zwaar bewolkt of geheel bedekt, met kana
op enige regen; aan de kust tot krachti#
toenemende Zuid-Westelijke wind.