NOORDHOLLANDS AANDEEL IN
ONZE VOEDSELVOORZIENING
GEEN PARTICULIERE RITTEN
MET DIENSTAUTO
De laatste slag
Lente!
Gebreid kraagje
INUNDATIES EN SCHEUREN VAN GRASLAND
VAN BEZETTINGSMAATREGELEN
BLEEF WEINIG OVER
JN de oorlogsjaren z(jn op
Duitscfaen last ingrijpende
wijzigingen tot stand gekomen
in bet gebruik van den cultuur
grond In ons land. Ten deele wa
ren zuiver militaire overwegin
gen aanleiding hiertoe, ten
deele hielden zjj ook in meer
dere of mindere mate verband
met de voedselvoorziening van
het Nederlandscbe volk. Tot de
eerste groep behoorden de inun
daties e.d., tot de laatste cate
gorie kon o-m. het verplicht
scheuren van grasland gerekend
worden.
MEER BOUWLAND
jyAN beide soort maatregelen on
derging lang niet elk gewest den
Invloed in dezelfde mate. Dienten
gevolge waren aan het einde van
den oorlog vrij aanzienlijke ver
schuivingen ontstaan in de beteeke-
nis, die elke provincie van ons land
afzonderlijk had voor bepaalde on-
iderdeelen van de voedselvoorziening
yan ons volk. De vraag bleef intus-
schen, of na liquidatie van de oor
logsmaatregelen de oude rangorde
hersteld zou worden, dan wel of de
als tijdelijk bedoelde maatregelen
tot blijvende veranderingen zouden
hebben geleid-
De Nederlandsche landbouw heeft
gich thans weer voldoende uitge
werkt boven het dieptepunt der
Jaatste oorlogsjaren om de beant
woording van deze vraag mogelijk
.te maken. In het bijzonder blijkt
zich een sterke neiging te hebben
doen gelden om de omzetting van
gras- in bouwland weer ongedaan te
De Schoonmaak
„Zoo vader", zegt moeder, „nu
zullen wij eerst eens de matting
gaan weghalen". Vader ant
woordt kwasi vriendelijk, maar
zelfs een blinde kan zien, dat hij
zich loopt te verbijten. Hij ziet
er uit, alsof de schoonmaak hem
uiit bijster plezier doet. Nou die
matting weer en straks moet hij
het behang nog waterverven ook.
Enfin, hij zucht eens diep, laat
zich op zijn verwerkte knieën
zakken en begint met een schroe
vendraaier de krammen uit de
vloerbedekking te peuteren. Het
werk vlot aardig, hij krijgt er
plezier in. Hoor daar eens. Hij
begint warempel een aardig
deuntje te Hulten. Ziezoo, dat is
al weer klaar. Het viltpapier er
af. Moeder gaat de kleeden klop
pen, terwijl de man des huizes
met een pot waterverf en een
kwast, zoo groot ais een stoffer,
de trap opklimt en het behang
even een goede beurt zal geven.
't-Jonge, jonge, dat karwei valt
niet mee. Hoe flikken die schil
ders 'm dat toch? Er komt nog
meer op z'n hoofd en op den
grond dan tegen het behang. Oei,
daar ging de pot bijna. Het loopt
nog goed af, maar een klein beet
je er uit Even kijken hoe het
wordt. Nou, dat valt tegen. Het
behang lijkt nu wel een zeer on
regelmatig gestreept vischgraatje-
Niks aan te doen. Toch maar
doorgaan. Als hij bijna halver
wege Is, komt moeder met zoon
lief even kijken. Jantje vindt het
prachtig; hij heeft z'n vader nog
nooit met een schort voor gezien.
En wat ziet z'n pappie er mooi
wit uit „Net een witte zwarte
piet mamma", juicht hij verrukt
Pa kan het enthousiasme van zijn
zoon maar matig waardeeren en
moeder is niet erg over de pres
taties van haar man te spreken.
„Kom d'r maar af", comman
deert ze. „Ik zal 't wel afmaken".
Pa verdwijnt en gaat z'n rant
soen zeep voor een half jaar te
gelijk opmaken. Als hij weer
toonbaar de kamer instapt, is het
schilderwerk al af en de grond
weer schoon geboend- Het zelf
verwijt begint zijn knagend werk
te doen. „Zoo, nou zal ik moeder
eens verrassen en de matten er
weer even optimmeren", denkt
hij. Met een hamer timmert hij I
de krammen er schots en scheef
in, maar zoo nauw moet je nu
ook weer niet kijken. Na een
half uur is hij klaar. Met een ge
broken rug klautert hij overeind.
Een zucht van voldoening ont
snapt zijn geprangd gemoed.
Daar komt moeder de kamer
binnen. In haar armen torst zij
de stapel viltpapier; die onder
de matten had gemoeten. Zij
kijkt naar den vloer en dan naar J
haar man. Een wereld van
schoonmaakminachting straalt
uit haar oogen.
Criticaster f
maken. Groote oppervlakten wer
den opnieuw met gras ingezaaid.
Toch leidde dit er volstrekt niet
toe, dat de oppervlakte bouwland
in Nederland thans kleiner zou zijn
dan aan het einde van den oorlog.
Door de weder-inschakeling van
gronden, die tijdelijk door inunda
ties e.d buiten gebruik waren, be
schikt Nederland nu over 134-000
H.A. méér bouwland dan onmid
dellijk na den oorlog, waardoor de
totale oppervlakte bouwland bijna
twintig procent grooter is dan in
1939!
De oppervlakte grasland is sedert
het einde van de Duitsche bezet
ting met 75.000 hectaren toegeno
men, eveneens mede door het weer
beschikbaar komen van grasland,
dat ten behoeve van allerlei mili
taire doeleinden aan zijn bestem
ming was onttrokken, maar blijft
niettemin nog 145.000 hectaren be
neden den omvang van 1939.
Wat het gebruik van het bouw
land betreft, doet zich sterk een
streven gelden om meer veevoeder
te verbouwen- De wensch tot her
stel van den veestapel en de ge
ringe importmogelijkheden van
veevoeder zijn daartoe de aanlei
ding. Daarnaast zijn uiteraard ook
de door de regeering vastgestelde
richtprijzen en hun onderlinge ver
houding van invloed geweest op den
verbouw van bepaalde gewassen.
Het tarwe- en rogge-areaal is vrij
wel gelijk aan dat van 1939, gerst
en haver hebben thans een grooter
areaal dan vóór den oorlog. De teelt
van suikerbieten heeft zich zeer
krachtig hersteld; de met dit gewas
beteelde oppervlakte is twee-en-
een-half maal zoo groot als in het
eerste jaar na den oorlog en daar
mede bijna weer op het peil van
1939. De oppervlakte aardappelen
handhaaft zich op een peil, dat ver
boven het voor-oorlogsche uitkomt;
daarentegen blijft de vlasteelt ver
ten achter bij 1939-
Onze provincie
dit alles wat Nederland als ge
heel betreft. En hoe staat het nu
met Noordholland?.
De onttrekking van den bodem aan
de normale bestemming ten be
hoeve van directe of indirecte oor
logsdoeleinden omvatte in onze
provincie bijna veertigduizend ha-
cultuurgrond. Nu deze onttrekking
geheel geliquideerd is, beschikt
Noordholland over 204.000 ha. cul
tuurgrond, waax-van 68.000 ha. be-
teeld is met akkerbouwgewassen en
113.000 ha- grasland is. Vóór den
oorlog waren deze oppervlakten
resp. 54-000 en 130.000 ha. en aan
het einde van den bezettingstijd
51 000 en 103.000 ha.
In den akkerbouw besloeg het
tarwe-areaal in 1939 vijftienduizend
ha., aan het einde van den oorlog
bleek dit, ondanks het scheuren van
grasland, door de inundaties inge
krompen te zijn tot veertienduizend
ha., maar thans omvat het zestien
zeventienduizend ha. Procentueel
bleef de uitbreiding van het tarwe-
areaal dus ten achter bij de uitbrei
ding van den totalen akkerbouw.
Aanvankelijk maakte het daarvan
27,/« uit, thans nog maar 24°/v.
Met de rogge staat het anders.
Deze graansoort is in Noordholland
van minder beteekenis dan de tar
we, maar het areaal, dat vóór den
bezettingstijd een omvang had van
zeventienhonderd ha-, is sedertdien
uitgebreid tot 2.800 ha., welhaast het
drievoudige dus van vóór den oorlog.
Een soortgelijk beeld geeft de
aardappelteelt te zien. Van 4800 ha.
in 1939 nam het areaal van dit gewas
tot het einde van den oorlog toe tot
8200 ha. en sedertdien tot 9600 ha.
Met suikerbieten waren in 1939
VOGELS VLIEGEN
OVER DE WERELD
Op 16 Mei 1946 ringden de
heer en Van den Hoorn van Pur-
merend te Jisp een grutto. Thans
hebben zij bericht ontvangen, dat
deze vogel op 13 Februari 1947 in
Goulimine (Zuid-Marokko) Is ge
schoten en.opgegeten!
in onze provincie beteeld 4500 ha.;
in het eerste jaar na de bevrijding
tengevolge van het gebrek aan ar
beidskrachten slechts 1170 ha. en
thans weer 2850 ha. De verbouw van
dit gewas heeft zich In Noordhol
land dus aanmerkelijk minder her
steld dan elders In ons land.
Als totale indruk resulteert uit
deze gegevens, dat zich ln Noord
holland op den duur niet veel zal
handhaven van de verschuivingen
in het bodemgebruik, die tusschen
1940 en 1945 door de oorlogsomstan
digheden werden voorgeschreven.
Match Kcller-Gesthein
voor den wereldtitel
Keiler heeft den wereldkampioen,
den Franschman Paul Gesthem, uit
gedaagd voor een match om den
hoogsten damtitel.
De organisatie van deze wedstrijd
is in vollen gang. De goedkeuring
van de diverse landelijke bonden is
reeds verkregen. Gesthem heeft de
uitdaging van Keiler spontaan aan,
vaard. De Provinciale Noordholland-
sche Dambond is geweldig actief om
in onze provincie een aantal partijen
te laten verspelen. Zijn plan Is te
trachten in elk onzer vijf districten,
t.w. Amsterdam, Kennemerland
Waterland, West-Friesland en Zaan
streek een partij vast te stellen.
De benoodigde gelden zullen uit
diverse bronnen worden geput. Er
wordt echter ook een beroep gedaan
op de leden van den bond. Wij wek
ken dan ook alle dammers in onze
streek op hun bijdrage hiervoor te
geven. Noord-Holland moet in dit
opzicht een goed figuur slaan.
"Ppnidti dt* droomde daizijrt vrouw dit jaar
schoonmaken ai-
'S^tonjenogev*,^
wordt ^worjen? wakker....
SCHAAKRUBRIEK
DE politieke hartstochten mogen
dan op de Balkan nog zoo hoog
oplaaien, het schaak leven gaat er zijn
gewonen gang. Om het kampioenschap
van Joego-Slavië, dat in December
1946 verspeeld werd, prolongeerde dr.
Trifunovic zijn titel met 13% punt uit
18 wedstrijden. Twee werd Gligoric
met 12, drie en vier Pirc en Tomovic
met 11 punten. De in ons land zeer
bekende dr Vidmar (hij speelde mee
te Groningen) werd zesde met 10 p.
Hieronder laten wij een interessante
partij volgen van den kampioen!
Wit: dr Trifunovic. Zwart: Rabar
(De Carabfidge-Springs-Verdediging)
1. d2-d4d7-d5
2. c2-c4e7-e6
3. Pbl-c3PgfMö
4. Lcl-g5Pb8-d7
5. e2-e3c7-c6
6. Ddl -c2
Gewoonlijk geeft men aan 6. Pf3 de
voorkeur. De tekstzet heeft ten doel
de platgetreden paden der theorie te
vermijden.
6. Dd8-a5
7. c4Xd5Pf6Xd5
8. e2.e4—Pd5Xc3?
Beter was 8Pb4, 9. Dd2
Pc2t! 10. DXc2—DXg5 en zwart
staat uitstekend.
BEEMSTERS KLOK
HEEFT RAND
SCHRIFT
De heer K. J. Nies
winnaar prijsvraag
Midden-Beeoister. De nieuwe toren
klok in onze gemeente had ccn rand-
schrift noodig, dat herinnerde aan de
oorlogsjaren. De prijsvraag, hiervoor
uitgeschreven door het gemeentebe
stuur boekte 129 inzendingen.
De heer K. J. Nies, Brceplein 2B
te Botterdam werd winnaar van den
prijs van 50 voor het beste rand
schrift bcsehïkbnar gesteld. Het zal op
de klok vereeuwigd worden en loidt:
„De Duitser maakte van de klok,
die ik vervang, een oorlogs.
wapen,
Doch Beernster heeft, na 'svjjauds
val, uit oorlogskost mijn prijs
geschapen."
Pryzen van ƒ10 verwierven:
S. Spoehtra Jr., Kuipersdijk 40 te
Bakhuizen, met:
Mijn zuster zweeg, geroofd door
Duitso horden.
Wijs culinair beleid deed mij
geboren worden.
Myn klare stem gaat uit en
kondigt in haar stee
Aan lek die haar begeert
oprechte peis en vree.
T. P. van Houwelingen, Bechte-
slraat 73a, te Do Bjjp, met:
Zy spreekt niet meer, die ik vervang.
Een zwaard'ro stem doe ik IJ horen.
Werd 's vyands roof haar ondergang,
Ik ben door voedsel nood geboren.
„Ond Bccmstcriing" te Purmerend,
met:
Op wond 're wys
Word klokkespijs
Uit hongersnood.
Gods lof zij groot.
Nu lnid ik trouw
In vreugd en rouw
Voor Becmster8 vrije
Burgcrye.
De commissie van beoordeeling be
stond uit de heeren: dr P. J. C. de
Boer, directeur der R.H.BK. te Pur
merend, M. Hommer, hoofd der UX.O.
sekool te Beernster en O. Köhne, hoofd
der o. 1. school to Oost-Kaellendnm.
9. Lg5-d2Da5-a4
10. Dc2Xc3
(Na dit aardige intermezzo heeft wit
bij goed spel zijn stuk weer terug).
1 0e6-e5
11. Lfl-c4—
Wit voltooit rustig zijn ontwikkeling
II. dXe5? zou een pion kosten we
gens 11DXe4t enz. Nu
dreigt wit echter wel te slaan.
1 1e5Xd4
We! gedwongen.
12. Dc3 Xd4b7-b5?
de Iooper gepend staat. Wit heeft ech-
Een positioneele blunder!
Er dreigde 13. LXf7t met dame
winst. Met den tekstzet dacht de
zwartspeler een stuk te winnen, daar
ter een afdoende, zeer eenvoudige
parade.
13. b2-b3!Da4-a3
14. Lc4-e2Da3-c5
De dame op het oorlogspad. Zwart
tracht de dames te ruilen, om w-
meer bewegingsvrijheid te krijgen.
15. Pgl-f3Dc5Xd4
16. Pf3Xd4—
Met tempowinst tast wit het zwakke
veld c6 in de zwarte stelling aan. De
erfenis van zwarts ongelukkigen
twaalfden zet.
16Lcfrb7
17. 0^>—Lf8-a3
18. Ld2-cl—La3-b4
19. Lcl-b2—O-O
20. Tal-clc6-c5
Lost de moeilijkhden schijnbaar op.
Het kwaad zit echter reeds dieper.
Door den symmetrisch ongunstigen
stand der zwarte stukken beslist wit
de partij nu langs combinatoircn weg.
SteSing na 20. c6-c5
Zwart: Rabar
H*
Wit: dr Trifunovic
21. Pd4Xb5—Lb7X?4
22. Tfl-dl—Tf8-d8
23. Pb5-d6Le4-g6
24. a2-a3
De zwarte stukken worden rusteloos
opgejaagd. De beslissing nadert.
24Lb4-a5
25. Pd6-b7!
Kost minstens de kwaliteit. Zwart zag
het nuttelooze van verderen tegenstand
in en gaf op! J. H. SMAK
GEMEENTERAAD - BEEMSTER
Ook niet door den burgervader I
BEEMSTER. Even werd de altijd zoo goede stemmin? In den gemeente
raad verstoord, toen de heer Woolders in den gistermiddag
gehouden raadsvergadering aan den voorzitter, burgemeester Ninsber,
Inlichtingen vroeg over het ongeval met den dienstauto van de gemeente.
Niet de burgemeester, maar wethouder Hogetoorn antwoordde
daarop, dat het ongeval had plaats gevonden tijdens het particuliere
gebruik van den auto door den burgemeester. De daaruit voortvloeiende
kosten worden door den burgemeester privé gedragen.
Het verwonderde den heer Woelders, dat de heer Hogetoorn
hierop antwoord gaf. Daarop zei de burgemeester, dat hU er toch geen
antwoord op had gegeven.
Dat smaakte den heer Woelders allerminst en hij uitte hierover
z(jn teleurstelling. HU wees er op, dat het gcwenscht Is, den dienstauto
niet particulier te gebruiken. En In ieder geval heeft een raadslid,
wanneer zulks wel gebeurt, het recht daarover vragen te stellen. Of nu
de burgemeester den auto voor particuliere ritten gebruikt of een ander,
dat doet niet terzake. De auto is aangekocht voor den dienst en niet voor
den burgemeester.
Historische Curiositeiten
Het hier behandelde onderwerp
behoort eigenlijk nog niet geheel tot
de historie. De feiten zijn nog steeds
actueel, alleen de omstandigheden,
waaronder zij zich afspelen, hebben
zich in de laatste jaren waarschijn
lijk gewijzigd. Doch gedurende on
heugelijke tijden hebben de feiten
zich afgespeeld als hieronder ver
teld.
Langs de snel stroomende rivieren
van Finland drijven, bij open water,
de, in de onmetelijke bosschcn ge
kapte, boomstammen van uit het
verre Noorden naar de Zuidelijk ge
legen zagerijen. De eenvoudigste
manier van transport. Op deze
groote rivieren, met hun sterke
stroomversnellingen, kan van vlot
ten maken geen sprake zijn. De
houthakkers werpen de balken een
voudig in het water, den weg Zuid
waarts vindt het hout vanzelf.
Door de onmetelijke bosschen
stroomen de rivieren en zingen hun
eeuwige lied, dat slechts wordt
onderbroken door de tegen elkaar
botsende balken, hetgeen soms,
vooral bij de stroomversnellingen,
aanzwelt tot een donderend geweld,
doordat de houtmassa's zich in een
woedenden strijd op elkaar werpen.
Dan, plotseling, duikt een der dui
zenden boomstammen met het eene
einde onder water en zet zich, door
een geweldige kracht gedreven, vast
in den rivierbodem, zóó vast, dat
hij er met geen mogelijkheid meer
is uit te krijgen. En dan gebeurt er
iets merkwaardigs. Van de aandrij
vende stammen beginnen vele tegen
den boven het water uitstekenden
balk aan te leunen en zich vast
te zetten. Zij storten zich op en door
elkaar. Tientallen, honderdtallen
worden door de enorme voortstu
wende kracht van het water in el
kaar gedreven en vormen tenslotte
één enkele vormlooze houtmassa,
die gedoemd schijnt ten eeuwigen
dage daar te blijven zitten, vastge
houden door dien eenen balk, die
zich het eerst in den rivierbodem
vastzette.
Zoodra de houthakkers merken
wat er gebeurd is, begeven zij zich
naar de plaats, waar het houtmon
ster zich heeft gevormd. Van alle
kanten komen zij opzetten en, zijn
er dorpen of gehuchten in de buurt,
dan snellen ook de bewoners toe.
En dan maakt zich plotseling uit
de verzamelde menigte een jonge
kerel los, met krachtige armen en
geweldige spieren. Een zware bijl in
de hand houdende begeeft hij zich
in het water. Wadend, zwemmend
of snel over losdrijvende balken
springend weet hij de vastzittende
houtmassa te bereiken. Hij zet zich
schrap en heft de enorme bijl om
hoog om den balk, die zich het eerst
heeft vastgezet, te treffen. Want
slaagt hij er in dien door midden te
slaan, dan zal het hecle gevaarte
donderend uiteen spatten en alle
stammen zullen hun vrijen loop her
nemen. Maar op hetzelfde oogen-
blik, waarop dit gebeurt, is het
leven van den jongen kerel in ge
vaar, want wee hem indien hij zich
dan niet onmiddellijk in veiligheid
weet te brengen! Dan sleuren
stroom en balken hem onverbid
delijk mee en vindt hij den dood in
de nabijheid zijnde stroomver
snelling.
den balk, die door midden moet,
neer. Zwijgend en in groote span
ning zien de toeschouwers, die op
de rivieroevers staan, naar het in
drukwekkende schouwspel. Nog
maals en nogmaals valt de bijl. Het
houtmonstcr siddert. Dan, plotseling
een geweldig gekraak en oorver-
doovend lawaai. De centrale boom
is door midden gebroken en de
houtmassa valt met woeste kracht
uiteen. Op dit oogenblik maakt de
houthakker zich bliksemsnel los van
den in elkaar stortenden bodem
waarop hij zich bevond, vliegt over
los drijvende balken, of springt in
het water naar den veiligen oever,
waar hij onder luid gejuich wordt
ontvangen.
Dan gaat de dagelijksche arbeid
weer voort.
Zoo is het in de historie ontelbare
malen gegaan, doch onlangs vernam
ik, dat deze karweien tegenwoordig
met dynamiet worden opgeknapt.
K.
Do Lente is gekomen,
De knoppen nan do boomen
Beginnen te ontluiken,
W>g met de warmo kruiken.
Dl ij klinken de gezangen
Van liefde en verlangen
Langs maanbeachencn paadjes
En afgelegen straatjes
Gaan hij cn zy „gekluisterd"
Er wordt weer zoet gefluisterd.
Beloften on illusies
En onderlinge ruzies
Hoewel het nog April is
En de natnur nog kil is,
Blykt dat er iets op til is
Wat echt een vrouwengril is.
Dat is de schoonmaakkolder
De start begint op zolder
Terwyl de vogels fluiten
Do bedden ving naar buiten.
'tls hoogtij voor do vrouwen,
Zo ploeteren en ajouwea
Met opgestroopte mouwen,
Ze glunderen en,., snauwen
Om hun gemoed te luchten,
Gepaard met diepe zuchton,
Daar 't zeepvraagstak benard is.
Ofschoon er nog wel „zwart" is
Wat nieuw behang staat keurig.
Maar manlief, siekeneurig,
Geeft Iichflyk een sckrobeering
En spreekt van goldsaneering
En vastgestelde prijzen
Waarvan je staat te „ijzen
In ouwe brook en jassie
Graait hy in 't aanreehtkaaaio
Naar ccn vóör-oorlogsch kwaaai»
En „vlocbaat" vele nren
Fantastische figuren.
En engetwyfeld vindt hy
Hier Bembrandt zelfs een kind bijl
Bewondert z'n prestatie
Van schoonheid en van grati».
De lieva Lente, lang verbeid.
Van zon en sehoonmaaknarigheid.
Nieuw loven en een nieuw geluid
En hiermee is h«t sprookje uit!
JWV KLAPMUTS
^IE fleurt niet graag ccn
kinderjurkje op met een
leuk, gebreid kraagje? Hier
volgt een aardig patroon, dat
langs den hals met een rand
vasten en een van ketting
steken gehaakt randje afge
maakt wordt. Als U met brei
katoen werkt, heeft U twee
breinaalden 7/0 of 8/0 noodig en een haakpen No. 3. 2^t 16 .steken
op en brei geheel recht 1ste naald: één steek afhalen, naald uit-
breien; 2de naald 1 steek afhalen en naald uitbrelen op 6 steken oa;
omkeeren; 3de naald: recht breien; 4de naald: 1 steek afhalen en
naald uitbrelen. Herhaal nu steeds deze vier naalden, waardoor
ribbetjes gevormd worden; alsU ongeveer 140 ribben heeft aan de
buitenzijde en een stuk of 70 aan den binnenkant, is het kraagje
groot genoeg en kunt U afhechten. Daarna werkt U het met het
boven omschreven randje vasten en het koordje af. Natuurlijk kunt
U het van wit katoen breien, maar veel aardiger staat het ln een
zacht kleurtje; dan wordt het ook minder gauw groezelig; het kan
trouwens herhaaldelijk gewasschen worden.
