De erfenis van het duizendjarig Rijk
Op weg naar Berlijn
De toestand in het Verre Oosten
Het land van de '„Pools"
Een geschroeid hart spreekt
De fabriek blijft draaien, maar de
directie komt de drempel niet over!
(Van onzen reporter Sjoerd de Vrij).
JJRIE, vier jaar l*ng hebben we van Emmen tot Vaals naar het in de
nacht verloren Duitsland gekeken, ergens ver in de duisternis,
waarboven een hels vunrwerk woedde: bliksemende vuurbollen, statig
staande flonkerende kerstbomen, de vunrgoten der brandbommen en der
ln brand geschoten vliegtuigen. Op deze wijze schenrden de vrije volken
het hart van de nazi-hydra, die haar koppen voor een bloedige terrenr
over Maas, IJsel en Eems gestoken had, uit eikaar.
Het gedreun der lnchtarmada's vormde de onheilspellende begelei
ding bij de Danteske apotheoses, totdat in September 1944 de zegezang der
vogels klonk, toen de wig der vrije legers zich door Brabant drong om de
sidderende draak de genadestoot toe te brengen.
Maar „Das Dritte Reich", waarin de tyrannle der vlees geworden
duivels bijna haar koperen bruiloft vieren kon, is een ondoordringbaar
en sinister land voor ons gebleven. Het „Demonische Rijk" ligt nog altijd
gesloten voor ons: in het Noordoosten aan de einders van het veengebied,
in het Zuiden aan het oog onttrokken door de hoge rug achter de Maas,
waarop sich het ondoordringbare Reichs wald uitstrekt.
CINDS Hltle£s komst wil Nederland niet
meer onmerkbaar ven.-loei en ln het
Duitse land, de grens is geen denkbeel
dige lijn meer, want de houding van de
bewoners ln het grensgebied heeft haar
■cherp gemarkeerd. En na de oorlog heb
ben de geallieerden een barrière opge
richt, waarachter voor den Nederlander
nog altijd het „demonische rijk" blijft
liggen.
Van de Nederlanders komen er slechts
weinigen achter die barrière. Op de gro
te route naar Aken, tussen Maastricht
en Vaals staan hier en daar langs de
wegen witte borden, waarop vermeld Js,
welke papleren men nodig heeft, om de
Duitse grens te overschrijden. In de eer
ste maanden na de capitulatie was een
militaire uniform, eventueel aangevuld
met een Shaeff-pas, zoals voor Journalis
ten gebruikelijk was, of een pay-book,
dikwijls voldoende om de grens te pas
seren. Later werden de formaliteiten
aanzienlijk uitgebreid, terwijl het ln het
geheel geen wonder was een leger van
M.P. te ontmoeten, die Oostwaarts rel-
ze.idet -nog eens op de keper en op de
bagage beschouwden.
De passages op de weg Vaals—Aken is
ontzaglijk groot, maar groter nog is het
clandestien verkeer over de kronkelpa
den naar en van de grens.
Op eenzame plaatsen ontmoeten de
honger en de triomf elkaar, maar het
zijn vaak niet de beste afgezanten, die
deel uitmaken van deze rendez-vous tus
sen overwonnen Duitsers en heropgestane
Nederlanders.
Tegen deze sluikhandel ls geen kruid
gewassen. Immers hoe ongeloofwaardig
het ook moge klinken, zelfs bet platte
land over de grens, waar de toestand ln
vergelijking met Nederland ln de oor
logsjaren, voorloorlogs was, hongert.
Een apocalyptische wereld
Als men te Vaals van het beroemde
di lelandenpunt, waar men de alarm
sirenes ln drie landen hoorde loeien in
de dagen, dat de Duitse industrie ver
pletterd werd, neerkijkt op het verniel
de Aken, enkele kilometers verder,
blikt men eigenlijk ln twee geheel ver
schillende werelden, verschillend niet
alleen ln economisch, maar vooral ln
geestelijk opdicht. Er ls geen overgang,
waardoor men geleidelijk zou kunnen
wennen aan de radicaal gewijzigde situa
tie. Het geringe aantal kilometers, dat
Aken van Vaals scheidt, ls ln werke
lijkheid een afstand, die niet meer te
overbruggen ls. De oorlog moge ln het
Nederlandse grensgebied pijnlijke won
den hebben geslagen, wanneer we Duits
grondgebied berijden, voelen we ons In
derdaad ln een ^apocalyptisch land. Wat
men zich ln de "stoutste verbeelding niet
kon voorstellen, als een jarenlange bom-
barderlng van Duitsland noodzakelijk
was om het Industriële apparaat lam te
leggen, ls werkelijkheid geworden. De
atmosfeer ln Duitsland ls onheilspellend
en beangstigend. Wanhoop waart tussen
de puinhopen, want thans pas beseft de
bevolking, dat het land door een ver
schrikkelijke catastrofe ls getroffen. Het
woord HJkt niet machtig genoeg te zijn
om Duitsland, zoals het thans ls, te be-I
schrijven.
Het is ons een genoegen onze lezers
te kunnen mededelen, dat het ons
is gelukt den bekenden spreker voor
„Herrijzend Nederland" uit Eind
hoven, de oorlogsverslaggever Sjoerd
de Vrij als vaste meitewerkèr aan
ons blad te verbinden: Wij vertrou
wen, dat de lezers zijn pittige, zeer
lezenswaardige reportages zullen
weten te waarderen. In dit nummer
plaatsen wij het eerste van een serie
artikels over het naoorlogse Duits
land onder de titel „De erfenis van
het Duizendjarig Rijk".
Een visionair beeld van verschrikking
waarin mensen dwalen: dat ls Duitsland
Wegen zijn door bommen en granaten
doorploegd, duizenden huizen liggen ln
puin: dat ls Aken.
Het Roergebied een pninhoop
Doch dit is slechts het begin van wat
we te zien krijgen. De centra van het
Roergebied liggen immers ook ln puin.
Düsseldorf, Hagen, Dortmund, tonen de
solate trieste puinhopen, waarop nu al
het onkruid vegeteert en de bewoners
kruipen in kelders en ln lekdicht ge
maakte bouwvallen, waar ze hun som
ber bestaan slijten. In Dflren, een stadje
zonder huizen, liggen onder de puin
hopen, kenbaar gemaakt door kransen
en eenvoudige tuiltjes bloemen, de lijken
van 22.000 burgers. Het moeten wel per
sonen van een bijzonder karakter zijn,
van een haast bovenmenselijke structuur,
die weerstand kunnen bieden aan zulke
deprimerende invloeden. En wij weten,
dat dit slechts een begin is van wat men
in het rampzalige Duitsland te zien kan
krijgen. Er ls wanhoop in de verpulver
de steden en op het platteland. Iedere
Duitser ls er door aangetast, vermoede
lijk omdat het totaal beeld een ten onder
gang gedoemd volk voorspelt. Het land
ls ontwricht, steden zijn finaal van de
aardbodem weggevaagd, millloenen dak
lozen zwerven rond, honderdduizenden
gezinnen zijn uiteengeslagen.
Hitier heeft over het volk van «0
millloefT een „godenschemering" af
geroepen, waarvan zijn eigen dood het
culminatiepunt moest vormen. En nu,
terwijl zijn eigen stof verwaait, sleu
ren millloenen ontgoochelden zich
voort. De Jeugd, Jarenlang opgevoed
voor het oorlogsapparaat, ls verstan
delijk onontwikkeld en ongeschikt
voor productieve arbeid ln een geor
dende maatschappijl Ten slotte ls de
oorlog verloren, terwijl de gangbare
overtuiging was, dat de overwinning
de beloning zou zijn voor de zeer
grote opofferingen en ln tegenstelling
daartoe maakt men thans deel uit van
een natie, die over de gehele wereld
veracht, gehaat en geminacht wordt.
Het ls goed, dat we Herford berei
ken, een plaatsje aan de autoweg
Keulen—Berlijn, waar we ln een ho
tel, welke als een oase ln deze
woestijn ligt, ons aan een borrel kun
nen laven....
De radio van de baren
Wanneer de zon zo stralend schijnt
dan zet je alles open
en ben je in een luie stoel
in 't zonnetje gekropen
je zit daar spinnend als een poes
naar 't frisse groen te turen
dan bulkt je eensklaps in je oor
de radio van de buren l
Ze zijn er heel gulhartig mee
Een ieder mag het horen
zo zetten hem liefst keihard an
geen zweempje gaat verloren.
Al doe j'op 't laatst de boel
maar dicht
het dringt door alle muren
het is een kosteloos genot
die radio van de buren!
Al staat je hoofd er heel niet naar
ai slaap je of al lees je
't Is weerbericht of lunchmuziek
een preek of Ome Keesje
Hawaiïaravermicellisliert
bot jazz of wijdingsure
ze geeft het keihard en voor niets
de radio van de buren
Je vrouw zou graag wat rusten gaan
doch laat dat plan maar varen
de baby, wakker door 't lawaai
komt dan niet tot bewaren
Maar och, wat zul je er aan doen
dan het maar kalm verduren
dat galm-brul loei-getoeter van
de radio van de buren?
JEAN BARD
Marinemannen duiken in de IJssel bij Zutphen. Bij de werkzaahheden nabij
de IJsselbruggen te Zutphen, welke door de oorlogshandelingen vernield werden,
stuit men meermalen op explosieven. Door de marine wordt thans met een
speciaal daarvoor afgerichte groep de bodem van de rivier afgezocht naar bom
men, die dan onschadelijk worden gemaakt. Deze moderne duikers zijn uitge
rust met een zuurstofapparaat, waardoor zij, geheel los van het vaartuig, kun
nen opereren. Een boei geeft de plaats aan, waar de» mannen zich onder water
bevinden. W. P. Zeylemaker P.
HONGAARSE BANK KRIJGT
GESTOLEN GOLD TERUG.
Goud, toebehorende aan de Natio
nale Bank van Hongarije tot een be
drag van ongeveer 32,000,000.is
gisteren uit de Amerkaanse zóne in
Duitsland teruggegeven. Het is bewe-
Z2n, dat dit goud door de Nazi's van de
Bank geroofd waren.
Arbeidersverenigingen in opbouw
De groei van de arbeidersbeweging in
Japan is een van de belangrijkste ont
wikkelingen van dat land geworden
sedert de geallieerde bezetting. Als ge
volg van aanmoediging door de gealli
eerden van de aanvang af, hebben deze
vakverenigingen in een periode
maanden vorderingen gemaakt, die in
andere landen vele tientallen jaren
hebben geëist.
De vrijheid van organisatie ls iets
nieuws in Japan en de Japanse arbei
ders hebben er geen gras over laten
groeien om volledig gebruik te maken
van het democratisch beginsel van col
lectieve onderhandelingen zonder dat
hun persoon gevaar liep voor betere
arbeidsvoorwaarden en loonsverhogin
gen. Het was nog slechs een jaar ge
leden, dat de Japanse arbeidersbewe
ging den mond was gesnoerd en aan
handen en voeten gebonden was door
allerlei wettelijke bepalingen. Bij de
geallieerde bezetting zijn deze maat
regelen afgeschaft of geamendeerd en
in plaats van een meer permanente
wetgeving heeft het geallieerde
hoofdkwartier richtlijnen aangegeven,
waarbij de beperkende bepalingen voor
de arbeidersbeweging werden opgehe
ven, terwijl er vrijheid van organisatie
werd gegarandeerd on het vormen van
vakverenigingen aangemoedigd.
Onder geallieerde supervisie werden
vroegtijdig wetgevende maatregelen ge
nomen om de arbeidersorganisaties per
manente waarborgen te verschaffen. Op
21 December 1945 werd de Vakvereni-
gingswet door de oude Landdag afge
kondigd, waarbij het recht van organi
satie en collectieve onderhandelingen
werd geproclameerd, waarbij het den
werkgever verboden werd, den arbeider
te ontslaan op grond van zijn lidmaat
schap van de vakvereniging, terwijl
verder werd bepaald, dat geen werk
gever het een voorwaarde voor in
Engeland
Eén penny betalendertigduizend
pond sterling winnen! Wie kan dA&r-
tegen bezwaar hebben? Wie zou voor
zo'n kans niet een penny willen wa
gen? Vier en twintig millloen pennies
per week komen op die manier bü één
der grootste „Pools" binnen!
Het instituut der voetbal-„pools" is;
hier in Holland een snelle dood gestor-i
van. Maar in Engeland bloeit en groeit
het zódanig, dat verschillende instan
ties onrustig beginnen te worden!
In de bladen staan uitgebreide ver
slagen der voetbalwedstrijden; profes
sionals vullen de kolommen met „tips"
omtrent de vooruitzichten der ver
schillende clubs ki de competitie. En
al dit sportnieuws wordt gretig ver
slondendoor sportliefhebbers?
Het is niet liefde tot de sport al
léén, die oorzaak is van dit enthou
siasme voor Koning Voetbal. Maar
iedere week zijn er gelukkigen, die de
doelpuntenwinst van een of andere
club in contanten omgezet in hun zak
mogen steken!
Men kant het systeemop een
formulier vult men de waarschijnlijke
stand der competitie in, stort per post
wissel een bepaald bedrag, en wan
neer men juist geraden heeft én ge
lukkig ls tn het lot. heeft men kans,
een prijs van dertigduizend pond ster
ling te winnen!
Millloenen doen aan dit 6pel mee.
Een der grootste organisaties van de
zg. Penny Pools ontvangt wekelijks
24 millioen pennies!
Het ls een uitermate lucratief en
weinig riskant bedrijf, dat deze firma's
uitoefenen. De onkosten zowel als de
winst zijn reeds bij voorbaat gegaran
deerd.
De ondernemingen, verenigd in de
Football Poll Promoters Assoclatlon
werken zelfs volgens vaste regels:
15 pet. aftrek voor onkosten en 5 pet.
voor winst. Van Iedere honderd pond
steekt de organisator er twintig ln z'n
zak! Hij Is alvast gedekt!
Graham Waso» geeft ln de ..Specta
tor" een overzicht van de omvang die
deze tak van „bedrijf" heeft aangeno
men. In November, de drukste maand
II"
van hun .seizoen" werden 38 millioen
postwissels verzonden. Wekelijks wordt
ongeveerr een mUioen pond aan in
schrijvingen door de pools ontvangen.
De dagbladen profiteren van de ad
vertenties en verlenen derhalve hun
,jnorle" stun aan het system. Blijk
baar beschikken de pools over behoor
lijke relaties, want zelfs gedemobili
seerde milialrsn wier nieuwe verblijf
plaats toch nog maar aan weinigen be
kend kan zijn, ontvangen circulaires
waarin ze tot deelneming worden op
gewekt!
De pools maken ook op andere wij
ze gebruik van het omvangrijke en
waardevolle adressenmateriaal, dat ze
op deze wijze verzamelen. Mensen, die
iedere week een penny storten voor
een kansje in deze loterij, zijn ook op
andere wijze wel van hun geld te ont
lasten. En daarom hebben verschillen
de firma's een „mailorder'-afdeling,
een post-verkoop-departement, dat al
lerlei artikelen aanbiedtzonder
portokosten, want da aanbieding gaat
ln dezelfde enveloppe als het inschrij
vingsformulier! Ze vormen zo een ge
vaarlijke concutrent voor de reeds be
staande firma's.
Duizenden mensen vedienen een zak
centje door het verlenen van diensten
als agent, vooral sigarenwinkeliers,
portiers e.d.
Men is in hogere kringen in Engeland
met deze buitensporige groei van dit
bedrijf, dat op deze wijze een in ver
houding vrij grote invloed krijgt, niet
zozeer ingenomen. Maar de enige op
lossing zal zijn, het Zweedse voor-
beel te volgen en de pools eenvoudig
tenationaliseren!
In Zweden werkt dit systeem heel
|goed, en de inkomsten die de Staat er
uit trekt worden weer aan de licha
melijke opvoeding besteed. Door deze
gigantische loterij betaalt het volk
dus zijn eigen sportvelden! Principiële
bezwaren kan de Labour-regering te
gen zulk een procedure niet hebban!
Maar inmiddels vullen iedere week
tientallen mlllioenen hun formulieren
lnIedere week worden enkelen
gelukkig gemaakt met ean grote prijs,
die met veel tamtam aangekondigd
wordt. Maar de grootste winst (waar
aan uieraard nimmer publiciteit gege
ven wordt) is voor de Promotor!
Nederlandse meisjes in Engelse keuken. Tweehonderd Nederlandse kinderen
brengen een vacantle van twee weken door bij Engelse families.
Ass. Press-P.
dienstneming zal maken, dat de arbeider
geen lid moet worden van of zich terug
trekken moet uit de vakvereniging.
De wet bevat ook een bepaling, dat
er een Commissie voor de Arbeidsver
houdingen zal zijn, bestaande uit een
gelijk aantal vertegenwoordigers van de
werkgevers en de werknemers om in
arbeidsgeschillen te bemiddelen, te ver
zoenen en te arbitreren, statistieken
op te stellen betretffende arbeidsge
schillen, de arbeidsvoorwaarden te on
derzoeken en talrijke andere taken te
vervullen in verband met de arbeiders
beweging Tegen April van dit jaar wa
ren de Japanse arbeiders bezig vakver.
eni gingen te vormen op basis van twee
vakverenigingen per dag, waarbij hun
ejsen varieerden van loonsverhogingen
en beperkte deelneming in de bedrijfs
leiding tot toeslagen, distributie van
kleren en extra rantsoenen. In sommige
gevallen namen de vakverenigingen de
contröle over de industrie over door
de Direcie uit te sluiten, welke tech
niek bekend is als „productie-controle".
De Japanse arbeiders hebben reuzen
schreden vooruit gedaan bij de verster
king van hun positie sedert het einde
van de oorlog. Twee machtige arbei
dersgroepen, de Algemene Federatie van
Vakverenigingen en de Al-Japanse Bond
van Industriële Vakverenigingen, zijn
bezig zich te organiseren, waarbij het
grootste deel van de 4000 onafhankelijke
vakverenigingen met haar 3,000,000 leden
in de' organisaties worden onderge
bracht.
In de regering zal binnenkort een
Ministerie van Arbeid worden gevormd.
Ondertussen overweegt de Landdag de
aanneming van een wet op de arbeids
bemiddeling voor het bijleggen van ar-
beidsgeschillen.Voleens dit wetsontwerp
zou er een Arbeidscommissie worden
ingesteld, bestaande uit candidaten. die
kennis en ervaring hebben op het ge
bied van arbeidersproblemen, om als
bemiddelaars op te treden bij deze ge
schillen en te arbitreren als de belde
partijen het' niet eens kunnen worden
De arbeidersgroepen zijn tegen de be.
middelineswet gekant, voornamelijk om
deze reden, dat de wet slechts midde
len aangeeft voor het. bemiddelen en
arbitreren van geschillen en niet de
wortel van de moeilijkheid wegneemt
Inflatie, voedselschaarste en de over
blijfselen van 'n feodaal arbeidssvsteem
In sommige fabrieken, dit zijn volgens
deze groepen de hoofdoorzaken van de
huidige arbeidsgeschillen.
Intussen is een verlichte arbeiders
beweging, die als een van de belang
rijkste factoren beschouwd wordt voor
de stichting van een democratische
natie, nog ver van de verwezenlijking
De vakverenigingen ziin nog niet tot
volledig verantwoordelijke organisaties
gerijpt Hun leiders zijn onervaren en
de leden zijn nog niet opgevoed ln de
techniek van de vakvereniging
AMERIKAANSE SCHEPEN
VOOR NEDERLAND,
FRANKRIJK EN
NOORWEGEN
De United States Maritime Commls-
sion heeft de aanvragen goedgekeurd
voor de verkoop van 134 door Amerika
tijdens de oorlog gebouwde koopvain-
dijschepen aan Frankrijk, Nederland en
Noorwegen, Frankrijk zal 75 schepen
ontvangen, alle van het Liberty-type.
Nederland 45, waarvan 28 van
het Liberty-type en Noorwegen 14,
waarvan 10 van het Liberty-type.
Bij de verkoop aan Frankrijk zal
een bedrag van 17,500,000,ln min
dering van de aankoopsom worden
gebracht, in verband met de Franse
vordering voor het Trans-Atlantische
Lijn-vaartuig „Normandië" en andere
scheepvaartvorderingen. De Franse
regering zal bij aflevering 25 procent
van de aankoopprijs bij de Maritime
Commission deponeren, terwijl een
hypotheek van 75 procent zal worden
verleend tegen een rente van 3^ pro
cent, af te lossen in gelijke jaarlijkse
betalingen over een periode van 20
jaar. De verkoop-voorwaarden voor
Nederland en Noorwegen zijn over het
algemeen gelijkluidend.
De Franse aanvraag voor schepen
wordt geraamd op 47,000,000,v de
OP EN NEER, HEEN EN WEER!
Zie hem daar lachen, ons vriendje
Pim! Heb Je wel ooit zo'n blank, zo'n
gaaf gebit gezien? Zijn tanden blinken
in het zonnetje! En hoe komt dat zo?
In de eerste plaats: doordat de tand
arts dat moo'e gebit geregeld nakijkt
en behandelt. En in de tweede plaats:
doordat Pim zijn tanden en kiezen alle
dagen e2n paar maal poetst, nèt zoals
de dokter hem dat geleerd heeft: op
en neer, heen en weer, en vooral de
hoekjes niet vergeten!
In de stad, waar Pim woont, komt
de tandarts een paar keer per Jaar
op school, om de monden van de kin
deren na te kijken. En de kinderen,
d'e een behandeling nodig hebben,
gaan vervolgens, onder geleide van
een juffrouw of een meester, naar het
zittingslokaal van de tandarts. Dat zit
tingslokaal is ln een school onderge
bracht. Jullie begrijpen nu de naam
schooltandverzorging wel, hé? In dat
zittingslokaal doet de dokter alles, wat
nodig ls. om de kinderen een zo goed
mogelijk gebit te bezorgen. Werken
alle kinderen thuis nu wel goed mee?
Helaas niet!
Je zult het misschien niet willen ge
loven. maar nog honderden kinderen
verwaarlozen hun gebit in de hoogste
mate. En als dan tenslotte de nare ge
volgen van die verwaarlozing aan de
dag treden, kiespijn, slechte spijsver
tering, pijn !n de maag enzvoorts, dan
is Holland ln last. En dan ls er maar
al te dikwijls niets meer aan te doen.
De tanden en kiezen zijn reddeloos
verloren!
Daarom. vrienden en vriendinnen,
poets je tanden Doe het iedere dag,
sla nooit over. doe het 's morgens,
maar vooral 's avonds bij het naar bed
gaan. Er zijn weer borstels ln de win
kels te koop. Er Is ook pasta, zoveel
als je wilt. Houdt je gebit schoon! 't
Staat netjes, en het is gezond!
Een grapje.
Jan. Wat Is het eind van een brief
plus het begin van een kip?
Piet-
Jan: Heel eenvoudig, hoor! Een lakei!
Piet: Een lakei??
Jan: Ja, lak en el vormen samen
lakei!
LEONARD ROGGEVEEN.
Nederlandse op ruim 34.000,000.— en
de Noorse op ruim 10,000.000,—. De
ze transatcies vormen de eerste ver
koop van Amerikaanse schepen naar
het buitenland onder de wet op de
verkoop van koopvaardijschep 2n van
19b6.
Jo Manassen, dichteres der tragiek
„Ik heb geleerd, dat huiten
niets meer geelt".
Zij heeft maanden geleefd ln een
stad, die amper vijf kilometer van het
front was verwijderd. Zij heeft de
martelende angst medegeleden. En
haar overgevoelig hart *s er aan kapot
gegaan. Zó kapot, dat zelfs de tranen
verdroogden. Daarom stamelt zij tra-
nenloos:
Ik heb geleerd, dat huilen niets
.meer geeft...
Want de ellende werd de kern
van 't leven.
Maar met de smart van de bij dag
en nacht neervallende granaten, die
mens, noch dier, noch huis spaarden,
was voor deze jónge vrouw de maat
der tragiek nog niet vol. In de woe
ling van het zo nabij beleefde strijd
toneel had zij onder de strijders, die
van verre kwamen, een mens gevon
den, waartoe alle genegenheden van
haar vi^rig vlammend hart uitgingen.
Er bloeide in de geschonden tuin een
liefde op. die zelfs nooit tot volle be
wustheid mocht komen. Het was meer
een vermoeden, dan een weten. Het
was misschien ook een deel machte
loos medelij. Maar dan een medelij
den, zoals onze wereld In haar ver
scheurdheid het zo zeer moet missen.
Toen echter, en de bloem was nog
niet eens ontloken, kwam het bevel.
En bevel betekent ln de oorlog ver
storing van illusies. Hij ging heen na
een -stil afscheid, een zacht gestameld
woord. Het heengaan werd een on
herroepelijk afscheid. En uit de diepte
Zó staken de Japanners:
Een ongewoon arbeidsconflict heeft,
naar het Belgische „Het Volk" meldt,
zich meester gemaakt van de chemische
fabriek van Mitsoebichi, te Tokio. De
arbeiders weigerden de directie van de
maatschappij in de fabriek toe te laten,
doch bleven aan het werk.
Meer dan drie maanden lan* hebben
de 530 arbeiders in de fabriek geen lid
de directie gezien; toch gingen zij
door met de winsten van de maatschap
pij naar de bank te brengen na eerst
hun eigen lonen verhoogd te hebben,
terwijl de fabriek gewoon bleef draaien.
Er hadden in het geheel geen onge
regeldheden plaats toen de arbeiders
de fabriek op 1 Maart overnamen. Ook
daarna vielen er geen wanordelijkhe
den voor.
De directie van de fabriek en de ver
tegenwoordigers van de vakbonden
hadden besprekingen gevoerd over de
eisen van de arbeiders, die onder meer
een verzoek inhielden voor loonsver
hoging van 300 procent. De directie zei
,neen" en bijgevolg nam de vakbond het
beheer van de fabriek over.
De Japanse arbeiders gaan meer en
meer over tot deze vorm van „staken'
die productie-contrdle wordt genoemd.
De patroons zijn het hier echter niet
mee eens. Ook premier Shigeroe Yosjida
heeft zich er tegen verklaard en er zijn
besprekingen gevoerd over een officiéél
te volgen politiek.
Vermoedelijk kan slechts een specia
le wet aan deze methodes een einde ma
ken. De nieuwe vorm van „staken" ligt
het Japanse karakter beter dan de ge
wone. zoals wij die kennen. De arbeiders
zeggen, dat zij de noodzakelijkheid om
aan het werk te blijven. Inzien.
Chinese wijsheid
Het Chinese blad Sin Wan Pao te
Sjanghai heeft van de „Grote Vijf'
de volgende karakteristiek gegeven:
De Fransen handelen onmiddellijk
nadat zij gepraat hebben, de Brit
ten handelen terwijl zij praten, de
Amerikanen praten pas nadat zij
gehandeld hebben, de Sowjets han
delen maar praten helemaal niet,
en de Chinezen praten en praten,
maar doen niets.
van haar verschroeid hart wellen dan
slechts enige dichtregelen op, die ech-e
ter tegelijk een belijdenis zijn:
Het geeft niet. Je bent weg en
keert niet weer.
De oorlog duurt. Je bent maar
één van velen..
Het doet zoo'n pijn., wat kan
m(j nou nog schelen?
Hier in de straat vallen gra
naten neer.
Bijna vertolken deze woorden onge
wild een testament. Een leven van al
le glans ontluisterd ligt dodelijk ge
wond in een stervende wereld. Hier
hebben woorden hun zin verloren, hier
staat men geplaatst aangezicht tot aan
gezicht met dc Eeuwigheid. En de
mensen rond haar honen: „Wat doet
men ook een vreemde strijder te be
minnen?"
Zo is de gepubliceerde bundel ge
dichten van deze Jonge dichteres geen
„prettige" lectuur somberte en tragiek
overheersen
God schiep de wereld als een
wrange scheur.
Een wond, die niet wil bloe
den, noch genezen.
Bederf bereid Waarom
den man te vreezen
die leven herschonk aan de
troosteloosheid?
Hier leidde de gebrokenheid der om
gevende wereld, de nood van een ge
knakte mensheid, de gruwe! van een
zelf ervaren oorlogsbedrijf, tot een
willig aanvaarden van de flarden ge
luk, die nog te garen waren. Hior
kreeg de hartstocht naar geluk de
overhand. Deze was het, die dit dich
terlijk leven niet in tragiek deed on
dergaan, maar toch nog naar de
ziel reddan. En dan kan de bundel
met woorden van berusting in eigen
onmacht:
ik ben
te klein om God en volk te
dienen en
te pover en onmachtig
In deze woorden Ugt een verevening.
Maar ook een einde. Hier hoeft de
tragiek haar uiterste bereikt Hier ls
geen verder meer.
De dichteres zal zelf ongetwijfeld
toegeven, dat hier een groot gevaBr
schuil gaat. Zij zal nieuwe bronnen
moeten aanboren om ook niet in haar
dichtkunst onmachtig te worden.
De bundel ^yiuchtheuvel" echter
ls een gaaf geheel. De somberte over
heerst. Hoe zou dit anders mogelijk
zijn in deze doodbloedende wereld?
Eigïn uitgave. Te verkrijgen. Hee
rengracht 34, Amsterdam.
MARTIEN E. BERGSMA. -
Frankeer als regel
mei een
Nationale Hulpzegel
