Strijd om de Oceaan
K.L.M. vooraan in de rij
der Europese natie's
Mij nwerkersdemonstratie
te Bochum
Adviescommissie Regeling Pers
wezen geïnstalleerd
Aan de lezers
3e Jaargang No 899
Ultg. n.v. Noordhollandse Pers '45 l.o.
Red. en Adm. Achterdam 20, teL 2274
Adv. Langestr. 15, tel. 3971, Alkmaar
maarder
Donderdag 3 April 1947
Directeur:
TH. W. REYNDER&
Hoofdredacteur:
O. E. DE WINTER
DAGBLAD VOO* ALKMAAR EN OMGEVING
WERELDLUCHTVERKEER
(Van onze luchtvaartmedewerker)
De Amerikanen hebben een overzicht gegeven van de vervoersresultaten
van het luchtverkeer over de Atlantische Oceaan. Voor ons is deze ba
lans van het sedert de bevrijding gepresteerde zo verheugend, omdat de
KLM langs deze hoofdweg in het wereldluchtnet wel een uitzonderlijk
goed figuur slaat. Natuurlijk hebben de Amerikanen zelf het leeuwenaan
deel in het vervoer, doch de KLM excelleert, na de Amerikanen, als de
grootste Europese maatschappij.
Nu vestigen w(j hierop niet de aandacht om in koor aan te heffen, dat
de Nederlandse driekleur zo fier en hoog over de wereldzeeën wordt ge
dragen. Neen, het is nog geen t(jd om terug te zien op onze verrichtingen
wèl op de wijze, waarop het oceaanverkeer zich heeft ontwikkeld.
In 1939....
Het is merkwaardig te zien, hoe
voor ons land de constellatie in het
wereldluchtverkeer veranderd is.
Toen in 1939 in alle landen plannen
ontwikkeld werden voor een regel
matig oceaanverkeer, stonden onze
papieren niet zo gunstig. Amerika
trachtte zich van de hegemonie in
het luchtruim te verzekeren. Het
vervoer over de Atlantische Oceaan
werd beschouwd als het belangrijkste.
Niet alleen omdat het verkeer tus
sen Amrika en Europa het grootste
was van alle intercontinentale ver
bindingen, doch veeleer, omdat op
dat traject het vliegtuig vrijwel geen
concurrentie zou hebben. Luchtver
keer heeft altijd zijn beste ^kansen
gehad op trajecten, die ove*r water
voerden. Dan was immers de tijd
winst tegenover de boot zo groot, dat
vr\jwel iedere zakenman op de duur
het vliegtuig als vervoermiddel zou
kiezen. Voor de KLM waren altijd de
luchtlijnen, die ons land met Londen
en met Scandinavië verbonden, de
rijkste en drukste. Vandaar ook, dat
het vliegtuig een gouden tijd tege
moet ging, wanneer de luchtbrug tus
sen Amerika en Europa eenmaal
hecht geslagen was. De Amerikanen
besloten derhalve een poging te doen
om zich van den trans-Atlantische
luchtweg te verzekeren. Zij hadden
het in zoverre gemakkelijk, dat een
leder, c" ook die weg wilde betreden
altijd in Washington zou moeten aan
kloppen voor een concessie.
Aan de andere kant maakten de
Amrikanen zich onafhankelijk van
concessies op Europees gebied door
een klein land Portugal uit te
kiezen voor het eindpunt van hun
luchtroute. Portugal, dat zelf niet tot
d<* luchtvarende mogendheden be
hoorde (dat waren in 1939 Engeland,
Frankrijk, Nederland, Duitsland en
Italië) had er niets tegen, dat de Ame
rikanen naar Lissabon kwamen; dat
zou de Portugezen ten leste veel baat
brengen.
Stevig in handen
Zo hadden de Amerikanen het spel
stevig in handen en de enige natie,
die iets tegen dit monopolie kon uit
richten was Engeland, dat immers
zonder bezwaar naar Canada kon
komen en zodoende een eigen weg
over de Oceaan bouwde. Nu is deze
Noordelijke route des zomers ideaal
omdat z(j de korste is, doch 's win
ters blijft deze weg nog steeds uiter
mate gevaarlijk, zodat dan de lijn
over de Bermuda's naar Lissabon veel
solider is.
Bij het zwijgen der wapenen bleek
eensklaps de lucht opgehelderd te
zijn: wQ konden ook naar Amerika
kome*i. Hetwerd alras duidelijk
waarom. De Amerikanen traden uit
de oorlog met een dergelijk overwicht
in het luchtverkeer, dat zij generlei
concurrentie meer te duchten hadden:
zij leverden immers vliegtuigen aan
alle landen en hadden vliegvelden in
alle hoeken en gaten van de aarde
aangelegd, terwijl hun piloten in de
oorlog een enorme ervaring hadden
opgedaan en alle landen bezocht en
ermee vertrouwd geraakt. Zij over
legden de zaak en kwamen tot de
volgende conclusie: om bnze indus
trie bloeiend te houden moeten wy
ervoor zorgen, dat het buitenland
vliegtuigen bij ons koopt. Dat kan
alleen maar, wanneer het ook lucht
lijnen kan onderhouden en overal
heen viiegen. Dus moeten wij hun ook
de gelegenheid geven hierheen te ko
men.
Het vrijwillig opgeven van het
Oceaan-monopolie had nog een twee
de oorzaak. De luchtvaart was met
zulke rasse schreden in de oorlog
vooruitgegaan, dat Amerika er niet
langer genoegen mee nam om alleen
het stuk over den Oceaan te vliegen;
het wilde verder dan Lissabon, het
wilde alle landen door de lucht berci
ken, waar maar lading werd aange
boden.
Zo kwamen de Amerikanen er toe
uitsluitend door het onschokbaar zelf
vertrouwen en de wetenschap „de
wereld in hun zak te hebben" met
eigen handen de barrière op de lucht
brug naar Europa af te breken. De
KLM nam onmiddellijk haar kans
waar en staat thans in het Oceaan
verkeer vooraan in de rij der Euro
pese naties met het vervoer tussen
Europa en de USA
Een fabriek van schoolmcubelen te
Wychen (N. Br.) heeft een order ge
kregen uit Abessinië, om materiaal
te leveren voor de schoollokalen.
Palestijnse kwestie
voor VN
De regeringen der vjjf grote mo
gendheden hebben besloten een spe
ciale zitting'va:» de Algemene Verga
dering der V N te beleggen om ho«
Palestij: - - aagstuk te 1 :sprc
Dc Britse delegatie heeft het des
betreffende verzoek officieel bij het
secretariaat der VN ingediend. Daar
op hebben alle 55 leden der VN een
telegram ontvangen, waarop binnen
een maand antwoord moet zijn ont
vangen. Slechts een eenvoudige meer
derheid is vereist.
Binnen 15 dagen na ontvangst van
de antwoorden moet een algemene
vergadering worden bijeengeroepen.
Het is daarom mogelijk, dat de spe
ciale zitting eind April of begin Mei
aanvangt.
In tegenwoordigheid mede van de
minister van Justitie heeft de minis
ter van onderwijs. K. en W. Dr. Gic-
len, Woensdagmiddag in de vergader
zaal van zijn ministerie de interdepar
tementale adviescommissie voor het
ontwerpen van een perswet geïnstal
leerd (commissie-Pi^mpe). Minister
Gielen gaf in zijn installatierede een
korte historische beschouwing en een
overzicht van het voorbereidende
werk, dat met betrekking tot de re
geling van het perswezen is verricht
cn sprak de verwachting uit, dat de
commissie zal zoeken naar een op
lossing van het netelige probleem in
de richting van het stimuleren van
de verantwoordelijkheid en de zelf
werkzaamheid der bedrijfsgenoten.
De minister wees erop, dat de taak
omschrijving bekend is uit zijn be
schikking van 22 Maart en verder op
de bevoegdheid der commissie om an
dere dan genoemde onderwerpen in
haar advies te betrekken. Hij zou
zich b.v. zeer goed kunnen indenken,
dat de commissie er behoefte aan zou
Het Ierse paard „Caughoo", een outsider, won de Grand National 's werelds
grootste steeplechase, welke in stromend regen te Aintrce nabij Liver-
pool gr'--aden werd. De met modder bedekte jockey leidt zijn paard na
bet ctnde 2er race naar de
hebben na te gaan of en in hoever
aan het uitoefenen van het beroep
van journalist wettelijke vereisten
kunnen en moeten worden gesteld.
En van zelfsprekend is het bijna, dat
moet vaststaan wie als journalist kan
worden aangemerkt. Na gewezen te
hebben op het belang van een behoor
lijke rechtspositie van de journalist
zeide de minister nog, dat de pers
vrijheid een kostelijk goed en on
schatbaar voorrecht in een democra
tisch bestel zich ogenschijnlijk niet
verdraagt met wettelijke beperkingen
Worde het u vergund aldus zeide
hij ten deze schijn en wezen te on
derkennen en te ontdekken, in hoe
verre juist de gebondenheid waar
borg is voor de ware vrijheid.
Prof. Mr. W. p. J. Pompe heeft de
ze rede beantwoord.
C.C.D.-activiteit
Ambtenaren van de CCD maakten
in Februari j.L 5235 processen-ver
baal op: 7277 verdachten waren hier
bij betrokken van wie er 215 in ver
zekering werden gesteld. Tegen 2837
verdachten werd een zaak aanhangig
gemaakt bij de officier van justitie,
tegen 4364 b(j de ambtenaar voor de
tuchtrechtspraak voor de voedsel
voorziening en tegen 76 by een ande
re gerechtelijke instantie. In 1436
getallen werden goederen in beslag
genomen. Het overgrote deel der de
linquenten was in overtreding op het
gebied van de akkerbouwproducten,
n.L 2053, op het gebied van vee en
vlees waren 1794 verdachten in over
treding. In beslag genomen werden
o.m. 103.323 kg granen, zaden en peul
vruchten en 6.562 kg vlees en spek.
Inleggingen
Rijkspostspaarbank
Met ingang van 16 April a.s. zal
het wederom mogelijk zijn inleggin
gen bij de Rijkspostspaarbank te ver
richten gedurende de gehele maand.
de Nederlandse militairen in Indië. Dagelijks trekken de Jong -» er
op uit, om te zien, of het bestand wordt nagekomen. Het is zwaar werk,
dat hoge eisen stelt aan het physiekder soldaten. Een bord met de aan
wijzing „demarcatielijn" is voor de Nederlandse patrouille het teken, dat
zU niet verder kan gaan.
Voedselnood
in Britse Zone
Britse en Amerikaanse autoritei
ten zullen een onderzoek instellen
naar de oorzaak van de voedselnood
in het Ruhrgebied. In ambtelijke krln
gen is men van mening, dat de huidi
ge slechte toestand niet geheel te wij
ten is aan nalatigheid van de zijde
der Duitse autorititen op voedsel-
gebied, al is het waar, dat de boeren
sedert 1 Januari van het graan de
helft, van het vlees tweederde en van
het vet drie kwart van het in te leve
ren kwantum hebben ingeleverd.
De Duitse ambtenaren hadden ei
op dienen toe te zien, dat de boeren
aan hun lèveringsplicht voldeden. De
strenge winter heeft de voedselpositie
echter ook zeer benadeeld.
Doodstraf voor negen
Spaanse kinderen
De Spaanse socialistische-commu-
nistische jeugdfederatie heeft bekend
gemaakt, dat negen illegale strijders,
jongens en meisjes beneden de acht
tien jaar, door een militair gerechts
hof te Madrid ter dood zijn veroor
deeld.
Het Nederlandse „Landelijke co
mité van actie tegen de doodstraf"
heeft zich thans tot de minister van
Buitenlandse Zaken gewend, met het
verzoek eerf onderzoek in te stellen
naar de feiten en indien deze op
waarheid mochten berusten, stappen
te ondernemen ten einde het leven
van deze jonge mensen te redden.
Een afschrift is gezonden aan de
Minister-president en de Spaanse
zaakgelastigde.
Een dag proteststaking
Vertegenwoordigers van alle mijn
werkers in het Ruhrgebied hebben
besloten vandaag een algemene sta
king van een dag uit te roepen als
protest tegen het voedseltekort. Men
verwacht, dat 250.000 mijnwerkers
hieraan gehoor zulen geven, hetwelk
een verlies van meer dan 200.000 ton
steenkool zou. betekenen. Het besluit
tot staking werd met een overweldi
gende meerderheid genomen ondanks
het tegenovergestelde advies van Dr.
August Schmidt, voorzitter van den
Bond van Mijnwerkers in het Ruhrge
bied.
De Minister-President van Noord-
Rijnland-Westfalen, dr. Amelunxen
heeft in een radiorede een oproep aan
de mijnwerkers in het Ruhrgebied ge
richt om hun besluit morgen in sta
king te gaan te willen herzien.
Op de bijeenkomst te Bochum heb
ben de mijnwerkers verklaard, dat zij
„weigeren extra rantsoenen te ont
vangen ten koste van de overige be
volking", aldus radio Hamburg.
Het mijnwerkersvakverbond heeft
te Keulen bekend gemaakt dat 19.000
mijnwerkers van 't Rijnlandse bruin-
koolgebied de eisen van de mijnwer
kers in het Ruhrgebied steunen".
Een hoge officier van de controle
commissie, aldus meldt het A.F.P.,
heeft verklaard, dat „de Britse auto
riteiten tegenover de ernstigste crisis
sinds de Duitse nederlaag staan". „In
dien wij niet met de mijnwerkers
kunnen samenwerken, wordt geheel
onze positie ln Duitsland bedreigd".
Speciale vlucht
Woensdag 9 April zal de KLM we
derom een speciale vlucfit Amster
damJohannesburg v.v. ondernemen.
Het vertrek van het vliegveld Schip
hol is vastgesteld op 14 uur.
De datum van postsluiting voor
deze vlucht alsmede extra luchtrecht
zullen nog nader door de PTT worden
bekendgemaakt.
Door do directie van het Dagblad voor Noord-Holland wordt
hier en daar de indruk gevestigd, dat onze bladen roet die van deze
onderneming een fusie zouden hebben aangegaan.
DIT IS EEN LEUGEN!
Door een zeer te betreuren verraad van enige by de door onze
combinatie uitgegeven Vrije Hoornse Courant betrokken personen
heeft men dit blad in handen van de voormalige collaboratcurspers
gespeeld. WU aanvaarden dit verraad niet en zullen ons teTïestemder
plaatse' van onze rechten verzekeren. Onze lezers in Hoorn en West-
Friesland worden van de ontwikkeling van deze zaak op de hoogte
gehouden.
De overige door ons uitgegeven bladen, te weten
De Vrije Alkmaarder
Kennemer Koerier
Nieuwe Schagcr Courant
verschijnen normaal onder dezelfde hoofdredactie en directie verder.
N.V. Noordhollandse Pers 1945 Lo.
Naar Indonesië
Het Nederlands Verbond van Vak
verenigingen ontving op 25 Maart j.L
een telegram van de SOBSI, d.i. de
Indonesische Vakbeweging, een dele
gatie naar haar congres te Malang te
zenden, dat wordt gehouden van 16
tot 18 Mei a.s. Het bestuur van het
NW heeft besloten de uitnodiging
aan te nemen en de bondssecretaris,
de Heer Coen v. d. Lende als afge
vaardigde aangewezen.
Op bijna 67-jarige leeftijd is te La
ren overleden Ir. E. Kruyff, oud
hoofd van d afd. Ha. ^n het Dep.
van Landbouw, Nijverheid en Handel
in Ned. Indië.
Het weer vandaag
VRIJ KOUD
Zwaar bewolkt met tijdelijk opkla
ringen, enkele verspreide buitjee,
zwakke tot matige wind hoofdzake
lijk tusen noord en oost. Vrij koud.
Persvrijheid en
Persordening
Zonder persvrijheid geen democra-
tie. Van deze stelling kunnen wij moei
ljjk te goed doordrongen zijn. De vrij
heid van drukpers is maatstaf voor
de democratische standing en be
wustwording van een volk. Kent een
land geen absolute vrijheid van pers,
dan voldoet het niet aan de democra
tische maatstaven, die wij het staats
bestel en 't volksleven zouden willen
aanleggen. Deze vrijheidsbeperking
moge dan worden uitgoeefend door
de staat, zoals in de Sowjet-Unie ,t
worden beperkt door kapitalistische
belangen, zoals in de Verenigde-Sta-
ten, in het één noch in het andere
geval kunnen wy spreken van een
waarlijk democratische p -s.
In Nederland is de persv.yheid ge
waarborgd in de grondwet, waar wjj
lezen, dat het een ieder geoorloofd is,
zonder voorafgaande toestemming
van de overheid gedachten door mid
del van de drukpers kenbaar te ma
ken. Met dit zevende artikel van on
ze constitutie is aan ons volk het
meest democratische recht verzekerd,
n.m.1. om niet enkel bepaalde gedach
ten to koesteren, maar deze ook open
baar te uiten.
In de praktijk heeft de toepassing
'van dit grondwetsartikel over het al
gemeen zeer voldaan. Het heeft maar
zelden tot excessen geleid, hoewel wij
niet willen vergeten, dat met ge
bruikmaking v. dit recht ook ideeën
kunnen worden gepropageerd, die in
wezen juist een aantasting betekenen
van dit democratisch grondrecht cn
w(j wjjzen op de nationaal-socia-
llstische- en fascistische litteratuur
de "democratie ze'f aitasten.
Maar de betekenis van doi.e grond
wettelijk geregelde porsvrijheiu kun
nen wy mociiyk overschatten. In ons
land bestaat een onafhankeiyke pers,
die zelfs door dc rechter geen dwang
lcap worden opgelegd. Dit goed moe
ten wy met hand en tand verdedigen
tëg'eri alle pogingen net te oeKnoften
Daarvoor zullen wjj desnoods zekere
excessen op de koop toe moeten ne
men. Daarom zal het heel moeiiyk
biyken, maatregelen te nemen om
ongewenste persuitingen te voorko
men. Waar moet men de grens trek
ken? Waar moet men de beoordeltng
van één en ander leggen
Wat de pers wel ais eerste oj^ave
te vervullen heeft, is, dat zy he«.*i te
waken over eigen inneriyke zuiver
heid. Dat zij zelf de fakkel der vrij
heid waardig weet te dragen. Dat z(j
zich rdus niet begeeft op paden, die
voor iedere burger afgesloten moe
ten zyn. Mag men van iedere Neder
lander integriteit verlangen, van de
pers en haar dienaren mag men dit
in dubbele mate.
Maar dan moet de pers ook vrjj
staan van welk belang ook. Dan moet
de redactie van een krant haar taak
in volkomen vryheid kunnen vervul
len. Zy mag zich niet binden aan
overheidsbelangen, noch aan die van
adverteerders- of lezersgroepen.
Juist in het verkondigen van haar
eigen visie, het laten horen van een
eigen geluld ligt haar taak en roe
ping.
Dit betekent in practicis dit, dat
haar leidinggevende artikelen steeds
de signatuur van de schryver zullen
moeten dragen; dit betekent niet min
der, dat de hoofdredacteur ©n daar
mede de .redactie binnen het geheel
van het dagbladbedryf een zelfstan
dige positie dient in te nemen. Dat
het commercieel beheer en het redac
tioneel beleid in geen enkel geval aan
elkander mogen worden gekoppeld.
Slechts zo zal dc pers haar vrye lei
dinggevende taak kunnen vervullen.
De regeling van dit alles zal in d©
practyk op vele moelhjkheden stui
ten. Trwyi wy daarby evenmin wil
len vergeten, dat een zekere ordening
van het perswezen zeer gewenst kan
zyn. Daarover in een volgend artikel*
DEWL
Dagelijkse iuinkalender
Een der xüeest .populaire sny-
bloemen is ongetwyfeld de Dah
lia. Deze houdt van een goed©
tuingrond en vraagt een plek ia
de volle i. Men moet ze niet
al te vroeg planten. De knollèn/
die tydens de winter vorstvrfl
werden bewaard, kunnen in da
tweede helft van April of in Mei
buiten worden uitgeplant. t zyn
slechts Jflelne planten, doch za
kunnen 21 ch in dc zelfde zomer,
nog tot forse, rykbloelende tuin
gewassen ontwikkelen.
S. Lantlng#,
