Dik Trom is nog in leven Krachtig slaat de K.L.M. haar vleupls uit Recordprestaties bij Philips Artisten hetyen T.B.C.-patiënten Hier iets grootscii te verrichten SS T RESULTAAT VAN MAANDEN SPEUREN „Filmfabrisk'' bij de Gero Het ontstaan van historische tafereelen Herinnering aan grooten dag Spanning en enthousiasme Een vitale zestiger vertelt ittitiL-, iiii Er z\in reeck vele /Matellingen in ons land. die een liefdadig doel nastreven. Zoo veel wel, dat y y deze courant er mee zouden kunnen vallen. Xu komt er weer een stidity.jg bfl. maar één, die, om do werkers die eraan verbonden zijn, wei foo n uitzonderlijk karakter heeft, dat leder zich dient af te vragen, wat dan toc-U d;/ie instelling wel voorstaat. „Het Ircne-fonds": brengster van JWgJJWS Vjji duizenden XederlaiKlsche t.b.c.-patiënten in ons land en Bendien en A. E. Wunnlnk: film: F. L. D. Strengholt en H. Wilton; tech nisch: C. J. ximmer, tooneelmeester Kon. Schouwburg, den Haag, J. P. J. Arentse. chef-electr. Kon. Schouwb. en W. H. Deering, c"hef-decor. bij de N.V. Res. Tooneel Kon. Schouwburg. Tenslotte een Eere-Comlté, waarin tal van burgemeesters en andere „The, i)ig four" op stap Dat "\/bür jonge mannen in hun vacant: een voetreis gaan maken, is niets 'jfjzonders. Dat zij die reis uit' strek A»n tot ver over de grens, tot in Zwi herland, is ook r.og niet zoo bij- eLier. L- et b/engen aan zieken, dat Is wel bg- *S3fcl, en vol vuur om on1 igkomen, be- itspanning te b zongen aan zieken, dat xs wel by- ■jhnder. En daarom is het van belaag, fiat iedereen luistert naar hetgeen «deze vier jcnge mannen op touw hebben gezet en nog zulleu zetten. Hans Kaart, Ton Lutz, Piet v. d. Meulen en Wim Hart. tooneelspelers.i hebben een voetreis door Zwitserland gemaakt en daarbij ook Davos aan gedaan. Natuurlijk wisten z.'i. dat daar Nederlandscbe t b.<x.->atiënten In een sanatorium lagen en met goed. vinden van den geneesheer-directeur hebben ze enkele eenvoudige stukjes voorgedragen en liedjes gezongen, zonder het flauwste vermoeden, dat zij daarmee een actie begonnen, die waard is door lederen Nederlander gesteund te worden. Hnn succes was zoo groot, dat zij. die toch heusch niet voor een beetje geklap vervaard zijn, er beduusd vjrn waren. Op hun vraag aam. den directeur, waarom «dergelijke voortellingen niet meer werden jpegevefi, antwoordde deze. dat dit tot nu toe zooveel technische moellifkhteden had opgeleverd, dat er Steeds w/eei; 'van was afgezien. In "/Nederland teruggekeerd. Met deze ^>ig four" het er echter niet bij sitte x. Allereerst wendden zij zich tot den directeur-geneesheer der Voiks- gez sndheid. Ds, C. v. d. £erg. Ook hrj voipzag groote moeilijkheden, maar m Aest ten slotte voor de aanlokkelijke p /finnen van deze artisten zwichten k\ zegde hun zijn volle medewerking toe. Nu weet iedereen, dat tijdens een oorlog het aantal t.bx.-patiënten t altijd toeneemt. Dat was zoo tijdens den oorlog van 1870, van 1914 en ook ^gedurende dezen laatsten oorlog. Dat «er echter zoo'n onrustbarende toe neming zou komen, als nu. had men .niet verwacht. Voor 1940 lagen er in ■onze sanatoria 4600 patiënten en in •de ziekenhuizen 1200; dat aantal be draagt nu 6900 en 2600, terwijl nog 2000 zieken thuis, dringend op op name wachten. En nu is het typisch voor de zooveelste maal te kunnen vaststellen, dat menschen na tiental len jaren ver weg iets ontdekken, dat zij lederen dag m hun naaste omge ving hadden kunnen ervaren. Deze vier kwamen n.1. in Davos tot de ontdekking, hoe erg het toch is, maanden, jaren te moeten liggen, zonder een:ge ontspanning ln dat grauwe, eentonige bestaan. De wei nige ontspanning, die zij brachten, "kwam den patiënten, volgens den ge neesheer-directeur, meer ten goede, dan twee weken rust. Dat konden deze vier niet vergeten en nn zgn ze zoo ver. dat ze de heele Nederland- sche artlsten-wereld ln rep en roer hebben gebracht en warm hebben doen loopen voor hun doel: ontspan ning brengen aan de Nederlandsehe t-b-c.-pati enten. hier. in Davos. Enge land en Denemarken. Belangeloos hebben onze grootste artisten op allerlei gebied, de beste tooneelgezelscbappen, orkesten enz. enz. hun medewerking toegezegd. Hierdoor is het mogelijk, dat ieder sanatorium eens per maand een mu ziek. of tooneelultvoering krijgt en iedere veertien dagen een filmvoor stelling. Natuurlijk wordt er reke ning gehouden met de godsdienstige gezindte van het sanatorium en zijn itlënten. De sanatoria zullen wor- hoogwaa rdigh eidsbekleeders zitting genomen. H. K. H. Prinses Juhana heeft goed gevonden, dat hefte stichten fonds het „Irene Fonds" zal heeten. Aan dit fonds kunneh nu gelden worden over gemaakt. E1" is nóg aan veel gebrek: radio's, koptelefoons, wandversiering, legouzzles, boeken, houtsnijwerk-ge reedschap enz Gedurende eenlgen fh'd zullen In de bioscopen groote crllecte- bussen worden opgesteld, waarin ieder, naar zijn vermogen, kan offeren. Iedereen die «ets te trtfssen, aan te bieden hoeft of Iets. op welk terrein ook, ten tooneele kan brengen, geelt zich op h»j het secretariaat, Konin- ginnagxacht 15, Den Haag. Wie voor optreden in 't buitenland In aanmerking wenscht te komen, moet eerst tweemaal oelangeioos ln Nederland zijn opgetreden. Zoo spant een klein deel van ons volk zich thans in. dezen zwaar be- voorzien van podia, voetlichten alles in en schijnwerpers, alles in bescheiden formaat. Negen December is er een podium, door technisch personeel van het Residentie-tooneel In hun vrijen tijd vervaardigd, zonden. naar Davos ver- Maar dat Ie niet i genoeg. Er moet meer gebeuren. Op initiatief van ge noemd viertal is er een werkcomité gesticht met als voorzitter Dr. secretaris-generaal Dep. van O., K. en W.; secretaris J. H. Carpentler Alting, directeur Kon. Schouwburg en leden Prof. Dr. G. C. Heringa, Prof. Mr. R. D. Kollewtfn, Prof. Dr. M. W. Woerdeman en Dr. H. R. Ger- brandy. Voorts een Advies-Commis sie, die, hetgeen opgevoerd wordt, zal keuren en waarin zitting hebben: voor muziek: Eduard van Belnum, Willem Pijper, Sem Dresden en Paul Cronheim; voor tooneel en klein kunst: Frits van Dijk, Cor Hermus en Wim Kan; voor theater: J. M. Churchiil feliciteert Stafin Ter gelegenheid van Stalins ver- Jaardag heeft Churchiil den maar schalk een telegram gezonden, luidende: „Alle beste wenschen voor uw persoon op uw verjaardag, oor logskameraad Winston Churchiil". Het antwoord luidde: „Hartelijk dank voor uw beste wenschen op mgn verjaardag", Stalin. Vliegvelden QP een bijeenkomst van het depar tement Rotterdam der Maatschap pij voor Handel en Nijverheid heeft de heer Plesman, president-directeur der K.L.M., 'duidelijk uitgesproken, dat Rotterdam niet kan verwachten, dat het óók een internationaal vlieg veld krijgt naast Schiphol of naast een iets meer centraal aan te leggen vliegveld. Nu is de K.G.-er (ad int.) fn den loop van welhaast een kwart eeuw een haast volbloed Rotterdammer ge worden, maar desondanks kan hij het atandpunt van den heer Plesman niet alleen begrijpen, maar ook billijken. Wie zich het vliegverkeer zelfs non de naaste toekomst indenkt, zal »»- zien, dat het economisch volkomen onzinnig zou zijn in een land als Ne. derland meer dan één voor de trans, atlantiache lijnen geschikt vliegveld aan te leggen. Vliegverkeer tusschen plaatselijke kleinere vliegvelden en het centrale veld zal de oplossing moeten brengen. /proefden eenige afwisseling te bezor gen. Dat deel moet echter groeien, tot het overgroots deel van ons volk niet alleen met het lot van deze zieken is begaan, maar ook, voorzoo ver zij zelf niet daadwerkelijk kunnen steunen, hun, die de ontspanning orer.gen, middelen verschaffen, daar mee voort te gaan. Hier valt iets grootsch te verrich ten. Laat leder er op bedacht zijn, bijtijds, het zijne daartoe bjj te dragen, opdat niet te eenlger tijd tot zijn schande, moet worden geconsta teerd. dat ook door zijn nalatigheid een vo'kaziekte niet kón worden be teugeld. V Een leger van bijna elfduizend En. gelsche en Amerikaanse)te specia. listen is maandenlang aan het speuren geweest naar de door Duitschland tijdens den oorlog uif- gedachte verbeteringen en nieuwe vindingen op technisch en indu strieel gebied, Het resultaat i>an werd geopend. Een gestroomlijnde, deze speurtochten is vastgelegd in ultra-lichte kinderwagen, vervaar, een groot aantal rapporten, welke digd van pitriet, carton cn alumi. door de technici der geheele we- «ium trok zeer de aandacht van reld met belangstelling worden de vrouwelijke bezoekers, terwijl bestudeerd. Maar ook het Engel- ook de zoogen. Magnetophon, een eche publiek heeft een indruk van geluidsopname- en weergave-ap. deze, thans op vredelievende doel- paraat, dat in staat is muziek en stellingen gerichte vindingrijkheid gesproken woord onmiddellijk te kunnen krijgen op een tentoonstel- reproduceeren, in het middelpunt ling welke dezer dagen te Londen der belangstelling stond. Weinigen zullen weten, det de Gerofabriek niet alleen messen en vorken, doch ookhistorische tafreelen" vervaardigt. Op de jongste jaarbeurs heeft men een serie prach tige foto's van groot formaat kun nen bewonderen onder het motto: „De tafel gebruik en in den loop der eeuwen". Wie b.v. de opname zag aan het hof van Jaooba van Beieren met een keur van historische costuums, antiek vaatwerk, betegel- TOEN HET ROMANTISCH WAS OP SCHIPHOL W'E nu het vliegveld Schiphol betreedt en zich den toestand van een jaar geleden, herinnert, moet wel beseffen, hoe snel ons luchtverkeer zich in het afgeloopen jaar heeft ontwikkeld. Vlieg tuigen komen van en vertrekken naar schier alle landen van Europa en maken reizen over vele continenten en oceanen. Frequente lucht- diensten verbinden ons met alle deelen der wereld: Batavia, New- York, Dakar, Buenos-Aires, Cura^ao enz., enz. VAN 17 Mei 1920, den dag, waarop de K.L.M. haar vleugels begon uit te slaan, tot heden is een lange weg geweest. Eerst ging het maar heel kalmpjes aan: Londen en Kopen hagen. 1 October 1924 was een groote ^DIB GOB OUW TURK" dag: toen vertrokken de pioniers Van der Hoop, Van Weerden Poelman en Van den Broeke met hun eenmotonge Fokker naar Batavia, met een mi croscopisch klein zakje post aan boord. Een reeks van roemrijke namen stHgt uit den rook van een bijna ver geten, maar nog niet zoo lang voorbg verleden op: De Postduif, De Zwaluw, Snip, Uiver en Pelikaan. De laatste naam zal wel voor altijd 4n de har ten van allen, dei het wel meenen met Neêrlands luchtvaart, gegrift blijven! De Pelikaan, die tusscnen 18 Decem ber 1933 en Oudejaar even naar Ba tavia heen en weer vloog, om nog net op tijd de 500 kg nieuwjaarspost in het vaderland af te leveren. Wie kan dien SOsten December 1933 vergeten, toen Smirnoff en de zijnen, 's avonds omstreeks 19* uur. gedwars boomd door een dichten mist, 'n half uur lang boven het veld moesten blijven cirkelen, alvorens te kunnen landen? Waar beneden, in de duister nis, een duizendkoppige menigte, de ijzige koude vergetend, in ademlooze spanning stond te luisteren naar het overvliegende toestel; waar het ge heele land als èén groot K.L.M.-gezm rond den luidspreker was geschaard, om te hooren van de landing van de Pelikaan. We hebben een krant voor ons lig gen, zij is reeds ietwat vergeeld: het is een Oudejaarsnummer 1933 en we lezen erin: „Anderhalf uur wachten we nu reeds: rond de verspreide ko len vuurtjes versterkt iedereen den inwendigen mensch, kellners komen schotels te kort, om het stee.is groeiende aantal aanwezigen kracht te verleenen, teneinde zich voor te bereiden op de groote gebeurtenis sen die komen gaan''. Toen gebeurde het: „Dan Ineens weer geronk. Hf zet gas af. Neen, hij trekt weer op en verdwijnt. Maar toch Plesman bukt zich om beter te kunnen zien even is er een boordlichtje te bespeuren. Zwak juich klinkt op. Dan weer Even later het Is 10.15 uur een geschreeuw: daar is-ie. En heel netjes komt daar uit het duister de Pelikaan naar binnen glijden, keu rig zet Smirnoff de k:st aan den grond. Goddank. Een benauwd mo ment is voor ons voorbijdie goe ouw Turk. WD schamen ons niet voor onze zenuwachtigheid, de spanning was te groot. Ontzaggelijk was het enthousiasme toen dé dappere kerels na eerst door hun vrouwen ver welkomd te zijn uit het toestel kwamen". ak ge- stilte. de vloeren en een weelderig interieur was even verrast, dat een derge lijke foto in „eigen ateliers te Zeist" was vervaardigd. Sterker nog: Jaco- ba van Beieren op haar troon-stoel is een eenvoudig meisje van kantoor, terwij! de voorsnijder met zijn inge wikkeld gewaad, de nar kortom al len. die by deze tafelscene aanwezig zijn uit het eigen personeel gere- cruteerd werden. De fraaie histori sche costuums werden ooit op de Gero vervaardigd... de heele scene is van een dusdanige „echtheid'' ge worden. dat men denkt een opname uit een historische film van een knap regisseur te zien... Het spreekt vanzelf, dat deze foto's zeer veel tyd, studie en geld gekost hebben, doch bovenal was noodig: visie en een artistiek talent De heer Hamstra, de reclamechef van de Gerofabriek. heeft met een einde loos geduld deze Irstorische „tafree len" gecomponeerd en hoewel het atelier thans tydelgk stil ligt. is het te verwachten, dat In de toekomst misschien weer iets dergelijks onder nomen worfit. Het was de bedoeling om een serie etalagestukken te ver vaardigen. die als „blikvanger"' dienst zouden doen. Iedere foto eischte een grondige voorbereiding, want alles moest historisch verantwoord zijn, zoodat het k'einste detail in het uitgebeelde tijdperk juist was. De heer Hamstra. die vroeger kunstgeschiedenis stu deerde en tevens over de noodlge boeken beschikt, vond teslotte een uitweg uit het probleem van costuums, eetgerei, schalen, décors en psychologische factoren. Al het „vaatwerk" werd uit hout vervaar digd en zoo beschilderd, dat het op de foto tin of albast 'lijkt... Ook van de costuums werden schetsen gemaakt, waarna de meis jes van de fabriek begonnen een en ander „vorm" te geven. Wanneer men de eenigszins pompeuze dracht ziet, kan men begrijpen, dat hierbij nogal het een en ander kwam kijken! Gewaden met heraldische motieven, een japon voor Jacoba met een sleep van 5 meter, een „scapulier" voor den voorsnijder, geheel volgebor- duurd met Hollandsche leeuwen en tal van andere zaken moesten ver werkelijkt worden. Dan was er nog een reu zengobelin, dat in feite een se-ie foto's vormde van een echt go belin, welke „truc" op het uiteinde lijk resultaat niet bemerkt wordt. Nadat de „types" waren uitgezocht, kwam de compositie en de belichting aan de orde. Met schijnwerpers werd geëxperimenteerd om bepaalde effec ten te bereiken, terwijl iedereen zijn rol voorgespeeld kreeg. Zoo'n opna me duurde een heelen dag er werd vroeg in den morgen begonnen. Ieder kreeg een orderbriefje met de mededeellng, hoe laat de betrokkene klaar moest zijn mt kleeden en gri meeren. Bij deze eene opname waren ongeveer 45 menschen nooddg. waar onder electriciens, technici, grimeurs enz. En zoo kon na ongeveer een maand voorbereiding een foto ge maakt worden. Op deze wijze ont stonden ook „Een maaltijd Ln den Karo'ing^nschen tijd", „Een feest maal ln de 17e eeuw". „Het promo tiediner van Willem Wltaen", „Kin- der-etensuurtle" enz. En wie het resultaat gezien heeft mogelgk zal de Gero by een kamende ge'egen- heid deze stukken nog wel eens ex- poseeren kan niet anders zeggen, dan dat deze schilderijtjes volkomen „gaaf" zijn. DE „SI.OTERDIJK" MET MILI TAIREN* N AAR INPONESlë VER. TROKKEN*. Zaterdagavond tegen 7 uur zijn met het m.s. „Sloterdük" van de Holland-Amerika-lijn, dat in de Schiekade by de terreinen van de Rotterdamsche Lloyd lag. ruim 1000 manschappen naar Indonesië ver. trokken nl. 920 soldaten en korpo raals, 55 sergeants, 9 sergeant, maioors en 47 officieren. Zg maken deel uit van het depot.nazending N.O.I., van het corps A.T. 15e com pagnie. de 30 en 31ste bloedstrans. fusiegroep, alsmede erfkele chauf feurs van de RJ.M.I. Maar de tijden, dat er podiums klaar stonden 8? om luchthelden te huldigen, dat duizenden koude en duisternis trotseerden om een Indië-vliegtuig ~t. e:i t innen, dat het zoo heerlgk romantisch was om 's ochtends vroeg een Batavia-vlieger te zien vertrekken,, dat de sirene tweemaal extra loeide by aankomst van zoo'n verren reiziger, die tyden zijn reeds lang Voorbij en zullen wel niet meer terug komen. Het is t e gewoon geworden en alles werkt zoo erg geperfectioneerd, en dan: wie in de duisternis een vliegtuig hoort, denkt niet aan dien ouw trouwen Turk, maar aan die bange jaren, toen sirenes loeiden, niet om de komst van een Oehoe of Pelikaan te melden, maar een eskader dood en verderf brengende sluip-roofvogels. Neen, niet alleen de luchtvaart is veranderd, ook wy, de toeschouwers*zHn dat. want we hebben het verleerd de romantiek te zien in de nuchtere dingen dezer dagen. Maar toch Smirnoff, jij, ouw-trouwe, want je bent er nog steeds, "en Plesman en alle anderen van de K.L.M.veel heil ontzegen in het nieuwe jaar, want al is de romantiek er misschien af, nog steeds houden jullie onze vlag hoog in de geheele wereld, over oceanen en continenten, met je trotsche: THE FLYING DUTCHMAN. v. d. H. EEN VOOR VELEN VERRASSENDE ONTDEKKING: Hfllegomsche kwajongen inspireerde Johan Kieviet Het is een wonderlijke verrassing: Dik Trom leeft nog! Wie heeft ooit vermoed, dat de dikke deugniet uit Johan Kieviets jongens boeken, die achterstevoren op een ezel door de dorpsstraten rende, geen fantasie-figuur was. ontsproten uit een schrijversbrem, maar... een Hillegomsche kwajongen, die zoo omstreeks 1900 de straten van dit bollenstadje onveilig maakte? 'TEMIDDEN van het huidige, on stuimige wereldgebeuren moge een figuur als Dik Trom wel zeer onbêlangrifk lifken, velen zal het toch interesseeren, dat een ver slaggever sxin Gooische Klanken er in is geslaagd Dik Trom op te sporen en te interviewen. Den héld van ontelbare kinderen geven ook wij in bijgaand artikel gaarne het woord. Het was een bijzonder kind, ja-dat was-ie.' Dik Trom woont théns in Blaricum. Hij is e-n jaartje ouder geworden, een vitale zestiger, die Ietwat ver. baasd vraagt: „Hoe zijn jullie erach ter gekomen?" Het zal onze lezers ongetwijfeld lnteresseeren, hoe het Dik Trom, den held van onze jeugdjaren, tn zijn leven vergaan Is enhoe hfl in Kieviets boeken terecht is gekomen. We laten hem zelf aan het woord. "Ik was zoo ongeveer in 1896 op de Normaalschool in Hiüegom. Mager kon men my in dien tijd niet bepaald noemen. Tot mijn 2 Is ten verjaardag heb ik het volgehouden myn gewacht te doen overeenstemmen met het tienvoud van mgn leeftyd „Dus toen u vyftien was „Toen woog ik honderdvyftlg pond, ja. En toen lk een en twintig was wees de waegschaaltweehonderd- i8'i!" Ot> "irerei d*g rirp onderwijzer mij bg zich en zei: „Ik heb een zv/ager en die wil wel eens een keertje met Jou praten Die zwa. ger was de Zaansche schrijver Johan Kieviet, wy hielden wel van een grapje hoe was je zelf als school jongen?" en zoo raakte ik aan den bebeel me* dien merker. Hü vroeg wat voor streken we zooal uithaalden en deed vele andere „gewetensvra gen". En toen hebben we ik zeg „we", want ik had een vriendje mee genomen. die later miin zwager werd) hem een paar mooie verhalen opgedlscht. EN die verhalen werden de avontu ren van Dik Trom, waarvan er sommige waarlik gebeurd, andere letterlijk uit onze duim genogen zij*! We hebben er, toen we een paar jaar later voor het <*prst he* boek zagen, harteiyk om gelachen. Na het eerste boek volgden anderen en steeds putte Johan Kiev.et zijn stof uit onze verhalen, later heb ik den schrijver uit het oog verlOTen." „Er hoe Is het u vergaan na uw onstuimigen jeugd?" „Ik leerde eerst voor onderwijzer, doch later gaf lk de studie op en kwam bij de postergen terecht. Daar heeft Dik Trom zyn Jaren ge sleten als een ordentelijk, opgeruimd burger, tenminste we veronderstellen dat hy !n die jaren zijn wilde haren wel verloren zal hebben. Hg trouwde en zijn huwelijk is ongetwyfeld ge lukkig, want mevrouw „Trom", die ons gesprek glimlachend aanhoort, .s een innemende vrouw, die haar man met alle zorg omringt. Met jagen zijn liefhebberij 'T'HANS ben ik gepenskmneerd en 1 kan ik mij wyden aan myn lief- hebberfl: het jagen. „Ik ben pachter van de hei en houdt zoo aen vleeschpot vol. Hazen en patrijzen. Ik heb juist vandaag een extra Kerstboutje geschoten". „Hoe Is de wildstand op de hel?" „Och, als de stroopers den butt niet voor je neus weghalen, is er nog wel wat te vangen". jager, z.cht, L metalen ring om zgn wgnroode das, toch wel heel anders uitziet, dan wij ons Dik Trom op dezen leeftyd voor gesteld hadden, nog een vraagje, dat ons allang op de lippen brandt! Volgens het boek heeft Vader Trom eens gezegd: „'t Is een bijzonder kind, aai ls ie". „Wat is uw meening na vyftlg ja ren? Heeft u uw leven gesleten als een bijzonder mensch Onze gastheer glimlacht. „Als kind was ik een doodgewone kwajongen. En later werd ik een doodgewoon mensch met zijn plich ten en zorgen. Ja, ik heb u al gezegd, d'r staat wel meer in die boeken van Kievit, dat niet heelemaal wéér is. Trouwens, ik heb zyn boeken de laat ste twintig jaar niet meer gelezen. Het eerste lijntoesteldat dit jaar naar New York vloog: de jfRotterdam Het bedrijf heeft te kampen met ruimte-tekort Aantal werknemers N.V.PHILIPS GLOEILAMPENFABRIEKEN 5.1939 VftUfMEN 3 601 fnownsmr OOOventonmers v. 19.tO.194S Nog juist vóór Kerstmis 1946 heb ben. zooals wij reeds meldden, de Philipsfabrieken de prestatie gele verd per dag weer evenveel te ma ken als voor den oorlog. Van de productie wordt het leeu wenaandeel geëxporteerd. Over 1946 vertegenwoordigde dit een deviezen- opbrengst voor ons land van rond ééntiende deel var. den geheelen Ne- derlandschen export. Onder de uitgevoerde artikelen namen gloeilampen, radiobuizen en tientallen andere electrische artike len kwamen op de lijst voor. De deviezennood dwong de regee ring tot het bestemmen van een groot aantal radio-apparaten voor net buitenland. Mede daardoor en door het feit dat de vraag naar ra- J'o-toestellen als communicatiemid del In de oorlogsjaren zeer is toege nomen, kon het ontstane hiaat nog niet dadeiyk worden opgevuld, hoe wel de leverantie van radio-appara ten aan het binnenland ruim de he.ft bedroeg van de in een vooroorlogsch jaar geleverde hoeveelheid. In Eindhoven wordt hard gewerkt en dikwijls nog onder moeilgke om standigheden. De spanning tusschen loonen en prgzen doet in dit indu- itrur strieele centrum vanzelfsprekend ook haar invloed gelden en door gebrek Ifspreke n door aan woningen is men gedwongen op groote schaal samen te wonen. Al leen by Philips zoeken meer dan 2000 personen naar een geschikte woon ruimte en in vele gevallen leven be ambten, ingenieurs en vaklieden, die van elders komen, gescheiden van hun gezin. Om deze reden is het ver- krggen van het vereischte personeel dat niet door woningruil kan voor zien ln de behoefte aan eigen woon ruimte, moeilijk. Ook ln het bedrijf heeft men met ruimte tekorten te kampen. Tenge volge van bombardementen werd ge durende de bezetting 14 van de be schikbare oppervlakte verwoest of onbruikbaar en van de kantoren ging zelfs 34 verloren De 30 afdee- lingen, die in het uitgebrande hoofd kantoor waren ondergebracht, zgn thans op 11 plaatsen ui de stad ge huisvest, terwgl öok verscheidene fabrieksafdeeiingen „gespreid" moes ten worden. Niettegenstaande met de beschikbare bouwmaterialen de reparati is genomen, blijft men bg de behoefte aan ruimte achter. Een opmerkelijk na-oorlogsch ver schijnsel was voorts het tekort aan vrouwelijke arbeidskrachten. Voor den oorlog werkten by Phi lips ca. 5.000 meisjes en ca. 10.000 mannen. Thans is het aantal meisjes gedaald tot ongeveer 3600 en het aantal mannen vermeerderd tot bijna 18.000! In deze 3600 meisjes zyn zelfs ongeveer 1000 Belgische meisjes be grepen, die dagelgksch per bus heen en weer naar het werk worden ge bracht. Verder heeft men, ook gezien het klooster Leyenbroek te Sittard heeft men een z.g. montage-atelier voor het monteeren van radiobuizen gevestigd. Aan het selecteeren van de werkkrachten werd groote aan dacht besteed en dit Limburgsche centrum mag zich-in een levendige belangstelling verheugen. Men is be gonnen met een kleine groep en thans zyn er reeds meer dan 200 waarvan het meerendeel meisjes werkzaam. In- het volgend jaar zullen ook montage-ateliers beginnen in Roer mond, Roosendaal en Zwolle, terwijl ln nog enkele plaatsen onderhande lingen over een vestiging van Philips gaande zhn. Alles bn elkaar, zhn voor Philips ln Nederland 28.0t>0 menschen aan het werk. Verheugend ls het, dat overal waar goede gereed schappen beschikbaar zijn en vol doende grondstoffen, het werktempo van voor den oorlog wordt benaderd. De wachttgden in het bedt-yf b.v. veroorzaakt door het niet op tM aankomen van de vereischte grond stoffen, beïnvloeden de productivi teit van het bedrijf al3 geheel ech ter ongunstig. Ook de 'psychologi sche nawerking daarvan werkt op de uiteindeiyke prestatie belemmerend. Maar de wil bestaf t door de moei lijkheden van dezen tgd heen te bij ten. Ook de jongeren s de liefde voor een vak bg lange na niet uitge doofd. Dit zgn factoren die doorslag gevend zullen blijken in het komen de jaar. waarin" het PhiHpsbedryf verwacht een be' ngrijk hongere pro ductie te zuMen bereiken dan over het jaar 1916.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 3